Đưa hát Xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ

Đưa hát Xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ

Hoạt động mạnh mẽ, hiệu quả của các câu lạc bộ hát Xẩm trên địa bàn tỉnh Ninh Bình không chỉ góp phần giữ gìn, bảo tồn nghệ thuật truyền thống mà còn tích cực tham gia quảng bá, lan tỏa nghệ thuật Xẩm thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Qua đó có đóng góp quan trọng cho hành trình Việt Nam đề nghị Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận hát Xẩm là Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới.

Đưa hát Xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ ảnh 1Buổi tập của câu lạc bộ hát Xẩm tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Hải Yến - TTXVN

 Truyền dạy cho thế hệ trẻ

Nhiều năm nay, ngôi nhà ở xã Yên Nhân (huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình) của nghệ nhân Phạm Thị Kim Ngân đã trở thành điểm hẹn của những người có cùng niềm say mê với hát Xẩm. Là một trong những truyền nhân của cố nghệ nhân Hà Thị Cầu, năm 2014, bà Ngân đã thành lập câu lạc bộ hát xẩm Kim Ngân để truyền dạy cho các thế hệ trẻ và lan tỏa niềm đam mê cho nhiều người. Các thành viên trong câu lạc bộ chủ yếu từ 6 - 20 tuổi. Đến nay, câu lạc bộ đã mở hàng chục lớp cho hàng trăm học sinh trên địa bàn xã, huyện theo học để biết hát Xẩm và có thể hát hay. Câu lạc bộ hát xẩm Kim Ngân cũng tham gia nhiều chương trình, hội thi, hội diễn, hoạt động văn hóa trong, ngoài tỉnh và đạt được nhiều thành tích cao.

Bà Phạm Thị Kim Ngân, Chủ nhiệm câu lạc bộ chia sẻ, tham gia câu lạc bộ, các em có điều kiện, cơ hội biểu diễn tại các hội thi nghệ thuật quần chúng ở địa phương và giành giải cao. Mỗi lần biểu diễn là một lần hát Xẩm được đưa đến gần hơn với công chúng. Qua đó, người nghe sẽ dần tiếp cận, hiểu và yêu mến giá trị nghệ thuật, tính nhân văn sâu sắc của từng thanh âm, làn điệu mộc mạc này. Câu lạc bộ đã giúp nuôi dưỡng tâm hồn của thế hệ trẻ qua nghệ thuật hát Xẩm truyền thống.

Đưa hát Xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ ảnh 2Buổi luyện tập của các thành viên câu lạc bộ hát Xẩm tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Hải Yến - TTXVN

Trong ngôi nhà của cố Nghệ nhân Hà Thị Cầu (xã Yên Phong, huyện Yên Mô), điệu hát Xẩm vẫn vang lên rộn ràng. Muốn lưu giữ lại những giá trị độc đáo của hát Xẩm, năm 2018, con gái cố Nghệ nhân là bà Nguyễn Thị Mận đã thành lập câu lạc bộ chiếu Xẩm Hà Thị Cầu để truyền dạy miễn phí cho các nghệ sỹ không chuyên và học sinh trên địa bàn huyện Yên Mô những bài Xẩm do cố Nghệ nhân Hà Thị Cầu đặt lời, biểu diễn. Từ 12 thành viên tham gia, đến nay, dưới sự truyền dạy của bà Nguyễn Thị Mận, câu lạc bộ đã có hơn 30 thành viên có chung tình yêu và niềm đam mê đặc biệt với hát Xẩm. Các em đều hát thành thục các điệu xẩm Thập ân, xẩm Ngược đời, Huê tình, xẩm Giọt nước cánh bèo... Nhiều thành viên tuổi nhỏ đã đoạt giải cao trong các liên hoan, hội diễn, giao lưu văn hóa nghệ thuật quần chúng toàn quốc.

Đưa hát Xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ ảnh 3Bà Nguyễn Thị Mận (con gái cố nghệ nhân Hà Thị Cầu) truyền dạy hát Xẩm miễn phí cho nhiều trẻ em tại câu lạc bộ chiếu Xẩm Hà Thị Cầu. Ảnh: Hải Yến - TTXVN

Bà Nguyễn Thị Mận cho biết, bằng phương thức truyền khẩu, giảng dạy trực tiếp, các em đã có thể hát những điệu Xẩm cổ đến những làn điệu mới. Dù điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng bằng sự nỗ lực của mỗi thành viên, câu lạc bộ ngày càng phát triển, thường xuyên biểu diễn, quảng bá hát Xẩm đến gần hơn với công chúng.

Đưa hát Xẩm vào trường học

Theo thống kê của UBND huyện Yên Mô, trên địa bàn huyện có gần 100 câu lạc bộ, đội, nhóm hát Chèo, hát Xẩm; trong đó có 25 câu lạc bộ hát Xẩm theo phong cách cổ truyền và lời mới được thành lập, đi vào hoạt động có nền nếp, chất lượng. Các câu lạc bộ tập trung nhiều ở xã Yên Phong, Yên Nhân, Yên Thành, Yên Hòa… với sự tham gia của nhiều người ở các lứa tuổi. Trung bình, mỗi câu lạc bộ có trên 30 thành viên. Các câu lạc bộ này đã xây dựng quy chế hoạt động, thường xuyên tập luyện, giao lưu trong các ngày lễ, ngày hội tại địa phương và tham gia các cuộc thi trong và ngoài tỉnh.

Đưa hát Xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ ảnh 4Lớp truyền dạy hát Xẩm và nhạc cụ cho các hạt nhân văn nghệ tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Hải Yến - TTXVN

Huyện Yên Mô luôn quan tâm đến công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa nghệ thuật thông qua việc hỗ trợ, tạo điều kiện cho các câu lạc bộ thành lập và hoạt động. Hằng năm, địa phương đều tổ chức liên hoan các câu lạc bộ hát Chèo, hát Xẩm thu hút nhiều đoàn, đội tuyển tham gia với hàng trăm tiết mục. Thành công của các chương trình liên hoan này đã có sức lan tỏa rộng khắp, nâng cao ý thức gìn giữ, bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Xẩm. Ngoài ra, huyện cũng chú trọng việc tìm hiểu, sưu tầm các tư liệu về nghệ thuật này, bảo tồn, giữ gìn các giai điệu trong hát Xẩm; tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các thế hệ, nhất là trong bảo tồn, phát huy giá trị hát Xẩm để từng bước đưa loại hình nghệ thuật này trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện Yên Mô nói riêng và tỉnh Ninh Bình nói chung. 

Chủ tịch UBND huyện Yên Mô Đặng Thái Sơn cho biết, để bảo tồn, phát huy và lan tỏa nghệ thuật hát Xẩm, thời gian tới, bên cạnh việc tăng cường mở các lớp truyền dạy cho các học sinh, các thành viên câu lạc bộ hát Chèo, hát Xẩm trên địa bàn vào dịp hè, huyện đã có kế hoạch định kỳ tổ chức các liên hoan, hội thi, hội diễn, giao lưu văn hóa, văn nghệ. Đặc biệt, huyện sẽ hỗ trợ chuyên môn nghiệp vụ, kinh phí hoạt động cho các câu lạc bộ và xây dựng chuyên đề về hát Xẩm đưa vào giảng dạy ngoại khóa trong một số trường Tiểu học, Trung học Cơ sở, Trung học Phổ thông trên địa bàn.

Với quyết tâm cao của các câu lạc bộ cùng sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp, ngành, nghệ thuật hát Xẩm ở Yên Mô nói riêng và Ninh Bình nói chung đang phát huy giá trị trong đời sống, góp phần vào việc gìn giữ, phát huy và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Thùy Dung

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Ngày 12/12, UBND xã Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) tổ chức Lễ công bố quyết định và đón nhận Giấy chứng nhận Di sản văn hóa Phi vật thể quốc gia “Lễ mừng cơm mới của người Si La” và tổ chức Lễ hội mừng cơm mới năm 2025 tại bản Nậm Sin.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Tối 11/12, tại nhà truyền thống tổ dân phố N’Jriêng (phường Đông Gia Nghĩa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng tổ chức khai mạc Liên hoan các câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh lần thứ nhất, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Cứ mỗi buổi chiều đến, trong căn Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở khóm 6, xã Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị lại vang lên những âm thanh mộc mạc mà quen thuộc. Đó là tiếng đàn, tiếng hát của lớp học dân ca Bru - Vân Kiều. Giữa không gian ấy, hình ảnh ông Hồ Văn Mang, chỉnh từng câu hát, từng âm, từng vần, bắt từng nhịp đàn, vẫn cần mẫn truyền dạy cho thanh thiếu niên trong bản đã trở nên quen thuộc với bao thế hệ học trò.

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Dân tộc Chứt ở tỉnh Quảng Trị hiện có 2.054 hộ với 8.227 nhân khẩu, sinh sống tập trung chủ yếu tại các xã Kim Phú, Kim Điền, Tuyên Lâm, Dân Hóa và Thượng Trạch. Tỉnh Quảng Trị đang nỗ lực bảo tồn các nét văn hóa dân tộc Chứt thông qua việc xây dựng các Câu lạc bộ văn hóa dân gian, mở ra hướng phát triển du lịch văn hóa vùng biên.

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Trong tiết trời se lạnh của buổi sớm mai nơi vùng cao Na Son (Điện Biên), chợ phiên Keo Lôm bừng lên sức sống khi đồng bào các dân tộc mang nông sản, sản vật rừng xuống chợ trao đổi, mua bán. Phiên chợ được họp vào ngày thứ 7 hàng tuần, không chỉ là nơi giao thương quen thuộc của người dân địa phương mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng cao Điện Biên.

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, nơi những ngọn núi trùng điệp xanh mướt nối tiếp nhau trập trùng, có những bản làng bình yên của người Pa Cô, Vân Kiều sinh sống bao đời nay. Ở nơi đây, tiếng hát, tiếng đàn, điệu khèn vẫn ngân vang mỗi buổi sớm, chiều. Giữa nhịp sống hiện đại, vẫn có những con người thầm lặng, bền bỉ cống hiến cả cuộc đời để bảo tồn tiếng hát, điệu múa, tiếng cồng chiêng và linh hồn của núi rừng quê hương. Đó chính là cội nguồn, bản sắc độc đáo riêng của dân tộc không thể nào bị lãng quên.

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

Trước nguy cơ mai một của một trong những di sản văn hóa độc đáo, dự án “Dáng giày nét Giáy” do InterArts Agency thực hiện đã mang đến một hướng tiếp cận mới mẻ thông qua chuỗi hoạt động trải nghiệm thực tế. Nổi bật trong số đó là workshop làm giày thủ công, nơi kết nối các nghệ nhân bản địa với thế hệ trẻ, biến di sản thành chất liệu sáng tạo đầy sức sống trong bối cảnh hiện đại.

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Tối 26/11 tại Trung tâm Văn hoá - Triển lãm tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay”.

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức “Ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2025” với chủ đề “Đa dạng sắc màu văn hóa vùng cao Đà Nẵng”, nhằm giới thiệu, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor đang sinh sống tại khu vực miền núi phía Tây thành phố.

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh số 1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11 và kết quả khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Bắc Ninh”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu các sở, ngành, địa phương cùng nhiều nghệ nhân, cán bộ văn hóa, đại diện cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Ngày 17/11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc không gian trưng bày, trải nghiệm nhà dài truyền thống và tái hiện “Lễ lên nhà mới” của người Ê Đê. Đây là một trong những nét đặc sặc trong đời sống văn hóa của dân tộc Ê Đê trên cao nguyên Đắk Lắk.

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Chiều 15/11, tại Công viên bờ biển Nha Trang (cạnh Tháp Trầm Hương – Quảng trường 2/4), phường Nha Trang, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa khai mạc trưng bày triển lãm 250 bức ảnh với chủ đề “Sắc màu các dân tộc Việt Nam”. Đây là hoạt động góp phần gìn giữ, tôn vinh, lan tỏa và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc, quý báu của các dân tộc Việt Nam.

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Múa dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Tây Nguyên không chỉ là loại hình nghệ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần, tín ngưỡng và phong tục của cộng đồng. Tại tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, ngành Văn hóa đã nỗ lực gìn giữ và lan tỏa những điệu múa, nhịp xoang của các dân tộc để tiếp tục “giữ hồn” múa dân gian Tây Nguyên.

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội văn hóa - Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội văn hóa - Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì

Ngày 6/11/2025, tại Trung tâm xã biên giới Thu Lũm (Lai Châu) diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc tại Ngày hội văn hóa – Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì năm 2026 như: Trình diễn cách thức làm bánh dầy truyền thống, trích đoạn Nghi lễ cúng tổ tiên – chúc Tết ông bà, cha mẹ trong ngày đầu năm mới, nghề thủ công truyền thống, tạo hình trang phục, lễ hội ẩm thực, trình diễn kỹ thuật chế tác nhạc cụ truyền thống...