Những ngày gần đến Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, tại vùng cam đặc sản Xã Đoài (xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An), nhiều người dân ở khắp mọi nơi và các thương lái đã đến tận vườn để đặt mua cam. Là loại cam nổi tiếng thơm ngon dùng để "tiến vua" nên dù với giá bán 70.000 đồng/quả, cam Xã Đoài vẫn đắt khách dịp Tết.
Cam Xã Đoài là giống cam đặc biệt thơm ngon, ngọt, đây là cây ăn quả đặc sản dùng để “tiến Vua” nức tiếng ở xứ Nghệ lưu truyền hơn 150 năm trước. Ảnh: Tá Chuyên - TTXVN
Đến vườn cam của gia đình ông Phan Công Hưởng (xóm 8, xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An) nhiều gốc cam trĩu quả, vàng óng đã được các thương lái, khách hàng tìm đến tận vườn để đặt mua. Các khách hàng trong và ngoài tỉnh Nghệ An tìm mua cam Xã Đoài chủ yếu để bày mâm ngũ quả, làm quà biếu hoặc để ăn trong dịp Tết. Là loại cam đặc sản nức tiếng từ lâu nên năm nào vào dịp giáp Tết, cam Xã Đoài cũng khan hiếm hàng.
Ông Phan Công Hưởng cho biết, cam Xã Đoài thường được bán bằng quả chứ không bán theo cân, mỗi quả cam trung bình nặng khoảng 200 gram, có giá trung bình 70.000 đồng/quả (tương đương hơn 350.000 đồng/kg). Năm nay vườn cam Xã Đoài của ông Phan Công Hưởng bán khoảng gần 5.000 quả trong dịp Tết, thu nhập gần 350 triệu đồng, cao hơn gấp 5-8 lần so với các loại cây trồng khác. Ngoài việc mua quả, một số người sành chơi mua cả gốc về trồng và trưng bày dịp Tết. Năm ngoái, gia đình đã bán nguyên một gốc cam với giá 34 triệu đồng.
Gia đình ông Phan Công Hương (xóm 8, xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc) là gia đình trồng cam Xã Đoài lớn nhất với khoảng 6.000 quả bán trong dịp Tết. Ảnh: Tá Chuyên - TTXVN
Không chỉ có vườn cam Xã Đoài của gia đình ông Phan Công Hưởng, các vườn cam Xã Đoài của nhiều hộ gia đình khác tại xã Nghi Diên cũng được khách hàng, các thương lái từ các vùng phụ cận tìm đến tận vườn đặt mua. Đa số các khách hàng đều rất yên tâm về chất lượng của cam khi đến tận vườn và tự mình chọn cam khi đang còn ở trên cây để mua.
Ông Nguyễn Văn Nho (xã Nghi Lâm, huyện Nghi Lộc, Nghệ An) cho biết, gia đình có trồng gần 50 gốc cam nhưng nghe danh cam "tiến Vua" Xã Đoài nên vợ chồng tìm đến hỏi mua làm quà biếu cho người thân tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sau khi đi khảo sát một số vườn cam, vợ chồng ông Nho quyết định mua 20 quả cam Xã Đoài tại vườn ông Phan Công Hưởng với giá 1,4 triệu đồng. Theo ông Nho, cam xã Đoài tuy giá cao, song được ưa chuộng khi làm quà biếu bởi cam ngon, thơm dịu, lưu lại hương vị khó quên cho người ăn.
Nhiều người dân xã Nghi Diên cho biết, cam Xã Đoài là giống cam đặc biệt thơm ngon, ngọt, đây là cây ăn quả đặc sản dùng để "tiến Vua" nức tiếng ở xứ Nghệ lưu truyền hơn 150 năm trước. Cam Xã Đoài có đặc điểm vỏ cam mịn, mỏng, vàng bóng; trên vỏ cam có nhiều túi tinh dầu nên khi bóc vỏ có mùi thơm đặc trưng. Người bóc quả cam Xã Đoài sau khi bóc dù đã rửa tay, mùi tinh dầu đó vẫn để lại ở tay. Khi bổ quả cam Xã Đoài ra có màu mật ong rừng, ăn có vị ngọt mát, tan nhanh trong miệng, ăn xong vị ngọt đó được lưu lại trong cổ họng người ăn. Cam Xã Đoài thường ra hoa vào tiết lập xuân và bắt đầu chín vào tháng 11, 12 Âm lịch hàng năm.
Người dân thường mua cam Xã Đoài trong dịp Tết để bày mâm ngũ quả, làm quà biếu. Ảnh: Tá Chuyên - TTXVN
Cùng với việc được trồng trong dân, hiện Trung tâm khôi phục và phát triển cam Xã Đoài nằm trên địa bàn xã Nghi Diên là đơn vị có diện tích trồng loại cam "tiến Vua" lớn nhất với diện tích 9 ha. Từ đầu tháng Chạp, những quả cam đã ngả màu vàng, bắt đầu "xuống nước". Nhờ áp dụng những công nghệ chăm sóc hiện đại, bón phân hữu cơ nên giống cam đặc sản này không những tăng về diện tích, giữ được hương vị nguyên bản mà còn nâng cao năng suất.
Anh Lê Văn Thắng, Quản lý của Trung tâm khôi phục và phát triển cam Xã Đoài cho biết, thời tiết năm nay không thuận lợi nhưng không ảnh hưởng nhiều đến năng suất, chất lượng của cam, ngoại trừ mẫu mã không được đẹp như mọi năm. Do giá khá cao nên cam Xã Đoài chủ yếu được người dân trong và ngoài tỉnh, đặc biệt là các thành phố lớn đặt mua để làm quà biếu Tết. Cùng với cách bán truyền thống, hiện cam Xã Đoài tại Trung tâm đến tay khách hàng với mẫu mã, quy cách đóng gói sang trọng, xứng tầm là lọai cam quý tộc.
Theo anh Lê Văn Thắng, quy trình chăm sóc cam xã Đoài tại Trung tâm được tuân thủ nghiêm ngặt theo công nghệ chuyển giao từ phía Nhật Bản, phân bón cây cũng là phân gà, nhập khẩu từ Nhật Bản. Ngoài ra, Trung tâm còn sử dụng đậu nành và cá ủ lên men, pha với nước sạch theo tỉ lệ nhất định để bón cho cây cam; từng quả cam cũng được bọc vỏ chống sâu bệnh và côn trùng. Vụ Tết năm nay, Trung tâm có 4 ha cam cho thu hoạch, phục vụ thị trường trong và ngoài tỉnh khoảng 10 tấn cam Xã Đoài.
Cam Xã Đoài tại Trung tâm khôi phục và phát triển cam Xã Đoài đến tay khách hàng với mẫu mã, quy cách đóng gói sang trọng, xứng tầm là loại cam quý tộc. Ảnh: Tá Chuyên - TTXVN
Ông Phan Công Dương, Chủ tịch UBND xã Nghi Diên cho biết, toàn xã hiện có 172 hộ dân trồng cam Xã Đoài với tổng hơn 33 ha; trong đó có gần 19 ha đã cho thu hoạch. Nhiều hộ gia đình tại địa phương hàng năm thu nhập từ 150 – 250 triệu đồng từ cam vụ Tết. Nếu như năm 2021 sản lượng cam toàn xã phục vụ cho thị trường Tết đạt 20 tấn thì do đợt mưa lớn kéo dài đầu tháng 10/2022 khiến nhiều diện tích cam bị ngập nước, rụng quả hàng loạt nên sản lượng năm nay giảm còn khoảng 15 tấn cung ứng trong dịp Tết.
Năm 2022, cam Xã Đoài đã được thẩm định và công nhận đạt sản phẩm Ocop, qua đó khẳng định thương hiệu và chất lượng cam Xã Đoài tại địa phương từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, trong những năm qua, việc khôi phục và mở rộng diện tích trồng cam Xã Đoài tại địa phương gặp nhiều khó khăn do yếu tố thổ nhưỡng, sâu bệnh, thời tiết.
Với mục tiêu khôi phục giống cam đặc sản nổi tiếng này, Bộ Khoa học và Công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An đã thường xuyên tập huấn, tuyên truyền cho người dân về cách chăm bón, trồng cam, phun thuốc bảo vệ thực vật ở thời điểm phù hợp. Địa phương cũng khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng khoa học kỹ thuật vào để nhằm khôi phục và phát triển cam Xã Đoài trong những năm tới, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ ngày càng cao trong dịp Tết đến, Xuân về.
Tá Chuyên
