Các phương án phát huy hiệu quả dự án hồ chứa nước Ia Mơr

Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr,. Ảnh : TTXVN
Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr,. Ảnh : TTXVN

Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr, nằm trên địa bàn hai tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk đã đủ năng lực cấp nước tưới cho 14.347 ha trong khu vực. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả dự án như mục tiêu ban đầu thì tỉnh Gia Lai cần chuyển đổi mục đích sử dụng 4.757 ha rừng để tạo khu tưới. Xung quanh vấn đề đảm bảo hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án nếu tiếp tục chuyển đổi mục đích sử dụng diện tích rừng trên, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp.

Các phương án phát huy hiệu quả dự án hồ chứa nước Ia Mơr ảnh 1Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr,. Ảnh : TTXVN

*Xin Thứ trưởng cho biết, tại sao Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr đã đủ năng lực cấp nước tưới cho 14.347 ha nhưng khu tưới thực tế chỉ đạt 66% theo thiết kế. Điều này chưa phát huy tối đa nhiệm vụ ban đầu đặt ra, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn lực đầu tư và tạo tâm lý bức xúc trong nhân dân, đặc biệt tại địa phương có dự án?

- Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr (dự án) thuộc nhóm A, nằm trên địa bàn hai tỉnh Gia LaiĐắk Lắk, sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Đây là dự án quan trọng trong chiến lược an ninh, quốc phòng biên giới và phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Dự án được Thủ tướng Chính phủ thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi năm 1998, cho phép thực hiện đầu tư năm 2005, đến nay đã 18 năm. Để thực hiện dự án thời điểm đó sẽ phải chuyển đổi mục đích sử dụng khoảng 14.000 ha rừng tại hai tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk.

Thời điểm đó, Nhà nước có chủ trương khai hoang rừng nghèo kiệt để lấy đất sản xuất, sinh kế cho người dân, đồng thời gắn với chủ trương di dân phía Bắc vào để phát triển các dự án kinh tế - xã hội. Dự án còn có mục tiêu đảm bảo quốc phòng an ninh biên giới Việt Nam – Campuchia. Đó là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước thời điểm đó.

Cũng vào thời điểm đó, việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân tỉnh.

Đến nay, dự án đã xây dựng hoàn thành hồ Ia Mơr tạo kho nước 178 triệu m3, hồ Pleipai 20,9 triệu m3 và đập dâng IaLốp, hoàn thành xây dựng hệ thống kênh chính, kênh Đông, kênh Tây. Dự án đã đảm bảo đủ năng lực cấp nước tưới cho 14.347 ha. Khu tưới thực tế đã hình thành, người dân đang sản xuất nông nghiệp khoảng 9.449 ha, đạt 66% nhiệm vụ thiết kế; trong đó có 7.170 ha đã đầu tư hệ thống kênh tưới và 2.279 ha đang tiếp tục đầu tư trong giai đoạn 2021-2025.

Còn lại 4.898 ha thuộc địa bàn tỉnh Gia Lai; trong đó có 4.757 ha đất rừng cần phải thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để tạo khu tưới.

Tuy nhiên, thời gian vừa qua, việc chuyển mục đích sử dụng 4.757 ha đất rừng để làm khu tưới trên địa bàn tỉnh Gia Lai bị chậm tiến độ, làm kéo dài thời gian thực hiện dự án và chưa phát huy tối đa nhiệm vụ đặt ra của dự án.

*Như vậy có thể thấy, tỉnh Đắk Lắk đã hoàn thành nhiệm vụ thực hiện dự án của địa phương. Tại sao, tỉnh Gia Lai lại có sự chậm trễ như vậy?

- Đắk Lắk hoàn thành sớm nhiệm vụ là do địa phương đã chuyển đổi mục đích sử dụng rừng vào thời điểm đó (khi thuộc thẩm quyền HĐND tỉnh), còn Gia Lai bây giờ mới chuyển đổi nên theo quy định hiện hành, thẩm quyền của Quốc hội.

Tại thời điểm năm 2005, tỉnh Đắk Lắk đã có chủ trương lập dự án phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng Làng Thanh niên lập nghiệp ở khu vực 4.000 ha thuộc vùng tưới của dự án. Nhờ đó, việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đã được thực hiện nhanh chóng. Hiện nay, khu vực đã hình thành khu tưới với khoảng 4.000 ha và đem lại hiệu quả kinh tế cao. Người dân đã thoát nghèo và đang làm giàu trên chính mảnh đất này.

Còn tỉnh Gia Lai vào thời điểm đó chưa có các dự án để di dân nên quan điểm của tỉnh là để tránh việc không quản lý được đất đai thì có dân đến đâu sẽ chuyển mục đích sử dụng rừng đến đó. Do đó, tỉnh không chuyển đổi ngay tất cả diện tích rừng cần chuyển.

Theo tôi, thời điểm đó tỉnh có quan điểm như vậy là phù hợp. Đây là khu vực biên giới, nếu chuyển đổi ngay mà không quản lý được thì sẽ rất phức tạp.

Do việc chuyển dần từng bước nên đến thời điểm này theo mục tiêu ban đầu của dự án, tỉnh Gia Lai sẽ còn phải chuyển đổi 4.757 ha rừng.

*Nếu tiếp tục chuyển đổi diện tích rừng trên sẽ đảm bảo đúng mục tiêu dự án. Tuy nhiên, việc chuyển đổi với diện tích rừng lớn như vậy sẽ đem lại hiệu quả về mặt kinh tế - xã hội ra sao, thưa Thứ trưởng?

-Với mục tiêu ban đầu của dự án thì việc chuyển đổi diện tích rừng còn lại là không sai. Tỉnh cần tiếp tục chuyển đổi mục đích sử dụng diện tích rừng trên để đảm bảo mục tiêu ban đầu đặt ra.

Tuy nhiên, theo tôi, nếu tiếp tục chuyển đổi để đảm bảo mục tiêu ban đầu của dự án cũng sẽ tạo ra các hệ lụy.

Một là vấn đề phải trồng rừng thay thế. Đây là diện tích rừng tự nhiên nên khi quy đổi sang trồng rừng thay thế sẽ gấp 3 lần. Như vậy, diện tích rừng cần trồng thay thế là gần 15.000 ha. Cùng với đó là số vốn đầu tư trồng rừng thay thế khoảng 1.200 tỷ đồng.

Vấn đề cần đặt ra là có đủ số vốn và diện tích đất như trên để đảm bảo cho việc trồng rừng thay thế hay không? Đây sẽ là vấn đề rất khó có lời giải.

Hệ lụy thứ hai là nếu chuyển đổi được diện tích rừng trên xong, địa phương lại chia cho các hộ trồng lúa, hoa màu… với mỗi mảnh ruộng, thửa đất thì hiệu quả sản xuất liệu có đạt được?

Để chuyển đổi diện tích rừng này cần phải có những dự án phát triển nông nghiệp công nghệ cao hoặc các dự án khác để làm động lực phát triển cho khu vực này. Như vậy, việc chuyển đổi này mới thực sự đem hiệu quả kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện nay, việc thu hút được những đầu tư như vậy chưa nhìn thấy.

Hệ lụy thứ 3 là khi di dân lên đây sẽ đòi hỏi về hạ tầng rất lớn. Tỉnh sẽ phải cần hàng nghìn tỷ đồng để đầu tư cho vấn đề này.

*Với thực tế trên, xin Thứ trưởng cho biết Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có ý kiến như thế nào?

- Với thực tế này, Bộ đã góp ý cho địa phương 3 phương án.

Phương án thứ nhất là tiếp tục chuyển đổi mục đích sử dụng 4.757 ha rừng này theo mục tiêu ban đầu của dự án thì phải giải quyết được 3 hệ lụy trên. Đồng thời, tỉnh phải cân đối được nguồn vốn để đảm bảo các vấn đề trên, còn Ngân sách Trung ương sẽ khó có thể bố trí đủ vốn cho vấn đề này.

Phương án hai là không chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng mà nghiên cứu các vùng tưới khác mà vẫn đảm bảo vùng tưới khoảng 14.000 ha như mục tiêu dự án đặt ra. Để đảm bảo mục tiêu này là hoàn toàn có khả thi vì hiện nay Đắk Lắk đang xin cung cấp nước cho thêm khoảng 4.000 ha và chỉ cần nối thêm các đường dẫn nước tới các khu vực cần tưới, với kinh phí cần đầu tư khoảng 700 tỷ đồng là có thể tưới cho vùng 3.500 ha. Hiện địa phương này đã đề xuất nhưng do mục tiêu đảm bảo vùng tưới ban đầu của dự án nên chưa có quyết định.

Hay tỉnh Gia Lai cũng có hàng nghìn hecta cần tưới bên cạnh diện tích của dự án, hiện người dân đang sản xuất nông nghiệp nhưng gặp khó khăn về nguồn nước tưới.

Về mở rộng vùng tưới, trong nghiên cứu của Bộ và hai địa phương này có thể lên tới 18.000 ha và hồ chứa vẫn đảm bảo cung ứng đủ nguồn nước. Như vậy sẽ cần rà soát điều chỉnh nhiệm vụ theo hướng tăng diện tích và phạm vi vùng tưới của dự án.

Cùng với đó, dự án vẫn cải tạo môi trường, sinh thái khu vực, nâng cao mực nước ngầm tạo độ ẩm hỗ trợ cho 4.757 ha rừng không chuyển đổi để khôi phục hệ sinh thái rừng. Hiện diện tích rừng này là rừng nghèo kiệt, khó phát triển, chủ yếu phát triển vào mùa mưa, còn mùa khô thì đây là điểm cực hạn. Như vậy dự án sẽ bổ sung nhiệm vụ hỗ trợ làm ẩm cho diện tích rừng này.

Về phương án 3, hiện nay tỉnh Gia Lai đang đề nghị xin chuyển đổi 12.000 ha rừng cao su ở quanh khu vực hồ chứa Ia Mơr thành vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Vì ở khu vực này, cây cao su đem lại hiệu quả kinh tế không cao. Nếu chủ trương này được thực thi thì dự án sẽ cung ứng nước cho 12.000 ha này.

*Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

Bích Hồng


(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Nỗ lực tuyên truyền thay đổi ‘nếp nghĩ, cách làm’ cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Nỗ lực tuyên truyền thay đổi ‘nếp nghĩ, cách làm’ cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Từ những buôn làng heo hút tại xã Trường Sơn (tỉnh Quảng Bình) đến các thôn bản xa xôi tại xã Ea Sô (tỉnh Đắk Lắk), những người phụ nữ dân tộc thiểu số vốn lâu nay bị bó buộc bởi định kiến giới, hủ tục và nghèo đói đang từng bước thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” với sự tiếp sức của dự án 8.

Cánh tay nối dài của Đảng với đồng bào dân tộc thiểu số

Cánh tay nối dài của Đảng với đồng bào dân tộc thiểu số

Ông Điểu Dũng làm Trưởng thôn Thác Dài, xã Phú Văn, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước đã được gần 10 năm. Với sự tận tâm và trách nhiệm, ông đã trở thành điểm tựa vững chắc, tiếp thêm động lực cho nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.

Ứng dụng công nghệ cao giúp nông dân tăng thu nhập gấp từ 3 - 10 lần

Ứng dụng công nghệ cao giúp nông dân tăng thu nhập gấp từ 3 - 10 lần

Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trà Vinh cho biết, hiện toàn tỉnh có hơn 29.700 ha đất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao như: tưới phun bán tự động, nhà lưới, sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ, ASC; nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao... Các mô hình này cho năng suất, chất lượng vượt trội, hiệu quả kinh tế cao hơn từ 3 đến 10 lần so với phương thức truyền thống.

Nâng cao ‘quyền năng’ kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Nâng cao ‘quyền năng’ kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Từ những tổ tiết kiệm nhỏ trong cộng đồng đến các mô hình sinh kế hiệu quả, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu sốn tại các vùng miền trên cả nước đang từng bước chuyển đổi mạnh mẽ. Khi được hỗ trợ đúng lúc, đúng cách, chị em không chỉ cải thiện thu nhập, mà còn tự tin làm chủ cuộc sống, trở thành điểm tựa vững chắc cho gia đình và cộng đồng.

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Từ ngày 5 - 9/6, Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Cha Lo và Đồn Biên phòng Cà Xèng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình) đã huy động cán bộ, chiến sĩ xuống ruộng giúp nhân dân thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân tại các cánh đồng bản Rục Làn, xã Thượng Hóa và bản Ka Ai, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa.

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Theo thông tin ban đầu từ huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, do ảnh hưởng của trận mưa lớn vào rạng sáng 9/6, nước lũ đầu nguồn Sông Năng đổ về. Đến khoảng 9 giờ sáng cùng ngày, tại khu vực cầu tràn Bộc Bố - Nhạn Môn thuộc địa bàn xã Bộc Bố nước dâng cao, chảy xiết. Lúc đó, một người dân trong khi đi qua cầu tràn này không may đã bị nước lũ cuốn trôi, tử vong.

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Ngày 9/6, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", gặp mặt, biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong học và làm theo Bác.

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Ngày 9/6, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Yên Bái, Hội Chữ thập đỏ tỉnh và UBND thành phố Yên Bái tổ chức chương trình “Chắp cánh ước mơ cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái”. Hoạt động nhằm lan tỏa tình yêu thương, chia sẻ những khó khăn, thiệt thòi và tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái có cơ hội học tập, phát triển bản thân.

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Liên quan đến những bất cập trong việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh của Chi cục Nông nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum tiếp tục có văn bản yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị, quy trình, trình tự cấp mã số vùng trồng đối với Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh (số 2056/UBND-KTN ngày 6/6/2025).

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn do thời tiết và địa hình hiểm trở, các đơn vị thi công thuộc dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên đang nỗ lực huy động tối đa nhân lực, thiết bị, linh hoạt tổ chức thi công để đảm bảo hoàn thành toàn tuyến trước ngày 19/8 theo chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng Chính phủ.

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Trong những thôn xóm tại huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa), một ngày mới bắt đầu như bao miền quê yên bình khác. Nhưng phía sau khung cảnh quen thuộc ấy là những thay đổi tích cực trong đời sống gia đình và vị thế người phụ nữ.

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Từ vùng quê với muôn vàn khó khăn, xã Bình Hòa Nam (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An) đang từng bước chuyển mình trở thành xã nông thôn mới vào năm 2020, mục tiêu thành xã nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2025 với sự chung sức đồng lòng của người dân và những định hướng quyết liệt từ chính quyền.

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Ngày 6/6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức tổng kết thực hiện phong trào "Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa" giai đoạn 2021 - 2025 và sơ kết công tác MTTQ Việt Nam tham gia thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

Tính đến đầu tháng 6/2025, tất cả 11/11 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh An Giang đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, dột nát, sớm hơn so với kế hoạch của Ban Chỉ đạo tỉnh.

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Kon Tum thông tin, đến đầu tháng 6/2025, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát ở tỉnh đạt 97% trong tổng số hơn 2.700 hộ. Tuy nhiên, qua rà soát, các huyện, thành phố đã đề xuất phê duyệt bổ sung thêm 1.312 hộ có nhà tạm, nhà dột nát cần xóa.

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Qua đợt kiểm tra toàn diện hệ thống cầu treo dân sinh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai đã phát hiện nhiều cây cầu xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và tính mạng người dân.

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Ngày 5/6, Công ty Điện lực Kon Tum phối hợp với chính quyền xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei tổ chức bàn giao 5 căn nhà tình nghĩa cho các hộ nghèo người đồng bào dân tộc thiểu số thôn Đăk Bối (xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum).

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, do chịu ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục qua Bắc Trung Bộ kết hợp với hội tụ gió trên 3.000 m, các khu vực trong tỉnh Yên Bái đêm ngày 4 và sáng 5/6 có mưa rào, mưa to và dông. Mưa lũ to gây thiệt hại hơn 30 ha diện tích nông nghiệp của người dân và một số công trình giao thông ở huyện Văn Yên.

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Những ngày qua, khu vực các huyện miền núi biên giới Tương Dương, Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An có mưa to. Đặc biệt, vào các ngày 28, 29/5 và tối 4/6, mưa rất to đã gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16 khiến giao thông bị chia cắt hoàn toàn.