Giữ gìn điệu múa trống độc đáo của đồng bào Khmer ở Tây Ninh

Giữ gìn điệu múa trống độc đáo của đồng bào Khmer ở Tây Ninh

Xã Trường Tây, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh là nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống, đời sống văn hóa tinh thần phong phú, mang nhiều dấu ấn đậm bản sắc dân tộc, thể hiện qua âm hưởng của dàn nhạc ngũ âm, các công trình sinh hoạt cộng đồng… Đặc biệt, đồng bào Khmer ở xã Trường Tây có điệu múa trống Chhay - dăm độc đáo, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2014.

Giữ gìn điệu múa trống độc đáo của đồng bào Khmer ở Tây Ninh ảnh 1Thanh thiếu niên đồng bào Khmer là tầng lớp kế thừa điệu múa trống Chhay-dăm ở xã Trường Tây. Ảnh: Minh Phú - TTXVN

Độc đáo điệu múa trống Chhay - dăm

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh, múa trống Chhay - dăm là điệu múa theo phong tục của đồng bào được biểu diễn trong những ngày lễ hội, Tết cổ truyền của người Khmer như: Tết Chôl Chnăm Thmây, lễ hội Ok Om Bok, lễ Sene Dolta, cúng, đón rước thần linh... Múa trống Chhay - dăm ở xã Trường Tây khác với múa trống Chhay - dăm của dân tộc Khmer miền Tây Nam Bộ là diễn viên múa trống không cần hóa trang khuôn mặt khi biểu diễn, không cần nhạc đệm. Động tác múa được thể hiện theo nhiều thế võ như xuống tấn, nhào, lộn, đánh trống, song đấu, từng động tác dứt khoát, mạnh mẽ.

Nhạc cụ phục vụ tiết mục múa trống Chhay - dăm thường có từ 4 - 6 chiếc trống Chhay - dăm, hai chiếc Cuôl (chiêng) cùng Chul (chũm chọe) và Krap (gõ sênh). Trong đó, trống Chhay - dăm là loại trống được bịt da một mặt, thân trống làm bằng thân cây được đục rỗng ruột. Khi múa, người múa đeo trống trước bụng, múa trống Chhay - dăm có động tác đánh trống, múa trống và múa tay, lúc múa đơn, lúc múa đôi, múa ba, múa tư và múa tập thể. Đánh trống gồm những động tác đơn giản như vỗ lên mặt trống đến phức tạp hơn là đánh bằng cùi chỏ, gót chân hoặc bất ngờ đánh vào trống của nhau, rồi vừa múa vừa làm xiếc với trống.

Tập trống từ nhỏ, đến nay, anh Cao Văn Tha Ni đã nhuần nhuyễn mọi thế múa chiếc trống Chhay - dăm. Anh Tha Ni cho biết, ngày bé, anh đã được tập múa trống. Mỗi ngày, anh 3 lần, mỗi lần 30 phút. Ban đầu tập múa trống Chhay dăm anh rất nản vì phải tập đánh trống bằng gối, chỏ, rồi lăn lộn múa trống đến sưng tay chân. Nhờ các thầy động viên, truyền cảm hứng, anh quyết tâm học bằng được điệu múa này.

Những ngày được ôm trống nhảy múa biểu diễn tại Khu du lịch quốc gia núi Bà Đen cho hàng ngàn du khách thập phương xem, anh Tha Ni không giấu nổi niềm tự hào chia sẻ, mọi người trân trọng, tán dương điệu múa của dân tộc mình, anh thấy rất hạnh phúc.

Giữ gìn điệu múa trống độc đáo của đồng bào Khmer ở Tây Ninh ảnh 2Tiếp nối truyền thống của gia đình, chị Cao Thị Thu Loan ở ấp Trường An, xã Trường Tây truyền dạy điệu múa trống Chhay-dăm cho thanh thiếu niên trong xã. Ảnh: Minh Phú – TTXVN

Bà Cao Thị Thu Loan (40 tuổi, người Khmer, ở ấp Trường An, xã Trường Tây, nghệ nhân dạy trống Chhay - dăm) cho biết, thời gian gần đây, nhóm nghệ nhân biểu diễn múa trống Chhay - dăm ở xã Trường Tây thường được mời tham gia biểu diễn tại Khu du lịch quốc gia núi Bà Đen hay tại dịp lễ hội của tỉnh. Múa trống Chhay - dăm được địa phương quan tâm, tạo điều kiện để bảo tồn, phát triển, tuy nhiên việc duy trì cũng như thu hút thanh thiếu niên tại địa phương tham gia tập luyện múa trống còn khó khăn…

Bà Cao Thị Thu Loan mong muốn, các Sở, ban, ngành quan tâm, tạo điều kiện để điệu múa trống Chhay - dăm được biểu diễn nhiều hơn, mang lại thu nhập ổn định, từ đó thu hút thanh thiếu niên trong phum, sóc tham gia nhằm gìn giữ điệu múa trống độc đáo này.

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản


Ông Nguyễn Văn Minh, cán bộ phụ trách văn hóa xã Trường Tây cho biết, thời gian qua, chính quyền xã đã quan tâm, tạo điều kiện để bà con người Khmer ấp Trường An giữ gìn điệu múa trống Chhay - dăm. Địa phương xây dựng Nhà văn hóa dân tộc Khmer tại ấp Trường An để đồng bào có nơi sinh hoạt và tập luyện; đồng thời tài trợ kinh phí mua trống, trang phục biểu diễn.

Giữ gìn điệu múa trống độc đáo của đồng bào Khmer ở Tây Ninh ảnh 3Các em nhỏ đồng bào dân tộc Khmer được truyền dạy điệu múa trống Chhay-dăm tại xã Trường Tây, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh. Ảnh: Minh Phú - TTXVN

Cũng theo ông Nguyễn Văn Minh, thời gian tới, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Trường Tây sẽ tạo điều kiện để đồng bào được vay vốn làm ăn, ổn định kinh tế, từ đó nỗ lực giữ gìn, phát huy nét văn hóa truyền thống của người Khmer trên địa bàn.

Bà Trần Thị Huy Hoàng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh cho biết, Sở tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành nhiều kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể múa trống Chhay - dăm ở xã Trường Tây, trong đó chú trọng phát triển loại hình nghệ thuật múa trống Chhay - dăm trở thành sản phẩm đặc trưng phục vụ phát triển du lịch địa phương; đồng thời tập trung truyền dạy cho thế hệ kế thừa nhằm bảo tồn di sản. Hiện lớp truyền dạy múa trống Chhay-dặm tại Nhà văn hóa dân tộc Khmer xã Trường Tây được duy trì thường xuyên (với hơn 50 học viên là con em đồng bào Khmer tham gia). Ngoài ra, việc truyền dạy múa trống Chhay - dăm trong cộng đồng và gia đình được địa phương khuyến khích.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh có chính sách đưa loại hình này vào phục vụ trong các hoạt động cộng đồng, lễ hội, Tết, sự kiện văn hóa của tỉnh và trình diễn tại cuộc liên hoan, hội thi, hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp tỉnh, toàn quốc, khu vực. Tỉnh phối hợp cùng Công ty cổ phần Mặt trời Tây Ninh, đưa nghệ thuật múa trống Chhay - dăm vào phục vụ khách du lịch tại Khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen.

Thời gian tới, để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể múa trống Chhay- dăm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch khuyến khích công tác truyền dạy, tạo không gian trình diễn di sản múa trống Chhay - dăm tại các sự kiện trong và ngoài tỉnh, thông qua sự kiện văn hóa cấp khu vực, toàn quốc. Đồng thời tiếp tục phối hợp các đơn vị liên quan đưa loại hình di sản múa trống Chhay - dăm vào phục vụ tại điểm đến du lịch.

Cùng với việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp cùng địa phương tu bổ, mua sắm trang thiết bị hoạt động cho Nhà văn hóa dân tộc Khmer để nâng cao chất lượng hoạt động, trong đó có công tác truyền dạy múa trống Chhay-dăm. Sở tổ chức tập huấn nâng cao hiểu biết của đồng bào Khmer trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng chính sách dành cho nghệ nhân đang lưu truyền, gìn giữ di sản văn hóa dân tộc, trong đó, có loại hình nghệ thuật múa trống Chhay - dăm tại xã Trường Tây.

Minh Phú

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày 13/12/2025, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) diễn ra Ngày hội văn hoá Mông 2025. Sự kiện do doanh nghiệp Xã hội CRAFT LINK tổ chức quy tụ 8 nhóm Mông đến từ Cao Bằng, Lào Cai, Tuyên Quang, Điện Biên, Phú Thọ, Nghệ An với những trưng bày đặc sắc về trang phục, hoa văn và nghề thủ công truyền thống, nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa, nghề thủ công truyền thống và đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng người Mông trên cả nước.

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Nằm trong vùng lõi của Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, làng nghề dệt thổ cẩm thôn Lặn Ngoài (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) đang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch quốc tế bởi những câu chuyện văn hóa qua từng khung cửi. Ở đó, bên nếp nhà sàn, những người phụ nữ dân tộc Thái mỗi ngày cần mẫn đưa thoi, dệt nên những nét hoa văn đặc trưng của núi rừng Pù Luông.

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Ngày 12/12, UBND xã Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) tổ chức Lễ công bố quyết định và đón nhận Giấy chứng nhận Di sản văn hóa Phi vật thể quốc gia “Lễ mừng cơm mới của người Si La” và tổ chức Lễ hội mừng cơm mới năm 2025 tại bản Nậm Sin.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Tối 11/12, tại nhà truyền thống tổ dân phố N’Jriêng (phường Đông Gia Nghĩa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng tổ chức khai mạc Liên hoan các câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh lần thứ nhất, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Cứ mỗi buổi chiều đến, trong căn Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở khóm 6, xã Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị lại vang lên những âm thanh mộc mạc mà quen thuộc. Đó là tiếng đàn, tiếng hát của lớp học dân ca Bru - Vân Kiều. Giữa không gian ấy, hình ảnh ông Hồ Văn Mang, chỉnh từng câu hát, từng âm, từng vần, bắt từng nhịp đàn, vẫn cần mẫn truyền dạy cho thanh thiếu niên trong bản đã trở nên quen thuộc với bao thế hệ học trò.

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Dân tộc Chứt ở tỉnh Quảng Trị hiện có 2.054 hộ với 8.227 nhân khẩu, sinh sống tập trung chủ yếu tại các xã Kim Phú, Kim Điền, Tuyên Lâm, Dân Hóa và Thượng Trạch. Tỉnh Quảng Trị đang nỗ lực bảo tồn các nét văn hóa dân tộc Chứt thông qua việc xây dựng các Câu lạc bộ văn hóa dân gian, mở ra hướng phát triển du lịch văn hóa vùng biên.

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Trong tiết trời se lạnh của buổi sớm mai nơi vùng cao Na Son (Điện Biên), chợ phiên Keo Lôm bừng lên sức sống khi đồng bào các dân tộc mang nông sản, sản vật rừng xuống chợ trao đổi, mua bán. Phiên chợ được họp vào ngày thứ 7 hàng tuần, không chỉ là nơi giao thương quen thuộc của người dân địa phương mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng cao Điện Biên.

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, nơi những ngọn núi trùng điệp xanh mướt nối tiếp nhau trập trùng, có những bản làng bình yên của người Pa Cô, Vân Kiều sinh sống bao đời nay. Ở nơi đây, tiếng hát, tiếng đàn, điệu khèn vẫn ngân vang mỗi buổi sớm, chiều. Giữa nhịp sống hiện đại, vẫn có những con người thầm lặng, bền bỉ cống hiến cả cuộc đời để bảo tồn tiếng hát, điệu múa, tiếng cồng chiêng và linh hồn của núi rừng quê hương. Đó chính là cội nguồn, bản sắc độc đáo riêng của dân tộc không thể nào bị lãng quên.

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

Trước nguy cơ mai một của một trong những di sản văn hóa độc đáo, dự án “Dáng giày nét Giáy” do InterArts Agency thực hiện đã mang đến một hướng tiếp cận mới mẻ thông qua chuỗi hoạt động trải nghiệm thực tế. Nổi bật trong số đó là workshop làm giày thủ công, nơi kết nối các nghệ nhân bản địa với thế hệ trẻ, biến di sản thành chất liệu sáng tạo đầy sức sống trong bối cảnh hiện đại.

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Tối 26/11 tại Trung tâm Văn hoá - Triển lãm tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay”.

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức “Ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2025” với chủ đề “Đa dạng sắc màu văn hóa vùng cao Đà Nẵng”, nhằm giới thiệu, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor đang sinh sống tại khu vực miền núi phía Tây thành phố.

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh số 1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11 và kết quả khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Bắc Ninh”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu các sở, ngành, địa phương cùng nhiều nghệ nhân, cán bộ văn hóa, đại diện cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Ngày 17/11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc không gian trưng bày, trải nghiệm nhà dài truyền thống và tái hiện “Lễ lên nhà mới” của người Ê Đê. Đây là một trong những nét đặc sặc trong đời sống văn hóa của dân tộc Ê Đê trên cao nguyên Đắk Lắk.

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Chiều 15/11, tại Công viên bờ biển Nha Trang (cạnh Tháp Trầm Hương – Quảng trường 2/4), phường Nha Trang, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa khai mạc trưng bày triển lãm 250 bức ảnh với chủ đề “Sắc màu các dân tộc Việt Nam”. Đây là hoạt động góp phần gìn giữ, tôn vinh, lan tỏa và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc, quý báu của các dân tộc Việt Nam.

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Múa dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Tây Nguyên không chỉ là loại hình nghệ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần, tín ngưỡng và phong tục của cộng đồng. Tại tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, ngành Văn hóa đã nỗ lực gìn giữ và lan tỏa những điệu múa, nhịp xoang của các dân tộc để tiếp tục “giữ hồn” múa dân gian Tây Nguyên.

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.