Gần 30 năm gắn bó với công tác xét nghiệm, nghiên cứu vi sinh và phòng chống dịch bệnh, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Vân (sinh năm 1969), Trưởng khoa Vi sinh – Miễn dịch, Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên (phường Tân An, tỉnh Đắk Lắk) đã trở thành hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ tận tụy với nghề, luôn lấy lợi ích cộng đồng làm mục tiêu.

Thầm lặng cống hiến
Sau khi tốt nghiệp Bác sĩ Y khoa tại Trường Đại học Tây Nguyên, năm 1997, Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Vân về công tác tại Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên. Suốt gần ba thập kỷ làm việc và cống hiến, bác sĩ Tuyết Vân luôn tâm niệm “Làm khoa học phải chính xác, làm ngành y phải có tâm”.
Bác sĩ Tuyết Vân được biết đến là người có nhiều đóng góp trong công tác phòng, chống dịch bệnh tại khu vực Tây Nguyên. Không chỉ trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, bà còn tham gia đào tạo kỹ thuật xét nghiệm nhiều bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, sởi, tay chân miệng và COVID-19...
Khi đại dịch COVID-19 bùng phát (năm 2020-2022), Khoa Vi sinh - Miễn dịch là một trong 4 đơn vị của hệ thống Viện Vệ sinh Dịch tễ/Pasteur cả nước được Bộ Y tế cho phép xét nghiệm khẳng định SARS-CoV-2. Được giao tham gia phòng, chống dịch cho 4 tỉnh Tây Nguyên cũ (Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Nông), bác sĩ Tuyết Vân đã tham mưu và phối hợp hiệu quả với các đơn vị y tế địa phương, góp phần mở rộng năng lực xét nghiệm của khu vực.
Đến năm 2022, cả khu vực Tây Nguyên đã có 14 phòng xét nghiệm COVID-19; trong đó, có 9 phòng xét nghiệm khẳng định và 5 phòng xét nghiệm sàng lọc, đáp ứng 50.000 mẫu xét nghiệm/ngày. Bên cạnh hoạt động xét nghiệm, bác sĩ Tuyết Vân cũng tham mưu, hướng dẫn quy trình lấy mẫu, bảo quản và vận chuyển mẫu bệnh phẩm an toàn. Với những đóng góp nổi bật, bà đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong công tác phòng, chống dịch COVID-19.
Chia sẻ về giai đoạn căng thẳng nhất của dịch bệnh, bác sĩ Tuyết Vân cho biết: Khoa Vi sinh - Miễn dịch có 18 nhân viên, trong khi số lượng mẫu xét nghiệm rất lớn, dẫn đến tình trạng quá tải. Trong tình trạng thiếu nhân lực, bà và các cán bộ trong Khoa đã nỗ lực không ngừng làm việc hơn 12 giờ mỗi ngày, kể cả thứ Bảy, Chủ nhật và buổi tối. Nhờ sự cố gắng không ngừng, các mẫu bệnh phẩm luôn được xét nghiệm kịp thời, góp phần quan trọng vào công tác phòng, chống dịch tại địa phương.
Bác sĩ Tuyết Vân còn tích cực tham gia nhiều đề tài nghiên cứu khoa học có giá trị thực tiễn cao. Nổi bật trong số đó là đề tài “Nghiên cứu biến đổi giá trị Ct, nồng độ kháng thể ở bệnh nhân mắc COVID-19 tại Đắk Lắk năm 2021 và đặc điểm dịch tễ học phân tử của chủng SARS-CoV-2 lưu hành”. Công trình đã đạt giải ba Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk lần thứ IX, góp phần giúp ngành y tế địa phương điều chỉnh hợp lý thời gian cách ly và theo dõi sau nhiễm COVID-19, qua đó giảm tải đáng kể cho hệ thống y tế.
Cùng với nghiên cứu, bác sĩ Tuyết Vân còn là người tiên phong trong chuẩn hóa hệ thống xét nghiệm và quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. Dưới sự hướng dẫn của bà, Khoa Virus là đơn vị đầu tiên của Viện đạt chứng nhận ISO 15189 từ năm 2017 và duy trì liên tục cho đến nay tại Khoa Vi sinh - Miễn dịch. Bà cũng chủ trì xây dựng quy trình nội kiểm, ngoại kiểm định kỳ và ứng dụng phần mềm quản lý xét nghiệm (LIMS) nhằm giảm sai sót, tối ưu hóa quy trình xét nghiệm.
Song song với hoạt động nghiên cứu, bác sĩ Tuyết Vân còn là người tiên phong trong việc chuẩn hóa hệ thống xét nghiệm và quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. Dưới sự hướng dẫn của bà, Khoa Virus, nay là Khoa Vi sinh - Miễn dịch, Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên trở thành đơn vị đầu tiên của Viện đạt chứng nhận ISO 15189 từ năm 2017 và duy trì liên tục cho đến nay. Bà cũng chủ trì xây dựng quy trình nội kiểm, ngoại kiểm định kỳ và ứng dụng phần mềm quản lý xét nghiệm (LIMS) nhằm giảm sai sót, nâng cao hiệu quả và tối ưu hóa quy trình chuyên môn.
Lan tỏa tinh thần nhân ái

Không chỉ là nhà khoa học tận tâm, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Vân còn được đồng nghiệp gọi là “người giữ ngọn lửa sẻ chia”. Nhiều năm qua, bà và gia đình là thành viên tích cực của chương trình “Dĩa cơm trên tường Buôn Ma Thuột”, thường xuyên hỗ trợ suất ăn miễn phí cho bệnh nhân nghèo và người chăm sóc tại các bệnh viện.
Trung bình mỗi năm, gia đình bà đóng góp khoảng 50 triệu đồng, góp phần cùng chương trình phát khoảng 700.000 suất ăn cho bệnh nhân khó khăn từ năm 2016 đến nay.
Không dừng lại ở đó, năm 2021, bác sĩ Tuyết Vân cùng các cộng sự triển khai chương trình cung cấp nước sạch cho đồng bào Ê Đê tại buôn Hwe (xã Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk). Chương trình đã quyên góp, tặng 100 thiết bị lọc nước cá nhân công suất 50 lít/ngày và xây dựng một hệ thống lọc tập trung 500 lít/ngày đặt tại nhà cộng đồng cung cấp cho các hộ dân còn lại. Hoạt động giúp nâng cao nhận thức của phụ nữ buôn làng về sử dụng nước sạch, góp phần bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.
Ông Viên Chinh Chiến, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên cho biết, bác sĩ Tuyết Vân là cán bộ xuất sắc, chuyên môn vững vàng, trầm tính nhưng rất hòa đồng và trách nhiệm. Trong gần 30 năm công tác, bà là người chèo lái Khoa Vi sinh - Miễn dịch vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn, đặc biệt trong các đợt dịch lớn như sởi, bạch hầu, sốt xuất huyết, bại liệt và COVID-19. Dưới sự chỉ đạo của bác sĩ Tuyết Vân, hệ thống xét nghiệm xác định COVID-19 tại Tây Nguyên được mở rộng nhanh chóng. Chỉ trong 6 tháng, từ một đơn vị xét nghiệm khẳng định ban đầu, khu vực đã có 14 phòng xét nghiệm khẳng định SARS-CoV-2. Bà cũng là người tham mưu tiết kiệm và sử dụng hiệu quả sinh phẩm, vật tư y tế, giúp giảm chi phí phòng, chống dịch.
Với những cống hiến bền bỉ, năm 2025, Thạc sĩ, bác sĩ Tuyết Vân vinh dự được trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam, phần thưởng cao quý của Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, tôn vinh những gương mặt nữ tiêu biểu trong các lĩnh vực.
Thạc sĩ, bác sĩ Tuyết Vân là người làm nhiều hơn nói, luôn khiêm nhường và chọn cống hiến thầm lặng. Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam 2025 là sự ghi nhận xứng đáng cho một nhà khoa học tận tâm, góp phần quan trọng vào sự phát triển của Viện trong suốt 50 năm qua, ông Chiến khẳng định.
Trong suốt quá trình công tác, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Vân đã nhận được 5 Bằng khen của Bộ Y tế, nhiều Bằng khen của UBND tỉnh Đắk Lắk, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương và các tổ chức đoàn thể. Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam 2025 là minh chứng cho hành trình gần 30 năm bền bỉ cố gắng không ngừng nghỉ của bà./.