Rượu cần của người Mạ ở Cát Tiên

Rượu cần của người Mạ ở Cát Tiên
Rượu cần là nét văn hóa độc đáo của người Mạ ở Cát Tiên (Lâm Đồng)
Rượu cần là nét văn hóa độc đáo của người Mạ ở Cát Tiên (Lâm Đồng)
Ngoài gạo tẻ, gạo nếp là nguyên liệu chính thì ủ rượu cần không thể thiếu chất men truyền thống được làm từ lá, vỏ và rễ các loại cây rừng như Rờ hộch, Mó, M’năng, Đôn, Hóc Cải Cọp... Các loại lá, vỏ và rễ cây rừng này được bà con người Mạ lấy về phơi khô, tán nhỏ rồi dùng ủ rượu theo công thức gia truyền. Sau đó, lấy lúa phơi khô, rang chín rồi đem giã nát trộn với hỗn hợp các loại lá, vỏ và rễ cây rừng rồi nặn thành từng khối men hình tròn. Men sau đó được gác lên giàn bếp từ 3 đến 4 tuần rồi đưa xuống ủ rượu. Cũng vì thế, men chính là yếu tố quyết định đến chất lượng của những ché rượu cần thơm, ngon, cay nồng của người Mạ. Nói về cách ủ rượu cần theo công thức truyền thống của người Mạ, chị Điểu Ka Út (ngụ tại thôn Bù Sa, xã Đồng Nai Thượng, huyện Cát Tiên, Lâm Đồng) chia sẻ: “Sau khi chuẩn bị được men, đem gạo nấu chín để nguội và bóp cho cơm tơi ra rồi đem men trộn đều. Sau đó, lót một lớp lá chuối khô ở đáy ché cho cơm vào, tiếp tục phủ lên một lớp lá chuối khô buộc kín miệng đem đi ủ. Khoảng một tháng sau là rượu chín, nhưng để càng lâu thì rượu càng thơm ngon, nước rượu càng ngọt, nồng chứ không bị chua hay đắng”.
Trong tâm linh của người Mạ ở Cát Tiên, rượu cần được ví như một nhân chứng và là phương tiện truyền lời của bà con tới Yàng (thần linh). Vì vậy, người Mạ quan niệm rằng, mỗi khi cúng thần linh phải có rượu cần thì lời cầu nguyện mới linh nghiệm.
Còn theo ông K’Lang, một người ủ rượu cần có tiếng tại thôn Phước Thái (xã Phước Cát 2, huyện Cát Tiên, Lâm Đồng), thì ủ rượu cần là công việc thường xuyên mà ông đã và đang làm hàng chục năm nay. Các công đoạn làm nên một ché rượu cần thơm, ngon được ông học từ cha mẹ của mình. Ngày trước, ông ủ rượu cần để phục vụ cho nhu cầu của gia đình là chính và sau đó có ai nhờ thì ông ủ giúp. Cũng từ đó, khi thưởng thức rượu cần của ông K’Lang làm, bà con trong thôn ai cũng khen rượu thơm ngon. Tiếng lành đồn xa, người dân trong thôn tìm đến thuê ông ủ rượu nên ông đã mạnh dạn mở cơ sở sản xuất để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Khoảng 5 năm trở lại đây, trung bình mỗi năm, gia đình ông K’Lang ủ và xuất bán ra thị trường khoảng 300 ché rượu cần. Chỉ tính riêng dịp Tết Đinh Dậu vừa qua, ông K’Lang đã xuất bán được hơn 100 ché rượu cần, với giá từ 200 - 500 ngàn đồng/ché. “Quy trình làm rượu cần không khó, nhưng để ủ được ché rượu ngon cần phải biết cách, mà đặc biệt là cách làm men. Mỗi ché rượu của từng gia đình có mỗi vị khác nhau, với nhạt, chua, cay, nồng, ngọt, thanh, đậm… Riêng gia đình tôi, ngoài việc kiếm thêm thu nhập thì làm rượu cần còn là cách để tôi gìn giữ nghề truyền thống của dân tộc mình” - ông K’Lang cho biết.
Trong tâm linh của người Mạ ở Cát Tiên, rượu cần được ví như một nhân chứng và là phương tiện truyền lời của bà con tới Yàng (thần linh). Vì vậy, người Mạ quan niệm rằng, mỗi khi cúng thần linh phải có rượu cần thì lời cầu nguyện mới linh nghiệm. Đây cũng là lý do mà rượu cần là thứ không thể thiếu trong các dịp lễ cúng của người Mạ ở Cát Tiên như: Lễ bỏ mả, lễ mừng lúa mới hay lễ ăn trâu... Trong lúc thưởng thức rượu cần, trai gái, già trẻ của đồng bào người Mạ nơi đây cùng quây quần nhảy múa bên bếp lửa hồng và hát cho nhau nghe những bài ca chứa chan ân tình: “Anh ở bên này ghè rượu/Vít cần trúc cong cong thành một nửa bầu trời/Thành một nửa trái tim mơ hồ gọi một nửa còn bên ấy/Bạn tình ơi!/Bên này trái tim, bên ấy trái tim... Rượu chảy về hai bên, men say còn ở giữa/Lửa phừng phừng bứt tượt áo nuk - kiar/Ơi chân trời lửa bên em sao mà xa ngái thế/Đường gấp khúc trái tim sâu thăm thẳm đáy men nồng...”.
Cùng với đó, trong cuộc sống hàng ngày, rượu cần còn được xem là sản vật của núi rừng để đãi khách, nên hầu hết trong gia đình đồng bào Mạ đều có một ché rượu cần được ủ sẵn. Nói cách khác, rượu cần có ở hầu hết các cuộc vui, buồn của người Mạ ở Cát Tiên. Mỗi cuộc rượu có một cách uống khác nhau. Lời cúng mở rượu cần trước khi uống là nghi lễ không thể bỏ qua của người Mạ ở bất cứ cuộc uống rượu cần nào.
Men ủ rượu cần của người Mạ.
Men ủ rượu cần của người Mạ.
Đối với người Mạ nơi đây, nếu là lễ làng thì người mời rượu phải là người uy tín trong buôn làng (đó chính là già làng). Còn trong gia đình thì người phụ nữ lớn tuổi nhất sẽ là người mời rượu. Theo quan niệm của người Mạ, người phụ nữ mới là trụ cột gia đình. 
Ông Đoàn Ngọc Nam, Chủ tịch UBND xã Phước Cát 2 (huyện Cát Tiên, Lâm Đồng) cho biết: “Trên địa bàn xã hiện có khoảng 10 gia đình dân tộc Mạ đang giữ nghề làm rượu cần truyền thống để bán ra thị trường. Tuy chưa tạo dựng được thương hiệu và việc sản xuất chỉ dừng lại ở quy mô nhỏ, nhưng nhờ cách ủ truyền thống, cùng với men rượu đặc trưng nên rượu cần của bà con rất được khách hàng gần xa ưa chuộng. Vì đây là nét văn hóa truyền thống của người Mạ cần lưu giữ, bảo tồn nên xã đang tạo mọi điều kiện để các gia đình này duy trì nghề làm rượu cần”.
Theo baolamdong.vn

Có thể bạn quan tâm

Chè Shan tuyết trăm năm tuổi vào vụ giữa đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Chè Shan tuyết trăm năm tuổi vào vụ giữa đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Những ngày cuối tháng 4, trên đỉnh Tây Côn Lĩnh (Hà Giang), hàng ngàn cây chè Shan tuyết cổ thụ trăm năm tuổi vào vụ xuân. Đây cũng là lúc người dân vùng núi Hà Giang tất bật đi thu hái chè. Chè Shan tuyết là đặc sản riêng có của Hà Giang, mang lại giá trị kinh tế cao, tạo sinh kế cho người dân vươn lên thoát nghèo.

Đồng Tháp: Tổng doanh thu của làng nghề, làng nghề truyền thống hơn 2.000 tỷ đồng/năm

Đồng Tháp: Tổng doanh thu của làng nghề, làng nghề truyền thống hơn 2.000 tỷ đồng/năm

Đến nay tỉnh Đồng Tháp hiện có 40 làng nghề truyền thống đã được công nhận theo quy định. Các sản phẩm khá đa dạng tập trung chủ yếu vào 3 nhóm chế biến và bảo quản nông, lâm thuỷ sản; sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, gốm sứ, thuỷ tinh, dệt may, sợi, thêu ren, đan lát, cơ khí nhỏ; sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh. Tổng doanh thu của làng nghề, làng nghề truyền thống hơn 2.000 tỷ đồng/năm, giải quyết việc làm cho hơn 8.600 lao động.

Vũng Tàu mở đường vươn mình từ những mũi tiến công lịch sử

Vũng Tàu mở đường vươn mình từ những mũi tiến công lịch sử

Ngày 30/4/1975, chiến dịch giải phóng miền Nam đi đến thắng lợi hoàn toàn, thống nhất đất nước. Vũng Tàu, với vị trí chiến lược quan trọng, là một trong những cứ điểm cố thủ cuối cùng của quân đội Sài Gòn. Đến 13 giờ 30 ngày 30/4, những tên địch cuối cùng buông súng đầu hàng, Vũng Tàu hoàn toàn giải phóng.

"Mùa vàng" sứa biển, ngư dân ven bờ bội thu

"Mùa vàng" sứa biển, ngư dân ven bờ bội thu

Những ngày đầu tháng 4/2025, biển cả đã ban tặng cho ngư dân các xã vùng ven biển Thạch Hà, thị Xã Kỳ Anh, thành phố Hà Tĩnh (Hà Tĩnh) món quà giá trị đó là sứa biển. Liên tiếp những chuyến ra khơi gần bờ đã mang về sản lượng sứa rất lớn, giúp nhiều gia đình ngư dân thu về hàng triệu đồng, tạo nên không khí phấn khởi trong những chuyến ra khơi.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Hiệu quả kinh tế từ trồng lúa giảm phát thải

Hiệu quả kinh tế từ trồng lúa giảm phát thải

Tại tỉnh Trà Vinh, thực hiện Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030", người dân đã đăng ký gần 5.000 ha tham gia sản xuất theo mô hình ở vụ sản xuất lúa Hè Thu, cao gấp trên 5 lần so với diện tích tham gia đề án ở vụ lúa Đông Xuân 2024-2025.

Trà Vinh nâng chất tiêu chí nông thôn mới

Trà Vinh nâng chất tiêu chí nông thôn mới

Chiều 4/4, UBND tỉnh Trà Vinh tổ chức hội nghị sơ kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2024 và công tác xóa nhà tạm, dột nát trên địa bàn theo hình thức trực tuyến kết nối với 9 điểm cầu các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh.

Khai mạc Hội chợ thương mại và sản phẩm OCOP tỉnh Phú Thọ năm 2025

Khai mạc Hội chợ thương mại và sản phẩm OCOP tỉnh Phú Thọ năm 2025

Nằm trong chương trình Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần văn hóa du lịch – Đất Tổ 2025, tối 2/4, tại sân vận động Bảo Đà, thành phố Việt Trì, Ban Tổ chức Giỗ tổ Hùng Vương và Tuần văn hóa du lịch – Đất Tổ 2025, Sở Công Thương tỉnh Phú Thọ tổ chức Hội chợ thương mại và sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) tỉnh Phú Thọ năm 2025

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Với lợi thế 32 km bờ biển, tỉnh Tiền Giang đã hình thành và phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu trên địa bàn huyện Gò Công Đông có diện tích 2.200 ha, tập trung tại xã Tân Thành, sản lượng khai thác bình quân hàng năm đạt khoảng 20.000 tấn. Nghêu Gò Công có chất lượng tốt, được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.

Gia Lai phát triển cà phê đặc sản thay vì chỉ xuất khẩu thô

Gia Lai phát triển cà phê đặc sản thay vì chỉ xuất khẩu thô

Hiện nay, Gia Lai sở hữu hơn 57.000 ha cà phê đạt các chứng nhận 4C, UTZ, Rainforest, Organic, chiếm trên 53% tổng diện tích cà phê của tỉnh. Thay vì dừng lại ở vai trò xuất khẩu nguyên liệu thô, Gia Lai đang dần hình thành hướng đi mới trong hành trình phát triển cà phê đặc sản, thông qua việc đưa doanh nghiệp trở thành trung tâm, đồng hành cùng chính quyền và ngành nông nghiệp.

Trồng khoai lang lãi từ 130-150 triệu đồng/ha ở Gia Lai

Trồng khoai lang lãi từ 130-150 triệu đồng/ha ở Gia Lai

Những ngày này, trên khắp cánh đồng huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai), không khí thu hoạch khoai lang diễn ra nhộn nhịp. Niên vụ Đông Xuân 2024-2025, bà con nông dân không chỉ vui mừng vì năng suất cao mà giá thu mua cũng tăng mạnh, mang lại nguồn thu nhập đáng kể.

Bảo tồn và phát triển nguồn gen cây chè cổ núi Bóng

Bảo tồn và phát triển nguồn gen cây chè cổ núi Bóng

Tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên có quần thể cây chè cổ thụ với tuổi đời hàng trăm năm. Để làm sáng tỏ nguồn gốc, giá trị của giống chè, chính quyền tỉnh và các nhà khoa học đang tích cực tìm hiểu, nghiên cứu, bảo tồn, phát triển nguồn gen chè cổ, mở ra hành trình gìn giữ, phát huy giá trị của giống chè quý hiếm này trên mảnh đất “Đệ nhất danh trà”.

"Mỗi xã một sản phẩm" - Động lực mới cho phát triển kinh tế nông thôn Thái Bình

"Mỗi xã một sản phẩm" - Động lực mới cho phát triển kinh tế nông thôn Thái Bình

Với tiềm năng và thế mạnh sẵn có trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh Thái Bình đang ghi dấu ấn đậm nét trong việc triển khai hiệu quả Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Chương trình đang là động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân và xây dựng nông thôn mới bền vững.

Đồng Tháp đưa toàn bộ sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử

Đồng Tháp đưa toàn bộ sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử

Ông Huỳnh Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết, đến nay, tỉnh có 581 sản phẩm được công nhận OCOP (464 sản phẩm 3 sao, 116 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao) của 246 chủ thể duy trì kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử; 100% sản phẩm OCOP được duy trì trên các sàn thương mại điện tử.

Đồng Tháp bảo tồn, phát triển các làng nghề truyền thống

Đồng Tháp bảo tồn, phát triển các làng nghề truyền thống

Nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa, truyền thống, phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, tỉnh Đồng Tháp quan tâm bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống, làng nghề, làng nghề truyền thống.

Đại Từ phát triển kinh tế nhờ trồng chè gắn với du lịch

Đại Từ phát triển kinh tế nhờ trồng chè gắn với du lịch

Huyện Đại Từ được thiên nhiên ưu ái ban tặng cảnh quan độc đáo với những dãy núi cao hùng vĩ, những hồ nước, thác nước tự nhiên đẹp hoang sơ làm say đắm lòng người và nổi tiếng với nhiều sườn đồi phủ xanh màu lá chè. Tận dụng được thế mạnh đó mà huyện đã phát triển được nhiều khía cạnh kinh tế như nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng không chỉ tạo nên văn hóa trà độc đáo mà còn góp phần đưa huyện ngày một đi lên, khẳng định thương hiệu trà Thái Nguyên nói chung.

Hồi sinh vùng đất từng bị bom đạn tàn phá

Hồi sinh vùng đất từng bị bom đạn tàn phá

Sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, huyện Đầm Dơi (Cà Mau) đã có nhiều đổi thay. Từ vùng đất vốn bị bom đạn tàn phá, nay đã trở thành những vùng nuôi trồng thủy sản được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của huyện và vùng nuôi trọng điểm của tỉnh.

Gia Lai và hành trình từ vùng đất khó trở thành "thủ phủ" mía đường

Gia Lai và hành trình từ vùng đất khó trở thành "thủ phủ" mía đường

Gia Lai đang sở hữu vùng nguyên liệu mía khoảng 45.000 ha, trải dài khắp các vùng phía Đông và Đông Nam tỉnh. Vùng Đông Trường Sơn bao gồm thị xã An Khê và các huyện Kbang, Đăk Pơ, Kông Chro, từng được biết đến là vùng đất khó với những cánh đồng khô cằn chủ yếu trồng các loại cây ngắn ngày như sắn, đậu phộng, ngô hiệu quả kinh tế thấp. Tuy nhiên, những năm qua, khu vực này đã có sự chuyển mình mạnh mẽ để trở thành vùng nguyên liệu mía lớn nhất nước với gần 32.000 ha, mang lại sinh kế ổn định cho hàng nghìn hộ dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Nghệ nhân trăn trở “giữ lửa” nghề truyền thống ở Thái Bình

Nghệ nhân trăn trở “giữ lửa” nghề truyền thống ở Thái Bình

Thái Bình có hơn 140 làng nghề được UBND tỉnh công nhận. Việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống luôn được tỉnh quan tâm, chú trọng, trong đó không thể thiếu vai trò của các nghệ nhân - “báu vật sống” nắm giữ tinh hoa của làng nghề. Nhờ tinh thần sáng tạo và tâm huyết của họ, nhiều làng nghề đã “hồi sinh” mạnh mẽ trước nguy cơ bị mai một.

Đồng bào Mông ở Suối Bu thoát nghèo từ cây măng tre bát độ

Đồng bào Mông ở Suối Bu thoát nghèo từ cây măng tre bát độ

Trong những năm gần đây, cây măng tre bát độ đã trở thành "cây xóa đói giảm nghèo" cho đồng bào Mông tại xã Suối Bu, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi, cây măng tre Bát độ không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp cải thiện đời sống của người dân nơi đây.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Một số sản phẩm OCOP tiêu biểu của Bình Phước. Ảnh: K GỬIH

Bình Phước khai thác giá trị sản phẩm OCOP

Thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (chương trình OCOP), nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Bình Phước đã đẩy mạnh khai thác giá trị sản phẩm nông sản, từng bước xây dựng thương hiệu OCOP Bình Phước.