Bà Rịa - Vũng Tàu vài nét tổng quan

Bà Rịa - Vũng Tàu vài nét tổng quan
1. Vị trí địa lý

Bà Rịa - Vũng Tàu là một tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Nam Bộ. Tỉnh nằm trong vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam, thuộc vùng Đô thị Thành Phố Hồ Chí Minh.

Tỉnh tiếp giáp tỉnh Đồng Nai ở phía bắc, Thành phố Hồ Chí Minh ở phía tây, tỉnh Bình Thuận ở phía đông, còn phía nam giáp Biển Đông.

Tỉnh lỵ của tỉnh (từ khi thành lập tỉnh đến ngày 1 tháng 5 năm 2012) và đô thị lớn nhất tỉnh là thành phố du lịch thành phố Vũng Tàu. Từ ngày 2 tháng 5 năm 2012, tỉnh lị chuyển đến thành phố Bà Rịa. Hiện nay Bà Rịa - Vũng Tàu là tỉnh duy nhất trong nước có tỉnh lị không phải là đô thị lớn nhất trong tỉnh và là tỉnh có hai thành phố trực thuộc tỉnh ở khu vực phía nam.

2. Điều kiện tự nhiên

Địa hình

Bà Rịa - Vũng Tàu có 7 đơn vị hành chính nằm trên đất liền và một đơn vị hành chính hải đảo là huyện Côn Đảo. Địa hình tỉnh có thể chia làm 4 vùng: bán đảo hải đảo, vùng đồi núi bán trung du và vùng thung lũng đồng bằng ven biển.

Bán đảo Vũng Tàu dài và hẹp diện tích 82,86 km2, độ cao trung bình 3-4m so với mặt biển. Hải đảo bao gồm quần đảo Côn Lôn và đảo Long Sơn. Vùng đồi núi bán trung du nằm ở phía Bắc và Đông Bắc tỉnh phần lớn ở huyện Tân Thành, Châu Đức, Xuyên Mộc. Ở vùng này có vùng thung lũng đồng bằng ven biển bao gồm một phần đất của các huyện Tân Thanh Long Điền, Bà Rịa, Đất Đỏ. Khu vực này có những đồng lúa nước, xen lẫn những vạt đôi thấp và rừng thưa có những bãi cát ven biển. Thềm lục địa rộng trên 100.000 km2.

Khí hậu

Bà Rịa - Vũng Tàu thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa; một năm chia hai mùa rõ rệt. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10, thời gian này có gió mùa Tây Nam. Mùa khô bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, thời gian này có gió mùa Đông Bắc.

Nhiệt độ trung bình hàng năm là 27°C, tháng thấp nhất khoảng 24,8°C, tháng cao nhất khoảng 28,6°C. Số giờ nắng rất cao, trung bình hàng năm khoảng 2400 giờ. Lượng mưa trung bình 1500mm.

Bà Rịa-Vũng Tàu nằm trong vùng ít có bão.

Diện tích: 1.989,46 km2.

Mật độ: 533 người/Km2

3. Dân cư 

Dân số: 1.059.537 người (2014)

Theo thống kê dân số năm 2014, dân số thành thị chiếm 50,52% dân số toàn tỉnh. Nam giới chiếm 49,91% dân số toàn tỉnh

4. Lịch sử hình thành và phát triển

Bà Rịa: Theo nhiều người giải thích là xưa ở vùng đất này có một bà quê ở Bình Định vào vùng Mô Xoài này khai hoang lập nghiệp, nên để ghi nhớ công ơn này nên người dân địa phương Tôn Thờ Bà, và lấy tên bà đặt cho vùng đất Bà Rịa ngày nay.

Buổi đầu khai phá 

Năm 1698, Phủ Gia Định được thành lập gồm 2 huyện Tân Bình và Phước Long trong đó :

Huyện Phước Long gồm 4 tổng trong đó có tổng Phước An nay là tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và 1 phần tỉnh Đồng Nai như Thị xã Long Khánh, huyện Xuân Lộc, Cẩm Mỹ…

Côn Đảo lúc này thuộc tỉnh Hà Tiên.

Năm 1808, Tổng thành huyện, Huyện trở thành Phủ . Theo đó, tổng Phước An huyện Phước Long trở thành Huyện Phước An phủ Phước Long. Huyện Phước An gồm 2 tổng Phước Hưngvà An Phú.

Năm 1819, đảo Côn Lôn (Côn Đảo ngày nay) thuộc đạo Cần Giờ tỉnh Gia Định.

Năm 1937, tách huyện Phước An và [Long Thành] thuộc phủ Phước Long để thành lập phủ Phước Tuy; thành lập huyện mới Long Khánh tách từ huyện Phước An.

Phủ Phước Tuy thuộc tỉnh Biên Hoà gồm 3 huyện Phước An, Long Thành và Long Khánh.

Năm 1839, Đảo Côn Lôn thuộc tỉnh Vĩnh Long.

Năm 1861, Đảo Côn Lôn thuộc tỉnh Hà Tiên như lúc đầu.

Giai đoạn Pháp thuộc

Năm 1862, huyện Phước An đổi thành hạt Thạnh Tra Bà Rịa.

Năm 1869, đổi hạt Thạnh Tra thành Khu Tham Biện.

Năm 1882, thành lập Quận Côn Đảo trực thuộc Nam Kỳ.

Năm 1885, thành lập Thành Phố Vũng Tàu từ khu Tham Biện Bà Rịa.

Năm 1900: Khu Tham Biện đổi thành tỉnh Bà Rịa, thành lập mới Tổng An Phú Tân.

Năm 1905: Nhập thành Phố Vũng Tàu vào tỉnh Bà Rịa. 2 tổng Cơ Trạch và Nhơn Xương tỉnh Bình Thuận nhập vào tỉnh Bà Rịa.

Năm 1929, Thành lập tỉnh Vũng Tàu từ tổng Vũng Tàu, làng Sơn Long và Quận Cần Giờ (tỉnh Gia Định).

Năm 1934, hạ tỉnh Vũng Tàu xuống cấp Thành phố.

Năm 1938: Lập Quận Long Điền cho toàn tỉnh Bà Rịa; lập mới tổng Phước Hưng Trung; 

Năm 1939, tỉnh Bà Rịa gồm 1 Quận Long Điền. Quận Long Điền gồm 8 tổng: An Phú Tân, An Phú Thượng, An Phú Hạ, Phước Hưng Thượng, Phước Hưng Trung, Phước Hưng Hạ, Nhơn Xương và Cơ Trạch.

Giai đoạn 1945 - 1975

Ngày 9/2/1946, quân Pháp chiếm Bà Rịa và Vũng Tàu

Năm 1947, tái lập tỉnh Vũng Tàu

Năm 1954, thành lập Quận Xuyên Mộc

Năm 1956: Thành lập tỉnh Phước Tuy từ tỉnh Bà Rịa và tỉnh Vũng Tàu; Tỉnh Lỵ tại Làng Phước Lễ tổng An Phú Hạ Quận Châu Thành.

Thành lập tỉnh Côn Đảo.

Tỉnh Phước Tuy gồm 6 Quận, 8 tổng và 39 xã.

Quận Châu Thành gồm Tổng An Phú Hạ (3 xã), An Phú Tân (4 Xã) và tổng Cơ Trạch (4 Xã: Ngãi Giao, Bình Giã, Bình Ba và Hắc Dịch) .

Quận Xuyên Mộc gồm Tổng Nhơn Xương (5 Xã).

Quận Long Điền gồm tổng An Phú Thượng (6 xã: Long Điền, An Ngãi, An Nhất, Tam Phước, Phước Tỉnh và Long Hải).

Quận Đất Đỏ gồm tổng Phước Hưng Thượng (3 Xã), Phước Hưng Trung (2 Xa) và Phước Hưng Hạ (3 Xã).

Quận Vũng Tàu (5 Xã: Thắng Nhất, Thắng Nhì, Thắng Tam, Rạch Dừa và Phước Cơ)

Quận Cần Giờ (6 Xã).

Năm 1958, Nhập Quận Đất Đỏ vào Quận Long Điền

Năm 1959: Tách 2 Quận là Cần Giờ và Quảng Xuyên cho tỉnh Biên Hoà; Tái lập Quận Đất Đỏ

Năm 1961, thành lập Quận Đức Thạnh từ 4 xã (Ngãi Giao, Bình Ba, Bình Giã và Hắc Dịch) của Châu Thành.

Năm 1962, đổi Quận Châu Thành thành Quận Long Lễ.

Năm 1964: Nhập xã Hội Bài Quận Long Lễ vào Quận Phước Hoà; thành lập thị xã Vũng Tàu trực thuộc Trung ương

Năm 1965: Nhập Xã Nhu Lâm (Quận Xuyên Mộc) vào Xã Xuyên Mộc; đặt Côn Đảo Trực thuộc Trung Ương.

Năm 1972, tách đất xã Hắc Dịch và xã Bình Ba thành lập xã Quãng Phước (Quận Đức Thạnh)

Năm 1973, nhập quần đảo Trường xa Vào Xã Phước Hải quận Đất Đỏ

Năm 1974, lập Phường Phước Hải thuộc thị xã Vũng Tàu

26-4-1975: Sư đoàn Sao Vàng (Sư đoàn 3) nổ súng vào tiểu khu Phước Tuy, trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp, mở màn cuộc tấn công giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu.

27-4-1975: Xuyên Mộc và xã đảo Long Sơn hoàn toàn được giải phóng.

30-4-1975: Đúng 13h, thành phố Vũng Tàu được hoàn toàn giải phóng.

Giai đoạn sau 1975 - nay

Năm 1975: Thành Lập tỉnh Đồng Nai từ tỉnh Biên Hoà, Long Khánh, Phước Tuy, 1 phần đất tỉnh Bình Tuy.

Tháng 9/1976 lập huyện Côn Đảo thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.

Tháng 1/1977 chuyển huyện Côn Đảo sang thuộc tỉnh Hậu Giang.

Đặc khu Vũng Tàu-Côn Đảo: Năm 1979, thành lập đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo trên cơ sở thị xã Vũng Tàu tỉnh Đồng Nai, xã Long Sơn huyện Châu Thành Đồng Nai và huyện Côn Đảo tỉnh Hậu Giang

Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Năm 1982, thành lập thị trấn Bà Rịa (huyện Châu Thành) từ xã Phước Lễ, thị trấn Long Điền (huyện Long Đất) từ xã Long Điền, thị trấn Long Hải (huyện Long Đất) từ xã Long Hải. Giải tán xã Phước Lễ, Long Điền, Long Hải.

Năm 1991, thành lập tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu từ 3 huyện Châu Thành, Long Đất và Xuyên Mộc thuộc tỉnh Đồng Nai và Đặc Khu Vũng tàu Côn Đảo.

Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu khi đó gồm: thị xã Vũng Tàu (tỉnh lỵ), Các huyện: Châu Thành, Long Đất, Xuyên Mộc và Côn Đảo

Năm 1994. thành lập thị xã Bà Rịa, huyện Tân Thành, huyện Châu Đức, lập Thị Trấn Phú Mỹ trực thuộc Tân Thành, TT Ngãi Giao thuộc Châu Đức. Giải tán huyện Châu Thành

Năm 2003. giải thể huyện Long Đất. Lập huyện Long Điền và huyện Đất Đỏ.

Năm 2007, lập thị trấn Đất Đỏ và Thị trấn Phước Hải trực thuộc huyện Đất Đỏ

Năm 2012, Thành lập Thành Phố Bà Rịa (ngày 22.08.2012).
Theo baria-vungtau.gov.vn

Có thể bạn quan tâm

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Ảnh hưởng của bão số 13 cùng với đợt mưa lũ lịch sử (từ ngày 16-20/11) đã khiến Buôn Nu, xã Uar (tỉnh Gia Lai) ngập sâu trong nước nhiều ngày, buộc hàng trăm hộ dân phải sơ tán khẩn cấp. Cho đến thời điểm hiện tại, Buôn Nu vẫn còn 30 hộ dân với gần 100 nhân khẩu sinh sống trong điều kiện nước ngập từ 0,2-0,5m, đời sống bị đảo lộn nghiêm trọng.

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Hàng trăm ha cây dứa của người dân trên địa bàn xã Hà Long và phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, đang trong giai đoạn phát triển xanh tốt, bỗng nhiên héo úa và chết hàng loạt trong khoảng một tháng trở lại đây, gây thiệt hại nặng nề cho người nông dân. Hiện chính quyền địa phương đang thống kê mức thiệt hại, tìm giải pháp hỗ trợ giúp nông dân giảm thiệt hại do cây dứa bị chết.

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Ngày 5/12, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên Phạm Giang Nam cho biết, đơn vị đang tập trung triển khai đợt tăng cường trên 100 y, bác sĩ từ các bệnh viện tuyến tỉnh và trung tâm y tế xuống hỗ trợ các trạm y tế xã. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa nơi tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao và nhu cầu khám, chữa bệnh tại chỗ ngày càng lớn.

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Trong hai ngày 4 - 5/12, đoàn y bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam đã tổ chức chương trình quân - dân y kết hợp, thăm khám và phát thuốc miễn phí cho người dân xã Trà My, thành phố Đà Nẵng. Đây chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống tại khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ quét, sạt lở núi trong đợt mưa lũ vừa qua.

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

Theo thống kê của Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn có tổng số 561 công trình ngầm tràn; trong đó có 90 tràn trên các tuyến đường tỉnh, 471 tràn trên các tuyến đường giao thông nông thôn. Mặc dù Thanh Hóa đã dành các nguồn lực để nâng cấp, sửa chữa ngầm tràn xuống cấp, tuy nhiên, tỉnh vẫn còn khoảng 75 ngầm tràn tại các xã miền núi đang bị hư hỏng, xuống cấp mà chưa được sửa chữa.

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Sáng 5/12, đoàn công tác của Quốc hội do Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến làm Trưởng đoàn đã làm việc tại tỉnh Tuyên Quang về các dự án, chương trình chào mừng 80 năm Quốc hội Việt Nam (1946 - 2026) và về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Thời gian qua, công tác giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ghi nhận nhiều chuyển biến nhờ mô hình hỗ trợ sinh kế theo nhu cầu và điều kiện thực tế của người dân. Từ việc hỗ trợ con giống, cây trồng, đến tập huấn kỹ thuật và giám sát quá trình sản xuất, các mô hình giảm nghèo đã tạo sinh kế bền vững, giúp nhiều hộ vươn lên ổn định kinh tế.

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk), loại hình nghệ thuật đặc sắc “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” của người Ba Na - Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh từ năm 2016 cùng với nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã tạo nên bản sắc độc đáo của cộng đồng nơi đây. Việc triển khai Dự án Dịch vụ du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại không chỉ góp phần phát huy các nét văn hóa đặc trưng mà còn mở ra sinh kế bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

Miền đất Tuyên Quang sau hợp nhất hiện lên như một dải lụa xanh thẳm, nơi non cao trùng điệp ôm lấy những thung lũng êm đềm, nơi triền đá tai mèo, nếp nhà trình tường, những tầng ruộng bậc thang mùa nối mùa tạo nên vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa phồn thực. Khí hậu phân tầng theo độ cao, nguồn nước tinh khiết chảy ra từ dãy Tây Côn Lĩnh đã nuôi dưỡng những loại cây trồng, loài hoa chỉ sinh trưởng được trên miền đá này.

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Ngày 2/12, tại xã Phú Nghĩa (Đồng Nai), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 778 (Quân Khu 7) tổ chức buổi gặp mặt già làng, trưởng thôn, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đứng chân nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7 (10/12/1945 - 10/12/2025) và 81 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Những đợt lũ liên tiếp đã khiến các vùng chăn nuôi dê, cừu ở Khánh Hòa và vùng nuôi bò thịt ven sông Ngân Sơn (Đắk Lắk) thiệt hại nặng. Nước đã rút nhưng chuồng trại hư hỏng, đàn gia súc mất trắng khiến nhiều hộ rơi vào cảnh trắng tay, đang gượng dậy khôi phục sản xuất trong khó khăn.

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Ở vùng biên giới Tây Nam, nơi hàng ngoại chỉ cần "qua một con nước" đã có thể tràn vào các chợ nội địa, nên việc giữ vững chỗ đứng cho hàng Việt chưa bao giờ là dễ. Giữa dòng chảy ấy, ông Tạ Minh Sơn, Giám đốc Siêu thị Tứ Sơn (phường Châu Đốc, An Giang) vẫn kiên định với hơn 20 năm dành trọn tâm huyết đưa hàng Việt, đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP đến gần người tiêu dùng vùng biên, vùng sâu, vùng xa.

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đã xác định chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của ngành nông nghiệp dựa trên Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Âm vang trống đồng trong đời sống người Lô Lô

Lào Cai: Khởi công xây dựng 6 điểm trường tại các xã biên giới

Ngày 29/11, tại điểm trường Mầm non Xà Khái Tủng, Trường Mầm non Tả Ngải Chồ, xã Pha Long, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các xã Pha Long, Trịnh Tường, Y Tý tổ chức Lễ khởi công xây dựng 6 điểm trường trên địa bàn 3 xã biên giới Pha Long, Trịnh Tường và Y Tý.

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Ngày 28/11, ông Hà Văn Tung, Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Pù Luông (tỉnh Thanh Hóa) cho biết, nhằm đảm bảo an toàn giao thông và phục vụ hoạt động du lịch mùa cao điểm cuối năm một cách tốt nhất, UBND xã Pù Luông đã huy động các lực lượng tại chỗ phối hợp với Hạt Giao thông đường bộ khắc phục các điểm sạt lở do ảnh hưởng của mưa bão số 10.

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk vừa trải qua trận mưa lũ lịch sử với những thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Nước lũ rút đi, bà con ai nấy đều “nôn nóng” trở về nhà để kiểm tra tài sản, dọn dẹp nhà cửa, ổn định cuộc sống. Thế nhưng, có nhiều gia đình không thể trở về ngôi nhà của mình khi mưa lũ đã “xóa sổ” mái ấm mà hàng chục năm tích góp có được. Hơn lúc nào hết, những gia đình mất nơi an cư cần sự trợ giúp của Nhà nước, mạnh thường quân… để nhanh chóng “gượng dậy” sau mưa lũ kinh hoàng.