Các phương án phát huy hiệu quả dự án hồ chứa nước Ia Mơr

Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr,. Ảnh : TTXVN
Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr,. Ảnh : TTXVN

Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr, nằm trên địa bàn hai tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk đã đủ năng lực cấp nước tưới cho 14.347 ha trong khu vực. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả dự án như mục tiêu ban đầu thì tỉnh Gia Lai cần chuyển đổi mục đích sử dụng 4.757 ha rừng để tạo khu tưới. Xung quanh vấn đề đảm bảo hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án nếu tiếp tục chuyển đổi mục đích sử dụng diện tích rừng trên, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp.

Các phương án phát huy hiệu quả dự án hồ chứa nước Ia Mơr ảnh 1Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr,. Ảnh : TTXVN

*Xin Thứ trưởng cho biết, tại sao Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr đã đủ năng lực cấp nước tưới cho 14.347 ha nhưng khu tưới thực tế chỉ đạt 66% theo thiết kế. Điều này chưa phát huy tối đa nhiệm vụ ban đầu đặt ra, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn lực đầu tư và tạo tâm lý bức xúc trong nhân dân, đặc biệt tại địa phương có dự án?

- Dự án Công trình thủy lợi hồ chứa nước Ia Mơr (dự án) thuộc nhóm A, nằm trên địa bàn hai tỉnh Gia LaiĐắk Lắk, sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Đây là dự án quan trọng trong chiến lược an ninh, quốc phòng biên giới và phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Dự án được Thủ tướng Chính phủ thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi năm 1998, cho phép thực hiện đầu tư năm 2005, đến nay đã 18 năm. Để thực hiện dự án thời điểm đó sẽ phải chuyển đổi mục đích sử dụng khoảng 14.000 ha rừng tại hai tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk.

Thời điểm đó, Nhà nước có chủ trương khai hoang rừng nghèo kiệt để lấy đất sản xuất, sinh kế cho người dân, đồng thời gắn với chủ trương di dân phía Bắc vào để phát triển các dự án kinh tế - xã hội. Dự án còn có mục tiêu đảm bảo quốc phòng an ninh biên giới Việt Nam – Campuchia. Đó là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước thời điểm đó.

Cũng vào thời điểm đó, việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân tỉnh.

Đến nay, dự án đã xây dựng hoàn thành hồ Ia Mơr tạo kho nước 178 triệu m3, hồ Pleipai 20,9 triệu m3 và đập dâng IaLốp, hoàn thành xây dựng hệ thống kênh chính, kênh Đông, kênh Tây. Dự án đã đảm bảo đủ năng lực cấp nước tưới cho 14.347 ha. Khu tưới thực tế đã hình thành, người dân đang sản xuất nông nghiệp khoảng 9.449 ha, đạt 66% nhiệm vụ thiết kế; trong đó có 7.170 ha đã đầu tư hệ thống kênh tưới và 2.279 ha đang tiếp tục đầu tư trong giai đoạn 2021-2025.

Còn lại 4.898 ha thuộc địa bàn tỉnh Gia Lai; trong đó có 4.757 ha đất rừng cần phải thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để tạo khu tưới.

Tuy nhiên, thời gian vừa qua, việc chuyển mục đích sử dụng 4.757 ha đất rừng để làm khu tưới trên địa bàn tỉnh Gia Lai bị chậm tiến độ, làm kéo dài thời gian thực hiện dự án và chưa phát huy tối đa nhiệm vụ đặt ra của dự án.

*Như vậy có thể thấy, tỉnh Đắk Lắk đã hoàn thành nhiệm vụ thực hiện dự án của địa phương. Tại sao, tỉnh Gia Lai lại có sự chậm trễ như vậy?

- Đắk Lắk hoàn thành sớm nhiệm vụ là do địa phương đã chuyển đổi mục đích sử dụng rừng vào thời điểm đó (khi thuộc thẩm quyền HĐND tỉnh), còn Gia Lai bây giờ mới chuyển đổi nên theo quy định hiện hành, thẩm quyền của Quốc hội.

Tại thời điểm năm 2005, tỉnh Đắk Lắk đã có chủ trương lập dự án phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng Làng Thanh niên lập nghiệp ở khu vực 4.000 ha thuộc vùng tưới của dự án. Nhờ đó, việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đã được thực hiện nhanh chóng. Hiện nay, khu vực đã hình thành khu tưới với khoảng 4.000 ha và đem lại hiệu quả kinh tế cao. Người dân đã thoát nghèo và đang làm giàu trên chính mảnh đất này.

Còn tỉnh Gia Lai vào thời điểm đó chưa có các dự án để di dân nên quan điểm của tỉnh là để tránh việc không quản lý được đất đai thì có dân đến đâu sẽ chuyển mục đích sử dụng rừng đến đó. Do đó, tỉnh không chuyển đổi ngay tất cả diện tích rừng cần chuyển.

Theo tôi, thời điểm đó tỉnh có quan điểm như vậy là phù hợp. Đây là khu vực biên giới, nếu chuyển đổi ngay mà không quản lý được thì sẽ rất phức tạp.

Do việc chuyển dần từng bước nên đến thời điểm này theo mục tiêu ban đầu của dự án, tỉnh Gia Lai sẽ còn phải chuyển đổi 4.757 ha rừng.

*Nếu tiếp tục chuyển đổi diện tích rừng trên sẽ đảm bảo đúng mục tiêu dự án. Tuy nhiên, việc chuyển đổi với diện tích rừng lớn như vậy sẽ đem lại hiệu quả về mặt kinh tế - xã hội ra sao, thưa Thứ trưởng?

-Với mục tiêu ban đầu của dự án thì việc chuyển đổi diện tích rừng còn lại là không sai. Tỉnh cần tiếp tục chuyển đổi mục đích sử dụng diện tích rừng trên để đảm bảo mục tiêu ban đầu đặt ra.

Tuy nhiên, theo tôi, nếu tiếp tục chuyển đổi để đảm bảo mục tiêu ban đầu của dự án cũng sẽ tạo ra các hệ lụy.

Một là vấn đề phải trồng rừng thay thế. Đây là diện tích rừng tự nhiên nên khi quy đổi sang trồng rừng thay thế sẽ gấp 3 lần. Như vậy, diện tích rừng cần trồng thay thế là gần 15.000 ha. Cùng với đó là số vốn đầu tư trồng rừng thay thế khoảng 1.200 tỷ đồng.

Vấn đề cần đặt ra là có đủ số vốn và diện tích đất như trên để đảm bảo cho việc trồng rừng thay thế hay không? Đây sẽ là vấn đề rất khó có lời giải.

Hệ lụy thứ hai là nếu chuyển đổi được diện tích rừng trên xong, địa phương lại chia cho các hộ trồng lúa, hoa màu… với mỗi mảnh ruộng, thửa đất thì hiệu quả sản xuất liệu có đạt được?

Để chuyển đổi diện tích rừng này cần phải có những dự án phát triển nông nghiệp công nghệ cao hoặc các dự án khác để làm động lực phát triển cho khu vực này. Như vậy, việc chuyển đổi này mới thực sự đem hiệu quả kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện nay, việc thu hút được những đầu tư như vậy chưa nhìn thấy.

Hệ lụy thứ 3 là khi di dân lên đây sẽ đòi hỏi về hạ tầng rất lớn. Tỉnh sẽ phải cần hàng nghìn tỷ đồng để đầu tư cho vấn đề này.

*Với thực tế trên, xin Thứ trưởng cho biết Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có ý kiến như thế nào?

- Với thực tế này, Bộ đã góp ý cho địa phương 3 phương án.

Phương án thứ nhất là tiếp tục chuyển đổi mục đích sử dụng 4.757 ha rừng này theo mục tiêu ban đầu của dự án thì phải giải quyết được 3 hệ lụy trên. Đồng thời, tỉnh phải cân đối được nguồn vốn để đảm bảo các vấn đề trên, còn Ngân sách Trung ương sẽ khó có thể bố trí đủ vốn cho vấn đề này.

Phương án hai là không chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng mà nghiên cứu các vùng tưới khác mà vẫn đảm bảo vùng tưới khoảng 14.000 ha như mục tiêu dự án đặt ra. Để đảm bảo mục tiêu này là hoàn toàn có khả thi vì hiện nay Đắk Lắk đang xin cung cấp nước cho thêm khoảng 4.000 ha và chỉ cần nối thêm các đường dẫn nước tới các khu vực cần tưới, với kinh phí cần đầu tư khoảng 700 tỷ đồng là có thể tưới cho vùng 3.500 ha. Hiện địa phương này đã đề xuất nhưng do mục tiêu đảm bảo vùng tưới ban đầu của dự án nên chưa có quyết định.

Hay tỉnh Gia Lai cũng có hàng nghìn hecta cần tưới bên cạnh diện tích của dự án, hiện người dân đang sản xuất nông nghiệp nhưng gặp khó khăn về nguồn nước tưới.

Về mở rộng vùng tưới, trong nghiên cứu của Bộ và hai địa phương này có thể lên tới 18.000 ha và hồ chứa vẫn đảm bảo cung ứng đủ nguồn nước. Như vậy sẽ cần rà soát điều chỉnh nhiệm vụ theo hướng tăng diện tích và phạm vi vùng tưới của dự án.

Cùng với đó, dự án vẫn cải tạo môi trường, sinh thái khu vực, nâng cao mực nước ngầm tạo độ ẩm hỗ trợ cho 4.757 ha rừng không chuyển đổi để khôi phục hệ sinh thái rừng. Hiện diện tích rừng này là rừng nghèo kiệt, khó phát triển, chủ yếu phát triển vào mùa mưa, còn mùa khô thì đây là điểm cực hạn. Như vậy dự án sẽ bổ sung nhiệm vụ hỗ trợ làm ẩm cho diện tích rừng này.

Về phương án 3, hiện nay tỉnh Gia Lai đang đề nghị xin chuyển đổi 12.000 ha rừng cao su ở quanh khu vực hồ chứa Ia Mơr thành vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Vì ở khu vực này, cây cao su đem lại hiệu quả kinh tế không cao. Nếu chủ trương này được thực thi thì dự án sẽ cung ứng nước cho 12.000 ha này.

*Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

Bích Hồng


(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Đa dạng hóa sinh kế, giúp đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo, phát triển bền vững

Đa dạng hóa sinh kế, giúp đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo, phát triển bền vững

Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, các địa phương tỉnh Lâm Đồng đã xây dựng, triển khai nhiều mô hình phát triển kinh tế hộ gia đình phù hợp với điều kiện đặc thù tại chỗ cũng như tập quán canh tác của bà con. Kết quả là hàng nghìn hộ gia đình là đồng bào dân tộc thiểu số đã thoát nghèo bền vững và tỷ lệ giảm nghèo nhiều năm nay đều vượt kế hoạch.

Sơn La: Mưa lũ khiến một số bản bị cô lập, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp

Sơn La: Mưa lũ khiến một số bản bị cô lập, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp

Trên địa bàn tỉnh Sơn La có mưa vừa, mưa to đến rất to, khiến nhiều nơi tiếp tục xảy ra ngập lụt, gây thiệt hại về nhà ở, diện tích sản xuất nông nghiệp của người dân và hệ thống cơ sở hạ tầng, giao thông đi lại khó khăn. Đặc biệt, nước ngập sâu khiến một số bản bị cô lập, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp.

Động lực để thầy và trò vùng cao 'vượt khó', bám trường, giữ lớp

Động lực để thầy và trò vùng cao 'vượt khó', bám trường, giữ lớp

Nằm cheo leo trên ngọn đồi cao giữa xã biên giới Lao Chải (Tuyên Quang), Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Xín Chải là một trong 248 điểm trường đang được Trung ương ưu tiên đầu tư theo chủ trương lớn về phát triển giáo dục vùng khó. Trong khung cảnh núi non hiểm trở, cuộc sống thiếu thốn đủ bề, chủ trương này như một luồng sinh khí mới, tiếp thêm động lực để thầy và trò vượt khó, bám trường, giữ lớp.

Mưa lũ gây nhiều thiệt hại tại Sơn La

Mưa lũ gây nhiều thiệt hại tại Sơn La

Từ tối 31/7 đến sáng 1/8, trên địa bàn tỉnh Sơn La, nhiều nơi tiếp tục xảy ra mưa lũ, gây thiệt hại về nhà ở, nông nghiệp của người dân và hệ thống cơ sở hạ tầng nông thôn.

Hỗ trợ nguồn lực giúp Điện Biên tăng tốc trong công tác xóa nhà tạm

Hỗ trợ nguồn lực giúp Điện Biên tăng tốc trong công tác xóa nhà tạm

Ngày 1/8, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên tổ chức lễ tiếp nhận 2,5 tỷ đồng kinh phí hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát do Công đoàn Ngân hàng Việt Nam trao tặng. Đây là nguồn lực thiết thực, góp phần cùng địa phương đẩy nhanh tiến độ hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm cho hộ nghèo, hộ khó khăn trên địa bàn.

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Đợt mưa lũ vừa qua, nhiều gia đình tại xã Chiềng Sơ (tỉnh Sơn La) bị mất nhà cửa, tài sản và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng là vô cùng cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất, xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đã đánh giá, thống kê và trình danh sách 21 trường dự kiến sẽ được đầu tư xây dựng.

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 3 (trực thuộc UBND tỉnh Lâm Đồng), việc triển khai các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh Đắk Nông (cũ) đang gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi. Thêm vào đó, một số dự án chưa được bố trí đủ vốn từ ngân sách địa phương, trong khi hạn định hoàn thành là vào cuối năm 2025.

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Ngày 31/7, xã Quảng Uyên (tỉnh Cao Bằng) tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025. Đây là một trong 21 địa phương được Bộ Công an lựa chọn tổ chức điểm Ngày hội cấp tỉnh nhằm lan tỏa phong trào toàn dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự ngay từ cơ sở.

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh là 14.840 tỷ đồng (sau khi hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên). Tỉnh Đắk Lắk xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, do đó trong thời gian tới sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Gia Lai, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 4.075 ca nghi sởi, trong đó có 594 ca dương tính, 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 4.060 ca, tử vong tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 ghi nhận 15 ca mắc/0 ca tử vong).

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Tuổi trẻ tỉnh Cà Mau đã triển khai chuỗi hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa - Uống nước nhớ nguồn" với nhiều dấu ấn thiết thực nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Nổi bật nhất là việc ra quân cao điểm hỗ trợ phong trào "xóa nhà tạm, nhà dột nát", góp phần mang lại mái ấm khang trang cho nhiều gia đình chính sách.

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.