Lào Cai vài nét tổng quan

Lào Cai vài nét tổng quan
1. Vị trí địa lý

Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới, nằm chính giữa vùng Đông Bắc và vùng Tây Bắc của Việt Nam, cách Hà Nội 296 km theo đường sắt và 265 km theo đường bộ. Phía đông giáp tỉnh Hà Giang; phía tây giáp tỉnh Sơn La và Lai Châu; phía nam giáp tỉnh Yên Bái, phía bắc giáp tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) với 203 km đường biên giới. Cách ngày nay hơn vạn năm, con người đã có mặt tại địa bàn Lào Cai.

Diện tích tự nhiên: 6.383,88 km2 (chiếm 2,44% diện tích cả nước, là tỉnh có diện tích lớn thứ 19/64 tỉnh, thành phố cả nước).

Bản đồ hành chính tỉnh Lào Cai. Nguồn: laocai.gov.vn
Bản đồ hành chính tỉnh Lào Cai. Nguồn: laocai.gov.vn

2. Điều kiện tự nhiên

Địa hình: Địa hình Lào Cai rất phức tạp, phân tầng độ cao lớn, mức độ chia cắt mạnh. Hai dãy núi chính là dãy Hoàng Liên Sơn và dãy Con Voi cùng có hướng Tây Bắc - Đông Nam nằm về phía đông và phía tây tạo ra các vùng đất thấp, trung bình giữa hai dãy núi này và một vùng về phía tây dãy Hoàng Liên Sơn. Ngoài ra còn rất nhiều núi nhỏ hơn phân bố đa dạng, chia cắt tạo ra những tiểu vùng khí hậu khác nhau.

Do địa hình chia cắt nên phân đai cao thấp khá rõ ràng, trong đó độ cao từ 300m - 1.000m chiếm phần lớn diện tích toàn tỉnh. Điểm cao nhất là đỉnh núi Phan Xi Păng trên dãy Hoàng Liên Sơn có độ cao 3.143m so với mặt nước biển, Tả Giàng Phình: 3.090m.

Dải đất dọc theo sông Hồng và sông Chảy gồm thành phố Lào Cai - Cam Đường - Bảo Thắng - Bảo Yên và phần phía đông huyện Văn Bàn thuộc các đai độ cao thấp hơn (điểm thấp nhất là 80 m thuộc địa phận huyện Bảo Thắng), địa hình ít hiểm trở hơn, có nhiều vùng đất đồi thoải, thung lũng, là địa bàn thuận lợi cho sản xuất nông lâm nghiệp hoặc xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng.

Khí hậu: Lào Cai có khí hậu nhiệt đới gió mùa, song do nằm sâu trong lục địa bị chia phối bởi yếu tố địa hình phức tạp nên diễn biến thời tiết có phần thay đổi, khác biệt theo thời gian và không gian. Đột biến về nhiệt độ thường xuất hiện ở dạng nhiệt độ chênh lệch trong ngày lên cao hoặc xuống thấp quá (vùng Sa Pa có nhiều ngày nhiệt độ xuống dưới 00C và có băng hoặc tuyết rơi).

Khí hậu Lào Cai chia làm hai mùa: mùa mưa bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 10, mùa khô bắt đầu từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau. Nhiệt độ trung bình nằm ở vùng cao từ 15độ C – 20 độ C (riêng Sa Pa từ 14 độ C – 16 độ C và không có tháng nào lên quá 200C), lượng mưa trung bình từ 1.800mm - >2.000mm. Nhiệt độ trung bình nằm ở vùng thấp từ  23 độ C – 29 độ C, lượng mưa trung bình từ 1.400mm - 1.700mm.

Sương mù thường xuất hiện phổ biến trên toàn tỉnh, có nơi ở mức độ rất dày. Trong các đợt rét đậm, ở những vùng núi cao và các thung lũng kín gió còn xuất hiện sương muối, mỗi đợt kéo dài 2 - 3 ngày.

Khí hậu Lào Cai rất thích hợp với các loại cây ôn đới, vì vậy Lào Cai có lợi thế phát triển các đặc sản xứ lạnh mà các vùng khác không có được như: hoa, quả, thảo dược và cá nước lạnh.

Thổ nhưỡng: Đất có độ phì cao, màu mỡ, đa dạng bao gồm 10 nhóm, 30 loại đất, phù hợp với nhiều loại cây trồng khác nhau.

3. Dân cư

Dân số toàn tỉnh: 674.530 người (số liệu năm 2016). Mật độ dân số bình quân: 106 người/km2, trong đó:
- Thành phố Lào Cai : 110.2018 người, mật độ 484 người/km2. Các huyện: Bát Xát: 75.757 người, mật độ 72 người/km2; Mường Khương: 58.593 người, mật độ 106 người/km2; Si Ma Cai: 35.766 người, mật độ 153 người/km2; Bắc Hà: 60.529 người, mật độ 89 người/km2; Bảo Thắng: 106.989 người, mật độ 156 người/km2; Bảo Yên: 82.817 người, mật độ 101 người/km2; Sa Pa: 59.172 người, mật độ 87 người/km2; Văn Bàn: 84.709 người, mật độ 60 người/km2.

- Dân tộc: Có 25 nhóm ngành dân tộc cùng chung sống hoà thuận, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 64,09% dân số toàn tỉnh. Dân tộc Kinh chiếm 35,9%, dân tộc Mông chiếm 22,21%, Tày 15,84%, Dao 14,05%, Giáy 4,7%, Nùng 4,4%, còn lại là các dân tộc đặc biệt ít người Phù Lá, Sán Chay, Hà Nhì, La Chí,... Các dân tộc thiểu số phân bố, cư trú trên địa bàn 9/9 huyện, thành phố của tỉnh.

Tỉnh Lào Cai được chia làm 3 khu vực:

- Khu vực I: Là các xã có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội thuận lợi. Chủ yếu là các xã ở vùng thấp, gần trung tâm các huyện, thành phố, giao thông và các dịch vụ xã hội thuận lợi.

- Khu vực II: Là các xã có điều kiện phát triển kinh tế- xã hội khó khăn, phần lớn các xã này nằm ở vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại còn tương đối khó khăn; các dịch vụ xã hội cơ bản đã được đáp ứng tương đối tốt.

- Khu vực III: Là các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các xã ở vùng sâu vùng biên giới, xa các trung tâm huyện, thành phố; địa hình bị chia cắt mạnh, giao thông đi lại còn rất nhiều khó khăn; các dịch vụ xã hội còn hạn chế.

4. Lịch sử phát triển

Thời Hùng Vương dựng nước, vùng đất Lào Cai thuộc bộ Tân Hưng, là một trong 15 bộ của Nhà nước Văn Lang - là một trung tâm kinh tế chính trị lớn ở thượng nguồn sông Hồng. Đến đời Đinh, Lý, Trần, Lê có biết bao biến động về địa danh... Đến đời nhà Nguyễn, vùng đất Lào Cai chủ yếu thuộc đất của châu Thủy Vỹ, châu Văn Bàn, một phần thuộc châu Chiêu Tấn và một phần nhỏ thuộc châu Lục Yên thuộc phủ Quy Hóa. Đến thời điểm này địa danh Lào Cai chưa được hình thành.

Vùng đất thị xã Lào Cai ngày nay xưa kia có một khu chợ, dần dần người ta mở mang thêm một phố chợ. Vì thế phố chợ đầu tiên này theo tiếng địa phương được gọi là Lão Nhai (tức Phố Cũ). Sau này người ta mở thêm một phố chợ khác gọi là Tân Nhai (Phố Mới ngày nay). Theo cố giáo sư Đào Duy Anh, từ Lão Nhai được biến âm thành Lao Cai và được gọi một thời gian khá dài. Khi làm bản đồ, người Pháp viết Lao Cai thành Lào Kay. Danh từ Lào Kay đã được người Pháp sử dụng trong các văn bản và con dấu. Nhưng trong giao tiếp và dân gian người ta vẫn gọi là Lao Cai. Sau ngày tỉnh Lao Cai được giải phóng (11-1950), đã thống nhất gọi là Lào Cai cho đến ngày nay. Sau khi đánh chiếm Lào Cai (3 -1886) và khi hoàn thành công cuộc bình định quân sự, thực dân Pháp cai quản địa hạt Lào Cai theo chế độ quân sự. Ngày 7/01/1899, đạo quan binh IV được thành lập bao gồm Tiểu quân khu Yên Bái và Tiểu quân khu Lào Cai. Lào Cai là đạo lỵ, thủ phủ của đạo quan binh IV. Để dễ bề kiểm soát và tiến hành khai thác bóc lột, thực dân Pháp đã chia lại khu vực hành chính và thay đổi chế độ cai trị. Ngày 12/7/1907, toàn quyền Đông Dương ra nghị định bãi bỏ đạo quan binh IV Lào Cai, chuyển từ chế độ quân quản sang chế độ cai trị dân sự, thành lập tỉnh Lào Cai. Từ đây địa danh tỉnh Lào Cai được xác định trên bản đồ Việt Nam.

Trải qua những biến động thăng trầm của lịch sử, địa lý Lào Cai cũng có nhiều thay đổi. Về địa danh hành chính,qua nhiều lần tách nhập:

- Thành lập tỉnh dân sự Lào Cai (12/7/1907), phần đất của châu Thủy Vỹ bên hữu ngạn sông Hồng sáp nhập vào Chiêu Tấn, vẫn lấy tên là châu Thủy Vỹ. Từ đó địa danh Chiêu Tấn không còn. Phần đất của châu Thủy Vỹ bên tả ngạn sông Hồng được tách ra lập thành châu Bảo Thắng. Tỉnh Lào Cai gồm hai châu Thủy Vỹ, Bảo Thắng và các đại lý Mường Khương, Phong Thổ, Bát Xát, Bắc Hà (Pa Kha) và thị xã Lào Cai, trong đó có 855 làng bản, 6.812 hộ, 39.099 nhân khẩu, với 11 dân tộc chủ yếu: Hmông, Dao, Tày, Giáy... trong đó người H'mông chiếm 26,56%, Dao 22,41%, Tày, Giáy 20,77%, Kinh 4,52%, Nùng 7,33%, Thái 9,25%, U Ní 2,48%, Hoa Kiều 4,44%, còn lại là các dân tộc khác. - Sau khi tỉnh Lào Cai được giải phóng lần thứ nhất, Lào Cai được chia thành 8 huyện: Bắc Hà, Mường Khương, Bản Lầu, Bảo Thắng, Sa Pa, Bát Xát, Phong Thổ và thị xã Lào Cai.

- Ngày 7/5/1955, khu tự trị Thái Mèo được thành lập, huyện Phong Thổ của tỉnh Lào Cai chuyển sang khu tự trị Thái Mèo, sau này thuộc tỉnh Lai Châu.

- Ngày 27/3/1975, tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa V đã nghị quyết hợp nhất ba tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Nghĩa Lộ thành tỉnh mới lấy tên là Hoàng Liên Sơn.

- Ngày 17/4/1979, Hội đồng Chính phủ ra quyết định hợp nhất thị xã Lào Cai và Cam Đường thành thị xã Lào Cai trực thuộc tỉnh Hoàng Liên Sơn.

- Ngày 12/8/1991 kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa VIII ra Nghị quyết chia tỉnh Hoàng Liên Sơn thành hai tỉnh Yên Bái và Lào Cai.

- Ngày 01/10/1991 tỉnh Lào Cai được tái lập, trên cơ sở vùng đất Lào Cai (cũ) và bổ sung thêm ba huyện: Bảo Yên, Văn Bàn (thuộc Yên Bái cũ), Than Uyên (thuộc Nghĩa Lộ cũ) bao gồm 8 huyện, hai thị xã.

- Ngày 9/6/1992, Hội đồng Bộ trưởng quyết định tách thị xã Lào Cai thành hai thị xã Lào Cai và Cam Đường.

- Ngày 30/12/2000, huyện Bắc Hà được tách thành hai huyện Si Ma Cai và Bắc Hà.

- Ngày 31/01/2002, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định sáp nhập thị xã Lào Cai và thị xã Cam Đường thành thị xã tỉnh lỵ Lào Cai.

- Ngày 1/01/2004, huyện Than Uyên được tách ra thuộc tỉnh Lai Châu (mới).

- Ngày 30/11/2004, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 195/2004/NĐ-CP về việc thành lập thành phố Lào Cai thuộc tỉnh Lào Cai.
Theo laocai.gov.vn

Có thể bạn quan tâm

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Mưa lớn trong nhiều ngày qua, nhất là từ đêm 28/10 đến ngày 29/10, khiến vùng núi cao của các xã Trà My, Trà Tân, Trà Giáp, thành phố Đà Nẵng bị sạt lở nhiều nơi. Hàng loạt tuyến giao thông vừa mới khôi phục, tạm thông tuyến đã tiếp tục bị sạt lở nặng, tái diễn tình trạng ách tắc. Lũ quét và sạt lở núi khiến nhiều người bị thương.

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Sau 4 ngày mưa lớn kéo dài vùng núi của tỉnh Quảng Ngãi đã “no nước” gây sạt lở hàng trăm vị trí; những dòng nước lũ “đỏ ngầu” “cuồn cuộn” đang tiếp tục đổ về xuôi khiến nhiều khu vực khu dân cư vùng hạ lưu các sông bị ngập sâu, chia cắt.

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Sáng 29/10, ông Đinh Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trên địa bàn xã có 1 trường hợp là anh A Pôr (sinh năm 1994, trú thôn Làng Đung) không may bị nước lũ cuốn trôi. Lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm nạn nhân mất tích.

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Chiều 28/10, ông Nguyễn Văn Vinh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa cho biết, khoảng 14 giờ cùng ngày, 4 vị trí từ Km23 - Km26, thuộc Tỉnh lộ 9 đi qua các xã khu vực miền núi của tỉnh đã xảy ra sạt lở khiến một lượng đất, đá chắn ngang đường làm các phương tiện không thể lưu thông qua khu vực này.

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Sáng 28/10, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do Thứ trưởng Võ Văn Hưng làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Điện Biên về kết quả thực hiện bố trí dân cư vùng thiên tai cấp bách; điều chỉnh Đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La (Đề án 666) và kết quả thực hiện 2 Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trên địa bàn tỉnh Điện Biên.

Bộ đội Biên phòng giúp đỡ người dân di chuyển khỏi vùng nguy hiểm do mưa lũ

Bộ đội Biên phòng giúp đỡ người dân di chuyển khỏi vùng nguy hiểm do mưa lũ

Theo Đồn Biên phòng cửa khẩu A Đớt, Ban Chỉ huy Biên phòng TP Huế, trước tình hình mưa lũ nghiêm trọng ngày 28/10/2025, đơn vị đã cử 3 tổ với 9 đồng chí phối hợp với chính quyền địa phương cùng các lực lượng trên địa bàn triển khai khắc phục thông tuyến đường từ Lâm Đớt vào xã A Roàng (cũ) đang bị chia cắt.

Tây Ninh: Hỗ trợ tối đa 15 tháng lương cho người làm việc tại các Hội khi nghỉ việc

Tây Ninh: Hỗ trợ tối đa 15 tháng lương cho người làm việc tại các Hội khi nghỉ việc

Tại Kỳ họp thứ 4 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra ngày 28/10, HĐND tỉnh Tây Ninh đã thông qua Nghị quyết Quy định chính sách, chế độ trợ cấp một lần đối với người làm việc ngoài chỉ tiêu biên chế tại các Hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp huyện trước thời điểm ngày 1/7/2025 chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư trên địa bàn tỉnh.

Đắk Lắk cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Đắk Lắk cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, từ chiều 27/10 đến tối 29/10, trên địa bàn tỉnh có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông, với lượng mưa phổ biến từ 70-150mm, có nơi trên 180mm. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại khu vực vùng núi, ngập lụt cục bộ vùng trũng thấp ven sông, suối tại một số khu vực ở các xã Đồng Xuân, Tuy An Bắc, Xuân Phước.

Tìm thấy thi thể nữ giáo viên tiểu học bị lũ cuốn trôi

Tìm thấy thi thể nữ giáo viên tiểu học bị lũ cuốn trôi

Rạng sáng 28/10, sau nhiều giờ nỗ lực tìm kiếm, các lực lượng chức năng xã D’ran (Lâm Đồng) đã tìm thấy thi thể nữ giáo viên Nguyễn Thị Hồng Bảo Hân (26 tuổi, giáo viên trường Tiểu học Ka Đô 2, xã D’ran) bị nước cuốn trôi vào tối hôm trước.

Tìm kiếm nạn nhân mất tích khi đánh cá trên sông

Tìm kiếm nạn nhân mất tích khi đánh cá trên sông

Chiều 27/10, Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực 4 - Bàn Thạch (Bộ Chỉ huy quân sự thành phố Đà Nẵng) cho biết đang cùng các lực lượng địa phương xã Núi Thành, thành phố Đà Nẵng tìm kiếm một người mất tích khi đi đánh cá trên sông.

Lâm Đồng: Mưa lớn gây ngập cục bộ nhiều khu vực

Lâm Đồng: Mưa lớn gây ngập cục bộ nhiều khu vực

Đêm 26/10 và rạng sáng 27/10, tại nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng xảy ra mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn đã gây ngập cục bộ nhiều diện tích hoa màu, đặc biệt là thanh long, bị thiệt hại nặng nề. Cơn mưa cũng khiến mực nước các sông, suối dâng cao, các hồ chứa Cà Giây, Sông Lũy… phải điều tiết, xả lũ. Chính quyền và người dân đang khẩn trương nỗ lực khắc phục hậu quả.

Gửi yêu thương đến đồng bào vùng lũ

Gửi yêu thương đến đồng bào vùng lũ

Từ ngày 23 - 27/10, Chi đoàn Phòng Tham mưu, Công an tỉnh Tuyên Quang phối hợp với Hội thiện nguyện “Từ tâm Thới Lai” - thành phố Cần Thơ tổ chức chương trình “Trao yêu thương - Gửi ấm áp đến đồng bào vùng lũ tỉnh Tuyên Quang”, trao tặng 1.600 suất quà cho các hộ dân bị thiệt hại nặng sau bão số 10 và 11. Đây là hoạt động mang đậm ý nghĩa nhân văn, thể hiện tinh thần “lá lành đùm lá rách”, kết nối tấm lòng của những người con miền Tây sông nước với đồng bào vùng lũ, góp phần sẻ chia khó khăn, lan tỏa yêu thương.

Bố trí khu cách ly, điều trị bệnh lỵ trực trùng tại xã Nậm Kè, Mường Nhé

Bố trí khu cách ly, điều trị bệnh lỵ trực trùng tại xã Nậm Kè, Mường Nhé

Ngày 26/10, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên Vừ A Sử cho biết, từ 15 giờ ngày 25/10 đến 7 giờ ngày 26/10, ổ dịch lỵ trực trùng tại xã Nậm Kè (tỉnh Điện Biên) ghi nhận thêm 11 trường hợp mắc mới đều tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Trung học cơ sở Nậm Kè. Toàn bộ bệnh nhân đã được chuyển vào khu cách ly tại trường để điều trị.

Đà Nẵng: Mưa to trên diện rộng, sạt lở núi ở nhiều nơi gần khu dân cư

Đà Nẵng: Mưa to trên diện rộng, sạt lở núi ở nhiều nơi gần khu dân cư

Đêm 25 và ngày 26/10, trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có mưa to trên diện rộng. Ở khu vực miền núi, lượng mưa lớn khiến đồi núi tích tụ lượng nước lớn, cộng với nước lũ tràn về, đã dẫn đến sạt lở nhiều nơi trong khu dân cư của đồng bào các dân tộc thiểu số. Nhiều xã miền núi đã và đang khẩn trương di chuyển người dân ở khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn.

Ra mắt mô hình 'Xe cứu thương 0 đồng Biên phòng'

Ra mắt mô hình 'Xe cứu thương 0 đồng Biên phòng'

Ngày 26/10, tại Đồn Biên phòng Cổ Chiên (Bộ đội Biên phòng tỉnh Vĩnh Long), Ban Chỉ huy Đồn tổ chức ra mắt mô hình Dân vận khéo “Xe cứu thương 0 đồng Biên phòng”, nhân kỷ niệm 35 năm ngày Điều dưỡng Việt Nam (26/10/1990 - 26/10/2025).

Điện Biên cần nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu của năm 2025

Điện Biên cần nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu của năm 2025

Ngày 26/10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cùng đoàn công tác đã có buổi làm việc với tỉnh Điện Biên về tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư công, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, nhà ở xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia và việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Sạt lở lớn trên Quốc lộ 4C, Quản Bạ (Tuyên Quang) phân luồng giao thông tạm thời

Sạt lở lớn trên Quốc lộ 4C, Quản Bạ (Tuyên Quang) phân luồng giao thông tạm thời

Vào khoảng 8 giờ 30 phút ngày 25/10, tại Km43+600 Quốc lộ 4C, đoạn qua xã Quản Bạ (Tuyên Quang) đã xảy ra vụ sạt lở taluy dương với chiều dài khoảng 50m, khối lượng đất đá sạt ước tính lên tới 5.000m³. Vụ sạt lở khiến toàn bộ tuyến đường bị ách tắc, các phương tiện giao thông không thể lưu thông qua khu vực này.