Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Tinh thần cố kết cộng đồng, làng bản
Đã nhiều ngày qua, anh Nguyễn Đình Ái (xã Mường Xén, tỉnh Nghệ An) cũng như hàng nghìn người dân khác ở khắp các bản làng vùng cao xa xôi thuộc miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An tập trung về các xã Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Bắc Lý, Mường Ải... là những địa phương vừa mới hứng chịu những tổn thất nặng nề do ngập lụt, lũ quét để góp sức lực giúp người dân khắc phục hậu quả sau lũ. Tại các vùng ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, anh Nguyễn Đình Ái và nhóm người đến từ nhiều bản làng xa xôi đã nhanh chóng bắt tay vào công việc. Người dọn đồ, người xúc bùn, người sửa đường mương thoát nước, người nỗ lực xới lớp bùn dày tìm lại những đồ dùng bị lũ vùi lấp, nhấn chìm. Tất cả tập trung cao độ, phối hợp và phân công, chia việc rất nhịp nhàng để mỗi ngày giúp được nhiều gia đình hơn.
Anh Nguyễn Đình Ái, xã Mường Xén, tỉnh Nghệ An chia sẻ, trong đợt lũ vừa qua, gia đình anh may mắn không bị ảnh hưởng gì. Tuy nhiên những gia đình ở những chỗ thấp lại bị rất nặng nề, nhiều người mất hết nhà cửa, số lượng nhà bị bùn đất theo nước lũ tràn vào gây hư hại đồ đạc, vật dụng là rất lớn. Bằng tinh thần chung tay góp sức khắc phục thiệt hại, mọi người đã lập những tổ, nhóm trong bản để đi đến những vùng thiên tai giúp đỡ sớm vượt qua khó khăn, hoạn nạn.
Từ sáng sớm, trên Quốc lộ 7 dễ dàng bắt gặp những nhóm từ 5 đến 10 người ngược xuôi đi đến những vùng xảy ra ngập lụt nặng để hỗ trợ giúp người dân khắc phục hậu quả thiên tai. Vật dụng mà các nhóm người này mang theo là các loại rổ, dụng cụ xúc, đào đất, chổi quét, những chai nước lọc và cả những suất cơm, những gói xôi để ăn giữa buổi. Bất cứ nơi nào, gia đình nào cần đến sự giúp đỡ là các tổ, nhóm sẵn sàng tham gia. Việc làm này đã giúp các gia đình, nhất là các gia đình bị bùn đất ngập sâu từ 1 đến gần 2m trong nhà, sân, ngõ giảm bớt được sức lực, thời gian dọn dẹp, san gạt, ủi giảm xuống nhiều ngày.
Bà Lương Thị Ngọc, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Nga My, tỉnh Nghệ An cho biết, phong trào người dân xã này giúp người dân xã khác khắc phục hậu quả thiên tai xuất phát từ tinh thần tự nguyện, đề xuất chung của mọi người và nhanh chóng trở thành phong trào ở nhiều địa phương. Riêng tại xã Nga My, đội quân trực tiếp tham gia dọn dẹp bùn đất hỗ trợ các các vùng thiệt hại có 120 thành viên. Địa bàn mà chúng tôi làm triển khai lực lượng thành các tổ đội giúp đỡ gồm có các xã Tam Thái, Tam Quang, Tương Dương... Đây là những địa bàn xa trung tâm xã Nga My từ 30 đến gần 80 km. Chúng tôi quán triệt đến các thành viên khi triển khai lực lượng thành các đội hình, tổ nhóm, tham gia dọn dẹp đều phải tự trang bị cho bản thân ủng dài, găng tay, khẩu trang, mũ nón, áo chống nắng, mang theo cuốc xẻng, bàn vét... Mỗi một chuyến xuất quân kéo dài từ 2 ngày trở lên, tùy thuộc vào địa bàn xa hay gần và khối lượng công việc phải thực hiện ở địa bàn đó.
Theo nhiều người dân ở các vùng rốn lũ cho biết, nổi bật phong trào người dân lập các tổ, nhóm, đội đi giúp đỡ người dân các địa phương khác khắc phục hậu quả lũ lụt, thiên tai phát triển và hoạt động mạnh ở các xã Nga My, Yên Hòa, Yên Na, Tam Quang, Lượng Minh. Không những vậy, tại các xã này còn phát triển phong trào người dân ở vùng không bị ảnh hưởng thiên tai đi giúp đỡ những vùng bị thiệt hại nặng.
Anh Cao Bá Đông, làng Mỏ, xã Tam Quang, tỉnh Nghệ An cho biết, nhiều ngày qua anh đã tham gia vào các đợt san gạt, xúc bùn đất giúp các hộ dân bị ngập nặng bên kia sông. Khi nào có cuộc gọi từ người quen đề xuất đi giúp đỡ người khác khắc phục hậu quả lũ lụt là anh gọi điện thoại rủ thêm từ 2 đến 4 người cùng tham gia. Việc làm này mang ý nghĩa thiết thực nên ai cũng tham gia nhiệt tình, làm việc hăng hái, sôi nổi.
Những suất cơm 0 đồng nơi tâm lũ

Người dân vùng lũ xã biên giới Mỹ Lý (Nghệ An) nhận hàng cứu trợ. Ảnh: Văn Tý/TTXVN
Nhiều ngày qua, anh Vũ Tiến Thành, chủ Nhà hàng Quế Minh (nằm trên Quốc lộ 7, xã Mường Xén, tỉnh Nghệ An) đã lập “bếp ăn dã chiến” nấu cơm miễn phí cho người dân vùng lũ và lực lượng tham gia hỗ trợ khắc phục thiên tai, các đoàn thiện nguyện từ các mọi miền đất nước lên hoạt động trao quà tại các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Thời gian đầu, mỗi ngày anh chỉ nấu, chế biến lượng thức ăn khoảng vài trăm suất cơm để phục vụ miễn phí cho bà con trong vùng bị ảnh hưởng của lũ lụt. Nhưng sau khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội, cộng đồng đã biết đến hoạt động của anh nhiều hơn. Nhiều người đã động viên, đồng thời góp gạo, rau, thịt, tài chính và trực tiếp đến tại nhà hàng góp sức để phụ giúp anh nấu nướng. Bếp ăn ngày càng hoạt động mạnh hơn, mỗi ngày có hàng ngàn suất cơm đầy đủ các món chính gồm cá, thịt, rau, trứng, đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm được làm ra và trao đến tay bà con trong lúc khó khăn, hoạn nạn; hỗ trợ các đoàn thiện nguyện và lực lượng tham gia khắc phục hậu quả thiên tai.
Anh Vũ Tiến Thành, xã Mường Xén, tỉnh Nghệ An chia sẻ, sau khi lũ dữ đi qua, nhiều gia đình bị thiệt hại rất nặng nề, tài sản hầu như là bị trôi hết. Nhà cửa bị ngập nặng, đồ đạc bị trôi, chìm lấp trong bùn đất nên cũng chẳng có điều kiện để có thể nấu nướng trong gia đình. Trước những hoàn cảnh đó, tôi và toàn bộ nhân viên nhà hàng cùng với bà con lối xóm đã tự đứng ra tổ chức nấu những bữa cơm miễn phí để trao tận tay tới những bà con bị thiệt hại nặng bởi lũ lụt để mong mọi người vơi bớt phần nào mất mát. Ngoài phục vụ nhân dân, bếp ăn “dã chiến” của nhà hàng cũng cung cấp số lượng lớn suất cơm đến tay một số đơn vị vũ trang đang trực tiếp tham gia giúp dân.
Ông Nguyễn Hồng Vinh, khối 1, xã Mường Xén, tỉnh Nghệ An xúc động cho biết, ông bị lũ lụt gây ngập hết nhà cửa, đồ đạc, vật dụng bị trôi theo nước lũ hết nên đang đi ở nhà con trai. Nhà con trai cũng ngập nặng nên không nấu nướng hằng ngày được. May mắn có những bếp ăn thiện nguyện cung cấp miễn phí những suất cơm hằng ngày đầy đủ các món ăn, giàu dinh dưỡng nên ông cũng không còn lo đói nữa. 1 tuần qua, đều đặn mỗi ngày ông đều nhận cơm miễn phí ở nhà hàng Quế Minh.
Dọc chiều dài tuyến Quốc lộ 7 từ chợ Cây Chanh (xã Tam Đỉnh) lên xã Mường Xén dài gần 120 km có nhiều “bếp ăn dã chiến”, “điểm cung cấp suất cơm không đồng” được thiết lập từ tấm lòng hảo tâm của các cá nhân là tiểu thương, chủ quán ăn. Đều đặn mỗi ngày, dù là trưa hay chiều, các địa điểm này đều rộn ràng, tất bật người, xe cộ ra vào để nhận những suất cơm miễn phí. Mỗi suất cơm trao đến tay người nhận không đơn giản là bữa ăn làm no lòng người nhận mà còn là món quà giàu nghĩa tình đã được gửi gắm trong đó tấm lòng, tình thương, niềm tin của đội ngũ nội trợ; là nguồn động viên lớn lao để người dân vùng lũ vững vàng vượt qua khó khăn trước mắt; để các đoàn thiện nguyện có niềm tin để nối dài yêu thương trên hành trình thiện nguyện.
Chị Lô Thị Thương, đại diện bếp ăn không đồng tại Trường mầm non Hòa Bình, xã Tương Dương cho biết, 3 ngày qua bếp ăn của chị đã nấu hàng nghìn suất cơm cho người dân bị thiệt hại do lũ và các đoàn thiện nguyện, lực lượng tham gia giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai. Các đoàn thiện nguyện, người dân địa phương, các đoàn tham gia hỗ trợ khắc phục hậu quả lũ lụt đặt số lượng suất cơm là bếp ăn sẽ thực hiện đủ. Ngoài ra bếp ăn luôn có khoảng 15 đến 20 suất cơm đề phòng khi có đoàn thiện nguyện đăng ký muộn.
Trung bình mỗi ngày có từ 10 đến gần 20 đoàn thiện nguyện về hỗ trợ trao quà tại các điểm ngập nặng. Các bếp ăn dã chiến, điểm cung cấp suất cơm không đồng đã góp phần hỗ trợ tích cực, hiệu quả cho hoạt động cứu trợ, tô đẹp truyền thống “tương thân tương ái” trong khó khăn, hoạn nạn; hỗ trợ, tiếp sức cho các lực lượng tham gia giúp dân khắc phục thiên tai.
Ông Lô Đình Thụ, Chủ tịch UBND xã Mường Xén, tỉnh Nghệ An chia sẻ, việc khắc phục hậu quả thiên tai còn diễn ra nhiều ngày, người dân vùng thiệt hại còn gặp nhiều khó khăn. Mong rằng các nghĩa cử cao đẹp qua các mô hình “bếp ăn dã chiến”, “điểm cung cấp suất cơm miễn phí” sẽ được lan tỏa để giúp nhiều người dân hơn./.