Xã Tây Giang nằm cách trung tâm thành phố Đà Nẵng hơn 120 km về phía Tây, giáp biên giới với Lào. Xã có diện tích tự nhiên khoảng 400 km2, có hơn 2.300 hộ dân, trên 9.000 nhân khẩu với hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc Cơ Tu.

Với đặc thù miền núi, xã Tây Giang còn nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng, nhất là hệ thống đường bộ thường xuyên bị sạt lở, hư hỏng trong mùa mưa bão. Thời gian qua, chính quyền các cấp đã có nhiều giải pháp để tăng cường chống sạt lở, đảm bảo an toàn cho người dân nhưng cần có thêm giải pháp ổn định về lâu dài.
Triển khai “4 tại chỗ” trong mùa mưa
Những ngày giữa mùa mưa tháng 10, nhóm phóng viên TTXVN vượt hơn 20 km đường núi, đi từ trung tâm xã Tây Giang đến thôn Z’lao. Đây là tuyến đường độc đạo dẫn vào thôn Z’Lao nhưng thường xuyên xảy ra tình trạng sạt trượt vào mùa mưa, rất nguy hiểm cho người dân và phương tiện khi lưu thông.
Thôn Z’lao có khoảng 50 hộ dân, với hơn 200 nhân khẩu người đồng bào Cơ Tu, nằm biệt lập giữa rừng, bên bờ hồ thủy điện A Vương. Trước đây, thôn Z’lao nổi tiếng với rất nhiều “không”: không có nhà kiên cố, không đường giao thông, không hạ tầng điện nước… Nhưng từ năm 2019, chính quyền tỉnh Quảng Nam (cũ) đã tổ chức khu tái định cư để quy hoạch lại thôn, hỗ trợ người dân xây nhà bán kiên cố, đưa điện về thôn, đồng thời hoàn thiện tuyến đường từ thôn đến trung tâm xã Tây Giang hiện nay. Bà con trong thôn rất vui mừng khi có cuộc sống mới ổn định hơn, nhưng vẫn còn đó nỗi lo sạt lở đường vào mùa mưa.
Chị A Lăng Thị Bênh (thôn Z’Lao, xã Tây Giang, thành phố Đà Nẵng) cho biết: “Bà con rất vui mừng vì Đảng, Nhà nước đã làm đường đi về trung tâm xã, rất thuận tiện để trẻ con đi học, người lớn đi làm. Nhưng vào mùa mưa, tuyến đường thường xuyên bị sạt lở, chia cắt nhiều ngày. Như cuối tháng 9 vừa qua, trời mưa to 2, 3 ngày là đường sạt lở, đá rơi từ trên taluy dương xuống, rất nguy hiểm. Trẻ con trong thôn phải đi học qua tuyến đường này nên rất khó khăn, nếu bị chia cắt thì trẻ em phải nghỉ học".

Trên tuyến đường, phóng viên ghi nhận có 5, 6 vị trí đất đá sạt lở vùi lấp lòng đường, đồng thời các xe ủi, xe múc và nhân công liên tục thu dọn đất đá để thông đường. Đặc biệt, điểm sạt lở nghiêm trọng nhất trên tuyến đường nằm cách thôn Z’lao khoảng 5 km, có taluy dương và taluy âm rất dốc, gần như dựng đứng, bùn đất và nước mưa liên tục tràn ra mặt đường. Theo đánh giá của lực lượng chức năng xã Tây Giang, nếu không sớm xử lý thì đoạn đường này có nguy cơ bị sạt trượt xuống taluy âm, gây chia cắt toàn tuyến.
Ông Phan Quang Tiến, Phòng Kinh tế UBND xã Tây Giang nhận định, tại vị trí sạt lở nghiêm trọng trên, taluy đoạn đường có độ dốc lớn nên thường xuyên xảy ra tình trạng đất, đá sạt lở từ taluy dương xuống đường. Phòng Kinh tế đã tham mưu UBND xã Tây Giang bố trí nhà thầu thực hiện phương châm “4 tại chỗ”, chuẩn bị sẵn phương tiện, vật tư tại các điểm có nguy cơ sạt lở cao để khắc phục thường xuyên, liên tục, đảm bảo an toàn cho người dân đi lại. Về giải pháp lâu dài, Phòng Kinh tế sẽ tham mưu UBND xã tiến hành thi công taluy giật cấp theo thiết kế, đồng thời thi công kè rọ đá để chống sạt lở tại các điểm trên.
Đại diện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Kết Niên, đơn vị trực tiếp thực hiện san ủi, thi công thông đường cho biết, với phương châm xử lý “4 tại chỗ”, công ty đã chuẩn bị lán trại, công nhân và máy móc luôn sẵn sàng tại các điểm sạt lở, cứ có đất đá đổ xuống là san ủi ngay để đảm bảo an toàn giao thông. Vào những ngày mưa lớn, đất đá sạt lở xuống liên tục thì đơn vị phải ngăn đường, cắm biển nguy hiểm, khi xử lý an toàn mới để người dân đi qua.
Cần quy hoạch đồng bộ để đảm bảo an toàn
Ngoài tuyến đường nối thôn Z’lao, toàn xã Tây Giang còn có hàng chục “điểm đen” giao thông, luôn thường trực nguy cơ bị sạt lở. Ngay như tuyến đường ĐT606 “huyết mạch” nối hai xã biên giới Tây Giang và Hùng Sơn (thành phố Đà Nẵng) cũng đang đứng trước nguy cơ bị sạt trượt, chia cắt hoàn toàn khu vực biên giới của thành phố.

Giữa tháng 10, Sở Xây dựng thành phố Đà Nẵng đã có văn bản khẩn đề nghị UBND các xã Tây Giang, Hùng Sơn phối hợp Phòng Quản lý hạ tầng giao thông, Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông Quảng Nam (trực thuộc Sở Xây dựng), Công ty cổ phần Tư vấn và xây dựng Đông Phong (đơn vị được giao bảo trì đường ĐT606) triển khai phương án xử lý sạt lở taluy nền đường, sụt lún nền mặt đường, nguy cơ đứt đường tại lý trình Km23+480 của tuyến ĐT606 (đoạn qua xã Tây Giang). Các địa phương, đơn vị cần chủ động ứng phó khi xảy ra sạt lở do mưa lớn kéo dài, không để bị động, bất ngờ.
Theo Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông Quảng Nam Huỳnh Lê Tuấn, qua kiểm tra hiện trường, khu vực sạt lở có nền đường hư hỏng, phía taluy âm là vực sâu, đã bị sạt lở nghiêm trọng. Bên taluy dương cao khoảng 50m, cũng có dấu vết cung sạt trượt lớn, nguy cơ sạt lở nghiêm trọng. Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông Quảng Nam đã chỉ đạo đơn vị bảo trì phối hợp người dân bản địa tìm kiếm vị trí phù hợp, để xác định vị trí cung trượt trên đỉnh taluy dương. Bên cạnh đó, đây là tuyến đường độc đạo, tại khu vực bị sạt trượt không có đường tránh qua vị trí sạt.
Ông Huỳnh Lê Tuấn cho biết, hiện địa phương đã lắp biển cảnh báo, bố trí lực lượng để cảnh báo, điều tiết giao thông qua khu vực sạt trượt. Nếu thời tiết xấu dẫn đến sạt trượt làm đứt đường, thì phương án khả thi là đào lấn vào taluy dương để thông tuyến. Tuy nhiên, thời gian khắc phục dự kiến sẽ kéo dài do địa hình khu vực khá phức tạp.

Theo Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tây Giang Arất Blúi, sau khi sáp nhập 4 xã cũ thành xã Tây Giang mới thì diện tích địa bàn rất rộng, dân số đông nên cần quy hoạch lại bài bản từ quy hoạch chung cho tới quy hoạch chi tiết từng khu vực để đảm bảo kinh tế, xã hội.
Xã sẽ tập trung nâng cao đời sống của bà con tại các điểm khu dân cư đã ổn định, từng bước đầu tư đường liên thôn, liên xã để giao thoa kinh tế, phát triển đời sống. Bên cạnh đó, đặc thù miền núi có độ dốc cao nên địa bàn các khu dân cư, các tuyến đường đường còn nhiều điểm tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, chia cắt.
Vì vậy, xã kiến nghị các cấp có thẩm quyền tiếp tục tăng cường các biện pháp gia cố đường giao thông, nhất là trong mùa mưa bão. Thành phố cần tiếp tục rà soát quy hoạch, tăng cường đầu tư bài bản đối với các tuyến giao thông huyết mạch liên thôn, liên xã, liên vùng đang tiềm ẩn nguy hiểm để đảm bảo sức khỏe, tính mạng cho bà con./.