Lồ Lài Sửu - Người con tiêu biểu của dân tộc Bố Y

Lồ Lài Sửu - Người con tiêu biểu của dân tộc Bố Y
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu là người không chỉ nắm giữ, tích cực phổ biến dân ca, phong tục tập quán và tri thức dân gian của dân tộc Bố Y mà còn là tấm gương tiêu biểu làm kinh tế giỏi, giúp cộng đồng xóa đói, giảm nghèo.
Giữ mạch nguồn văn hóa dân tộc Bố Y chảy mãi

Sinh năm 1963, người dân tộc Bố Y ở thôn Lao Hầu, xã Thanh Bình, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai, từ nhỏ bà Lồ Lài Sửu đã được đắm mình trong môi trường văn hóa đậm bản sắc của dân tộc. Như bao đứa trẻ, bà lớn lên từ lời ru đến những làn điệu dân ca ngọt ngào với ý nghĩa răn dạy đạo lý sâu sắc của ông bà, cha mẹ. Đến tuổi trưởng thành, bà mê tham gia hát đối với đám bạn trẻ, trong những ngày lễ hội, đám cưới.
 
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu - Người con tiêu biểu của dân tộc Bố Y
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu -  Người con tiêu biểu của dân tộc Bố Y

Ý thức của người con dân tộc Bố Y, bà luôn chủ động trong tiếp nhận những giá trị văn hóa truyền thống của các thế hệ đi trước, ghi nhớ và trân trọng gìn giữ. Yêu ca hát, yêu những làn điệu dân ca Bố Y, bà tự theo học hát từ những nghệ nhân lớn tuổi trong thôn như bà Vàng Sú, Giàng Sào Hủa.

Trước sự mai một của các giá trị văn hóa quý báu này, khoảng từ năm 1995, bà bắt đầu lưu ý sưu tầm, phiên âm bằng tiếng Việt để ghi chép lại các bài hát dân ca, những điệu múa truyền thống của dân tộc mình. Không những thế, bà còn đặt lời mới cho các làm điệu dân ca và “biên đạo” các điệu múa truyền thống cho phù hợp với các bạn trẻ, thổi thêm luồng gió mới mẻ, làm phong phú kho tàng văn hóa truyền thống của dân tộc Bố Y.

Không thụ động chứng kiến những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Bố Y bị mai một dần, bà tự nguyện trở thành “hạt nhân” kết nối người dân ở thôn và cả xã Thanh Bình cùng nhau gìn giữ vốn văn hóa quý báu này. Bà tích cực truyền dạy cho con cháu, chị em phụ nữ trong thôn diễn xướng dân gian, vận động mọi người cùng tham gia các chương trình giao lưu văn hóa văn nghệ từ thôn, bản đến xã và huyện nhà.

Am hiểu tường tận các phong tục tập quán, từ các nghi lễ vòng đời đến các nghi lễ nông nghiệp cũng như các tri thức dân gian trong lao động sản xuất và đời sống, bà đã tư vấn cho công tác bảo tồn văn hóa truyền thống của phòng văn hóa thông tin huyện cũng như Phòng nghiệp vụ văn hóa - Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai từ năm 2004. Nhiều lễ hội truyền thống của người Bố Y, trong đó tiêu biểu là “Tết mồng 8 tháng 4” - Sử Giề Pà hay Lễ tạ ơn trâu đã được phục dựng (năm 2013), bảo tồn nhờ sự đóng góp tích cực của bà.

Bà cũng là người tích cực tham gia các hoạt động giới thiệu những nét văn hóa tiêu biểu của người Bố Y tại “Ngôi nhà chung” - Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam cho du khách trong và ngoài nước biết đến, làm tăng thêm niềm tự hào dân tộc trong chính cộng đồng dân tộc Bố Y.

Lùng Tải Phà, cán bộ văn hóa xã Thanh Bình chia sẻ về bà Lồ Lài Sửu: Bà tích cực truyền dạy những di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Bố Y cho thế hệ trẻ. Những buổi truyền dạy của bà rất sinh động, nên người học tiếp nhận dễ dàng. Những trò chơi dân gian, những bài đồng dao của người Bố Y, như trò chơi “trồng cây thuốc thơm”, “Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài”, ca dao về “cầu nương”, “con đường đi”, “ánh trăng”, mà bà truyền dạy đã lôi cuốn các bạn trẻ học và thực hành theo.

Cùng bà con Bố Y thoát nghèo

Như bao người mẹ, người vợ khác ở thôn Lao Hầu, bà Lồ Lài Sửu chăm chỉ lao động, thương chồng thương con nhưng làm lụng vất vả mà quanh năm vẫn thiếu đói. Cây ngô là loại cây lương thực chủ lực được trồng khôngchỉ đối với mỗi gia đình bà mà cả thôn, cả xã. Nhờ cán bộ nông nghiệp ở xã và huyện tư vấn, bà đã mạnh dạn chuyển đổi sang phương thức canh tác mới, chọn trồng giống ngô năng suất cao, trồng quýt và mía xương gà. Ở giai đoạn đầu, cả gia đình bà vất vả lo làm đất, tự khai thác thêm đất canh tác.

Đất rộng mà không có máy móc hỗ trợ, công việc nhiều, cả gia đình bà làm tối ngày. Nhờ chăm chỉ và những tri thức dân gian bản địa về sản xuất mà bà tích lũy có được, cây trồng phát triển nhanh, khỏe mạnh, cho thu hoạch tốt. Việc đoán định thời tiết và nhìn loại đất cũng như cách xua đuổi sâu bệnh, chăm sóc vật nuôi từ kinh nghiệm dân gian mà bà tích lũy đã đem lại hiệu quả trong thực tiễn sản xuất của gia đình. Thu nhập cao hơn giúp gia đình bà không những đủ ăn mà còn mua được gia súc, gia cầm về chăn nuôi, tăng thêm thu nhập.

Gia đình bà trở thành hộ gia đình sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh 5 năm liên tục và là hộ sản xuất kinh doanh giỏi cấp Trung ương từ năm 2014 với mức thu lãi hơn 200 triệu đồng mỗi năm.

Không chỉ lo làm giàu cho gia đình, bà chủ động chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, chăn nuôi và vận động bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất. Mỗi năm, gia đình bà còn cho nhiều hộ trong thôn vay vốn sản xuất khoảng 20 đến 30 triệu đồng không lấy lãi. Nhờ đó, đời sống bà con trong thôn, trong xã cũng từng bước được nâng cao.

Bà cho biết: “Bà con yêu văn hóa dân tộc của mình lắm đấy. Nhưng không thể bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống nếu lúc nào cái bụng cũng đói, cái áo nào cũng rách. Bà con, các cháu nghèo đói, bỏ học, lo kiếm miếng ăn thì chả ai nghĩ về bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống dân tộc đâu”. Chính nhận thức sâu sắc và thực tế này đã giúp người phụ nữ Bố Y hành động tích cực để giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
 
Theo Langvietonline.vn

Có thể bạn quan tâm

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Đồng bào dân tộc S’tiêng với kho tàng văn hóa phong phú đang đứng trước thách thức trong việc gìn giữ và truyền dạy cho thế hệ mai sau. Trước thực trạng này, tại Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai), chính quyền địa phương đang nỗ lực thắp lại ngọn lửa truyền thống, đánh thức tình yêu và ý thức bảo tồn văn hóa trong mỗi người trẻ.

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Trải qua hàng trăm năm người Ơ Đu tại bản Văng Môn (xã Nga My, tỉnh Nghệ An) đã bảo lưu, gìn giữ và trao truyền được nhiều tập tục, nghi thức văn hóa, tín ngưỡng, nét sinh hoạt mang giá trị bản sắc văn hóa rất độc đáo, riêng có. Trong đó, nghi thức cột chỉ cổ tay và lễ đặt tên đều nằm trong Lễ đón tiếng sấm đầu năm, vốn là những nghi lễ tâm linh, tín ngưỡng độc đáo trong hệ thống lễ tục vòng đời của người Ơ Đu; thể hiện văn hóa ứng xử hài hòa giữa con người với thiên nhiên, hướng về cội nguồn, tri ân các vị tiền bối đã có công khai phá, bảo vệ bản mường, tạ ơn trời đất.

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Ngày 14/7, tại xã Khổng Lào, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu và UBND xã Khổng Lào tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025 cho tỉnh Lai Châu.

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Với đồng bào Mông ở vùng cao Lào Cai, cây khèn là nhạc cụ truyền thống quan trọng và độc đáo không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Nghệ thuật chế tác khèn đã trở thành nghề truyền thống quan trọng được người Mông nơi rẻo cao gìn giữ và quảng bá sản phẩm tới du khách trong, ngoài nước.

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Tại Bạc Liêu, đồng bào dân tộc Khmer có trên 78.000 người, chiếm 7,6% dân số. Đồng bào nơi đây có đời sống tinh thần phong phú với những ngôi chùa Khmer kiến trúc lộng lẫy, các loại hình nghệ thuật truyền thống và nhiều lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Vĩnh Phúc hiện là một trong nhiều địa phương trên cả nước có mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đối tượng ngày càng lớn. Trước tình hình đó, tỉnh đã nỗ lực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; từ đó đạt mức sinh thay thế, góp phần ổn định quy mô dân số.

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.