Cùng với các địa phương khác trong tỉnh Yên Bái, huyện vùng cao Mù Cang Chải luôn quan tâm phát huy vai trò của tổ xung kích bảo vệ rừng trong tuyên truyền, vận động người dân tham gia chăm sóc, bảo vệ, phòng cháy chữa cháy rừng. Qua đó, góp phần nâng tỷ lệ che phủ rừng, tạo việc làm, tăng thu nhập từ tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng.

Toàn huyện Mù Cang Chải có trên 60 nghìn ha rừng tự nhiên. Trong khi lực lượng kiểm lâm, cán bộ chuyên trách bảo vệ rừng còn khá mỏng nên việc phát huy vai trò của các tổ, đội quần chúng bảo vệ rừng tại các thôn, bản có vai trò quan trọng. Họ được ví như cánh tay nối dài của chính quyền địa phương và các chủ rừng trong công tác quản lý, bảo vệ rừng. Tại các thôn, bản vai trò của các tổ xung kích bảo vệ rừng được chính người dân bầu ra.
Về Mù Cang Chải những ngày cuối tháng Tư, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước sự thay da đổi thịt của huyện vùng cao nơi đây bởi cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng khang trang, bản làng giàu đẹp. Đặc biệt, những cánh rừng xanh ngút ngàn trải dài khắp huyện như lá “phổi xanh” vừa tạo không khí trong lành và mang đến nhiều nguồn lợi cho người dân.
Giữa những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn ở Mù Cang Chải, có những con người lặng lẽ ngày đêm bám rừng, giữ rừng. Họ chính là các thành viên của tổ xung kích bảo vệ rừng ở cơ sở - những “lá chắn xanh” âm thầm nhưng vô cùng quan trọng trong quản lý, bảo vệ rừng.

Để không xảy ra cháy rừng nhất là vào thời điểm thời tiết khô hanh, các hộ dân bản Háng Cuốn Rùa, xã Dế Xu Phình cùng với tổ xung kích bảo vệ rừng của bản và cán bộ Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Mù Cang Chải tổ chức đi kiểm tra những khu vực có nguy cơ cháy rừng. Đây là hoạt động thường xuyên nâng cao ý thức bảo vệ rừng của người dân cũng như hạn chế những hành vi xâm hại rừng.
Được tham gia buổi kiểm tra rừng, bà Hờ Thị Sầu, ở bản Háng Cuốn Rùa, xã Dế Xu Phình chia sẻ, hàng năm vào mùa hanh khô, người dân đi phát băng cản lửa và đi kiểm tra rừng thường xuyên. Với người dân vùng cao, có rừng mới có nước uống nên phải cùng nhau bảo vệ rừng. Mặt khác, bảo vệ rừng còn có thêm tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng giúp bà con có tiền mua phân bón làm ruộng nương.
Ông Chang A Giàng, bản Háng Cuốn Rùa, xã Dế Xu Phình tâm sự, nhiều năm trở lại đây, nhờ cán bộ Ban Quản lý rừng tuyên truyền người dân ai cũng nâng cao ý thức bảo vệ rừng. Đặc biệt từ khi có tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng cũng như tạo điều kiện phát triển du lịch, bà con dân bản có thu nhập để trang trải cuộc sống, không ai còn nghĩ đến việc đốt nương làm rẫy và không phá rừng nữa.
Bản Háng Cuốn Rùa, xã Dế Xu Phình có 95 hộ dân, bản đang nhận khoán bảo vệ trên 395 ha rừng các loại. Để thực hiện tốt việc bảo vệ rừng, bản đã thành lập tổ xung kích bảo vệ rừng với 15 thành viên. Với nhiệm vụ thường xuyên phối hợp với chủ rừng là Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Mù Cang Chải cùng nhân dân trong bản tổ chức tuần tra, kiểm tra diện tích rừng nhất là vào thời điểm khô hanh. Qua đó, tổ xung kích bảo vệ rừng của bản kịp thời phát hiện, ngăn chặn những hành vi có nguy cơ xâm hại đến rừng như chặt phá, xâm lấn rừng làm nương rẫy, khai thác lâm sản trái phép, nhờ đó diện tích rừng của bản trong nhiều năm không xảy ra cháy rừng.

Ông Lý Bùa Sang, Tổ trưởng tổ xung kích bảo vệ rừng bản Háng Cuốn Rùa cho biết, tổ bảo vệ rừng thường xuyên tuyên truyền cho bà con nâng cao ý thức bảo vệ rừng. Đến cuối năm (khoảng tháng 12 dương lịch), tổ vận động nhân dân đi phát băng cản lửa nhằm bảo vệ rừng. Đặc biệt, tổ bảo vệ rừng yêu cầu mỗi người đi tuần tra một ngày, 15 người được 15 ngày, sau đó lặp lại như ban đầu. Thời gian thực hiện nhiệm vụ chủ yếu từ tháng 1 đến tháng 6 khi bước vào mùa mưa mới yên tâm. Ngoài ra, tổ bảo vệ rừng còn tuyên truyền trẻ em và người dân không mang lửa lên rừng và không được khai thác gỗ trái phép; tập trung bảo vệ rừng để có nước uống và nước sản xuất, đồng thời được hưởng tri trả dịch vụ môi trường rừng.
Hiện Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Mù Cang Chải quản lý trên 54.000 ha rừng phòng hộ, rừng sản xuất của huyện Mù Cang Chải và hai xã Nậm Búng, Nậm Lành thuộc huyện Văn Chấn; trong đó riêng huyện Mù Cang Chải có trên 48.000 ha. Năm 2023, Ban Quản lý rừng chi trả trên 251 triệu đồng tiền dịch vụ môi trường rừng cho 93 hộ dân. Để bảo vệ tốt diện tích rừng, Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện đã tổ chức ký hợp đồng nhận khoán bảo vệ rừng với 105 chủ hợp đồng với 13.068 hộ tham gia bảo vệ rừng; ký cam kết phòng cháy, chữa cháy rừng đến các thôn bản, chủ hợp đồng nhận khoán bảo vệ rừng; tu sửa, làm mới bảng biểu tuyên truyền, hệ thống đường ranh cản lửa, đường bao lô, bao khoảnh.
Bên cạnh đó, Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Mù Cang Chải còn phối hợp chặt chẽ với Hạt Kiểm lâm huyện và chính quyền địa phương tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp, giải pháp thực hiện công tác quản lý bảo vệ, phát triển rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng. Không chỉ tuần tra, tổ xung kích còn có mặt kịp thời khi có dấu hiệu cháy rừng, lấn chiếm đất rừng hoặc khai thác gỗ trái phép. Với phương châm phòng là chính, công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng có chuyển biến tích cực, họ đã giúp giảm thiểu đáng kể số vụ vi phạm về rừng trên địa bàn.
Ông Nguyễn Anh Phương, Phó Giám đốc Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Mù Cang Chải cho hay, Ban phối hợp với các địa phương thực hiện tốt việc quản lý, bảo vệ rừng, trồng rừng thay thế, chi trả dịch vụ môi trường rừng gắn với tạo sinh kế, nâng cao thu nhập cho người dân vùng có rừng. Đồng thời, phối hợp với các xã thành lập tổ xung kích để cùng với bà con nhân dân làm tốt công tác bảo vệ, chăm sóc và phát triển rừng. Hàng năm, Ban Quản lý rừng thường xuyên tham mưu cho UBND các xã kiện toàn tổ xung kích thôn, bản bảo vệ rừng. Qua nhiều năm cho thấy đây là lực lượng nòng cốt tham gia công tác tuần tra, tuyên truyền các hộ dân bảo vệ rừng. Từ việc bảo vệ, phát triển rừng đã góp phần nâng cao ý thức bảo vệ rừng của người dân, giúp bà con gắn bó với rừng.
Thời gian tới, huyện Mù Cang Chải tiếp tục lồng ghép các chương trình hỗ trợ về phát triển lâm nghiệp, đặc biệt là việc bảo vệ rừng; tiếp tục vận động các hộ dân tham gia giao khoán diện tích rừng, gắn trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức trong việc giữ gìn, bảo vệ diện tích rừng hiện có./.