Đề xuất giải pháp giảm thiểu xói lở, bồi lấp tại Cửa Đại-Quảng Nam

Đề xuất giải pháp giảm thiểu xói lở, bồi lấp tại Cửa Đại-Quảng Nam
Nước biển lấn sâu vào đất liền ở bãi biển Cửa Đại (Thành phố Hội An). Ảnh: Đỗ Trưởng - TTXVN
Nước biển lấn sâu vào đất liền ở bãi biển Cửa Đại (Thành phố Hội An).
Ảnh: Đỗ Trưởng - TTXVN

Thực trạng và nguyên nhân tai biến

Theo nhận xét của nhà khoa học Đào Đình Châm, Viện Địa lý (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam): Tai biến xói lở bờ biển, bồi lấp của sông đang là mối lo ngại sâu sắc của chính quyền và nhân dân nhiều địa phương trong cả nước. Đây là một dạng thiên tai xảy ra trên khắp dải ven biển Việt Nam với quy mô và cường độ ngày một tăng, do biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Tại vùng cửa sông Cửa Đại, tính từ năm 2009 đến năm 2017, đường bờ biển lân cận đã bị xói lở nằm trên chiều dài vài nghìn mét, với tốc độ lên tới vài chục mét/năm. Cùng với hiện tượng xói lở là tình trạng bồi lấp cửa sông. Tiêu biểu là việc xuất hiện đảo cát mà người dân gọi là “khủng long” cách cửa biển Cửa Đại khoảng 2 km, đang gây khó khăn cho các phương tiện thủy ra vào của sông, ảnh hưởng đến quá trình tiêu thoát lũ ở hạ du sông Thu Bồn.

Qua kết luận của đề tài “Nghiên cứu đánh giá các yếu tố thủy thạch động lực ảnh hưởng đến các quá trình bồi, xói lở vùng cửa sông, ven bờ từ Quảng Nam đến Phú Yên trong điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng”, do nhóm các nhà khoa học Viện Địa lý thực hiện cho thấy: Từ năm 2000 trở lại đây, vào mùa mưa lũ thuộc dải ven biển tỉnh Quảng Nam, trong đó có cửa sông Cửa Đại bờ biển liên tục bị xói lở với cường độ mạnh, luồng tàu cửa sông liên tục bị bồi lấp. Hiện tượng này trước hết là do sóng biển gây ra vào thời kỳ gió mùa Đông Bắc hoạt động, kéo dài từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 năm sau. Trong thời kỳ này cũng thường diễn ra áp thấp nhiệt đới và bão.

Thực tế là cửa sông Cửa Đại bị bồi lấp chủ yếu do lượng bùn cát được vận chuyển từ trong sông ra, tập trung vào kỳ mưa lũ tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Năm 2010, sau khi công trình Thủy điện sông Tranh 2 đi vào hoạt động, lượng bùn cát vận chuyển xuống hạ lưu giảm trung bình 7.000 tấn/ngày đối với mỗi trận lũ. Nhưng đến năm 2016 lượng bùn cát có xu thế tăng cao, riêng năm 2017 tăng lên 2,6 triệu tấn.

Mặt khác, biến đổi khí hậu ở dải ven biển Quảng Nam và các vùng lân cận thể hiện rõ nhất ở chỉ tiêu mực nước biển dâng. Theo số liệu quan trắc tại Trạm Hội An, tốc độ nước biển dâng trung bình tăng khoảng 0,515cm/năm, mực nước tối cao tăng 2,83cm/năm, mực nước tối thấp tăng 0,072cm/năm. Điều này cho thấy ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến xói lở, bồi tụ và ngập lụt tại dải ven biển tỉnh Quảng Nam, nhất là thành phố Hội An là đáng kể.

Ngoài những nguyên nhân ngoại sinh, những năm gần đây hoạt động khai thác của con người trên bề mặt lưu vực sông cũng không ngừng gia tăng. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây nên xói lở bờ biển, bồi lấp cửa sông ở khu vực Cửa Đại. Cụ thể là hoạt động khai thác khoáng sản và vật liệu xây dựng hạ lưu sông Thu Bồn. Việc khai thác cát sỏi thiếu hợp lý làm mất cân bằng động lực lưu vực sông. Cộng với xây dựng hồ chứa, đập ngăn sẽ giữ lại một lượng bùn cát lớn trên thượng nguồn, dẫn đến thiếu hụt bùn cát cho các cửa sông, ven biển. Hiện trên lưu vực sông Thu Bồn có tới 78 hồ chứa các loại với dung tích 0,5 tỷ m3; 348 đập dâng; 15,4km đê ngăn lũ…Chính vì vậy sẽ gây ra hàng loạt các hiện tượng xói lở nghiêm trọng.

Đặc biệt, tình trạng phá rừng đầu nguồn, xây dựng thủy điện đã và đang làm giảm chức năng sinh thái quan trọng nhất của rừng là điều hòa khí hậu, giữ và điều tiết nguồn nước, bảo vệ đất. Nên việc phát triển ồ ạt thủy điện phía thượng lưu sông Vu Gia-Thu Bồn đang làm mất đi cân bằng nước tự nhiên, kèm theo đó là phần diện tích rừng đầu nguồn bị phá hủy, làm cho nguồn nước ở hạ lưu sông Thu Bồn thiếu ổn định. Trong 15 năm (2000-2015), Quảng Nam đã mất 140.111ha rừng. Số diện tích rừng còn lại phần lớn là rừng nghèo, rừng trung bình và rừng tái sinh; độ che phủ của rừng từ 55,6% giảm xuống còn 40,9%. Thêm vào đó, hầu hết các công trình thủy điện không xây dựng cửa xả đáy nên bùn cát bị giữ lại, tác động đáng kể đến nạn xói lở phía hạ lưu.

Lựa chọn các giải pháp khả thi

Qua việc nghiên cứu về thực trạng và nguyên nhân xói lở, bồi lấp cửa sông Cửa Đại nêu trên, nhóm các nhà khoa học Viện Địa lý đã đề xuất một số giải pháp bảo vệ bờ biển, ổn định cửa sông và các vùng lân cận theo hướng bằng cả giải pháp bị động và chủ động. Trong đó giải pháp bị động là xây dựng đồng bộ hệ thống bảo vệ bờ biển dạng kè cứng (kè bê tông), hoặc giải pháp mềm như trồng rừng ven biển, tận dụng cồn cát tự nhiên và nhân tạo nhằm chống xâm thực. Tiến hành nạo vét luồng tàu qua cửa sông theo chuẩn tắc thiết kế, bao gồm nạo vét cơ bản ban đầu và nạo vét duy tu theo từng thời kỳ, nạo vét đột xuất khi có bồi lấp cục bộ sau bão hoặc lũ.

Còn giải pháp chủ động là phá sóng từ xa, nhất là sóng hướng Đông Bắc vào mùa đông. Công trình áp dụng là đê chắn sóng xa bờ hay liên bờ, các đê hỗn hợp dạng chữ T, chữ L. Xây dựng đê mỏ hàn cũng là giải pháp chủ động hiệu quả khi dòng dọc bờ tương đối lớn và chi phí sẽ thấp hơn với đê tách bờ. Một giải pháp nữa là nuôi bãi nhân tạo. Đây là giải pháp hướng đến việc khôi phục lại bãi tắm tự nhiên trước khi xảy ra xói lở.

Xây dựng đê hướng dòng cửa sông. Đê loại này cần có tác dụng hướng dòng chảy sông đổ ra biển và hướng được bùn cát với tỷ kệ thích hợp, để bồi lại bãi biển bờ Bắc mà không làm thiếu hụt bùn cát cho bờ Nam. Đồng thời đê bảo vệ được luồng tàu qua cửa sông Của Đại, phục vụ cho đội tàu thuyền đánh bắt hải sản của ngư dân hiện nay và trong tương lai. Có thể xem xét giải pháp một cửa một luồng (luồng vừa thoát lũ thoát cát, vừa phục vụ lưu thông tàu thuyền), hoặc giải pháp một cửa hai luồng (luồng thoát lũ đi riêng và luồng tàu đi riêng).

Xây dựng khu neo trú bão kết hợp cảng cá theo quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt cho khu vực Cửa Đại. Theo đó, khu neo trú cần kín gió, kín sóng, dễ đón tàu thuyền và không quá xa cửa biển và cũng không xa nơi dân cư. Ngoài việc khu neo trú phải có công trình chống xâm thực của sóng biển, dòng chảy lũ và tránh sa bồi, còn cần thực hiện giải pháp xử lý chất thải, lưu thông nguồn nước tránh hiện tượng tù đọng, ô nhiễm.

Ngăn ngừa và phòng tránh, giảm thiểu xói lở bờ biển, bồi lấp cửa sông là nhiệm vụ khó khăn và lâu dài. Để các nghiên cứu có hiệu quả hơn, trong tương lai cần chú ý đến phân tích các mô hình-phần mềm chuyên dụng; xây dựng một hệ thống quan trắc và giám sát xói lở, bồi lấp để cập nhật số liệu tạo thành chuỗi, cảnh báo và xử lý kịp thời các tai biến, sự cố liên quan; tăng cường hợp tác quốc tế trên lĩnh vực này với mục đích là phân tích, dự báo và đề xuất được nhiều giải pháp giải quyết hiệu quả nhất nạn xói lở, bồi lấp vùng cửa sông Cửa Đại nói riêng và các bờ biển trong cả nước nói chung.
Văn Hào   

Có thể bạn quan tâm

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Đợt mưa lũ vừa qua, nhiều gia đình tại xã Chiềng Sơ (tỉnh Sơn La) bị mất nhà cửa, tài sản và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng là vô cùng cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất, xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đã đánh giá, thống kê và trình danh sách 21 trường dự kiến sẽ được đầu tư xây dựng.

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 3 (trực thuộc UBND tỉnh Lâm Đồng), việc triển khai các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh Đắk Nông (cũ) đang gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi. Thêm vào đó, một số dự án chưa được bố trí đủ vốn từ ngân sách địa phương, trong khi hạn định hoàn thành là vào cuối năm 2025.

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Ngày 31/7, xã Quảng Uyên (tỉnh Cao Bằng) tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025. Đây là một trong 21 địa phương được Bộ Công an lựa chọn tổ chức điểm Ngày hội cấp tỉnh nhằm lan tỏa phong trào toàn dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự ngay từ cơ sở.

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh là 14.840 tỷ đồng (sau khi hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên). Tỉnh Đắk Lắk xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, do đó trong thời gian tới sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Gia Lai, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 4.075 ca nghi sởi, trong đó có 594 ca dương tính, 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 4.060 ca, tử vong tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 ghi nhận 15 ca mắc/0 ca tử vong).

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Tuổi trẻ tỉnh Cà Mau đã triển khai chuỗi hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa - Uống nước nhớ nguồn" với nhiều dấu ấn thiết thực nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Nổi bật nhất là việc ra quân cao điểm hỗ trợ phong trào "xóa nhà tạm, nhà dột nát", góp phần mang lại mái ấm khang trang cho nhiều gia đình chính sách.

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Tại khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, từ ngày 24/7, mực nước trên sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn... giảm mạnh. Tình trạng ngập lụt tại các vùng tâm lũ thuộc các xã Con Cuông, Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Nhôn Mai... đã bớt căng thẳng, nhiều nơi nước đã rút cạn.