Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) nhằm hướng đến phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị, nâng cao thu nhập của cư dân nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới.
Tại Vĩnh Long, sau hơn 6 năm triển khai, tỉnh đã có 230 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 5 sao cấp Quốc gia. Mỗi sản phẩm OCOP không đơn thuần là một mặt hàng thương mại, mà còn là “đại sứ” kể chuyện về hành trình gìn giữ và phát huy tài nguyên bản địa, chứa đựng khát vọng làm giàu và niềm tự hào quê hương, góp phần thúc đẩy xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững, văn minh và hiện đại.
Từ đặc sản quê nhà đến sản phẩm đạt sao OCOP
Vĩnh Long có điều kiện tự nhiên thuận lợi, thích hợp phát triển nông nghiệp với nhiều sản phẩm chủ lực. Thông qua chương trình OCOP, các sản vật gắn bó lâu đời với người dân địa phương đã được đầu tư cải tiến từ mẫu mã, bao bì đến câu chuyện sản phẩm, góp phần nâng cao giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Đóng gói sản phẩm mứt dừa lá dứa, sản phẩm OCOP của huyện Vũng Liêm (Vĩnh Long).
Từng là món ăn quen thuộc trong ngày Tết cổ truyền, mứt dừa truyền thống được cải tiến với nhiều hương vị mới, mẫu mã bắt mắt, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng hiện đại. Đây là thành quả sau quá trình đổi mới công thức của anh Trần Vĩnh Phú, chủ Cơ sở sản xuất mứt nhà làm Đức Đạt (xã Tân An Luông, huyện Vũng Liêm). Với nguyên liệu chính là trái dừa quê hương, anh Phú sáng tạo ra nhiều loại mứt như mứt dừa lá dứa, mứt chùm ruột, mứt me, mứt chuối…, sản xuất theo quy trình cải tiến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, bao bì hấp dẫn và tiêu thụ qua nhiều kênh, nhất là online. Hiện sản phẩm của cơ sở đã có mặt tại hơn 50 tỉnh, thành trong cả nước.
Cơ sở đang hoàn thiện hồ sơ OCOP cho sản phẩm mứt chùm ruột và xây dựng kế hoạch mở rộng quy mô sản xuất. Anh Trần Vĩnh Phú cho biết, vùng nguyên liệu địa phương dồi dào là điều kiện thuận lợi để phát triển các món mứt truyền thống thành sản phẩm đặc trưng vừa gần gũi, vừa tiết kiệm chi phí vận chuyển. Mục tiêu của anh là gìn giữ hương vị Tết quê nhà và lan tỏa tinh hoa ẩm thực bản địa đến thị trường rộng lớn.
Tại xã Tân Phú (huyện Tam Bình), Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thuận Duyên Food là một trong những điển hình tiên phong phát triển sản phẩm chao truyền thống. Doanh nghiệp tận dụng nguồn nguyên liệu bản địa như sả, gừng, lá dứa, ớt… để cải tiến công thức chế biến theo hướng giảm mặn, an toàn, tiện lợi. Hiện công ty phát triển 15 sản phẩm chao và gia vị, trong đó có 4 sản phẩm đạt OCOP 4 sao, 9 sản phẩm đạt OCOP 3 sao. Các sản phẩm được tiêu thụ rộng rãi qua siêu thị, cửa hàng tiện lợi và sàn thương mại điện tử.
Giới thiệu sản phẩm chao Thuận Duyên đạt OCOP 4 sao đến người tiêu dùng.
Giám đốc Nguyễn Thị Trúc Linh cho biết: Chương trình OCOP đã mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp và nông dân địa phương. Ở nông thôn hiện nay nông sản rất phong phú nhưng cơ sở chế biến còn hạn chế. Việc thu mua nguyên liệu tại chỗ không chỉ giúp người dân có đầu ra ổn định, mà còn nâng cao giá trị sản phẩm. Đặc biệt, khi sản phẩm đạt chuẩn OCOP, người tiêu dùng yên tâm sử dụng, từ đó thị trường cũng được mở rộng. Sự tin tưởng của khách hàng trong và ngoài nước là động lực để chúng tôi tiếp tục đầu tư, đổi mới và phát triển thêm nhiều sản phẩm mang đậm hồn vị miền Tây, góp phần đưa ẩm thực quê hương vươn xa.
Khơi dậy tiềm năng nông sản bản địa
Nhiều doanh nghiệp tại Vĩnh Long đã chủ động đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất, tạo hướng đi khác biệt cho đặc sản nông thôn. Sản phẩm đạt OCOP không chỉ là kết quả đổi mới sản xuất nông nghiệp bền vững mà còn góp phần đánh thức tiềm năng bản địa.
Sản xuất sản phẩm khoai lang tím sấy đạt chuẩn OCOP 5 sao.
Khoai lang tím là nông sản đặc trưng của huyện Bình Tân. Thay vì chỉ tiêu thụ ở dạng thô, khoai lang tím đang dần được chế biến sâu. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Đông Phát Food là đơn vị tiêu biểu với sản phẩm khoai lang tím sấy vừa đạt chứng nhận OCOP 5 sao. Doanh nghiệp đã đầu tư xây dựng nhà xưởng, trang bị máy móc hiện đại, cải tiến mẫu mã bao bì, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, liên kết vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn VietGAP. Nhờ đó, 80% sản phẩm đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính trong và ngoài nước.
Ngoài khoai lang tím, công ty còn phát triển các sản phẩm như khoai lang vàng, khoai môn, mít, chuối – những nông sản đặc trưng của Đồng bằng sông Cửu Long. Doanh nghiệp đang hoàn thiện hồ sơ xin chứng nhận OCOP 5 sao cho các sản phẩm này.
Giám đốc Nguyễn Thị Mai khẳng định, OCOP 5 sao là minh chứng cho chất lượng và là bước đệm quan trọng để sản phẩm vươn ra thị trường quốc tế, góp phần xây dựng thương hiệu nông sản Vĩnh Long trên bản đồ xuất khẩu.
Tạo luồng sinh khí mới cho nông thôn
Vĩnh Long đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ chủ thể OCOP như nâng cao năng lực sản xuất, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường, hướng tới mục tiêu đưa sản phẩm nông nghiệp trở thành hàng hóa thế mạnh, thúc đẩy phát triển du lịch nông nghiệp.
Huyện Vũng Liêm đã xây dựng 2 cửa hàng giới thiệu, bán sản phẩm OCOP với hơn 35 đặc sản, trong đó có 17 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP như chả lụa Thành Công, gạo hữu cơ Tấn Đạt, mứt dừa lá dứa Đức Đạt, cốm gạo Hoàng Trang…
Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Phước Thiện cho biết, việc mở điểm bán hàng OCOP là cầu nối quan trọng giữa sản phẩm địa phương và người tiêu dùng. Chương trình OCOP đã tạo luồng sinh khí mới cho nông thôn Vĩnh Long. Mỗi sản phẩm không chỉ có giá trị kinh tế mà còn thể hiện hành trình gìn giữ và nâng tầm giá trị bản địa. Khi chất lượng được nâng cao và câu chuyện sản phẩm được kể hấp dẫn, sản phẩm OCOP không chỉ sống ở nông thôn mà còn vươn ra thị trường khu vực và quốc tế.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Văn Liệt cho rằng, OCOP là chiến lược toàn diện để nâng tầm con người và cộng đồng địa phương. Quá trình triển khai, tỉnh chú trọng xây dựng chuỗi giá trị gắn với vùng nguyên liệu, hỗ trợ thiết kế bao bì, xúc tiến thương mại, phát triển du lịch. Trong thời gian tới, các chủ thể OCOP cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm. Các ngành, đoàn thể cần tăng cường tuyên truyền để cộng đồng nhận thức rõ giá trị sản phẩm OCOP, lựa chọn đúng sản phẩm có tiềm năng tham gia. Tỉnh sẽ tiếp tục đồng hành, xây dựng điểm bán sản phẩm, mở rộng tiêu thụ qua siêu thị, thương mại điện tử và xuất khẩu, giúp sản phẩm nông thôn Vĩnh Long ngày càng vươn xa hơn./.
