Sau hơn 4 tháng chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành, tuy còn nhiều khó khăn, vướng mắc, song các xã vùng cao biên giới của tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các nghị quyết, kế hoạch cụ thể thực hiện mục tiêu giảm nghèo và nâng cao đời sống nhân dân.
Phát triển kinh tế hộ, tăng thu nhập cho người dân
Mường Lát là xã vùng cao biên giới còn nhiều khó khăn của tỉnh Thanh Hóa. Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo của xã còn 21,3%, hộ cận nghèo chiếm hơn 30%. Tại Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ xã Mường Lát xác định, một trong 2 khâu đột phá góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo là tập trung phát triển kinh tế hộ gia đình, trong đó xã chú trọng phát triển kinh tế từ các loại hình kinh doanh và gắn với phát triển du lịch cộng đồng.
Trước đây, bà Ngân Thị Vịnh (mẹ của chị Lò Thị Quyến) làm sản phẩm thịt trâu gác bếp mỗi dịp Tết đến, Xuân về để phục vụ nhu cầu của gia đình. Khoảng năm 2008 - 2016, nhiều anh em, bạn bè và bà con quanh vùng có nhu cầu nên gia đình sản xuất để cung cấp cho họ. Năm 2017, với mong muốn phát triển kinh tế cũng như đưa sản phẩm, đặc sản của địa phương đến nhiều người tiêu dùng, chị Lò Thị Quyến thành lập hộ kinh doanh. Năm 2022, sản phẩm thịt trâu gác bếp Dì Ốc được chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, là thương hiệu uy tín của địa phương.
Điều làm nên chất lượng sản phẩm là nguyên liệu thịt trâu tươi ngon, được nuôi thả tự nhiên, các gia vị đặc trưng, sẵn có của núi rừng như mắc khén, hạt dổi, ớt, tỏi, gừng… cùng với công thức tẩm ướp gia truyền. Chị Lò Thị Quyến cho biết, từ khi được công nhận OCOP, sản phẩm được nhiều người biết đến và tiêu thụ khắp nơi trong nước. Ngoài quảng bá nông sản, nghề truyền thống giúp gia đình thoát nghèo, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.
Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Mường Lát lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, để đạt mục tiêu hằng năm giảm 5% tỷ lệ hộ nghèo, xã tập trung tuyên truyền, vận động, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức, trách nhiệm, tinh thần tự lực, tự cường, chủ động vươn lên mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong xã. Theo đó, xã tập trung phát triển sản phẩm lợi thế, đặc sản địa phương, chăn nuôi gia súc, gia cầm theo quy hoạch. Địa phương phát triển sản phẩm OCOP để nâng cao tiêu chuẩn chất lượng, sức cạnh tranh trên thị trường.
Hiện toàn xã có khoảng 30.000 con gia súc, gia cầm. Các mô hình chăn nuôi đang chuyển dịch từ phương thức chăn nuôi tự nhiên sang chăn nuôi có kiểm soát theo mô hình gia trại. Xã tiếp tục triển khai và phát huy hiệu quả các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất như nuôi lợn đen sinh sản, gà đen HMong, trâu, bò sinh sản ở khu Tén Tằn, Đoàn Kết, Chiềng Cồng, Buốn, Na Khả…
Xã chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng; nhân rộng mô hình thuộc dự án hỗ trợ phát triển sản xuất đa dạng hóa sinh kế như mô hình trồng tre điền trúc (bát độ) lấy măng tại khu Buồn, Na Khả, Chiềng Cồng, Tén Tằn… Phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa bắt đầu được hình thành và phát huy hiệu quả, tập trung các sản phẩm có giá trị kinh tế cao và đặc sản địa phương như cây ăn quả, gạo nếp cay nọi, thịt trâu gác bếp, măng khô…
Theo ông Lê Công Nam, Phó Bí thư Thường trực xã Mường Lát, cùng với khâu đột phá tập trung phát triển kinh tế hộ, nhiệm kỳ mới, xã sẽ thực hiện đồng bộ các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc xã Mường Lát đang tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, hoàn thành các mục tiêu để đạt tiêu chí nông thôn mới…
Phấn đấu đến năm 2030 thoát khỏi xã nghèo
Là xã có tỷ lệ hộ nghèo tương đối cao, chiếm tới 57%, hộ cận nghèo còn 10,9%, tại Đại hội Đại biểu đảng bộ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, xã Mường Lý xác định từng bước thay đổi tư duy, nếp nghĩ, cách làm, từng bước chuyển dịch cơ cấu cây trồng giúp đồng bào vùng cao xóa đói, giảm nghèo. Theo đó, người dân Mường Lý chuyển đổi thành công diện tích trồng xoan kém hiệu quả sang trồng cây sắn. Được cán bộ nông nghiệp hướng dẫn kỹ thuật, chọn giống phù hợp, cây sắn nhanh chóng bén đất, sinh trưởng tốt, mở ra hướng đi mới cho vùng đất còn nhiều khó khăn này.
Hiện nay, trên địa bàn xã Mường Lý có 1.061,1ha sắn, phân bố tại 15 bản, trong đó bản Muống 1 có diện tích lớn nhất với 134,4ha. Nàng 1 (126,4ha) và Xa Lung (110ha) cũng là những vùng sản xuất sắn quy mô lớn, đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế địa phương. Các bản còn lại có diện tích từ 35 - 90ha, tiêu biểu như Ún, Xì Lồ, Trung Thắng và Cha Lan, đều duy trì sản xuất ổn định. Năng suất trung bình của sắn đạt 20,1 tấn/ha.
Ông Ngân Văn Tịnh, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng bản Nàng 1 chia sẻ, bản Nàng 1 chủ yếu là đồng bào Thái sinh sống với 90 hộ, 338 nhân khẩu. Cây sắn dễ trồng, chịu hạn tốt, lại có doanh nghiệp thu mua nên bà con yên tâm sản xuất. Từ khi trồng sắn, nhà nào cũng có thêm thu nhập, cuộc sống đỡ vất vả hơn.
Theo ông Phạm Quang Đại, Chủ tịch UBND xã Mường Lý, thời gian tới, địa phương tập trung tuyên truyền cho bà con trồng thâm canh cây sắn ở những diện tích đồi thoải, ít bị xói mòn kết hợp bón phân để tăng năng suất. Để cây sắn phát triển bền vững, xã đang tiếp tục quy hoạch vùng trồng sắn tập trung, tránh tình trạng manh mún; khuyến khích bà con luân canh, trồng xen các loại cây khác nhằm bảo vệ đất, chống xói mòn.
Xã đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp chế biến tinh bột sắn, đặc biệt là Nhà máy chế biến sắn Phúc Thịnh nhằm ổn định đầu ra và nâng cao giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, địa phương khuyến khích các hộ phát triển mô hình chế biến nhỏ, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có làm tinh bột, bánh sắn, sắn lát khô... vừa nâng cao giá trị, vừa tạo việc làm cho lao động tại chỗ.Cùng với phát triển cây sắn, địa phương đang tuyên truyền, hướng dẫn người dân trồng thêm một số loại cây trồng, dược liệu khác phù hợp điều kiện thổ nhưỡng như trồng cây giang lấy lá, măng bát độ, cây dổi lấy hạt…
Ngay sau Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ I, để đạt mục tiêu đến năm 2030 thoát nghèo, xã Mường Lý tích cực đưa nghị quyết vào cuộc sống bằng nhiều việc làm thiết thực. Xã tập trung phát triển kinh tế, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện địa phương; qua đó từng bước giúp người dân tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững…
Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo Thanh Hóa, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, ngành triển khai nhiều chính sách thiết thực, hướng mạnh về cơ sở. Nhờ đó, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có nhiều chuyển biến tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo trong vùng giảm mạnh, từ mức 20% ở đầu nhiệm kỳ xuống còn 8,6% vào năm 2025. Số xã đặc biệt khó khăn (khu vực III) giảm từ 21 còn 17 xã. Hệ thống hạ tầng như đường giao thông, điện, trường học, thủy lợi, trạm y tế, chợ nông thôn... được đầu tư đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo Quyết định 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Trung ương đã phân bổ cho Thanh Hóa hơn 2.700 tỷ đồng thực hiện 10 dự án thành phần. Đến nay, tỉnh đã giao chi tiết hơn 2.690 tỷ đồng, đạt 99,45% kế hoạch vốn được giao; qua đó góp phần thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập giữa miền núi với khu vực đồng bằng và mức bình quân chung của tỉnh…/.
