Bà Rịa - Vũng Tàu vài nét tổng quan

Bà Rịa - Vũng Tàu vài nét tổng quan
1. Vị trí địa lý

Bà Rịa - Vũng Tàu là một tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Nam Bộ. Tỉnh nằm trong vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam, thuộc vùng Đô thị Thành Phố Hồ Chí Minh.

Tỉnh tiếp giáp tỉnh Đồng Nai ở phía bắc, Thành phố Hồ Chí Minh ở phía tây, tỉnh Bình Thuận ở phía đông, còn phía nam giáp Biển Đông.

Tỉnh lỵ của tỉnh (từ khi thành lập tỉnh đến ngày 1 tháng 5 năm 2012) và đô thị lớn nhất tỉnh là thành phố du lịch thành phố Vũng Tàu. Từ ngày 2 tháng 5 năm 2012, tỉnh lị chuyển đến thành phố Bà Rịa. Hiện nay Bà Rịa - Vũng Tàu là tỉnh duy nhất trong nước có tỉnh lị không phải là đô thị lớn nhất trong tỉnh và là tỉnh có hai thành phố trực thuộc tỉnh ở khu vực phía nam.

2. Điều kiện tự nhiên

Địa hình

Bà Rịa - Vũng Tàu có 7 đơn vị hành chính nằm trên đất liền và một đơn vị hành chính hải đảo là huyện Côn Đảo. Địa hình tỉnh có thể chia làm 4 vùng: bán đảo hải đảo, vùng đồi núi bán trung du và vùng thung lũng đồng bằng ven biển.

Bán đảo Vũng Tàu dài và hẹp diện tích 82,86 km2, độ cao trung bình 3-4m so với mặt biển. Hải đảo bao gồm quần đảo Côn Lôn và đảo Long Sơn. Vùng đồi núi bán trung du nằm ở phía Bắc và Đông Bắc tỉnh phần lớn ở huyện Tân Thành, Châu Đức, Xuyên Mộc. Ở vùng này có vùng thung lũng đồng bằng ven biển bao gồm một phần đất của các huyện Tân Thanh Long Điền, Bà Rịa, Đất Đỏ. Khu vực này có những đồng lúa nước, xen lẫn những vạt đôi thấp và rừng thưa có những bãi cát ven biển. Thềm lục địa rộng trên 100.000 km2.

Khí hậu

Bà Rịa - Vũng Tàu thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa; một năm chia hai mùa rõ rệt. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10, thời gian này có gió mùa Tây Nam. Mùa khô bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, thời gian này có gió mùa Đông Bắc.

Nhiệt độ trung bình hàng năm là 27°C, tháng thấp nhất khoảng 24,8°C, tháng cao nhất khoảng 28,6°C. Số giờ nắng rất cao, trung bình hàng năm khoảng 2400 giờ. Lượng mưa trung bình 1500mm.

Bà Rịa-Vũng Tàu nằm trong vùng ít có bão.

Diện tích: 1.989,46 km2.

Mật độ: 533 người/Km2

3. Dân cư 

Dân số: 1.059.537 người (2014)

Theo thống kê dân số năm 2014, dân số thành thị chiếm 50,52% dân số toàn tỉnh. Nam giới chiếm 49,91% dân số toàn tỉnh

4. Lịch sử hình thành và phát triển

Bà Rịa: Theo nhiều người giải thích là xưa ở vùng đất này có một bà quê ở Bình Định vào vùng Mô Xoài này khai hoang lập nghiệp, nên để ghi nhớ công ơn này nên người dân địa phương Tôn Thờ Bà, và lấy tên bà đặt cho vùng đất Bà Rịa ngày nay.

Buổi đầu khai phá 

Năm 1698, Phủ Gia Định được thành lập gồm 2 huyện Tân Bình và Phước Long trong đó :

Huyện Phước Long gồm 4 tổng trong đó có tổng Phước An nay là tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và 1 phần tỉnh Đồng Nai như Thị xã Long Khánh, huyện Xuân Lộc, Cẩm Mỹ…

Côn Đảo lúc này thuộc tỉnh Hà Tiên.

Năm 1808, Tổng thành huyện, Huyện trở thành Phủ . Theo đó, tổng Phước An huyện Phước Long trở thành Huyện Phước An phủ Phước Long. Huyện Phước An gồm 2 tổng Phước Hưngvà An Phú.

Năm 1819, đảo Côn Lôn (Côn Đảo ngày nay) thuộc đạo Cần Giờ tỉnh Gia Định.

Năm 1937, tách huyện Phước An và [Long Thành] thuộc phủ Phước Long để thành lập phủ Phước Tuy; thành lập huyện mới Long Khánh tách từ huyện Phước An.

Phủ Phước Tuy thuộc tỉnh Biên Hoà gồm 3 huyện Phước An, Long Thành và Long Khánh.

Năm 1839, Đảo Côn Lôn thuộc tỉnh Vĩnh Long.

Năm 1861, Đảo Côn Lôn thuộc tỉnh Hà Tiên như lúc đầu.

Giai đoạn Pháp thuộc

Năm 1862, huyện Phước An đổi thành hạt Thạnh Tra Bà Rịa.

Năm 1869, đổi hạt Thạnh Tra thành Khu Tham Biện.

Năm 1882, thành lập Quận Côn Đảo trực thuộc Nam Kỳ.

Năm 1885, thành lập Thành Phố Vũng Tàu từ khu Tham Biện Bà Rịa.

Năm 1900: Khu Tham Biện đổi thành tỉnh Bà Rịa, thành lập mới Tổng An Phú Tân.

Năm 1905: Nhập thành Phố Vũng Tàu vào tỉnh Bà Rịa. 2 tổng Cơ Trạch và Nhơn Xương tỉnh Bình Thuận nhập vào tỉnh Bà Rịa.

Năm 1929, Thành lập tỉnh Vũng Tàu từ tổng Vũng Tàu, làng Sơn Long và Quận Cần Giờ (tỉnh Gia Định).

Năm 1934, hạ tỉnh Vũng Tàu xuống cấp Thành phố.

Năm 1938: Lập Quận Long Điền cho toàn tỉnh Bà Rịa; lập mới tổng Phước Hưng Trung; 

Năm 1939, tỉnh Bà Rịa gồm 1 Quận Long Điền. Quận Long Điền gồm 8 tổng: An Phú Tân, An Phú Thượng, An Phú Hạ, Phước Hưng Thượng, Phước Hưng Trung, Phước Hưng Hạ, Nhơn Xương và Cơ Trạch.

Giai đoạn 1945 - 1975

Ngày 9/2/1946, quân Pháp chiếm Bà Rịa và Vũng Tàu

Năm 1947, tái lập tỉnh Vũng Tàu

Năm 1954, thành lập Quận Xuyên Mộc

Năm 1956: Thành lập tỉnh Phước Tuy từ tỉnh Bà Rịa và tỉnh Vũng Tàu; Tỉnh Lỵ tại Làng Phước Lễ tổng An Phú Hạ Quận Châu Thành.

Thành lập tỉnh Côn Đảo.

Tỉnh Phước Tuy gồm 6 Quận, 8 tổng và 39 xã.

Quận Châu Thành gồm Tổng An Phú Hạ (3 xã), An Phú Tân (4 Xã) và tổng Cơ Trạch (4 Xã: Ngãi Giao, Bình Giã, Bình Ba và Hắc Dịch) .

Quận Xuyên Mộc gồm Tổng Nhơn Xương (5 Xã).

Quận Long Điền gồm tổng An Phú Thượng (6 xã: Long Điền, An Ngãi, An Nhất, Tam Phước, Phước Tỉnh và Long Hải).

Quận Đất Đỏ gồm tổng Phước Hưng Thượng (3 Xã), Phước Hưng Trung (2 Xa) và Phước Hưng Hạ (3 Xã).

Quận Vũng Tàu (5 Xã: Thắng Nhất, Thắng Nhì, Thắng Tam, Rạch Dừa và Phước Cơ)

Quận Cần Giờ (6 Xã).

Năm 1958, Nhập Quận Đất Đỏ vào Quận Long Điền

Năm 1959: Tách 2 Quận là Cần Giờ và Quảng Xuyên cho tỉnh Biên Hoà; Tái lập Quận Đất Đỏ

Năm 1961, thành lập Quận Đức Thạnh từ 4 xã (Ngãi Giao, Bình Ba, Bình Giã và Hắc Dịch) của Châu Thành.

Năm 1962, đổi Quận Châu Thành thành Quận Long Lễ.

Năm 1964: Nhập xã Hội Bài Quận Long Lễ vào Quận Phước Hoà; thành lập thị xã Vũng Tàu trực thuộc Trung ương

Năm 1965: Nhập Xã Nhu Lâm (Quận Xuyên Mộc) vào Xã Xuyên Mộc; đặt Côn Đảo Trực thuộc Trung Ương.

Năm 1972, tách đất xã Hắc Dịch và xã Bình Ba thành lập xã Quãng Phước (Quận Đức Thạnh)

Năm 1973, nhập quần đảo Trường xa Vào Xã Phước Hải quận Đất Đỏ

Năm 1974, lập Phường Phước Hải thuộc thị xã Vũng Tàu

26-4-1975: Sư đoàn Sao Vàng (Sư đoàn 3) nổ súng vào tiểu khu Phước Tuy, trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp, mở màn cuộc tấn công giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu.

27-4-1975: Xuyên Mộc và xã đảo Long Sơn hoàn toàn được giải phóng.

30-4-1975: Đúng 13h, thành phố Vũng Tàu được hoàn toàn giải phóng.

Giai đoạn sau 1975 - nay

Năm 1975: Thành Lập tỉnh Đồng Nai từ tỉnh Biên Hoà, Long Khánh, Phước Tuy, 1 phần đất tỉnh Bình Tuy.

Tháng 9/1976 lập huyện Côn Đảo thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.

Tháng 1/1977 chuyển huyện Côn Đảo sang thuộc tỉnh Hậu Giang.

Đặc khu Vũng Tàu-Côn Đảo: Năm 1979, thành lập đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo trên cơ sở thị xã Vũng Tàu tỉnh Đồng Nai, xã Long Sơn huyện Châu Thành Đồng Nai và huyện Côn Đảo tỉnh Hậu Giang

Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Năm 1982, thành lập thị trấn Bà Rịa (huyện Châu Thành) từ xã Phước Lễ, thị trấn Long Điền (huyện Long Đất) từ xã Long Điền, thị trấn Long Hải (huyện Long Đất) từ xã Long Hải. Giải tán xã Phước Lễ, Long Điền, Long Hải.

Năm 1991, thành lập tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu từ 3 huyện Châu Thành, Long Đất và Xuyên Mộc thuộc tỉnh Đồng Nai và Đặc Khu Vũng tàu Côn Đảo.

Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu khi đó gồm: thị xã Vũng Tàu (tỉnh lỵ), Các huyện: Châu Thành, Long Đất, Xuyên Mộc và Côn Đảo

Năm 1994. thành lập thị xã Bà Rịa, huyện Tân Thành, huyện Châu Đức, lập Thị Trấn Phú Mỹ trực thuộc Tân Thành, TT Ngãi Giao thuộc Châu Đức. Giải tán huyện Châu Thành

Năm 2003. giải thể huyện Long Đất. Lập huyện Long Điền và huyện Đất Đỏ.

Năm 2007, lập thị trấn Đất Đỏ và Thị trấn Phước Hải trực thuộc huyện Đất Đỏ

Năm 2012, Thành lập Thành Phố Bà Rịa (ngày 22.08.2012).
Theo baria-vungtau.gov.vn

Có thể bạn quan tâm

Nghệ An: Bản Thái cổ Yên Hòa nơi biên giới tan hoang sau lũ dữ

Nghệ An: Bản Thái cổ Yên Hòa nơi biên giới tan hoang sau lũ dữ

Bản Yên Hòa (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) có 93 hộ dân đồng bào Thái, nằm bên thượng nguồn Nậm Nơn, giáp biên giới Việt - Lào. Trận lũ dữ xảy ra vào cuối tháng 7 vừa qua đã cuốn trôi mất cầu treo trên con đường độc đạo dài hơn 3km ra trung tâm xã khiến bản làng đến nay vẫn bị cô lập.

Khi tình người vượt qua vết thương chiến tranh

Khi tình người vượt qua vết thương chiến tranh

Chiến tranh đã lùi xa hơn nửa thế kỷ, nhưng những vết thương do chất độc da cam vẫn hằn sâu trong cơ thể và số phận của hàng triệu con người Việt Nam. Trên khắp mọi miền đất nước, những nạn nhân và gia đình của họ vẫn kiên cường vượt lên số phận, vươn lên để sống, cống hiến bằng nghị lực phi thường.

Hành trình người phụ nữ vùng cao đưa 9 sản phẩm tinh bột nghệ đạt chuẩn OCOP

Hành trình người phụ nữ vùng cao đưa 9 sản phẩm tinh bột nghệ đạt chuẩn OCOP

Từ một giáo viên, bà Trần Thị Sáu (xã Minh Ngọc, Tuyên Quang) không ngờ có ngày mình trở thành người dẫn dắt mô hình sản xuất tinh bột nghệ bài bản, mang lại sinh kế cho hàng trăm hộ dân. Hành trình 10 năm, từ những mẻ bột nghệ thủ công đến sản phẩm OCOP 3-4 sao là câu chuyện về ý chí vượt khó, sự bền bỉ và tinh thần đổi mới sáng tạo giữa núi rừng Bắc Mê.

Khám, phát thuốc cho nhân dân vùng bị mưa lũ, ngập lụt tại Sơn La

Khám, phát thuốc cho nhân dân vùng bị mưa lũ, ngập lụt tại Sơn La

Ngày 8/8, Bệnh viện Phong và Da liễu tỉnh Sơn La phối hợp với đoàn cán bộ, bác sĩ của Sở Y tế tỉnh tổ chức khám và cấp phát thuốc điều trị miễn phí cho người dân các xã Sông Mã, Chiềng Khoong, cùng một số cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và Tìm kiếm cứu nạn cứu hộ, nhân viên vệ sinh môi trường mắc các bệnh ngoài da thông thường khi tham gia khắc phục hậu quả mưa lũ, ngập lụt, sạt lở đất.

Nỗ lực khắc phục hậu quả mưa lũ, sẵn sàng đón năm học mới

Nỗ lực khắc phục hậu quả mưa lũ, sẵn sàng đón năm học mới

Sau trận lũ quét, sạt lở đất cuối tháng 7, đầu tháng 8/2025, nhiều điểm trường, trường học ở các xã Xa Dung, Mường Luân và Na Son (tỉnh Điện Biên) bị hư hỏng nặng, nhiều phòng học ngập chìm trong bùn đất. Nhằm khắc phục hậu quả thiên tai để đón học sinh năm học mới, những ngày này, hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ công an, quân đội phối hợp với các nhà trường, phụ huynh học sinh tập trung dọn dẹp, vệ sinh trường lớp, trang thiết bị dạy học...

Đắk Lắk: Đề xuất nâng cấp, xây dựng 4 trường liên cấp tại các xã biên giới

Đắk Lắk: Đề xuất nâng cấp, xây dựng 4 trường liên cấp tại các xã biên giới

Ngày 8/8, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk cho biết vừa phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan, chính quyền các địa phương khảo sát các điều kiện dạy học và đề xuất nâng cấp, xây dựng 4 trường liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 4 xã biên giới đất liền (giáp với tỉnh Moldunkriri, Vương quốc Campuchia).

Gia Lai: Khẩn trương tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Gia Lai: Khẩn trương tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Ngày 8/8, báo cáo nhanh từ Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Gia Lai cho biết, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Đài Thông tin duyên hải Quy Nhơn, Chi cục Thủy sản đang kêu gọi tàu thuyền hỗ trợ tìm kiếm thuyền viên bị mất tích trên biển.

Xây dựng các trường học hạnh phúc ở khu vực biên giới

Xây dựng các trường học hạnh phúc ở khu vực biên giới

Chủ trương xây dựng trường học tại các xã biên giới thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Là tỉnh có 21 xã biên giới, Cao Bằng xác định rõ vai trò quan trọng của chủ trương này trong việc rút ngắn khoảng cách phát triển vùng miền, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân và củng cố quốc phòng, an ninh khu vực biên giới.

Điện Biên: Gian hàng 0 đồng san sẻ yêu thương đến đồng bào vùng lũ

Điện Biên: Gian hàng 0 đồng san sẻ yêu thương đến đồng bào vùng lũ

Với tinh thần “tương thân tương ái”, “lá lành đùm lá rách” sau trận lũ quét, sạt lở đất xảy ra vào đêm 31/7- sáng 1/8,  nhiều đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Điện Biên triển khai “Gian hàng 0 đồng” và "Gian hàng Bình ổn giá” dành tặng người dân vùng lũ, với mong muốn góp phần nhỏ bé san sẻ yêu thương.

Phát hiện vận chuyển 220 con lợn nghi mắc dịch tả lợn châu Phi tại Gia Lai

Phát hiện vận chuyển 220 con lợn nghi mắc dịch tả lợn châu Phi tại Gia Lai

Ngày 7/8, Đội Quản lý thị trường số 4 - Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Gia Lai cho biết, đơn vị vừa phối hợp với Công an phường An Nhơn, Trạm Chăn nuôi và Thú y khu vực III cùng các lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra đột xuất một xe tải vận chuyển số lượng lớn lợn nghi nhiễm dịch bệnh nguy hiểm.

Gia Lai kiểm soát chặt chẽ hoạt động giết mổ lợn

Gia Lai kiểm soát chặt chẽ hoạt động giết mổ lợn

Nhằm đảm bảo nguồn thịt lợn sạch được đưa ra thị trường, đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm trong bối cảnh dịch tả lợn châu Phi có những diễn biến còn phức tạp, lực lượng chức năng của tỉnh Gia Lai đã và đang tăng cường các biện pháp kiểm soát hoạt động giết mổ trên địa bàn.

Khôi phục hệ thống lưới điện vùng bị mưa lũ khu vực Sông Mã - Sốp Cộp

Khôi phục hệ thống lưới điện vùng bị mưa lũ khu vực Sông Mã - Sốp Cộp

Sau nhiều ngày nỗ lực không ngừng nghỉ, đến chiều 6/8, Công ty Điện lực Sơn La đã cơ bản khôi phục hoàn toàn hệ thống lưới điện và cấp điện trở lại cho khách hàng trên địa bàn các xã khu vực Sông Mã - Sốp Cộp bị ảnh hưởng, thiệt hại, bởi những trận mưa lũ liên tiếp xảy ra hồi cuối tháng 7 đầu tháng 8.

Triển khai đầu tư xây dựng trường học tại các xã biên giới

Triển khai đầu tư xây dựng trường học tại các xã biên giới

Chiều 6/8, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Nguyễn Đình Việt chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến bàn phương án triển khai đầu tư xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở tại các xã biên giới, theo thông báo Kết luận số 81-KL/TW ngày 18/7/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới.

Cát tặc ngang nhiên 'xẻ thịt' sông Ba

Cát tặc ngang nhiên 'xẻ thịt' sông Ba

Hoạt động khai thác cát trái phép trên dòng sông Ba, đoạn chảy qua xã Uar (tỉnh Gia Lai) đang diễn ra công khai cả ngày lẫn đêm trong thời gian qua. Điều đáng nói, hoạt động này được tổ chức chặt chẽ, quy mô lớn khiến lòng sông bị biến dạng, làm thất thoát lượng lớn tài nguyên và nguồn thu ngân sách.

Hỗ trợ nhân dân xã Huổi Một (Sơn La) bị thiệt hại nặng do mưa lũ

Hỗ trợ nhân dân xã Huổi Một (Sơn La) bị thiệt hại nặng do mưa lũ

Đợt mưa to kéo dài từ ngày 26 - 27/7, tại xã Huổi Một, tỉnh Sơn La đã gây lũ quét, sạt lở đất, thiệt hại nặng nề về nhà ở, tài sản, hoa màu của nhân dân. Nhiều điểm tại một số tuyến đường bị sạt lở nghiêm trọng, giao thông chia cắt khiến các bản bị cô lập, đời sống, sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn.

Cà Mau: Xây dựng phương án ứng phó sạt lở, sụt lún đất

Cà Mau: Xây dựng phương án ứng phó sạt lở, sụt lún đất

Cà Mau là tỉnh ven biển duy nhất của cả nước có ba mặt giáp biển, địa hình thấp, bằng phẳng, hệ thống sông ngòi dày đặc, thường xuyên chịu ảnh hưởng của triều cường, sóng lớn, nước biển dâng, đặc biệt là biến đổi khí hậu và hạn hán kéo dài.

Chủ động giải quyết việc thiếu cán bộ chuyên môn cấp xã

Chủ động giải quyết việc thiếu cán bộ chuyên môn cấp xã

Sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương cấp xã của tỉnh Quảng Trị gặp không ít khó khăn, nhất là thiếu cán bộ chuyên môn. Trước thực tế này, tỉnh sẽ cử cán bộ chuyên môn ở cấp tỉnh về xã để hỗ trợ, đảm bảo vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt.

Nông dân đầu nguồn biên giới đón mùa nước nổi

Nông dân đầu nguồn biên giới đón mùa nước nổi

Mới trung tuần tháng 6 nhuận âm lịch (năm Ất Tỵ 2025) mà nước lũ đã đổ về nhuộm đỏ những cánh đồng lúa vừa thu hoạch ở ngoài đê bao, khu vực ngã tư cầu Cỏ Lau, thuộc xã đầu nguồn Phú Hữu, tỉnh An Giang - nơi đón những con nước đầu tiên từ dòng Mekong đổ về sông Hậu. Thời điểm này, bà con đầu nguồn biên giới An Giang đang tất bật chuẩn bị ra đồng khai thác, đánh bắt thủy sản, với hy vọng một mùa nước nổi bội thu tôm cá, cuộc sống ấm no.

Hơi ấm mọi miền hướng về vùng lũ Mường Luân

Hơi ấm mọi miền hướng về vùng lũ Mường Luân

Với tinh thần “lá lành đùm lá rách”, những ngày này đã có nhiều chuyến xe chở những tấm lòng thơm thảo và hàng trăm suất quà nối đuôi nhau hướng về xã Mường Luân (tỉnh Điện Biên) - nơi đồng bào đang gánh chịu thiệt hại nặng do thiên tai gây ra.