Gìn giữ văn hóa, ngôn ngữ đồng bào Khmer

Tỉnh Vĩnh Long có tổng dân số gần 4,2 triệu người, trong đó dân tộc Khmer khoảng 8,4%. Nhiều năm qua, công tác bảo tồn tiếng nói, chữ viết Khmer luôn là nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển giáo dục và văn hóa của địa phương. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, ngành giáo dục và cộng đồng dân cư, đặc biệt là các chùa Phật giáo Nam tông Khmer, việc dạy và học chữ Khmer tại Vĩnh Long đạt được nhiều kết quả tích cực.

khmer-4925-10.jpg
Lớp học chữ Khmer hè năm 2025 tại chùa Âng, phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long.

Mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng

Tỉnh Vĩnh Long hiện có hơn 81.000 học sinh Khmer ở các cấp học. Để bảo tồn và phát huy tiếng Khmer, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã đưa chương trình dạy chữ Khmer vào hệ thống giáo dục phổ thông.

Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Vĩnh Long Thạch Tha Lai cho biết, năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 132 cơ sở giáo dục phổ thông, tổ chức 1.521 lớp học dạy tiếng Khmer cho hơn 41.500 học sinh các cấp.

Đội ngũ giáo viên giảng dạy tiếng Khmer được đào tạo chuyên môn bài bản, trình độ ngày càng được nâng cao. Tỉnh có 231 giáo viên dạy tiếng Khmer tại các cơ sở giáo dục; trong đó có 200 giáo viên trình độ đại học sư phạm tiếng Khmer, 27 cử nhân giáo dục tiểu học và 4 thạc sĩ. Việc giảng dạy tiếng Khmer được triển khai thống nhất theo chương trình và sách giáo khoa do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, đảm bảo chuẩn hóa.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành thu hút nhiều sư sãi học.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành thu hút nhiều sư sãi học.

Song song với hệ thống giáo dục chính quy, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh cũng tích cực giữ gìn, bảo tồn tiếng nói, chữ viết Khmer qua các lớp học dịp hè hằng năm. Hè năm nay, tỉnh Vĩnh Long có 137 điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer tổ chức 1.066 lớp dạy chữ Khmer, thu hút hơn 23.700 người học. Đây là mô hình giáo dục bổ trợ độc đáo, góp phần duy trì tiếng nói, chữ viết Khmer trong cộng đồng một cách gần gũi, thân thiện và phù hợp với phong tục tập quán, tín ngưỡng của đồng bào Khmer.

Ông Kiên SêRây (người có uy tín vùng đồng bào dân tộc Khmer) dạy chữ Khmer dịp hè 2025 tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành.

Ông Kiên SêRây (người có uy tín vùng đồng bào dân tộc Khmer) dạy chữ Khmer dịp hè 2025 tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành.

Nhiều Achar - người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc Khmer, các vị sư tình nguyện dạy chữ Khmer trong chùa, xem đây là trách nhiệm thiêng liêng, như một cách gìn giữ linh hồn văn hóa Khmer để truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác qua từng con chữ.

Ông Kiên SêRây, người có hơn 10 năm dạy chữ Khmer dịp hè tại chùa Bàu Sơn (xã Châu Thành) chia sẻ: “Chúng tôi không đơn thuần là dạy chữ, mà mỗi buổi học ở chùa là cơ hội để chúng tôi truyền lại đạo lý, ngôn ngữ, bản sắc dân tộc Khmer cho thế hệ trẻ, giúp các em thêm gắn bó với cội nguồn văn hóa của dân tộc mình”.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành thu hút nhiều sư sãi học.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành thu hút nhiều sư sãi học.

Em Nguyễn Thái An, học sinh lớp 8 Trường Dân tộc nội trú Châu Thành, đã có 5 năm học chữ Khmer dịp hè tại chùa, chia sẻ: "Nhiều năm nay, em vừa được học tiếng mẹ đẻ ở trường, vừa được học ở chùa dịp hè. Khi nghe các vị sư, Achar giảng về lịch sử, truyền thống văn hóa của dân tộc mình, em thấy rất tự hào".

Các lớp học chữ ở chùa vào dịp hè không chỉ thu hút các học sinh mà còn nhiều vị sư trẻ cũng theo học. Sư Thạch Ngọc Luân vào tu học tại chùa Bàu Sơn đã 3 năm; trong đó có 2 năm học chữ Khmer tại chùa này dịp hè. Sư Luân chia sẻ: "Tôi học chữ Khmer không chỉ để biết đọc, biết viết, mà còn học đạo làm người, hiểu hơn về truyền thống văn hóa của dân tộc mình”.

Chính sách đồng hành cùng người dạy và người học

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành thu hút nhiều con em đồng bào Khmer theo học.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành thu hút nhiều con em đồng bào Khmer theo học.

Để duy trì và nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Khmer, tỉnh Vĩnh Long đã đầu tư đáng kể về cơ sở vật chất và chính sách hỗ trợ.

Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Vĩnh Long Thạch Tha Lai cho biết, Sở Giáo dục và Đào tạo đã trang bị đầy đủ phòng học, bàn ghế, bảng lớp, trang thiết bị… cho các trường có dạy tiếng Khmer; trang bị sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, vở tập viết với tổng kinh phí hơn 1 tỷ đồng, đủ để cho học sinh mượn học miễn phí.

Tại các điểm chùa, ngoài việc tận dụng cơ sở vật chất sẵn có, ngành giáo dục còn hỗ trợ 1.773 bộ bàn ghế và toàn bộ sách giáo khoa phục vụ các lớp học chữ Khmer, đảm bảo người học tiếp cận được kiến thức chuẩn mực, bài bản.

Đặc biệt, tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ các sư, sãi và Achar dạy học tại chùa với mức 35.000 đồng/tiết học. Dịp hè 2025, tỉnh hỗ trợ 946 người dạy chữ Khmer tại chùa với tổng kinh phí gần 5 tỷ đồng. Đây là nguồn động viên ý nghĩa, ghi nhận sự đóng góp của các vị sư, Achar trong công cuộc bảo tồn tiếng nói, chữ viết, và văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số.

Bên cạnh đó, giáo viên dạy tiếng Khmer tại vùng đặc biệt khó khăn ở tỉnh được hưởng phụ cấp 50%; các vùng khác được hưởng phụ cấp 30% theo Nghị định 76/2019/NĐ-CP về chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và người hưởng lương trong lực lượng vũ trang công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành hè năm 2025.

Lớp học chữ Khmer tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành hè năm 2025.

Hiện, toàn tỉnh có 9 trường phổ thông dân tộc nội trú với 87 lớp học, hơn 3.000 học sinh dân tộc thiểu số, chủ yếu là người Khmer. Đây là những trường thuộc diện chính sách đặc biệt ưu tiên, đảm nhiệm nhiệm vụ “vừa nuôi - vừa dạy” học sinh là con em đồng bào Khmer. Ngoài ra, tỉnh còn có một trường Trung cấp Pali-Khmer cũng đang đào tạo trên 200 học viên, góp phần đào tạo thế hệ kế cận có hiểu biết sâu sắc về ngôn ngữ và văn hóa Khmer.

Học sinh học tại các trường phổ thông dân tộc nội trú và trường Trung cấp Pali-Khmer được miễn học phí, hằng tháng được nhận học bổng bằng 80% mức lương cơ bản; được cấp thẻ bảo hiểm y tế, học phẩm hằng năm. Học sinh mới trúng tuyển vào trường được cấp chiếu, chăn, màn, áo khoác, áo mưa, áo quần đồng phục… Ngoài ra, học sinh còn được mượn sách giáo khoa để học, hỗ trợ tiền tàu xe, điện, nước sinh hoạt…

khmer-4925-11.jpg
Một lớp học chữ Khmer hè năm 2025 tại chùa Bàu Sơn, xã Châu Thành, tỉnh Vĩnh Long.

Với chính sách hiệu quả, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành và tâm huyết của đội ngũ giáo viên, sư, sãi, Achar, ngôn ngữ Khmer đang được gìn giữ và lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống đồng bào dân tộc thiểu số. Đây không chỉ là bước đi quan trọng trong xây dựng nền giáo dục toàn diện, bình đẳng, mà còn góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, tạo nền tảng vững chắc cho một xã hội đa văn hóa, tiến bộ và giàu bản sắc Việt Nam./.

Có thể bạn quan tâm

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Ảnh hưởng của bão số 13 cùng với đợt mưa lũ lịch sử (từ ngày 16-20/11) đã khiến Buôn Nu, xã Uar (tỉnh Gia Lai) ngập sâu trong nước nhiều ngày, buộc hàng trăm hộ dân phải sơ tán khẩn cấp. Cho đến thời điểm hiện tại, Buôn Nu vẫn còn 30 hộ dân với gần 100 nhân khẩu sinh sống trong điều kiện nước ngập từ 0,2-0,5m, đời sống bị đảo lộn nghiêm trọng.

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Hàng trăm ha cây dứa của người dân trên địa bàn xã Hà Long và phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, đang trong giai đoạn phát triển xanh tốt, bỗng nhiên héo úa và chết hàng loạt trong khoảng một tháng trở lại đây, gây thiệt hại nặng nề cho người nông dân. Hiện chính quyền địa phương đang thống kê mức thiệt hại, tìm giải pháp hỗ trợ giúp nông dân giảm thiệt hại do cây dứa bị chết.

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Ngày 5/12, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên Phạm Giang Nam cho biết, đơn vị đang tập trung triển khai đợt tăng cường trên 100 y, bác sĩ từ các bệnh viện tuyến tỉnh và trung tâm y tế xuống hỗ trợ các trạm y tế xã. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa nơi tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao và nhu cầu khám, chữa bệnh tại chỗ ngày càng lớn.

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Trong hai ngày 4 - 5/12, đoàn y bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam đã tổ chức chương trình quân - dân y kết hợp, thăm khám và phát thuốc miễn phí cho người dân xã Trà My, thành phố Đà Nẵng. Đây chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống tại khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ quét, sạt lở núi trong đợt mưa lũ vừa qua.

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

Theo thống kê của Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn có tổng số 561 công trình ngầm tràn; trong đó có 90 tràn trên các tuyến đường tỉnh, 471 tràn trên các tuyến đường giao thông nông thôn. Mặc dù Thanh Hóa đã dành các nguồn lực để nâng cấp, sửa chữa ngầm tràn xuống cấp, tuy nhiên, tỉnh vẫn còn khoảng 75 ngầm tràn tại các xã miền núi đang bị hư hỏng, xuống cấp mà chưa được sửa chữa.

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Sáng 5/12, đoàn công tác của Quốc hội do Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến làm Trưởng đoàn đã làm việc tại tỉnh Tuyên Quang về các dự án, chương trình chào mừng 80 năm Quốc hội Việt Nam (1946 - 2026) và về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Thời gian qua, công tác giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ghi nhận nhiều chuyển biến nhờ mô hình hỗ trợ sinh kế theo nhu cầu và điều kiện thực tế của người dân. Từ việc hỗ trợ con giống, cây trồng, đến tập huấn kỹ thuật và giám sát quá trình sản xuất, các mô hình giảm nghèo đã tạo sinh kế bền vững, giúp nhiều hộ vươn lên ổn định kinh tế.

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk), loại hình nghệ thuật đặc sắc “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” của người Ba Na - Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh từ năm 2016 cùng với nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã tạo nên bản sắc độc đáo của cộng đồng nơi đây. Việc triển khai Dự án Dịch vụ du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại không chỉ góp phần phát huy các nét văn hóa đặc trưng mà còn mở ra sinh kế bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

Miền đất Tuyên Quang sau hợp nhất hiện lên như một dải lụa xanh thẳm, nơi non cao trùng điệp ôm lấy những thung lũng êm đềm, nơi triền đá tai mèo, nếp nhà trình tường, những tầng ruộng bậc thang mùa nối mùa tạo nên vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa phồn thực. Khí hậu phân tầng theo độ cao, nguồn nước tinh khiết chảy ra từ dãy Tây Côn Lĩnh đã nuôi dưỡng những loại cây trồng, loài hoa chỉ sinh trưởng được trên miền đá này.

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Ngày 2/12, tại xã Phú Nghĩa (Đồng Nai), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 778 (Quân Khu 7) tổ chức buổi gặp mặt già làng, trưởng thôn, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đứng chân nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7 (10/12/1945 - 10/12/2025) và 81 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Những đợt lũ liên tiếp đã khiến các vùng chăn nuôi dê, cừu ở Khánh Hòa và vùng nuôi bò thịt ven sông Ngân Sơn (Đắk Lắk) thiệt hại nặng. Nước đã rút nhưng chuồng trại hư hỏng, đàn gia súc mất trắng khiến nhiều hộ rơi vào cảnh trắng tay, đang gượng dậy khôi phục sản xuất trong khó khăn.

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Ở vùng biên giới Tây Nam, nơi hàng ngoại chỉ cần "qua một con nước" đã có thể tràn vào các chợ nội địa, nên việc giữ vững chỗ đứng cho hàng Việt chưa bao giờ là dễ. Giữa dòng chảy ấy, ông Tạ Minh Sơn, Giám đốc Siêu thị Tứ Sơn (phường Châu Đốc, An Giang) vẫn kiên định với hơn 20 năm dành trọn tâm huyết đưa hàng Việt, đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP đến gần người tiêu dùng vùng biên, vùng sâu, vùng xa.

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đã xác định chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của ngành nông nghiệp dựa trên Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Âm vang trống đồng trong đời sống người Lô Lô

Lào Cai: Khởi công xây dựng 6 điểm trường tại các xã biên giới

Ngày 29/11, tại điểm trường Mầm non Xà Khái Tủng, Trường Mầm non Tả Ngải Chồ, xã Pha Long, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các xã Pha Long, Trịnh Tường, Y Tý tổ chức Lễ khởi công xây dựng 6 điểm trường trên địa bàn 3 xã biên giới Pha Long, Trịnh Tường và Y Tý.

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Ngày 28/11, ông Hà Văn Tung, Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Pù Luông (tỉnh Thanh Hóa) cho biết, nhằm đảm bảo an toàn giao thông và phục vụ hoạt động du lịch mùa cao điểm cuối năm một cách tốt nhất, UBND xã Pù Luông đã huy động các lực lượng tại chỗ phối hợp với Hạt Giao thông đường bộ khắc phục các điểm sạt lở do ảnh hưởng của mưa bão số 10.

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk vừa trải qua trận mưa lũ lịch sử với những thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Nước lũ rút đi, bà con ai nấy đều “nôn nóng” trở về nhà để kiểm tra tài sản, dọn dẹp nhà cửa, ổn định cuộc sống. Thế nhưng, có nhiều gia đình không thể trở về ngôi nhà của mình khi mưa lũ đã “xóa sổ” mái ấm mà hàng chục năm tích góp có được. Hơn lúc nào hết, những gia đình mất nơi an cư cần sự trợ giúp của Nhà nước, mạnh thường quân… để nhanh chóng “gượng dậy” sau mưa lũ kinh hoàng.