45 năm chiến thắng Buôn Ma Thuột (Bài 1)

45 năm chiến thắng Buôn Ma Thuột (Bài 1)
Bài 1 -  Từ trận tiến công chiến dịch trở thành thắng lợi chiến lược

Cuối năm 1974, cục diện chiến trường miền Nam có sự chuyển biến mạnh mẽ, các lực lượng cách mạng miền Nam liên tiếp giành được nhiều thắng lợi, thế và lực của ngụy quân, ngụy quyền ngày càng suy yếu. Trong bối cảnh đó, Bộ Chính trị đã họp và nhận định tình hình, thời cơ chiến lược mới, từ đó hạ quyết tâm giải phóng miền Nam trong 2 năm 1975 đến 1976, chọn Tây Nguyên làm hướng tấn công chủ yếu trong năm 1975 và quyết định lấy Buôn Ma Thuột làm mục tiêu của chiến dịch Tây Nguyên năm 1975.

Sở chỉ huy mặt trận Tây Nguyên tháng 3/1975 (Từ trái qua): Đồng chí Hoàng Dũng, Chánh văn phòng Bộ Quốc phòng, Đại tướng Văn Tiến Dũng, đồng chí Bùi San, Khu ủy viên Khu V, đồng chí Huỳnh Văn Mẫn (tức Chín Cần), Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk. Ảnh tư liệu : TTXVN
Sở chỉ huy mặt trận Tây Nguyên tháng 3/1975 (Từ trái qua): Đồng chí Hoàng Dũng, Chánh văn phòng Bộ Quốc phòng, Đại tướng Văn Tiến Dũng, đồng chí Bùi San, Khu ủy viên Khu V, đồng chí Huỳnh Văn Mẫn (tức Chín Cần), Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk. Ảnh tư liệu : TTXVN

Đòn “điểm huyệt” tạo đột biến về chiến lược

Việc lấy Buôn Ma Thuột làm mục tiêu quyết chiến trong mùa xuân 1975 có ý nghĩa chiến lược hết sức quan trọng. Buôn Ma Thuột là thủ phủ của tỉnh Đắk Lắk và cũng là thị xã đầu tiên của Tây Nguyên. Đây là một đô thị có giá trị chiến lược không những đối với Tây Nguyên mà cả miền Nam. Giải phóng Buôn Ma Thuột sẽ tạo ra bàn đạp giải phóng toàn bộ Tây Nguyên, đồng bằng ven biển miền Trung, mở ra hướng tiến công quan trọng vào Sài Gòn.

Xe tăng quân giải phóng tiến công thị xã Buôn Ma Thuột, ngày 10/3/1975 trong chiến dịch Tây Nguyên. Ảnh: Tư liệu TTXVN
Xe tăng quân giải phóng tiến công thị xã Buôn Ma Thuột, ngày 10/3/1975 trong chiến dịch Tây Nguyên. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Để chuẩn bị giải phóng Buôn Ma Thuột, Trung ương Đảng đã chi viện cho Đắk Lắk Sư đoàn 10, Sư đoàn 316, Trung đoàn 95B, Tiểu đoàn 196 công binh và bộ binh, pháo binh. Cùng với đó, toàn thể quân và dân các dân tộc Đắk Lắk đồng loạt nổi dậy phối hợp tấn công. So sánh tương quan lực lượng lúc bấy giờ, quân ta hơn hẳn quân địch về số lượng, chất lượng và thiết bị, bố trí thế trận liên hoàn và hiểm hóc, hình thành những “quả đấm” mạnh ở những khu vực tác chiến then chốt của chiến dịch. Được Quân ủy Trung ương và Bộ Tư lệnh trực tiếp chỉ huy, chỉ đạo, với sự chi viện dồi dào của hậu phương lớn, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị chủ lực và địa phương đều phấn khởi, tin tưởng, quyết tâm, hăng hái lập công.

Theo lịch sử Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk, để tạo bí mật cho trận quyết chiến chiến lược ở Buôn Ma Thuột, quân ta đã tiến hành kế hoạch nghi binh tài tình, thu hút sự đối phó của quân địch lên phía bắc Tây Nguyên. Vì vậy, đến đầu tháng 3/1975, quân địch vẫn chưa phát hiện quân ta sắp tấn công vào Buôn Ma Thuột, do đó vẫn điều quân từ Đắk Lắk để đối phó với quân ta tại chiến trường Bắc Tây Nguyên.

Sau quá trình chuẩn bị lực lượng, đúng 2 giờ 3 phút ngày 10/3/1975, từ các hướng quân ta nổ súng tấn công vào thị xã Buôn Ma Thuột. Ngay trong ngày 10/3/1975, quân ta đánh chiếm được nhiều mục tiêu quan trọng. Đến tối 11/3/1975, đoàn cán bộ chính trị gồm 83 người do đồng chí Tô Tấn Tài (Ama H’oanh) Bí thư Thị ủy Buôn Ma Thuột dẫn đầu, tiến vào thị xã, tỏa xuống các đường phố, khu dân cư, phát động quần chúng, kêu gọi những người chạy lánh cư trở về. Ngày 18/3/1975, Ủy ban Quân quản thị xã Buôn Ma Thuột do đồng chí Y’Blốc Êban, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh Đắk Lắk đã ra mắt nhân dân tỉnh Đắk Lắk.

Sau khi tiêu diệt lực lượng địch, giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột, Tỉnh ủy Đắk Lắk đã lãnh đạo các huyện sử dụng lực lượng địa phương phát động quần chúng nổi dậy diệt ác, phá kềm, truy quét tàn quân địch. Đến ngày 24/3/1975, tỉnh Đắk Lắk hoàn toàn được giải phóng.

Bằng mọi phương tiện thô sơ và cơ giới, các chiến sỹ vận tải Tây Nguyên vận chuyển hàng ngàn tấn hàng hóa phục vụ chiến dịch. Ảnh: Thanh Tụng - TTXVN
Bằng mọi phương tiện thô sơ và cơ giới, các chiến sỹ vận tải Tây Nguyên vận chuyển hàng ngàn tấn hàng hóa phục vụ chiến dịch. Ảnh: Thanh Tụng - TTXVN

Sau 45 năm giải phóng, những nhân chứng từng sống và chiến đấu trong thời khắc lịch sử quan trọng vẫn không khỏi bồi hồi, xúc động khi nhớ về sự kiện lịch sử này. Một trong những người lính trực tiếp tham gia trận chiến Buôn Ma Thuột, cựu chiến binh Hồ Quảng Trị (sinh năm 1939) bồi hồi nhớ lại: Ngày 10/3/1975, đơn vị của ông có nhiệm vụ tấn công và tiêu diệt Tổng kho Mai Hắc Đế (kho chứa vũ khí, cung cấp hỏa lực cho các tỉnh Tây Nguyên của địch). Cũng trong ngày 10/3/1975 đại đa số căn cứ của quân địch tại Buôn Ma Thuột đã bị quân ta đánh chiếm. Đến ngày 11/3/1975, quân và dân ta tiêu diệt hết cứ điểm và đánh lùi các đợt phản kích nhằm tái chiếm Buôn Ma Thuột của quân địch. Quân và dân thị xã Buôn Ma Thuột ai nấy đều phấn khởi, đổ ra đường ăn mừng chiến thắng, cờ giải phóng tung bay khắp thị xã.

Chung niềm vui giải phóng của những ngày tháng Ba lịch sử, ông Lê Chí Quyết, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Quân quản tỉnh Đắk Lắk chia sẻ: Khi quân ta lần lượt hạ các căn cứ của địch và giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột, nhân dân, quân đội đều hồ hởi, phấn khởi đổ ra đường hò reo, ca hát, nhảy múa quên cả mệt mỏi.

Trong cuốn sách “Chiến dịch Tây Nguyên đại thắng”, cố Thượng tướng, Giáo sư Hoàng Minh Thảo (Tư lệnh Chiến dịch Tây Nguyên) viết: “Chiến thắng Buôn Ma Thuột đã giáng đòn điểm huyệt choáng váng, buộc quân địch phải rút bỏ Tây Nguyên, lực lượng tàn quân tháo chạy cũng bị tiêu diệt gọn. Chiến thắng Tây Nguyên mở đầu cuộc Tổng tiến công nổi dậy mùa Xuân năm 1975 đã tạo sức mạnh toàn diện mới. Điều quan trọng là nó đã tạo ra sự thay đổi cơ bản về tinh thần, tư tưởng, về so sánh lực lượng, về thế chiến lược giữa ta và địch”.

Tạo đà cho giải phóng hoàn toàn miền Nam

Theo đánh giá của nhiều nhà khoa học, nhà quân sự, chiến thắng Buôn Ma Thuột bắt nguồn từ sự chỉ đạo sáng suốt, tài tình của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, nhận định đúng tình hình, chọn đúng thời cơ và địa điểm, có quyết tâm cao, động viên và phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả nước về lực lượng, hậu cần và ý chí của toàn quân, toàn dân. Chiến thắng là đỉnh cao của nghệ thuật chỉ đạo chiến dịch, trước hết là nghệ thuật sử dụng không gian và thời gian mở chiến dịch; nghệ thuật xác định hướng, chọn mục tiêu tiến công; nghệ thuật sử dụng lực lượng, bố trí đội hình tiến công.

Chiến thắng Buôn Ma Thuột là chiến thắng của tinh thần dũng cảm, kiên cường, mưu trí, linh hoạt của bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương trên khắp chiến trường. Buôn Ma Thuột từ trận tiến công có ý nghĩa chiến dịch trở thành một thắng lợi chiến lược.

Quân giải phóng tiến vào đánh chiếm sân bay Hòa Bình ở thị xã Buôn Ma Thuột. Ảnh: TTXVN
Quân giải phóng tiến vào đánh chiếm sân bay Hòa Bình ở thị xã Buôn Ma Thuột. Ảnh: TTXVN

Chiến thắng Buôn Ma Thuột là sự nỗ lực của quân và dân các dân tộc tỉnh Đắk Lắk phát huy lòng yêu nước nồng nàn, căm thù giặc cao độ, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, đã đoàn kết một lòng, thủy chung son sắt, quả cảm kiên cường suốt 30 năm gian khổ, vùng lên chiến đấu, giải phóng quê hương, làm nên thắng lợi vẻ vang. Thắng lợi to lớn, toàn diện của trận Buôn Ma Thuột đã tạo ra đột biến về chiến lược, tạo ra thế và lực mới để ta giành thắng lợi từ bộ phận đến giành thắng lợi hoàn toàn, xuất hiện thời cơ chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam nhanh hơn, chín muồi hơn. Đó là cơ sở để Đảng ta bổ sung quyết tâm chiến lược, rút ngắn thời gian kế hoạch chiến lược giải phóng miền Nam trong 2 năm xuống còn 55 ngày đêm, kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo các hướng chiến trường nắm thời cơ, huy động toàn bộ lực lượng, mở ra chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, tiến lên giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Trong cuốn Kỷ yếu Hội thảo khoa học Chiến thắng Buôn Ma Thuột (10/3/1975 – 10/3/2005), cố Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp, nguyên Chính ủy, Bí thư Đảng ủy chiến dịch Tây Nguyên nhận xét: Trong chiến dịch Tây Nguyên, ta đã chọn thị xã Buôn Ma Thuột làm then chốt, trận đánh mở đầu theo nguyên tắc tiến công vào chỗ hiểm và yếu để đạt được hai yêu cầu: Phá vỡ thế chiến lược của địch, làm chuyển biến cho được cục diện chiến lược; tạo đà phát triển để tác động đến toàn bộ chiến trường, làm đảo lộn, tạo ra đột biến dẫn đến sự tan vỡ về chiến lược của địch. Giải phóng Buôn Ma Thuột đã mở màn cho chiến dịch Tây Nguyên toàn thắng, đánh dấu một bước suy sụp mới của Mỹ ngụy, thời cơ chiến lược để giành thắng lợi hoàn toàn sớm hơn dự kiến đã xuất hiện.

Trong cuốn sách “Chiến dịch Tây Nguyên đại thắng”, Thượng tướng, Giáo sư Hoàng Minh Thảo (Tư lệnh Chiến dịch Tây Nguyên) cũng nhận định: Sau chiến thắng Tây Nguyên quân ta có một bàn đạp rất vững chắc và cơ động, chiếm ưu thế về địa hình và thế trận hiểm sắc để đánh xuống đồng bằng, mở ra một hành lang chiến lược rất thuận lợi để tiến xuống Sài Gòn, đánh vào sào huyệt của địch. Chiến thắng Tây Nguyên là đòn chiến lược mở đầu, là trận then chốt về chiến lược tạo ra điều kiện và thời cơ cho các trận then chốt, quyết định tiếp theo giành thắng lợi lớn hơn và đi đến toàn thắng.

Trước sự thay đổi nhanh chóng của cục diện chiến trường, ngày 25/3/1975, Bộ Chính trị họp nhận định: Trong suốt 20 năm chống Mỹ, cứu nước chưa bao giờ thuận lợi bằng lúc này; do đó cần nắm vững thời cơ chiến lược mới, tranh thủ thời gian cao độ, nhanh chóng tập trung lực lượng vào hướng chủ yếu, hành động táo bạo, bất ngờ, làm cho địch không kịp dự kiến và không kịp trở tay. Bộ Chính trị quyết tâm hoàn thành giải phóng Sài Gòn và miền Nam trước mùa mưa (5/1975). (Còn nữa)
Phan Anh Dũng

Có thể bạn quan tâm

Bộ đội Biên phòng giúp dân gặt lúa chạy lũ

Bộ đội Biên phòng giúp dân gặt lúa chạy lũ

“Xanh nhà hơn già đồng”, để chủ động ứng phó với mưa lũ, cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Cát Khánh, Ban Chỉ huy Biên phòng Gia Lai đã về thôn Thắng Kiên, xã Đề Gi giúp đỡ người dân thu hoạch lúa.

Đưa thực phẩm vượt khe suối về làng

Đưa thực phẩm vượt khe suối về làng

Do ảnh hưởng của mưa lớn, rạng sáng 28/10, tuyến đường duy nhất nối 5 thôn Ngọc Nang, Mô Po, Xa Úa, Ngọc Lân, Tu Răng về trung tâm xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi bị sạt lở, đứt gãy hoàn toàn. Hơn 400 hộ dân với khoảng 1.700 nhân khẩu đã bị cô lập, khiến mọi việc đi lại, cung ứng lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm cho 5 thôn gặp rất nhiều khó khăn.

Phân luồng giao thông do sạt lở trên đèo Dran

Phân luồng giao thông do sạt lở trên đèo Dran

Chiều 30/10, Sở Xây dựng Lâm Đồng đã có thông báo phân luồng, tổ chức giao thông trên Quốc lộ 20 trong thời gian sửa chữa chữa, khắc phục sự cố sạt lở trên đèo Dran, thuộc địa phận phường Xuân Trường - Đà Lạt.

Cử tri mong muốn có phương án lâu dài giảm thiểu thiệt hại do sạt lở đất

Cử tri mong muốn có phương án lâu dài giảm thiểu thiệt hại do sạt lở đất

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, chiều 30/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021 - 2025: phát triển kinh tế - xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế và đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030. Các nội dung này đều được truyền hình, phát thanh trực tiếp và nhiều cử tri tại tỉnh Lào Cai đặc biệt quan tâm theo dõi.

Mưa lớn, nhiều trường học ở Lâm Đồng cho học sinh nghỉ học

Mưa lớn, nhiều trường học ở Lâm Đồng cho học sinh nghỉ học

Cơn mưa lớn từ tối 29/10 kéo dài đến sáng 30/10 đã khiến nước nhiều tuyến đường giao thông ở các địa phương ven biển tỉnh Lâm Đồng bị ngập, có nơi ngập nặng, nhất là các nơi đang chịu ảnh hưởng của mưa lũ. Nước tại nhiều sông, suối tiếp tục dâng cao, các vùng trũng, xung yếu vẫn đang bị chia cắt, ngập lụt. Tình hình mưa lũ vẫn còn diễn biến phức tạp. Để đảm bảo an toàn cho giáo viên và học sinh, nhiều trường học đã chủ động cho học sinh nghỉ học.

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài cuối: 'Học dân' để xác định đường lối, chính sách phù hợp

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài cuối: 'Học dân' để xác định đường lối, chính sách phù hợp

Trong tiến trình đổi mới phương thức lãnh đạo, một cụm từ giản dị mà hàm chứa sức nặng tư tưởng đã xuất hiện trang trọng trong Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030) đó là “học dân”. Từ hai chữ ấy, một cánh cửa mới mở ra trong lý luận của Đảng và tư duy lãnh đạo hiện đại.

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 3: Kiến tạo chính quyền phục vụ và phát huy nội lực

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 3: Kiến tạo chính quyền phục vụ và phát huy nội lực

Trong hành trình đổi mới phương thức lãnh đạo, khi Đảng chuyển từ “lãnh đạo, chỉ đạo” sang “đồng hành”, từ “quản lý” sang “phục vụ”, mô hình chính quyền ở Phường 1 Bảo Lộc và xã biên giới Quảng Trực (Lâm Đồng) đang khẳng định một hướng đi mới. Đó là xây dựng hệ thống vận hành minh bạch, dữ liệu hóa và gắn chặt với lòng dân.

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 2: Người giữ 'tần số' niềm tin giữa đại ngàn Ea K’Tur

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 2: Người giữ 'tần số' niềm tin giữa đại ngàn Ea K’Tur

Với 64 năm tuổi đời, 31 năm học và làm theo Đảng, bà H’Bliăk Niê (tên buôn làng thường gọi là Ami Bơng) vẫn bền bỉ giữ nguồn năng lượng, niềm tin vào Đảng. Mỗi ngày, nguồn năng lượng ấy càng được nhân lên và truyền đi "tín hiệu" bền bỉ của niềm tin, lan tỏa trong cộng đồng các dân tộc anh em. Bà là một trong số ít những già làng được đồng bào suy tôn.

Tìm kiếm nạn nhân bị nước cuốn mất tích khi đánh bắt cá trên sông Pô Kô

Tìm kiếm nạn nhân bị nước cuốn mất tích khi đánh bắt cá trên sông Pô Kô

Ngày 29/10, Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Pék Đỗ Đăng Dự thông tin, lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm người đàn ông bị nước cuốn trôi, mất tích khi đang đánh bắt cá tại khu vực sông Pô Kô, đoạn đi qua thôn 14A, xã Đăk Pék. Nạn nhân là ông A Na (sinh năm 1977, không rõ hộ khẩu thường trú).

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Mưa lớn trong nhiều ngày qua, nhất là từ đêm 28/10 đến ngày 29/10, khiến vùng núi cao của các xã Trà My, Trà Tân, Trà Giáp, thành phố Đà Nẵng bị sạt lở nhiều nơi. Hàng loạt tuyến giao thông vừa mới khôi phục, tạm thông tuyến đã tiếp tục bị sạt lở nặng, tái diễn tình trạng ách tắc. Lũ quét và sạt lở núi khiến nhiều người bị thương.

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Sau 4 ngày mưa lớn kéo dài vùng núi của tỉnh Quảng Ngãi đã “no nước” gây sạt lở hàng trăm vị trí; những dòng nước lũ “đỏ ngầu” “cuồn cuộn” đang tiếp tục đổ về xuôi khiến nhiều khu vực khu dân cư vùng hạ lưu các sông bị ngập sâu, chia cắt.

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Sáng 29/10, ông Đinh Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trên địa bàn xã có 1 trường hợp là anh A Pôr (sinh năm 1994, trú thôn Làng Đung) không may bị nước lũ cuốn trôi. Lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm nạn nhân mất tích.

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Chiều 28/10, ông Nguyễn Văn Vinh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa cho biết, khoảng 14 giờ cùng ngày, 4 vị trí từ Km23 - Km26, thuộc Tỉnh lộ 9 đi qua các xã khu vực miền núi của tỉnh đã xảy ra sạt lở khiến một lượng đất, đá chắn ngang đường làm các phương tiện không thể lưu thông qua khu vực này.

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Sáng 28/10, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do Thứ trưởng Võ Văn Hưng làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Điện Biên về kết quả thực hiện bố trí dân cư vùng thiên tai cấp bách; điều chỉnh Đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La (Đề án 666) và kết quả thực hiện 2 Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trên địa bàn tỉnh Điện Biên.