Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk), loại hình nghệ thuật đặc sắc “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” của người Ba Na - Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh từ năm 2016 cùng với nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã tạo nên bản sắc độc đáo của cộng đồng nơi đây. Việc triển khai Dự án Dịch vụ du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại không chỉ góp phần phát huy các nét văn hóa đặc trưng mà còn mở ra sinh kế bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Gìn giữ giá trị truyền thống

det-tho-cam-ba-na-5.jpg
Thành viên Tổ hợp tác du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại quảng bá sản phẩm từ nghề dệt thổ cẩm.

Cuối tháng Giêng hằng năm, UBND huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên cũ thường tổ chức lễ hội "Trống đôi, cồng ba, chiêng năm" tại thôn Xí Thoại (nay thuộc xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk). Sự kiện luôn nhận được sự quan tâm của người dân, du khách trong và ngoài tỉnh bởi sự đặc sắc, độc đáo của các loại hình nghệ thuật trong văn hóa của người đồng bào Ba Na.

Điểm nhấn của lễ hội là phần trình diễn trích đoạn các nghi thức truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số kết hợp với biểu diễn nghệ thuật các loại trống và cồng chiêng. Trong ngày đầu Xuân, những âm thanh vang vọng của tiếng cồng, tiếng chiêng hòa quyện với nhịp trống lúc khoan thai, dìu dặt, lúc rộn ràng, háo hức đã tạo nên một không gian sinh hoạt văn hóa vô cùng độc đáo giữa núi rừng thôn Xí Thoại.

Phụ nữ Ba Na thôn Xí Thoại dệt thổ cẩm truyền thống.

Phụ nữ Ba Na thôn Xí Thoại dệt thổ cẩm truyền thống.

Anh Sô Dun Toàn (thôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh) cho biết: Lễ hội "Trống đôi, cồng ba, chiêng năm" là hoạt động sinh hoạt văn hóa được người dân thôn Xí Thoại mong đợi nhất trong năm. Để chuẩn bị cho hoạt động này, các nghệ nhân thôn Xí Thoại tập luyện từ nhiều tháng trước nhằm đem đến những tiết mục đặc sắc nhất cho người dân địa phương và du khách. Đây không chỉ là hoạt động sinh hoạt văn hóa truyền thống mà còn là niềm tự hào của người dân nơi đây.

Chủ tịch UBND xã Xuân Lãnh Huỳnh Anh Tuấn cho biết: Phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, người đồng bào Ba Na thôn Xí Thoại đã và đang từng bước phục dựng lễ hội, các di sản văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị bằng cách tạo nên sản phẩm du lịch văn hóa cộng đồng. Đặc biệt là những điệu múa, nhảy, cách đánh trống và cồng chiêng trong loại hình văn hóa nghệ thuật đặc sắc “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” của người Ba Na.

Bên cạnh các hoạt động giao lưu văn hóa cồng chiêng, địa phương thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động như: Thi dệt thổ cẩm, thi đan đát truyền thống, ẩm thực, trưng bày, giới thiệu sản phẩm đặc trưng của đồng bào các dân tộc… Đây là dịp để người dân giao lưu, học hỏi cũng như giới thiệu, quảng bá những sản phẩm của dân tộc mình; qua đó góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tại địa phương.

Phát triển du lịch để nâng cao thu nhập

Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk).

Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk).

Thôn Xí Thoại có hơn 200 hộ dân với 600 nhân khẩu, trong đó có đến 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số người Ba Na. Với nỗ lực bảo tồn từ chính quyền địa phương, ngành Du lịch và các tổ chức quốc tế, thôn Xí Thoại đã tạo nên một hành trình từ danh hiệu thôn văn hóa miền núi đầu tiên của tỉnh Phú Yên cũ (năm 2000) đến thôn văn hóa du lịch cộng đồng (năm 2014). Đặc biệt, năm 2024, nơi đây chính thức được công nhận là làng nghề truyền thống dệt thổ cẩm.

Cũng trong năm 2024, được sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Hà Lan - Việt Nam), một tổ hợp làm du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại với 14 thành viên được hình thành, bước đầu xây dựng nên sản phẩm du lịch văn hóa cộng đồng như biểu diễn văn hóa cồng chiêng, dệt thổ cẩm, uống rượu cần, tham quan, dã ngoại phục vụ du khách.

Nghệ nhân Đinh Văn Máy (thôn Xí Thoại) cho biết, anh đảm nhận vai trò đánh trống trong nghệ thuật Trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Từ khi Tổ hợp tác du lịch được thành lập, anh cùng nhiều nghệ nhân khác có dịp được biểu diễn loại hình nghệ thuật này nhiều hơn tại các lễ hội; nhờ vậy truyền bá được các giá trị đặc sắc của đồng bào Ba Na. Anh có thêm nguồn thu nhập nhỏ hằng tháng, giúp cải thiện cuộc sống gia đình.

Anh Hồ Đình Lợi, du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, anh thực sự bất ngờ khi được tham quan khu du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại. Trong không gian núi rừng hùng vĩ, người dân trong trang phục truyền thống trình diễn “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” một cách điêu luyện, âm thanh vang vọng, trầm hùng khiến anh ấn tượng mạnh. Anh Lợi cho biết, nếu có dịp sẽ quay trở lại và lưu trú qua đêm để tìm hiểu sâu hơn về các sản phẩm du lịch cộng đồng nơi đây.

Nghệ nhân thôn Xí Thoại biểu diễn Trống đôi, cồng ba, chiêng năm.

Nghệ nhân thôn Xí Thoại biểu diễn Trống đôi, cồng ba, chiêng năm.

Không chỉ nổi bật với không gian cồng chiêng, nghề dệt thổ cẩm của người Ba Na ở thôn Xí Thoại cũng là một trong những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Những chiếc khăn, túi, váy được dệt hoàn toàn thủ công, kết hợp hoa văn độc đáo mang đậm bản sắc dân tộc. Dù từng có thời gian đứng trước nguy cơ mai một vì đầu ra hạn chế, nghề dệt nay đã được khôi phục nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và các tổ chức thiện nguyện. Qua đó, người dân không chỉ có thêm nguồn thu nhập mà còn góp phần lan tỏa nét văn hóa đặc trưng của cộng đồng mình.

Vừa chăm chú dệt từng sợi vải trên khung cửi, nghệ nhân Nguyễn Thị Ri (thôn Xí Thoại) vừa chia sẻ: Thổ cẩm là loại vải được dệt thủ công từ sợi lanh, bông và gai dầu. Loại vải thủ công này rất an toàn cho người sử dụng, thân thiện với môi trường. “Mỗi hoa văn trên tấm vải đều phản ánh đời sống và nét văn hóa riêng của dân tộc Ba Na. Để hoàn thiện một sản phẩm, người thợ phải bỏ ra rất nhiều công sức, kiên nhẫn và sự khéo léo”, bà Ri cho biết.

Người Ba Na thôn Xí Thoại biểu diễn loại hình nghệ thuật Trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Ảnh: Tường Quân - TTXVN

Người Ba Na thôn Xí Thoại biểu diễn loại hình nghệ thuật Trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Ảnh: Tường Quân - TTXVN

Ông Lê Văn Khương, Tổ trưởng Tổ hợp tác du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại, cho biết những năm gần đây, du lịch nông nghiệp, nông thôn đã trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với du khách mong muốn tìm hiểu văn hóa, con người và đời sống bản địa. Đây cũng là cơ hội để các vùng nông thôn, miền núi như Xí Thoại phát huy giá trị văn hóa truyền thống nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tổ hợp tác du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại đang từng bước đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.

Theo ông Huỳnh Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Xuân Lãnh, mô hình du lịch cộng đồng tại thôn Xí Thoại là bước đi quan trọng trong việc khai thác hài hòa tiềm năng văn hóa và cảnh quan thiên nhiên của địa phương. Chính quyền xã khuyến khích người dân mở homestay, tổ chức tour trải nghiệm đời sống bản địa, qua đó tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch. Thời gian tới, xã Xuân Lãnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tham gia cùng chính quyền trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, đồng thời huy động nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ và bồi dưỡng kỹ năng cho lực lượng làm du lịch tại điểm du lịch cộng đồng. Đây là giải pháp quan trọng nhằm thu hút du khách, tạo việc làm bền vững và góp phần nâng cao đời sống cộng đồng.

Có thể bạn quan tâm

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

Miền đất Tuyên Quang sau hợp nhất hiện lên như một dải lụa xanh thẳm, nơi non cao trùng điệp ôm lấy những thung lũng êm đềm, nơi triền đá tai mèo, nếp nhà trình tường, những tầng ruộng bậc thang mùa nối mùa tạo nên vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa phồn thực. Khí hậu phân tầng theo độ cao, nguồn nước tinh khiết chảy ra từ dãy Tây Côn Lĩnh đã nuôi dưỡng những loại cây trồng, loài hoa chỉ sinh trưởng được trên miền đá này.

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Ngày 2/12, tại xã Phú Nghĩa (Đồng Nai), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 778 (Quân Khu 7) tổ chức buổi gặp mặt già làng, trưởng thôn, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đứng chân nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7 (10/12/1945 - 10/12/2025) và 81 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Những đợt lũ liên tiếp đã khiến các vùng chăn nuôi dê, cừu ở Khánh Hòa và vùng nuôi bò thịt ven sông Ngân Sơn (Đắk Lắk) thiệt hại nặng. Nước đã rút nhưng chuồng trại hư hỏng, đàn gia súc mất trắng khiến nhiều hộ rơi vào cảnh trắng tay, đang gượng dậy khôi phục sản xuất trong khó khăn.

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Ở vùng biên giới Tây Nam, nơi hàng ngoại chỉ cần "qua một con nước" đã có thể tràn vào các chợ nội địa, nên việc giữ vững chỗ đứng cho hàng Việt chưa bao giờ là dễ. Giữa dòng chảy ấy, ông Tạ Minh Sơn, Giám đốc Siêu thị Tứ Sơn (phường Châu Đốc, An Giang) vẫn kiên định với hơn 20 năm dành trọn tâm huyết đưa hàng Việt, đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP đến gần người tiêu dùng vùng biên, vùng sâu, vùng xa.

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đã xác định chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của ngành nông nghiệp dựa trên Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Âm vang trống đồng trong đời sống người Lô Lô

Lào Cai: Khởi công xây dựng 6 điểm trường tại các xã biên giới

Ngày 29/11, tại điểm trường Mầm non Xà Khái Tủng, Trường Mầm non Tả Ngải Chồ, xã Pha Long, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các xã Pha Long, Trịnh Tường, Y Tý tổ chức Lễ khởi công xây dựng 6 điểm trường trên địa bàn 3 xã biên giới Pha Long, Trịnh Tường và Y Tý.

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Ngày 28/11, ông Hà Văn Tung, Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Pù Luông (tỉnh Thanh Hóa) cho biết, nhằm đảm bảo an toàn giao thông và phục vụ hoạt động du lịch mùa cao điểm cuối năm một cách tốt nhất, UBND xã Pù Luông đã huy động các lực lượng tại chỗ phối hợp với Hạt Giao thông đường bộ khắc phục các điểm sạt lở do ảnh hưởng của mưa bão số 10.

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk vừa trải qua trận mưa lũ lịch sử với những thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Nước lũ rút đi, bà con ai nấy đều “nôn nóng” trở về nhà để kiểm tra tài sản, dọn dẹp nhà cửa, ổn định cuộc sống. Thế nhưng, có nhiều gia đình không thể trở về ngôi nhà của mình khi mưa lũ đã “xóa sổ” mái ấm mà hàng chục năm tích góp có được. Hơn lúc nào hết, những gia đình mất nơi an cư cần sự trợ giúp của Nhà nước, mạnh thường quân… để nhanh chóng “gượng dậy” sau mưa lũ kinh hoàng.

Đắk Lắk nỗ lực cấp điện, nước và xử lý lượng rác thải sau mưa lũ

Đắk Lắk nỗ lực cấp điện, nước và xử lý lượng rác thải sau mưa lũ

Sau mưa lũ lịch sử vừa qua tại tỉnh Đắk Lắk, các đơn vị điện lực, môi trường, nước sạch đã huy động hàng nghìn công nhân nỗ lực khôi phục hệ thống điện, cung cấp nước sạch cũng như xử lý lượng rác thải khổng lồ trôi dạt trên các tuyến đường thuộc các xã, phường bị ảnh hưởng. Qua đó, từng bước giúp ổn định cuộc sống người dân, khôi phục sản xuất.

Thiết thực chăm lo cho người dân vùng sâu, vùng xa

Thiết thực chăm lo cho người dân vùng sâu, vùng xa

Thời gian qua, các cấp, ngành tỉnh An Giang triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, chính sách; tích cực vận động tăng thêm nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, chăm lo nhà ở, tặng quà, trao vốn và phương tiện sản xuất… cho người dân. Những nỗ lực này góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào Khmer.

Đắk Lắk triển khai các phương án ứng phó với bão số 15

Đắk Lắk triển khai các phương án ứng phó với bão số 15

Chiều 27/11, UBND tỉnh Đắk Lắk đã ban hành công điện khẩn về việc chủ động triển khai phương án ứng phó với bão số 15 và mưa lũ trên địa bàn. Đây là cơn bão có cường độ mạnh, diễn biến phức tạp và được dự báo sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các khu vực trên địa bàn tỉnh.

Ngôi nhà Ánh Dương hỗ trợ phụ nữ và trẻ em bị bạo lực ở vùng cao

Ngôi nhà Ánh Dương hỗ trợ phụ nữ và trẻ em bị bạo lực ở vùng cao

Ngày 27/11, Quỹ Phát triển cộng đồng tỉnh Điện Biên phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam tổ chức lễ khánh thành và ra mắt mô hình dịch vụ Một cửa - Ngôi nhà Ánh Dương. Đây là mô hình hỗ trợ toàn diện dành cho phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực trên địa bàn, với mục tiêu nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ thiết yếu và góp phần xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho cộng đồng.

Chắp cánh ước mơ cho học sinh nghèo vùng biên

Chắp cánh ước mơ cho học sinh nghèo vùng biên

Những năm qua, bên cạnh nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới, lực lượng Biên phòng Thanh Hóa tích cực triển khai nhiều chương trình an sinh xã hội ý nghĩa. Nổi bật là chương trình "Con nuôi Đồn Biên phòng" triển khai từ năm 2019, đã trở thành điểm sáng nhân văn, thắp lên hy vọng và mở lối tri thức cho nhiều học sinh vùng cao.

Bảo tồn nguồn gene dược liệu để xóa nghèo bền vững

Bảo tồn nguồn gene dược liệu để xóa nghèo bền vững

Với điều kiện tự nhiên và khí hậu đa dạng, Lào Cai sở hữu một kho báu dược liệu phong phú với hàng trăm loài cây thuốc quý hay còn được gọi là "vàng xanh", những sản phẩm không chỉ giúp người dân địa phương vươn lên xóa nghèo bền vững mà còn từng bước vươn xa, xây dựng thương hiệu dược liệu bản địa.

Khẩn trương xử lý sạt lở, thông tuyến Quốc lộ 27C và đèo Mimosa trước ngày 1/12

Khẩn trương xử lý sạt lở, thông tuyến Quốc lộ 27C và đèo Mimosa trước ngày 1/12

Trước tình hình mưa lũ kéo dài gây thiệt hại nặng nề cho kết cấu hạ tầng giao thông tại các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng, Bộ Xây dựng vừa ban hành công điện yêu cầu các đơn vị liên quan tập trung mọi nguồn lực khắc phục hậu quả, bảo đảm giao thông an toàn, thông suốt trên các tuyến quốc lộ, trục giao thông chính và tuyến đường sắt Bắc - Nam qua khu vực Nam Trung Bộ.

Cà phê Sơn La được mùa, được giá, nông dân phấn khởi

Cà phê Sơn La được mùa, được giá, nông dân phấn khởi

Sơn La hiện có diện tích, sản lượng cà phê chè Arabica lớn nhất cả nước, với hơn 30.000 ha, sản lượng trung bình đạt 40.000 - 50.000 tấn quả tươi/năm. Thời điểm này, trên những nương đồi người dân đang rộn ràng bước vào vụ thu hoạch quả cà phê, với giá từ 30 nghìn đồng/kg trở lên mang lại thu nhập rất cao cho người trồng, nhân dân rất vui mừng, phấn khởi.

Đắk Lắk: Sạt lở núi gây thiệt hại lớn cho người dân vùng sâu

Đắk Lắk: Sạt lở núi gây thiệt hại lớn cho người dân vùng sâu

Mưa lớn kéo dài đã dẫn đến tình trạng sụt lún, sạt lở đất tại thôn Vĩnh Xuân, xã Tuy An Tây, tỉnh Đắk Lắk gây thiệt hại lớn cho người dân về nhà cửa, đường sá và các công trình hạ tầng khác. Hiện người dân nơi đây vẫn chưa thể quay về nhà ở do nguy cơ ngã đổ, mất an toàn tính mạng.