Giữ gìn, phát triển Di sản nghệ thuật bài chòi ở Quảng Ngãi

Giữ gìn, phát triển Di sản nghệ thuật bài chòi ở Quảng Ngãi

Để Di sản nghệ thuật bài chòi không bị mai một, ngành chức năng tỉnh Quảng Ngãi đã thành lập nhiều câu lạc bộ, nhóm bài chòi và đưa bài chòi vào trường học… Nhờ đó, trải qua bao thăng trầm, bài chòi đang được gìn giữ, trao truyền đến thế hệ trẻ.

Giữ gìn, phát triển Di sản nghệ thuật bài chòi ở Quảng Ngãi ảnh 1Lệ Huyền - Hội viên CLB biểu diễn tại lễ đón chào năm mới 2022. Ảnh: phuongnam.vanhoavaphattrien.vn

Là thành viên lớn tuổi nhất của Câu lạc bộ Dân ca - Bài chòi huyện Nghĩa Hành, ông Đào Ngọc Chúng (82 tuổi, xã Hành Thịnh) vẫn luôn nhiệt huyết biểu diễn và truyền dạy bài chòi cho con cháu, thế hệ trẻ tại địa phương. Ông Chúng cho hay, trước đây, ông từng tham gia đội văn công huyện, thường xuyên biểu diễn các làn điệu dân ca, bài chòi để khích lệ tinh thần các cán bộ, chiến sĩ. Đến thời bình, dùng lời ca tiếng hát để động viên, khích lệ nhân dân hăng say lao động, sản xuất.

Từ ngày Câu lạc bộ Dân ca - Bài chòi huyện được thành lập, ông Chúng trở thành hạt nhân tiên phong trong các buổi diễn tập, biểu diễn. "Với tôi, hát bài chòi không chỉ là đam mê mà nó còn là lẽ sống. Ngoài việc tham gia biểu diễn với Câu lạc bộ, tôi còn truyền dạy cho các thê hệ trẻ và tìm tòi, thu thập, chỉnh biên các lời hát bả trạo, bài chòi để làm phong phú, đa dạng trong cách trình diễn", ông Đào Ngọc Chúng chia sẻ.

Câu lạc bộ Dân ca - Bài chòi huyện Nghĩa Hành được thành lập vào tháng 12/2020, đã góp phần khơi dậy niềm đam mê bài chòi, phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng tại địa phương. Phó trưởng Phòng Văn hóa Thể thao huyện Nghĩa Hành, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Dân ca - Bài chòi Nguyễn Vĩnh Phúc cho biết, ban đầu Câu lạc bộ có 30 thành viên, đến nay đã phát triển lên 46 thành viên, trong đó thành viên nhỏ tuổi nhất là 7 tuổi, lớn nhất 82 tuổi. Từ ngày thành lập đến nay, Câu lạc bộ đã tổ chức hàng chục đợt biểu diễn văn nghệ, tham gia các hội thi tại huyện, tỉnh.

Giữ gìn, phát triển Di sản nghệ thuật bài chòi ở Quảng Ngãi ảnh 2Tốp nữ CLB biểu diễn làn điệu dân ca Hò chèo thuyền - Lý vãi chài. Ảnh: phuongnam.vanhoavaphattrien.vn

Câu lạc bộ đã sưu tầm được 15 làn điệu dân ca, 6 tác phẩm bài chòi và bài mẫu dùng để hô bài chòi; sáng tác, đặt lời mới cho một số làn điệu dân ca - bài chòi; phát hành 100 tập sách "Sưu tầm, biên soạn một số làn điệu dân ca, tác phẩm bài chòi và bài mẫu hô bài chòi" dùng để sinh hoạt Câu lạc bộ. Câu lạc bộ đã phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, Huyện Đoàn tổ chức các lớp tập huấn cho giáo viên mầm non, giáo viên âm nhạc và các bạn đoàn viên thanh niên với mong muốn đưa các làn điệu dân ca lan tỏa mãnh mẽ đến người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Từ năm 2019, Trường Trung học Cơ sở Nguyễn Trãi, xã Đức Chánh, huyện Mộ Đức, đã linh hoạt lồng ghép dạy hát bài chòi vào tiết âm nhạc địa phương. Cô Nguyễn Thị Thanh Hằng, giáo viên âm nhạc của Trường thông tin, sau khi được tập huấn hát bài chòi do huyện tổ chức, Trường Trung học Cơ sở Nguyễn Trãi đã triển khai thí điểm ở hai khối lớp 7 và lớp 9. Lúc mới giảng dạy gặp không ít khó khăn, bởi đây là loại hình âm nhạc rất khó, nhất là những từ luyến láy. Lời ca, giai điệu của bài chòi chủ yếu ca ngợi về quê hương, đất nước, tình cảm vợ chồng, nghĩa anh em. Vậy nên, sau khi hiểu từ, giai điệu, các em rất thích thú với loại hình hát bài chòi. "Chúng tôi đưa bài chòi vào chương trình giáo dục địa phương, môn Âm nhạc và tất cả các hoạt động ngoại khóa của nhà trường. Hiện tại, Trường đã thành lập được một Câu lạc bộ bài chòi, với mục đích giúp các em hiểu được giá trị của thể loại dân ca này, truyền đam mê cho học sinh, góp phần giữ gìn bài chòi" cô Nguyễn Thị Thanh Hằng cho hay.

Đến nay, huyện Mộ Đức đã có 10 trường Trung học Cơ sở dạy dân ca bài chòi cho học sinh thông qua việc lồng ghép. Theo Trưởng Phòng Văn hóa Thể thao huyện Nguyễn Việt Cường, huyện Mộ Đức đã mở các lớp tập huấn dạy dân ca bài chòi cho giáo viên dạy âm nhạc trên địa bàn huyện. Từ lúc đưa bài chòi vào trường học, nhiều học sinh có năng khiếu với bộ môn này được phát hiện, bồi dưỡng, trở thành thành viên Câu lạc bộ bài chòi trong huyện. Định hướng của huyện thời gian tới là đưa bài chòi trở thành một sản phẩm du lịch đặc trưng phục vụ du khách.

Hiện toàn tỉnh Quảng Ngãi có 7 huyện, thị xã, thành phố thành lập Câu lạc bộ Dân ca - Bài chòi. Các Câu lạc bộ đã góp phần đưa nghệ thuật bài chòi đến gần hơn với công chúng. Các địa phương đã mở các lớp truyền dạy hát dân ca bài chòi, cách thức tổ chức chơi bài chòi cho người dân. Ðiều đáng quý là các lớp dạy hát dân ca bài chòi có nhiều người trẻ theo học. Chính lời ca mộc mạc, dễ đi vào lòng người của bài chòi giúp các bạn trẻ càng học càng cảm thấy thích thú, quyết tâm gắn bó với bài chòi. Em Võ An Nhiên, ở huyện Lý Sơn, dù mới 9 tuổi đã tự tin thể hiện rất nhiều bài hát dân ca bài chòi như Lý Mô Ní, Lý Thiên Thai... Vốn có năng khiếu văn nghệ từ nhỏ, An Nhiên là một trong những thành viên nhỏ tuổi được thường xuyên biểu diễn trong các phong trào văn hóa - văn nghệ ở địa phương. An Nhiên cho biết, qua các làn điệu dân ca của mẹ, của bà mà em hát theo rồi đam mê với bài chòi. Em sẽ tiếp tục học thêm nhiều làn điệu, cách hát, hô bài chòi.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nguyễn Tiến Dũng, ngành Văn hóa các cấp đã tổ chức nhiều hội thi, liên hoan nghệ thuật bài chòi. Đặc biệt, vào các dịp lễ, Tết, tại các địa phương vùng biển đều diễn ra hội bài chòi. Đây là dịp để các nghệ nhân, diễn viên trên địa bàn tỉnh có cơ hội được gặp gỡ, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, làm phong phú kiến thức và kỹ năng liên quan đến việc thực hành các hình thức nghệ thuật bài chòi. Bên cạnh phục vụ nhu cầu hưởng thụ, sáng tạo văn hóa, văn nghệ trong nhân dân, còn phát hiện, bồi dưỡng những hạt nhân biểu diễn nghệ thuật bài chòi để đào tạo, phát triển lực lượng tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa.

"Để giữ gìn, phát triển Di sản nghệ thuật bài chòi, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã xây dựng Ðề án Bảo tồn, phát huy Di sản bài chòi Quảng Ngãi trình Ủy ban nhân dân tỉnh. Đề án tập trung nghiên cứu, sưu tầm, đánh giá tổng thể giá trị Di sản bài chòi để phát hành rộng rãi đến công chúng; đào tạo những giáo viên dạy âm nhạc, người có năng khiếu ca hát thành hạt nhân hát bài chòi; hình thành và phát triển thêm các đội, nhóm, Câu lạc bộ hát bài chòi ở các địa phương, gắn kết nghệ thuật này với phát triển du lịch. Quảng Ngãi sẽ tổ chức truyền dạy bài chòi trong trường học thông qua việc lồng ghép vào chương trình dạy âm nhạc...", ông Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh.

Đinh Hương

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày 13/12/2025, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) diễn ra Ngày hội văn hoá Mông 2025. Sự kiện do doanh nghiệp Xã hội CRAFT LINK tổ chức quy tụ 8 nhóm Mông đến từ Cao Bằng, Lào Cai, Tuyên Quang, Điện Biên, Phú Thọ, Nghệ An với những trưng bày đặc sắc về trang phục, hoa văn và nghề thủ công truyền thống, nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa, nghề thủ công truyền thống và đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng người Mông trên cả nước.

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Nằm trong vùng lõi của Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, làng nghề dệt thổ cẩm thôn Lặn Ngoài (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) đang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch quốc tế bởi những câu chuyện văn hóa qua từng khung cửi. Ở đó, bên nếp nhà sàn, những người phụ nữ dân tộc Thái mỗi ngày cần mẫn đưa thoi, dệt nên những nét hoa văn đặc trưng của núi rừng Pù Luông.

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Ngày 12/12, UBND xã Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) tổ chức Lễ công bố quyết định và đón nhận Giấy chứng nhận Di sản văn hóa Phi vật thể quốc gia “Lễ mừng cơm mới của người Si La” và tổ chức Lễ hội mừng cơm mới năm 2025 tại bản Nậm Sin.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Tối 11/12, tại nhà truyền thống tổ dân phố N’Jriêng (phường Đông Gia Nghĩa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng tổ chức khai mạc Liên hoan các câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh lần thứ nhất, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Cứ mỗi buổi chiều đến, trong căn Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở khóm 6, xã Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị lại vang lên những âm thanh mộc mạc mà quen thuộc. Đó là tiếng đàn, tiếng hát của lớp học dân ca Bru - Vân Kiều. Giữa không gian ấy, hình ảnh ông Hồ Văn Mang, chỉnh từng câu hát, từng âm, từng vần, bắt từng nhịp đàn, vẫn cần mẫn truyền dạy cho thanh thiếu niên trong bản đã trở nên quen thuộc với bao thế hệ học trò.

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Dân tộc Chứt ở tỉnh Quảng Trị hiện có 2.054 hộ với 8.227 nhân khẩu, sinh sống tập trung chủ yếu tại các xã Kim Phú, Kim Điền, Tuyên Lâm, Dân Hóa và Thượng Trạch. Tỉnh Quảng Trị đang nỗ lực bảo tồn các nét văn hóa dân tộc Chứt thông qua việc xây dựng các Câu lạc bộ văn hóa dân gian, mở ra hướng phát triển du lịch văn hóa vùng biên.

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Trong tiết trời se lạnh của buổi sớm mai nơi vùng cao Na Son (Điện Biên), chợ phiên Keo Lôm bừng lên sức sống khi đồng bào các dân tộc mang nông sản, sản vật rừng xuống chợ trao đổi, mua bán. Phiên chợ được họp vào ngày thứ 7 hàng tuần, không chỉ là nơi giao thương quen thuộc của người dân địa phương mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng cao Điện Biên.

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, nơi những ngọn núi trùng điệp xanh mướt nối tiếp nhau trập trùng, có những bản làng bình yên của người Pa Cô, Vân Kiều sinh sống bao đời nay. Ở nơi đây, tiếng hát, tiếng đàn, điệu khèn vẫn ngân vang mỗi buổi sớm, chiều. Giữa nhịp sống hiện đại, vẫn có những con người thầm lặng, bền bỉ cống hiến cả cuộc đời để bảo tồn tiếng hát, điệu múa, tiếng cồng chiêng và linh hồn của núi rừng quê hương. Đó chính là cội nguồn, bản sắc độc đáo riêng của dân tộc không thể nào bị lãng quên.

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

Trước nguy cơ mai một của một trong những di sản văn hóa độc đáo, dự án “Dáng giày nét Giáy” do InterArts Agency thực hiện đã mang đến một hướng tiếp cận mới mẻ thông qua chuỗi hoạt động trải nghiệm thực tế. Nổi bật trong số đó là workshop làm giày thủ công, nơi kết nối các nghệ nhân bản địa với thế hệ trẻ, biến di sản thành chất liệu sáng tạo đầy sức sống trong bối cảnh hiện đại.

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Tối 26/11 tại Trung tâm Văn hoá - Triển lãm tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay”.

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức “Ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2025” với chủ đề “Đa dạng sắc màu văn hóa vùng cao Đà Nẵng”, nhằm giới thiệu, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor đang sinh sống tại khu vực miền núi phía Tây thành phố.

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh số 1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11 và kết quả khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Bắc Ninh”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu các sở, ngành, địa phương cùng nhiều nghệ nhân, cán bộ văn hóa, đại diện cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Ngày 17/11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc không gian trưng bày, trải nghiệm nhà dài truyền thống và tái hiện “Lễ lên nhà mới” của người Ê Đê. Đây là một trong những nét đặc sặc trong đời sống văn hóa của dân tộc Ê Đê trên cao nguyên Đắk Lắk.

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Chiều 15/11, tại Công viên bờ biển Nha Trang (cạnh Tháp Trầm Hương – Quảng trường 2/4), phường Nha Trang, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa khai mạc trưng bày triển lãm 250 bức ảnh với chủ đề “Sắc màu các dân tộc Việt Nam”. Đây là hoạt động góp phần gìn giữ, tôn vinh, lan tỏa và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc, quý báu của các dân tộc Việt Nam.

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Múa dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Tây Nguyên không chỉ là loại hình nghệ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần, tín ngưỡng và phong tục của cộng đồng. Tại tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, ngành Văn hóa đã nỗ lực gìn giữ và lan tỏa những điệu múa, nhịp xoang của các dân tộc để tiếp tục “giữ hồn” múa dân gian Tây Nguyên.

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.