Cây sa nhân - hướng phát triển kinh tế của đồng bào Mông xã Tỏa Tình

Cây sa nhân - hướng phát triển kinh tế của đồng bào Mông xã Tỏa Tình
Cây sa nhân dễ trồng, dễ chăm sóc, giá bán cao, đầu ra ổn định. Ảnh: Phan Tuấn Anh - TTXVN
Cây sa nhân dễ trồng, dễ chăm sóc, giá bán cao, đầu ra ổn định.
Ảnh: Phan Tuấn Anh - TTXVN

Từ "thủ lĩnh" của bản Lồng

Nằm cách trung tâm xã Tỏa Tình khoảng gần 10km, bản Lồng thuộc vùng cao, vùng sâu với hơn 100 hộ, đều là dân tộc Mông, nằm quần cư trên lưng núi của thung lũng được bao bọc xung quanh là núi cao. Bản Lồng đang vào mùa thu hoạch quả sa nhân nên dễ dàng bắt gặp cảnh người dân từng tốp rủ đang mang gùi trên lưng đi vào rừng hái sa nhân, những chiếc xe máy chở từng bao tải quả tươi ngược núi về bản.

Ở bản Lồng, sa nhân được trồng mọi nơi, bên hiên, sau nhà, lưng chừng núi, trên nương, xen kẽ dưới tán rừng, dưới gốc sơn tra, đào… với màu xanh bạt ngàn, ngút mắt. Cả bản có hơn 100 hộ, nhà nào cũng trồng cây sa nhân, ít thì gần 1ha, nhiều thì từ 3 đến 4ha.

Hiện nay, trong tổng số hơn 120ha diện tích cây sa nhân của xã Tỏa Tình thì 100% diện tích ở bản Lồng (khoảng 90ha) đã cho thu hoạch, còn sa nhân ở bản Tỏa Tình (khoảng 30ha) đang giai đoạn kiến thiết, chưa thu hoạch đại trà.

Tại bản Lồng, vợ chồng anh Mùa Sáy Tòng, chị Vàng Thị Dua là hộ đầu tiên trồng cây sa nhân. Đa phần diện tích sa nhân ở đây đều lấy giống từ vườn sa nhân của vợ chồng anh Tòng, chị Dua.

Chị Vàng Thị Dua cho biết, năm 1993, gia đình chị lấy giống sa nhân xanh ở Mộc Châu (Sơn La) về trồng. Từ 7 cây sa nhân ban đầu, sau gần 4 năm trồng, chăm sóc và nhân giống, gia đình chị đã sở hữu gần 1.000 cây sa nhân và đến nay, qua quá trình nhân giống, trồng mới gia đình chị đã có hơn 3ha cây sa nhân, 100% diện tích đều cho thu hoạch.

Sa nhân thuộc loại cây thân thảo, rất giống như cây riềng, lá mọc so le có bẹ dài, phiến lá hình bầu dục, mặt lá xanh thẫm, nhẵn. Thân cây cao từ 1,5m đến hơn 2m, có nơi khí hậu thuận lợi, thổ nhưỡng tốt cây vươn cao hơn 3m. Rễ cây là bộ phận phát triển nhất, to gần bằng ngón tay, nằm dưới lớp đất mỏng rồi đội đất mọc thành chồi non, phát triển thành cây con. Cứ khoảng sau 3 năm phát triển thành cây trưởng thành thì cho thu hoạch quả. Sa nhân là loại có dược tính cao, có giá trị, được dùng trong y học.
 
Quả sa nhân mọc ngay dưới gốc cây, dễ thu hoạch. Ảnh: Phan Tuấn Anh - TTXVN
Quả sa nhân mọc ngay dưới gốc cây, dễ thu hoạch.
Ảnh: Phan Tuấn Anh - TTXVN

Theo chị Vàng Thị Dua, hơn 10 năm nay, giá trị của cây sa nhân trong bản càng được nhiều người biết đến, từ đó thị trường cho quả cây sa nhân càng mở rộng, đầu ra ổn định hơn. Từ lợi nhuận kinh tế, nhận thấy cây sa nhân phát triển tốt và tiềm năng đất đai sẵn có nên người dân trong bản đã mạnh dạn trồng sa nhân. Hiện nay, sa nhân có giá bán tại chỗ từ 85 đến 90.000 đồng/kg quả tươi, quả khô có giá 470 đến 500.000đồng/kg. So với năm 2018, giá bán có giảm nhưng không nhiều. Việc tiêu thụ quả sa nhân, nhiều năm qua thương lái cho xe tải vào tận bản để thu mua. Ước năm nay, gia đình chị Dua thu về hàng trăm triệu đồng từ việc bán quả sa nhân.

Không chỉ riêng gia đình anh Tòng, chị Dua mà nhiều hộ gia đình khác trong bản đã thoát nghèo, kinh tế ổn định và từng bước vươn lên làm từ cây sa nhân.

Đến thủ phủ cây sa nhân của cả tỉnh

Hiện nay, xã Tỏa Tình là địa phương có diện tích trồng sa nhân lớn nhất tỉnh Điện Biên; riêng bản Lồng, với việc sở hữu hơn 120ha trở thành “thủ phủ” của loại cây dược liệu quý này.
 
Quả sa nhân tươi sau được người dân thu hoạch. Ảnh: Phan Tuấn Anh - TTXVN
Quả sa nhân tươi sau được người dân thu hoạch.
Ảnh: Phan Tuấn Anh - TTXVN

Nhiều năm qua, trong ba loại cây trồng chủ lực, mang lại kinh tế lớn, phá thế “độc canh” cây lúa, ngô trên nương và tạo bước chuyển biến mạnh mẽ trong cơ cấu nông nghiệp của xã Tỏa Tình là cây sa nhân, sơn tra (táo mèo) và cà phê. Cây cà phê được trồng ở vùng có độ cao dưới 700 m so với mực nước biển, từ độ cao 800m đến hơn 1.000m thì người dân trồng cây sơn tra và cây sa nhân. Cùng với khí hậu, thổ nhưỡng đặc thù của vùng cao Tỏa Tình, đặc biệt hơn, cây sa nhân có thể trồng, phát triển mạnh mẽ dưới tán cây sơn tra, dưới tán rừng nên Tỏa Tình rất thích hợp để nhân rộng loại cây trồng có giá trị này.

Theo những hộ dân trồng sa nhân lâu năm trên địa bàn, công chăm sóc cây sa nhân rất ít, chủ yếu chỉ làm cỏ dưới gốc để giữ chất dinh dưỡng tự nhiên trong đất cho cây, sau thời gian từ 2 đến 3 năm thì không phải chăm sóc nữa. Quá trình từ khi cây con đến lúc trưởng thành, cho thu hoạch quả mất 3 năm, sau đó cây mọc kín mặt đất, người dân chỉ đợi đến mùa để thu quả, xuất bán ra thị trường.

Ông Mùa Sáy Tòng, bản Lồng, xã Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên cho biết, ngoài lợi ích giữ độ ẩm cho đất, chống xói mòn thì giá trị kinh tế của cây sa nhân là rất lớn, hơn gấp nhiều lần so với trồng ngô, sắn, lúa trên nương. Nhiều hộ gia đình trong bản làm được nhà mới, mua sắm xe máy, tivi...cũng nhờ trồng cây sa nhân mang lại.

Ông Mùa A Chìa, bản Lồng, xã Tỏa Tình cho biết, gia đình có khoảng 2ha sa nhân, năm nay là năm thứ 3 vườn cho thu hoạch quả. Trước đây diện tích này gần như bỏ hoang, nhưng thấy các hộ khác trồng sa nhân cho hiệu quả kinh tế cao nên gia đình đã mạnh dạn chuyển đổi sang trồng cây sa nhân. Do quả sa nhân có giá cao, thị trường đầu ra cho sản phẩm ổn định nên lượng quả thu hoạch đều bán chạy. Từ nguồn thu nhập bán quả sa nhân, gia đình đã trả được nợ và có tích lũy tài chính, phát triển kinh tế. 

Theo ông Sùng A Chu, Phó Chủ tịch UBND xã Tỏa Tỉnh, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, ngoài cây sa nhân xanh, hiện nay nhiều hộ dân ở Tỏa Tình cũng đã thử nghiệm trồng cây sa nhân tím, nếu loại sa nhân tím phát triển tốt, cho quả sai thì người dân địa phương có thêm cơ hội phát triển kinh tế hơn nữa; thực tế quả sa nhân tím có giá bán ra thị trường cao hơn so với sa nhân xanh.

Cũng theo ông Sùng A Chu, việc lựa chọn một số loại sản phẩm có lợi thế địa phương theo tiêu chí Ocop theo Đề án Chương trình mỗi xã một sản phẩm tỉnh Điện Biên giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2030, xã Tỏa Tình đã đăng ký 3 loại sản phẩm; trong đó, có sa nhân xanh (lựa chọn tại 5 hộ ở bản Lồng). Đây vừa là thách thức cũng là cơ hội để sa nhân bản Lồng nói riêng, của xã Tỏa Tình nói chung khẳng định chất lượng, thương hiệu trên thị trường và vươn xa ngoài tỉnh.

Việc chính quyền xã Tỏa Tình đầu tư mở rộng, nâng cấp bê tông hóa tuyến đường dài 5km từ bản Lồng đến trung tâm xã Tỏa Tình để đấu nối với quốc lộ 279 cũng là hướng đi có tính “chiến lược” để giúp đồng bào ở bản Lồng đi lại dễ dàng và thương lái ở tỉnh khác vào bản thu mua quả sa nhân thuận lợi hơn, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm.

Theo ngành nông nghiệp tỉnh Điện Biên, từ năm 2016 đến nay, huyện Tuần Giáo đã có hướng phát triển cây sa nhân trên địa bàn các xã Ta Ma, Phình Sáng, Rạng Ðông, Tênh Phông… Tại địa phương này, các mô hình trồng thử nghiệm đã triển khai để người dân tham quan, học hỏi kinh nghiệm. Tại các huyện Nậm Pồ, Mường Nhé, ở nhiều vùng có khí hậu thời tiết, địa hình, thổ nhưỡng khá tương đồng với xã Tỏa Tình (huyện Tuần Giáo) cũng đã có hướng phát triển cây sa nhân dưới tán rừng. Tuy nhiên, do thời gian trồng kiến thiết, thời gian trưởng thành của cây chưa đủ nên các diện tích cây sa nhân ở các địa phương này chưa cho thu hoạch.

Khánh An - Tuấn Anh
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Ứng dụng công nghệ cao giúp nông dân tăng thu nhập gấp từ 3 - 10 lần

Ứng dụng công nghệ cao giúp nông dân tăng thu nhập gấp từ 3 - 10 lần

Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trà Vinh cho biết, hiện toàn tỉnh có hơn 29.700 ha đất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao như: tưới phun bán tự động, nhà lưới, sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ, ASC; nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao... Các mô hình này cho năng suất, chất lượng vượt trội, hiệu quả kinh tế cao hơn từ 3 đến 10 lần so với phương thức truyền thống.

Nâng cao ‘quyền năng’ kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Nâng cao ‘quyền năng’ kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Từ những tổ tiết kiệm nhỏ trong cộng đồng đến các mô hình sinh kế hiệu quả, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu sốn tại các vùng miền trên cả nước đang từng bước chuyển đổi mạnh mẽ. Khi được hỗ trợ đúng lúc, đúng cách, chị em không chỉ cải thiện thu nhập, mà còn tự tin làm chủ cuộc sống, trở thành điểm tựa vững chắc cho gia đình và cộng đồng.

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Từ ngày 5 - 9/6, Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Cha Lo và Đồn Biên phòng Cà Xèng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình) đã huy động cán bộ, chiến sĩ xuống ruộng giúp nhân dân thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân tại các cánh đồng bản Rục Làn, xã Thượng Hóa và bản Ka Ai, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa.

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Theo thông tin ban đầu từ huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, do ảnh hưởng của trận mưa lớn vào rạng sáng 9/6, nước lũ đầu nguồn Sông Năng đổ về. Đến khoảng 9 giờ sáng cùng ngày, tại khu vực cầu tràn Bộc Bố - Nhạn Môn thuộc địa bàn xã Bộc Bố nước dâng cao, chảy xiết. Lúc đó, một người dân trong khi đi qua cầu tràn này không may đã bị nước lũ cuốn trôi, tử vong.

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Ngày 9/6, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", gặp mặt, biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong học và làm theo Bác.

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Ngày 9/6, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Yên Bái, Hội Chữ thập đỏ tỉnh và UBND thành phố Yên Bái tổ chức chương trình “Chắp cánh ước mơ cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái”. Hoạt động nhằm lan tỏa tình yêu thương, chia sẻ những khó khăn, thiệt thòi và tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái có cơ hội học tập, phát triển bản thân.

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Liên quan đến những bất cập trong việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh của Chi cục Nông nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum tiếp tục có văn bản yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị, quy trình, trình tự cấp mã số vùng trồng đối với Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh (số 2056/UBND-KTN ngày 6/6/2025).

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn do thời tiết và địa hình hiểm trở, các đơn vị thi công thuộc dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên đang nỗ lực huy động tối đa nhân lực, thiết bị, linh hoạt tổ chức thi công để đảm bảo hoàn thành toàn tuyến trước ngày 19/8 theo chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng Chính phủ.

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Trong những thôn xóm tại huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa), một ngày mới bắt đầu như bao miền quê yên bình khác. Nhưng phía sau khung cảnh quen thuộc ấy là những thay đổi tích cực trong đời sống gia đình và vị thế người phụ nữ.

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Từ vùng quê với muôn vàn khó khăn, xã Bình Hòa Nam (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An) đang từng bước chuyển mình trở thành xã nông thôn mới vào năm 2020, mục tiêu thành xã nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2025 với sự chung sức đồng lòng của người dân và những định hướng quyết liệt từ chính quyền.

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Ngày 6/6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức tổng kết thực hiện phong trào "Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa" giai đoạn 2021 - 2025 và sơ kết công tác MTTQ Việt Nam tham gia thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

Tính đến đầu tháng 6/2025, tất cả 11/11 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh An Giang đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, dột nát, sớm hơn so với kế hoạch của Ban Chỉ đạo tỉnh.

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Kon Tum thông tin, đến đầu tháng 6/2025, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát ở tỉnh đạt 97% trong tổng số hơn 2.700 hộ. Tuy nhiên, qua rà soát, các huyện, thành phố đã đề xuất phê duyệt bổ sung thêm 1.312 hộ có nhà tạm, nhà dột nát cần xóa.

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Qua đợt kiểm tra toàn diện hệ thống cầu treo dân sinh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai đã phát hiện nhiều cây cầu xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và tính mạng người dân.

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Ngày 5/6, Công ty Điện lực Kon Tum phối hợp với chính quyền xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei tổ chức bàn giao 5 căn nhà tình nghĩa cho các hộ nghèo người đồng bào dân tộc thiểu số thôn Đăk Bối (xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum).

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, do chịu ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục qua Bắc Trung Bộ kết hợp với hội tụ gió trên 3.000 m, các khu vực trong tỉnh Yên Bái đêm ngày 4 và sáng 5/6 có mưa rào, mưa to và dông. Mưa lũ to gây thiệt hại hơn 30 ha diện tích nông nghiệp của người dân và một số công trình giao thông ở huyện Văn Yên.

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Những ngày qua, khu vực các huyện miền núi biên giới Tương Dương, Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An có mưa to. Đặc biệt, vào các ngày 28, 29/5 và tối 4/6, mưa rất to đã gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16 khiến giao thông bị chia cắt hoàn toàn.

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

Giữa những ngọn núi phủ sương và những bản làng xa xôi, nơi con đường đến trường vẫn còn gập ghềnh đất đỏ, câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” như một tia sáng, mở ra hành trình mới cho những em nhỏ dân tộc thiểu số, học cách hiểu mình, hiểu người khác và mạnh dạn cất lên tiếng nói.

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Nhiều năm nay, cuộc sống của người dân ở một số bản vùng cao Yên Bái chưa có điện lưới quốc gia gặp nhiều khó khăn. Niềm mong mỏi lớn nhất của bà con lúc này là Nhà nước, tỉnh Yên Bái sớm đầu tư, xây dựng công trình điện lưới, giúp người dân ổn định cuộc sống sinh hoạt, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội.

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Hưởng ứng phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu đã triển khai hiệu quả phong trào hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo trên địa bàn các xã biên giới của tỉnh.