Những năm qua, ông Lầu Minh Pó (sinh năm 1961, người dân tộc Mông, trú bản Pù Toong, xã biên giới Pù Nhi, tỉnh Thanh Hóa) luôn thực hiện tốt vai trò của một người có uy tín; giúp thay đổi nhận thức trong cộng đồng người Mông. Nhờ đó, nhiều hủ tục mê tín dị đoan bị xóa bỏ.
Sinh ra và lớn lên tại vùng đồng bào dân tộc Mông (thuộc xã Pù Nhi), ông Lầu Minh Pó là người đặt nền móng, xóa bỏ hủ tục treo người đã mất trong nhà của đồng bào nơi đây, tạo thói quen sử dụng quan tài để an táng. Ông Pó cho biết, xã Pù Nhi thuộc khu vực biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào. Do địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt nên cuộc sống của người dân tộc Mông còn nhiều khó khăn. Đồng bào nơi đây có đời sống văn hóa phong phú nhưng vẫn còn nhiều hủ tục lạc hậu đã ăn sâu trong đời sống của người dân.
Đặc biệt từ năm 2014 trở về trước, khi tổ chức tang lễ cho người mất, gia đình sẽ chọn ngày an táng không trùng với các đám tang trước của dòng họ. Người Mông chọn ngày chẵn cho nữ giới, ngày lẻ cho nam giới để tổ chức tang lễ. Cộng đồng người Mông lúc đó không đặt người mất vào trong quan tài mà đưa lên cáng treo giữa ngôi nhà sàn trong vòng 7 ngày rồi mới chôn cất. Gia đình thì mổ nhiều trâu, bò, mở tiệc ăn uống để báo hiếu người đã mất. Đây là hủ tục lạc hậu đã theo suốt bao đời nay đối với đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn xã Pù Nhi và các xã khác thuộc huyện biên giới Mường Lát (cũ).
Quan niệm của người Mông là khi bố mẹ, người thân mất, các con trai trong gia đình phải đóng góp mỗi người một con trâu hoặc bò để làm lễ cúng. Có gia đình 7 - 8 anh, em con trai phải đóng góp đến 7 - 8 con bò, trâu để phục vụ ăn uống linh đình, chi phí tốn kém từ vài chục triệu đồng đến cả trăm triệu đồng. Nhiều hộ không có tiền phải đi vay mượn và lâm vào cảnh khó khăn, phải đi làm nhiều nơi để kiếm tiền trả nợ.
Do đó, ngay từ khi còn làm cán bộ Huyện ủy Mường lát (cũ), ông Lầu Minh Pó luôn trăn trở về hủ tục này. Ông quyết tâm tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ nhằm loại trừ các hủ tục lạc hậu.
Giai đoạn 2005 - 2010, ông Pó được bổ nhiệm làm Trưởng ban Tổ chức Huyện ủy Mường Lát (cũ). Thời gian này, ông bắt đầu thực hiện việc tuyên truyền nếp sống văn hóa trong đồng bào dân tộc Mông. Khi người chú ruột Lầu Dơ qua đời năm 2013, ông Pó đã thuyết phục gia đình đưa người mất vào quan tài, song vấp phải sự phản đối của dòng tộc. Tuy nhiên, ông vẫn kiên trì thuyết phục và cuối cùng người thân của ông đã chấp nhận...
Những năm 2013 - 2015, ông Pó được bổ nhiệm làm Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Mường Lát (cũ). Ông tiếp tục đi đầu trong công tác vận động, tuyên truyền xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong vùng. Đặc biệt khi đó, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Đề án "Tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông tỉnh Thanh Hóa". Cụ thể, mỗi gia đình người dân tộc Mông có người nhà mất, dùng quan tài chôn cất sẽ được hỗ trợ 8 triệu đồng chi phí tổ chức đám tang. Ngay sau đó, ông đã tuyên truyền đến người dân về đề án này. Nhờ đó đến nay, nhận thức của đồng bào dân tộc Mông đã thay đổi. Tang lễ của người Mông cũng được rút ngắn về thời gian.
Năm 2020, sau khi nghỉ hưu, ông Pó được bầu là người có uy tín tại địa phương xã Pù Nhi. Ông luôn cùng cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên thực hiện việc tuyên truyền, vận động người dân trong xã nâng cao ý thức phòng, chống tội phạm, giáo dục con em không phạm tội, tích cực phát triển kinh tế, giúp đỡ người lầm lỗi tái hòa nhập cộng đồng. Ông tích cực phối hợp với Ban quản lý bản, tổ hòa giải hóa giải nhiều vụ mâu thuẫn trong nhân dân, không để xảy ra mất an ninh, trật tự tại địa phương.
Ông Pó phối hợp với UBND xã Pù Nhi tuyên truyền, vận động đồng bào không tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, khuyên người dân đưa người bệnh đến bệnh viện cứu chữa thay vì cúng bái tại nhà. Ông luôn kiên nhẫn giải thích để đồng bào bỏ dần mê tín dị đoan, bùa ngải. Ông Pó cũng giúp đồng bào hiểu rõ về quyền lợi, trách nhiệm của mình đối với nhà nước để không bị kẻ xấu lôi kéo, dụ dỗ thực hiện các hành vi sai trái.
Ông Lầu Minh Pó khẳng định, ông tiếp tục tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc Mông tại địa phương thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; vận động nhân dân giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, chữ viết, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc mình. Ông tích cực vận động người dân xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, không theo tà đạo, đạo lạ hoạt động trái phép ở địa phương và các xã lân cận.
Theo ông Lê Quang Nghị, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã: Xã Pù nhi có 76% người dân tộc Mông. Ông Lầu Minh Pó là người có uy tín được nhân dân tin tưởng và là người đầu tiên của đồng bào Mông thực hiện thay đổi thủ tục tang ma, sử dụng quan tài để an táng, rút ngắn thời gian cúng tế từ 7 ngày xuống còn 2 - 3 ngày. Toàn bộ dân tộc Mông trên địa bàn đã đưa việc thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ. Cụ thể như: Các đám tang thực hiện việc chôn cất trong 48 giờ, không còn hiện tượng mổ gia súc, gia cầm nhiều trong đám tang, việc tổ chức ăn uống linh đình trong đám tang đã giảm. Ngoài ra, ông Pó luôn đi đầu trong việc phối hợp với chính quyền bảo vệ an ninh trật tự khu vực biên giới Việt - Lào".
Với sự nỗ lực và có nhiều đóng góp đối với xã hội trong thời gian qua, ông Lầu Minh Pó đã được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về người có uy tín thực hiện tốt công tác tuyên truyền tại địa phương giai đoạn 2021 - 2025. Ông vinh dự đại diện cho cộng đồng dân tộc Mông tỉnh Thanh Hóa tham dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI tại Hà Nội./.
