Bắc Bộ vài nét tổng quan

Bắc Bộ vài nét tổng quan
Bắc Bộ là một trong 3 vùng lãnh thổ chính (gồm Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ) của Việt Nam. Bắc Bộ cùng với một phần của Bắc Trung Bộ thuộc địa danh Miền Bắc Việt Nam.
Các tiểu vùng địa lý tự nhiên của miền Bắc Việt Nam
Các tiểu vùng địa lý tự nhiên của miền Bắc Việt Nam

Vị trí, địa hình

Bắc Bộ nằm ở vùng cực Bắc lãnh thổ Việt Nam, có phía bắc giáp Trung Quốc, phía tây giáp Lào và phía đông giáp biển Đông. Được bắt đầu từ vĩ độ 23 độ 23’ Bắc đến 8 độ 27’ Bắc với chiều dài là 1.650 km. Chiều ngang Đông - Tây là 600 km, rộng nhất so với Trung Bộ và Nam Bộ.
Địa hình Bắc Bộ đa dạng và phức tạp. Bao gồm đồi núi, đồng bằng, bờ biển và thềm lục địa. Có lịch sử phát triển địa hình và địa chất lâu dài, phong hóa mạnh mẽ. Có bề mặt thấp dần, xuôi theo hướng tây bắc - đông nam, được thể hiện thông qua hướng chảy của các dòng sông lớn.
Khu vực đồng bằng rộng lớn nằm ở lưu vực sông Hồng, có diện tích 14,8 ngàn km2 và bằng 4,5% diện tích cả nước. Đồng bằng dạng hình tam giác, đỉnh là Thành phố Việt Trì và cạnh đáy là đường bờ biển phía đông. Đây là đồng bằng châu thổ lớn thứ hai Việt Nam (sau Đồng bằng sông Cửu Long diện tích 40.000 km2) do sông Hồng và sông Thái Bình bồi đắp. Phần lớn bề mặt đồng bằng có địa hình khá bằng phẳng, có độ cao từ 0,4 - 12m so với mực nước biển.
Liền kề với đồng bằng sông Hồng về phía tây và tây bắc là khu vực Trung du và miền núi có diện tích khoảng 102,9 ngàn km2 và bằng 30,7% diện tích cả nước. Địa hình ở đây bao gồm các dãy núi cao và rất hiểm trở, kéo dài từ biên giới phía bắc (nơi tiếp giáp với Trung Quốc) tới phía tây tỉnh Thanh Hoá. Trong khu vực này từ lâu đã xuất hiện nhiều đồng cỏ, nhưng thường không lớn và chủ yếu nằm rải rác trên các cao nguyên ở độ cao 600 – 700m.
Về phía khu vực đông bắc phần lớn là núi thấp và đồi nằm ven bờ biển Đông, được bao bọc bởi các đảo và quần đảo lớn nhỏ. Ở Vịnh Bắc Bộ tập trung quần thể bao gồm gần 3.000 hòn đảo nằm trong các khu vực biển Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long, Cát Hải, Cát Bà, Bạch Long Vĩ. Và nhiều bờ biển đẹp như bờ biển Trà Cổ, Bãi Cháy, Tuần Châu và Vân Đồn thuộc tỉnh Quảng Ninh; Cát Bà, Đồ Sơn thuộc thành phố Hải Phòng; Đồng Châu thuộc tỉnh Thái Bình; Hải Thịnh, Quất Lâm thuộc tỉnh Nam Định.

Khí hậu

Bắc Bộ quanh năm có nhiệt độ tương đối cao và ẩm, nền khí hậu chịu ảnh hưởng từ lục địa Trung Hoa chuyển qua và mang tính chất khí hậu lục địa. Trong khi một phần khu vực Duyên hải lại chịu ảnh hưởng tính chất khí hậu cận nhiệt đới ấm và gió mùa ẩm từ đất liền.

Toàn vùng có khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm quanh năm với 2 mùa rõ rệt hè, đông. Đồng thời hàng năm chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc và gió mùa Đông Nam. Nhiệt độ trung bình năm tăng dần từ phía bắc xuống phía nam và có khí hậu giao hoà, là đặc trưng của khu vực đồng bằng Bắc Bộ và ven biển. Thời tiết mùa hè từ tháng 4 đến tháng 10 nóng ẩm và mưa cho tới khi gió mùa nổi lên. Mùa đông từ tháng 11 tới tháng 3 trời lạnh, khô, có mưa phùn. Nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng 25 độ C, lượng mưa trung bình từ 1,700 đến 2,400mm. Vào mùa Đông nhiệt độ xuống thấp nhất trong các tháng 12 và tháng giêng. Thời gian này ở khu vực miền núi phía bắc (như Sa Pa, Tam Đảo, Hoàng Liên Sơn) có lúc nhiệt độ còn lúc xuống dưới 0 độ C, xuất hiện băng giá và có thể có tuyết rơi.

Khí hậu vùng Bắc Bộ cũng thường phải hứng chịu nhiều tác động xấu của thời tiết, trung bình hàng năm có từ 6 đến 10 cơn bão và áp thấp nhiệt đới gây ra lũ lụt, đe dọa trực tiếp đến cuộc sống và ngành nông nghiệp của toàn địa phương trong vùng.

Các đơn vị hành chính
 
Theo cách phân chia hiện nay thì vùng Bắc Bộ Việt Nam, bao gồm các tỉnh và thành phố nằm ở phía bắc tỉnh Thanh Hóa, gồm có 3 tiểu vùng:
Vùng Đồng bằng sông Hồng gồm 10 tỉnh và thành phố: Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Hà Nam, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng

Vùng tây bắc gồm 6 tỉnh: Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Yên Bái
Vùng đông bắc gồm 9 tỉnh:Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Quảng Ninh.

Về mặt địa lý tự nhiên, Bắc Bộ có thể được chia thành hai vùng là vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du và Miền núi phía bắc (bao gồm vùng đông bắc và vùng tây bắc).
Ngày 22/8/2008, theo công bố phân định từ Bộ Công Thương đã thành lập vùng I gồm 14 tỉnh miền núi và trung du Bắc bộ. Đó là Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Phú Thọ, Yên Bái, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Bắc Giang. Toàn vùng có diện tích đất tự nhiên trên 95 ngàn km2 và có dân số trên 11 triệu người, chiếm 28,8% diện tích và 13,1% dân số của cả nước. Vùng I hiện nay có gần 2000 km đường biên tiếp giáp với Trung Quốc và Lào.

Văn hóa 

Ngày nay, khi có các công trình ngiên cứu và khảo sát về các hình mẫu hoa văn trên trống đồng Đông Sơn ta sẽ thấy chúng thuộc một nền văn minh tinh thần rất cao, vừa để làm cơ sở rằng tổ tiên người Việt Nam đã sớm có một nền văn minh phát triển mà tiêu biểu nhất là nền văn hoá của người Việt cổ.

Việt Nam hiện có 2 vùng văn hoá lịch sử truyền thống lâu đời và phát triển cao là đồng bằng sông Hồng và đồng bằng Nam Bộ. Đồng bằng sông Hồng là đồng bằng rộng lớn, nơi tập trung dân cư đông đúc với chủ yếu là người Việt có trình độ phát triển cao, được coi là đất gốc, quê hương của dân tộc Việt, văn hóa Việt.

Cư dân sống lâu đời trên mảnh đất cổ, do sức ép về gia tăng dân số nên đã có thời điểm rơi vào tình trạng thiếu đói lương thực. Họ sớm đi vào thâm canh nhất là nghề trồng lúa nước, là đặc thù của một vùng đồng bằng thấp (có độ cao từ 0,4 - 12m). Từ sự bắt đầu công cuộc đắp đê ngăn lũ, lấn biển và Nam tiến mở rộng diện tích sản xuất. Với sau lưng là "rừng thiêng nước độc" còn phía trước là "biển cả bao la", họ bao gồm các cộng đồng nhỏ dân cư chủ yếu từ miền núi tiến xuống. Bản chất thuần nông "xa rừng, nhạt biển", đã nhanh có biểu hiện rõ nét trong cuộc sống mới. Một thiết chế xã hội dần được hình thành, được tổ chức chặt chẽ và có thể xem là đặc sản văn hoá vùng miền nông thôn tại đồng bằng Bắc Bộ ngày nay. Văn hoá được ứng dụng từ mỗi cơ sở thực địa, địa bàn cư trú. Trong các cuộc sống cộng đồng tự quản đa dạng và phong phú. Văn hoá thể hiện mối ứng xử bình đẳng với thiên nhiên, với xã hội và bản thân của mỗi cư dân.

Người Việt Nam có điểm chung về cuộc sống hệ luỵ "gia đình, làng, nước". Nói đến vùng Bắc Bộ thì yếu tố văn hoá này còn rất sâu đậm trong ý thức hệ của người dân, đặc biệt là khái niệm về dấu ấn quê hương xứ sở như văn hoá cổ làng xã, ngành nghề từ địa phương, đất đai và thờ cúng tổ tiên... Cách tổ chức làng xã theo kiểu các gia đình liền kề, xung quanh làng có hàng tre bao bọc, có cây đa cổng làng, có nơi thờ tự chung, có lễ hội dân gian và mùa vụ. Ngoài ra, người dân Bắc Bộ vẫn chịu ảnh hưởng nhiều của Nho giáo, như lề thói, khuôn phép, thứ bậc, tôn ti trong gia tộc và ngoài làng xã vẫn được xem trọng trong đời sống thường ngày của họ.

Vươn dậy từ công cuộc khai sinh lập địa có lịch sử khởi nguồn đầy khó khăn gian khổ, trải qua hàng ngàn năm xây dựng và phát triển để có được nền văn hoá dân tộc đa dạng, phong phú như ngày nay, những người dân Bắc Bộ nói riêng và cả Việt Nam nói chung không thể không tự hào.

Theo wikipedia

Có thể bạn quan tâm

Nắng nóng gay gắt, Hà Tĩnh dốc toàn lực phòng chống cháy rừng

Nắng nóng gay gắt, Hà Tĩnh dốc toàn lực phòng chống cháy rừng

Với nền nhiệt liên tục duy trì ở mức 35-37 độ C và dự báo nắng nóng bất thường, gay gắt kéo dài, các khu rừng trồng, đặc biệt là rừng thông, rừng keo tràm trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đang đối mặt với nguy cơ cháy cao. Trước tình hình cấp bách này, các lực lượng chức năng, đơn vị chủ rừng và người dân khẩn trương triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống cháy rừng (PCCR), quyết tâm bảo vệ "lá phổi xanh".

Đắk Lắk: Không để tình trạng tồn vốn xây dựng cơ bản

Đắk Lắk: Không để tình trạng tồn vốn xây dựng cơ bản

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tính đến ngày 30/4, toàn tỉnh đã giao chi tiết vốn đến từng dự án gần 6.783 tỷ đồng vốn đầu tư công năm 2025 và giải ngân được hơn 1.384 tỷ đồng (bằng 20,4% kế hoạch). Mặc dù tỷ lệ giải ngân đạt mức khá nhưng chưa đạt kế hoạch đề ra.

Đắk Nông sẽ kiểm tra thực tế về giá, nguồn cung cát xây dựng

Đắk Nông sẽ kiểm tra thực tế về giá, nguồn cung cát xây dựng

Ngày 22/5, thông tin từ Văn phòng UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, UBND tỉnh vừa có văn bản giao Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu phương án chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm soát giá, nguồn cung ứng vật liệu xây dựng, đặc biệt là mặt hàng cát và đá.

Xây dựng Thái Nguyên phát triển theo hướng tự cường dựa trên khoa học và công nghệ

Xây dựng Thái Nguyên phát triển theo hướng tự cường dựa trên khoa học và công nghệ

Bước vào kỷ nguyên số, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tỉnh Thái Nguyên đang nỗ lực xây dựng mô hình phát triển dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa nội lực và ngoại lực, theo hướng tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Xử lý nghiêm hành vi phá rừng trái phép tại xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ

Xử lý nghiêm hành vi phá rừng trái phép tại xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ

Theo Chi cục Kiểm lâm Thái Nguyên, ngay sau khi nhận được thông tin việc phá rừng tại xóm Mỏ Ba, xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ, chi cục đã kịp thời kiểm tra, xác minh xử lý vi phạm; việc lập hồ sơ xử lý vi phạm được thực hiện công khai, khách quan, đúng đối tượng, đúng quy định của pháp luật và có sự kiểm tra, giám sát của công dân xóm Mỏ Ba, xã Tân Long. Hiện Chi cục Kiểm lâm đang tiếp tục chỉ đạo Hạt Kiểm lâm huyện Đồng Hỷ xử lý nghiêm theo quy định.

Lâm Đồng không phát hiện sầu riêng bị nhiễm chất cấm

Lâm Đồng không phát hiện sầu riêng bị nhiễm chất cấm

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Hoàng Phúc thông tin, đơn vị vừa hoàn tất đợt kiểm tra các cơ sở đóng gói, vùng trồng sầu riêng trên địa bàn nhưng vẫn chưa phát hiện trường hợp sầu riêng bị nhiễm chất cấm, sản phẩm đảm bảo các tiêu chuẩn phục vụ thị trường xuất khẩu.

Chủ động giám sát, theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh COVID-19

Chủ động giám sát, theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh COVID-19

Trước tình hình dịch bệnh COVID-19 xuất hiện tại một số quốc gia, tỉnh Tuyên Quang đã chỉ đạo Sở Y tế, UBND các huyện, thành phố tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm, hiệu quả chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác phòng, chống dịch, hướng dẫn của Bộ Y tế trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19 và các dịch bệnh truyền nhiễm khác như: sốt xuất huyết, tay chân miệng…

Nhiều cách làm thiết thực nỗ lực xóa nhà tạm tại Quảng Nam

Nhiều cách làm thiết thực nỗ lực xóa nhà tạm tại Quảng Nam

Sau hơn một năm kể từ khi Thủ tướng Chính phủ phát động phong trào "Xóa nhà tạm, nhà dột nát", nhiều kết quả ấn tượng được ghi nhận từ sự nỗ lực bền bỉ, linh hoạt và đầy sáng tạo của các địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Nhờ những cách làm thiết thực, hiệu quả, hàng nghìn căn nhà được dựng lên, giúp nhiều hộ dân nghèo có chốn an cư ổn định.

Bảo đảm tiến độ các dự án thuộc Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tỉnh Lạng Sơn

Bảo đảm tiến độ các dự án thuộc Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tỉnh Lạng Sơn

Ngày 21/5, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức họp xem xét tiến độ triển khai các dự án thuộc Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.

Cao Bằng chuẩn bị tốt cho Kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông

Cao Bằng chuẩn bị tốt cho Kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông

Còn hơn một tháng nữa, Kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2025 sẽ diễn ra. Đây là năm đầu tiên học sinh thi kết hợp chương trình cũ và chương trình giáo dục phổ thông mới. Hiện nay, các trường Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đang tập trung bổ trợ kiến thức cho học sinh và chuẩn bị các điều kiện để tổ chức kỳ thi an toàn, nghiêm túc, hiệu quả.

'6 dám' để tháo gỡ nút thắt trong xóa nhà tạm, nhà dột nát ở Bình Phước

'6 dám' để tháo gỡ nút thắt trong xóa nhà tạm, nhà dột nát ở Bình Phước

Nhờ cách làm sáng tạo, chỉ trong thời gian rất ngắn, 202 căn nhà (170 căn xây mới và 32 căn sửa chữa) đã được huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước, bàn giao cho các hộ dân, thiết thực thực hiện phong trào thi đua xóa nhà tạm, nhà dột nát do Thủ tướng Chính phủ phát động. Đây cũng là sự quyết tâm, sáng tạo của đội ngũ cán bộ “6 dám”, đó là dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo và dám hành động.

Bắc Kạn: 4 người chết, gần 250 căn nhà bị hư hại do mưa lũ

Bắc Kạn: 4 người chết, gần 250 căn nhà bị hư hại do mưa lũ

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn cho biết, tình hình thiệt hại do mưa, lũ gây ra trên địa bàn tỉnh từ đêm 17/5 đến ngày 20/5, ngoài thiệt hại 4 người chết và 3 người bị thương, trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận 246 nhà ở bị hư hại; trong đó, tại huyện Ba Bể có 125 nhà ở bị ngập nước, bùn đất, 6 nhà bán kiên cố bị thiệt hại hoàn toàn, 1 nhà phải di dời khẩn cấp do nguy cơ sạt lở đất đá. Tại huyện Chợ Đồn có 47 nhà bị sạt taluy dương, nứt, lún nền và nước, đất tràn vào nhà...

Thống nhất quy trình ứng phó và xác định tình huống thiên tai

Thống nhất quy trình ứng phó và xác định tình huống thiên tai

Ngày 20/5, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Lai Châu tổ chức hội nghị nhằm đánh giá kết quả công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trong năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025; triển khai nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.

Xây dựng Đồn Biên phòng thành 'Điểm sáng văn hóa' biên giới

Xây dựng Đồn Biên phòng thành 'Điểm sáng văn hóa' biên giới

Ngày 20/5, Đoàn công tác Thường trực Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Phú Yên đã đến dâng hương tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ hy sinh trong sự nghiệp bảo vệ biên giới Tổ quốc và dự khánh thành tượng đài “Bác Hồ với chiến sĩ Biên phòng” tại Đồn Biên phòng Ea H’Leo (Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk). Đây là hoạt động nhân kỷ niệm 50 năm Ngày truyền thống Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk (23/5/1975 - 23/5/2025).

Gấp rút hoàn thiện hạng mục an toàn hồ thải và tái định cư cho người dân bị sự cố ở Tả Phời

Gấp rút hoàn thiện hạng mục an toàn hồ thải và tái định cư cho người dân bị sự cố ở Tả Phời

Để đảm bảo an toàn hồ đập khi bước vào mùa mưa lũ năm 2025, dự án nâng cấp hồ thải quặng đuôi của Nhà máy tuyển đồng Tả Phời - Công ty cổ phần Đồng Tả Phời (Vinacomin) tại Lào Cai đang được gấp rút hoàn thiện. Cùng với đó, việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng dự án tái định cư phục vụ dự án khai thác quặng loại II, khai trương 32 và khu vực làng Cáng 2, xã Tả Phời, thành phố Lào Cai cũng đang được tích cực triển khai.

Mở rộng không gian hợp tác cho doanh nghiệp Việt Nam - Trung Quốc

Mở rộng không gian hợp tác cho doanh nghiệp Việt Nam - Trung Quốc

Cao Bằng là một trong những địa phương ở Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển thương mại biên giới. Với đường biên giới dài hơn 333 km, tiếp giáp với tỉnh Quảng Tây, một khu vực phát triển năng động của miền Nam Trung Quốc, cùng với nhiều cửa khẩu quốc gia và các cửa khẩu phụ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu và giao thương qua biên giới.

Trà Vinh phấn đấu tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 95,1% dân số

Trà Vinh phấn đấu tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 95,1% dân số

Tỉnh Trà Vinh đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm y tế. Tỉnh đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 phát triển thêm gần 90.000 người tham gia bảo hiểm y tế, hơn 68.000 người tham gia bảo hiểm xã hội, trong đó trên 9.000 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Bắc Kạn: Lũ quét, sạt lở đất đá gây thiệt hại hơn 45 tỷ đồng

Bắc Kạn: Lũ quét, sạt lở đất đá gây thiệt hại hơn 45 tỷ đồng

Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn, do ảnh hưởng của rãnh áp thấp bị nén kết hợp với vùng hội tụ gió lên đến 3.000 m hoạt động mạnh, trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn đêm 17 đến rạng sáng ngày 18/5 có mưa vừa, mưa to đến rất to, tập trung ở các huyện Ba Bể, Pác Nặm, Chợ Đồn.

Khởi công cầu dân sinh vượt lũ cho người dân Yên Bái

Khởi công cầu dân sinh vượt lũ cho người dân Yên Bái

Ngày 19/5, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Yên Bái phối hợp với Hội nữ doanh nhân tỉnh, UBND xã Kiên Thành và Công ty TNHH Hòa Bình tỉnh Yên Bái cùng các nhà tài trợ tổ chức Lễ khởi công xây dựng cầu Hạnh Phúc tại thôn An Thịnh, xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên (Yên Bái) nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).