Cách mạng Tháng 8 trên đất Cố đô Huế

Nhân dân Thừa Thiên - Huế tham gia giành chính quyền và kéo vào cửa Thượng Tứ ngày 23/8/1945, ngày cách mạng thắng lợi tại Huế. Ảnh: Tư liệu/TTXVN phát
Nhân dân Thừa Thiên - Huế tham gia giành chính quyền và kéo vào cửa Thượng Tứ ngày 23/8/1945, ngày cách mạng thắng lợi tại Huế. Ảnh: Tư liệu/TTXVN phát
Cách đây 75 năm, Thừa Thiên-Huế là Thủ đô phong kiến, đầu não của chính quyền bù nhìn cả nước, nơi đóng quân và bộ máy tối cao của cố vấn Nhật nhưng sự lãnh đạo của lực lượng Việt Minh đã tập hợp, quy tụ được sức mạnh của các tầng lớp nhân dân, trong đó có cả tầng lớp quan lại phong kiến yêu nước làm nên thắng lợi trọn vẹn của cuộc Cách mạng Tháng 8 năm 1945 tại đây, góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc.
Cách mạng Tháng 8 trên đất Cố đô Huế ảnh 1Nhân dân Thừa Thiên - Huế tham gia giành chính quyền và kéo vào cửa Thượng Tứ ngày 23/8/1945, ngày cách mạng thắng lợi tại Huế. Ảnh: Tư liệu/TTXVN phát
Khí thế cách mạng như “triều dâng, thác đổ”
Sau khi có Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” của Trung ương Đảng vào tháng 3/1945, Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế khi đó đã chủ động quyết định thời cơ khởi nghĩa, xúc tiến công tác chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang, chủ động vận động nội các của Chính phủ Trần Trọng Kim từ chức, cô lập những phần tử phản động, phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn tỉnh. Ngày 15/8/1945, Thường vụ Tỉnh ủy triệu tập Hội nghị toàn tỉnh thông qua kế hoạch khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. Trước sự phát triển mạnh mẽ của cao trào cách mạng trong cả nước, Chính phủ Trần Trọng Kim lúc này hoang mang cao độ. Từ ngày 18-22/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa các huyện của tỉnh Thừa Thiên-Huế đã tổ chức lực lượng khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi. Tại thành phố Huế, trung tâm đầu não của chế độ phong kiến nhà Nguyễn, ngày 22/8, quần chúng nhân dân đã vùng lên biểu tình, chiếm lĩnh hầu hết các cơ quan, công sở và doanh trại lính bảo an. Trong tối 22/8, Ủy ban Khởi nghĩa của tỉnh đã gửi tối hậu thư cho vua Bảo Đại phải thoái vị.
Chiều 23/8/1945, hàng vạn nhân dân Thừa Thiên-Huế và các đội cứu quốc quân tiến về Sân vận động Huế, dưới rừng cờ đỏ sao vàng hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Nước Việt Nam của người Việt Nam”. Khí thế cách mạng của quần chúng nhân dân như “triều dâng, thác đổ” không gì ngăn cản nổi, đã biến cuộc mít tinh của Chính phủ Trần Trọng Kim mừng việc Nhật trao trả quyền cai trị Nam Kỳ cho triều đinh nhà Nguyễn ở Sân vận động Huế thành cuộc mít tinh biểu dương lực lượng, giành chính quyền của cách mạng. Tại đây, đồng chí Tố Hữu, Chủ tịch Ủy ban Khởi nghĩa đọc diễn văn, tuyên bố từ nay chính quyền về tay nhân dân, đồng thời trân trọng giới thiệu ra mắt Ủy ban nhân dân Cách mạng lâm thời tỉnh Thừa Thiên-Huế do ông Tôn Quang Phiệt làm Chủ tịch.
Ông Nguyễn Trung Chính, 92 tuổi, nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế giai đoạn 1989-1991, là một trong số ít những lão thành cách mạng còn lại của tỉnh Thừa Thiên-Huế đã từng tham gia khởi nghĩa Cách mạng Tháng 8 giành chính quyền cách đây 75 năm. Ở cái tuổi xưa nay hiếm, khi mắt đã mờ, mái tóc đã bạc trắng nhưng ông Nguyễn Trung Chính vẫn còn nhớ rõ được những ký ức hào hùng, sục sôi của những ngày cách mạng mùa thu Tháng 8 năm xưa, khi đó ông 16 tuổi. Và cũng chính từ đây, ông Nguyễn Trung Chính đã gắn bó, đi theo con đường sự nghiệp cách mạng của Đảng, Bác Hồ và dân tộc đã lựa chọn.
Ông Nguyễn Trung Chính nhớ lại, khí thế cách mạng của nhân dân khí đó như “chẻ tre”, sức mạnh khi đó thuộc về Việt Minh nên một số thành phần phản động của Quốc dân Đảng, bọn tay sai thân Nhật hầu như bị cô lập, làm cho quá trình giành chính quyền không bị cản trở nhiều. Chẳng hạn như tại huyện Quảng Điền, trước khi tiến hành khởi nghĩa, lực lượng cách mạng đã kiểm soát được chính quyền ở các làng, các tổng trong huyện mặc dù chưa công bố công khai. Ngay cả Chi huyện Quảng Điền khi đó tên là Đoàn Thức, sau khi nhận được thư của Việt Minh cũng đã hứa sẽ ủng hộ cách mạng, do vậy khi nhân dân đứng lên khởi nghĩa đã nhanh chóng giành thắng lợi tốt đẹp, không phải đổ máu.
Khí thế Cách mạng Tháng 8 giành chính quyền về tay nhân dân ở mảnh đất Kinh đô xưa đã được đồng chí Tố Hữu, người đứng đầu cuộc khởi nghĩa Cách mạng Tháng 8 ở Thừa Thiên-Huế thể hiện cô đọng, xúc cảm và đầy tự hào qua những vần thơ:
“Tháng 8 vùng lên Huế của ta
Quảng, Phong ơi! Hương Thủy, Hương Trà
Phú Vang, Phú Lộc đò lên Huế
Đỏ ngập dòng sông rộn tiếng ca”.
Thắng lợi trọn vẹn
Ngọ Môn biểu tượng của Kinh đô Huế xưa vẫn sừng sững, uy nghiêm, mặc cho bụi thời gian có làm hoen mờ dấu tích vàng son một thời. Nơi đây đã từng chứng kiến biết bao biến động của thời cuộc, trong đó có sự kiện lễ thoái vị của vua Bảo Đại, vị vua cuối cùng của chế độ phong kiến đã tồn tại hàng ngàn năm ở Việt Nam, vào chiều 30/8/1945, mở ra một trang sử mới của dân tộc.
Sau cuộc mít tinh ngày 23/8 tại Sân vận động Huế, Ủy ban nhân dân Cách mạng lâm thời tỉnh Thừa Thiên-Huế điện ra Hà Nội báo cáo với Trung ương về thắng lợi khởi nghĩa và đề nghị cử phái đoàn vào tiếp nhận thoái vị của vua Bảo Đại. Sau đó, phái đoàn Trung ương do đồng chí Trần Huy Liệu làm trưởng đoàn, cùng đồng chí Nguyễn Lương Bằng và Cù Huy Cận được cử vào Huế tiếp nhận sự thoái vị của vua Bảo Đại.
Chiều 30/8, ở Quảng trường Ngọ Môn, trong một rừng cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ rực rỡ, hàng ngàn người dân Thừa Thiên-Huế đã chứng kiến giây phút lịch sử của dân tộc. Đúng 13 giờ, vua Bảo Đại đầu chít khăn vàng, mặc áo vàng cùng một số Bộ trưởng trong Chính phủ Trần Trọng Kim và đại diện hoàng gia đứng phía trái lầu Ngọ Môn. Đoàn đại biểu Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đứng bên phải. Vua Bảo Đại đọc chiếu thoái vị và trao lại cho đại diện Chính phủ ấn bằng vàng và một thành gươm bằng vàng nạm ngọc, tượng trưng cho quyền lực của chế độ phong kiến. Lúc này, trên kỳ đài Huế, cùng với giai điệu hùng tráng của bài hát “Tiến quân ca” cất lên, lá cờ đỏ sao vàng được kéo lên tung bay giữa trời Huế tự do, độc lập. Tiếp đó là tiếng hô khẩu hiệu vang trời của biển người “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Việt Nam Dân chủ Cộng hòa muôn năm”, đánh dấu thắng lợi trọn vẹn của cuộc Cách mạng tháng 8 mùa thu lịch sử trên đất Cố đô.
Theo nhà nghiên cứu lịch sử về Huế Nguyễn Đắc Xuân, lúc đầu vua Bảo Đại không biết ông Hồ Chí Minh là ai, nhưng khi biết được Hồ Chí Minh chính là Nguyễn Ái Quốc, vua Bảo Đại đã đồng ý thoái vị ngay. Khi phái đoàn Trung ương do đồng chí Trần Huy Liệu làm trưởng đoàn vào Huế, vua Bảo Đại đã ra đứng ngoài cửa điện Kiến Trung để chờ phái đoàn đến làm việc về thủ tục thoái vị và đặc biệt, trong chiếu thoái vị, vua Bảo Đại đã có câu nói nổi tiếng “Thà làm dân của nước độc lập, còn hơn làm vua một nước nô lệ”. Tất cả những chi tiết đó cho thấy uy tín và sức ảnh hưởng lớn của lực lượng cách mạng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, dẫn tới sự chuyển giao quyền lực êm đẹp ở chính quyền Trung ương lúc bấy giờ, từ chế độ quân chủ sang chế độ dân chủ. Sau đó, Bảo Đại được Bác Hồ mời ra làm cố vấn tối cao cho Chính phủ mới, điều hiếm thấy trên thế giới.
Nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế Nguyễn Trung Chính cho rằng, nhìn lại cuộc Cách mạng tháng 8 diễn ra ở Thừa Thiên-Huế cho thấy, muốn cách mạng thành công phải có bạo lực cách mạng nhưng trên cơ sở đoàn kết toàn dân, phát huy yếu tố chính trị, yếu tố chính nghĩa và lòng yêu nước để làm cơ sở giác ngộ mọi tầng lớp nhân dân, kể cả đối phương, qua đó giúp hạn chế thấp nhất sự đổ máu để giành thắng lợi một cách trọn vẹn nhất.
Đỗ Trưởng
(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày đêm bám công trường cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng

Ngày đêm bám công trường cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng

Trên đại công trường tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn, không khí làm việc hết sức khẩn trương, nhộn nhịp. Hàng nghìn cán bộ công nhân sau những nhiều ngày tháng liên tục ăn, ngủ tại công trường để “xẻ núi, bạt đồi” đến nay tuyến giao thông trọng điểm quốc gia này đã thành hình và thông tuyến theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ vào ngày 19/12.

Công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai trên tuyến đường Trường Sơn Đông qua Đà Nẵng

Công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai trên tuyến đường Trường Sơn Đông qua Đà Nẵng

Ngày 17/12, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn đã ký công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai để khắc phục hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông tại Km129+130 (T) trên tuyến đường Trường Sơn Đông đoạn qua địa bàn thành phố Đà Nẵng, thuộc phạm vi được giao quản lý của Khu quản lý đường bộ III do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài gây ra từ ngày 3/12/2025 đến ngày 5/12/2025.

Đắk Lắk: Phòng cháy, chữa cháy rừng mùa khô

Đắk Lắk: Phòng cháy, chữa cháy rừng mùa khô

Ngày 17/12, Vườn Quốc gia Yok Đôn tổ chức Diễn tập chữa cháy rừng năm 2025, đây là hoạt động nhằm nâng cao năng lực chỉ huy, điều hành của Ban chỉ huy Phòng cháy chữa cháy rừng Vườn Quốc gia Yok Đôn trong công tác phối hợp hiệp đồng tác chiến với các lực lượng và nhân dân trên địa bàn để xử lý các tình huống cháy rừng trong thực tế.

Chuẩn VietGAP, hữu cơ nâng tầm giá trị cây có múi

Chuẩn VietGAP, hữu cơ nâng tầm giá trị cây có múi

Trước những thách thức về chất lượng, an toàn thực phẩm và yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu, Nghệ An đang quyết liệt chuyển đổi canh tác cây ăn quả có múi, loại cây chủ lực của tỉnh. Việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ không chỉ là giải pháp nâng cao giá trị cạnh tranh, phát triển bền vững mà còn là chìa khóa để khẳng định vị thế thương hiệu nông sản Nghệ An trên bản đồ quốc tế.

Cô giáo 'trồng người' trên non cao

Cô giáo 'trồng người' trên non cao

Gắn bó 16 năm công tác với học sinh người Mông vùng cao, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng cô giáo Nguyễn Thanh Thùy, giáo viên Trường Mầm non Hồng Ca, xã Hưng Khánh, tỉnh Lào Cai luôn tận tụy chăm sóc, dạy dỗ học sinh.

Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo ở các xã khó khăn

Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo ở các xã khó khăn

Kon Plông và Tu Mơ Rông là hai xã của tỉnh Kon Tum (cũ) thuộc diện hưởng chính sách 30a của Chính phủ. Những năm qua, từ nguồn hỗ trợ của Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, chính quyền của hai địa phương đã triển khai đến từng thôn, làng, bảo đảm đúng đối tượng, đúng mục đích.

Thanh niên Cơ Tu thoát nghèo từ cây dược liệu

Thanh niên Cơ Tu thoát nghèo từ cây dược liệu

Xã miền núi Tây Giang cách trung tâm thành phố Đà Nẵng hơn 100km về phía Tây, toàn xã có 23 thôn với trên 9.063 nhân khẩu; trong đó hơn 90% là đồng bào dân tộc Cơ Tu. Với tỷ lệ độ che phủ rừng trên 74%, hệ sinh thái đa dạng sinh học, đồng bào Cơ Tu nơi đây đã tận dụng những thế mạnh sẵn có để xây dựng nhiều mô hình kinh tế bền vững, trong đó có lĩnh vực trồng và sản xuất dược liệu.

Xây dựng thương hiệu quýt Chiềng Cơi gắn với du lịch trải nghiệm

Xây dựng thương hiệu quýt Chiềng Cơi gắn với du lịch trải nghiệm

Những ngày này, vườn quýt của người dân ở bản Muông Yên, bản Hùn, bản Hôm thuộc phường Chiềng Cơi, tỉnh Sơn La đang vào thời kỳ chín rộ. Những chùm quả trĩu cành, vàng óng, tỏa hương thơm dịu nhẹ, báo hiệu một mùa bội thu, no ấm đối với các hộ trồng quýt nơi đây.

Cây cầu mới cho đồng bào Khmer trước thềm năm mới

Cây cầu mới cho đồng bào Khmer trước thềm năm mới

Ấp Rạch Rê là địa bàn đặc thù với đông đảo đồng bào dân tộc Khmer sinh sống. Do điều kiện địa hình nhiều kênh rạch, hạ tầng giao thông nông thôn tại đây còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của bà con.

Quảng Trị: 100% thôn, bản có điện lưới

Quảng Trị: 100% thôn, bản có điện lưới

Ngày 15/12, tại bản Rìn Rìn, xã Trường Sơn (Quảng Trị), Công ty Điện lực Quảng Trị đã tổ chức Lễ khánh thành công trình cấp điện cho các thôn, bản lõm sóng, lõm điện trên địa bàn tỉnh.

'Vượt nắng, thắng mưa', nước rút hoàn thành các công trình vùng biên viễn

'Vượt nắng, thắng mưa', nước rút hoàn thành các công trình vùng biên viễn

Năm 2025 chuẩn bị kết thúc, nơi miền biên viễn Lai Châu, các dự án, công trình cũng đang được Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh và nhà thầu thi công gấp rút, khẩn trương hoàn thành. Dù thời tiết khó khăn lúc nắng, khi mưa hay giá rét nhưng trên công trường vẫn luôn rộn ràng tiếng máy, tiếng cười nói của cán bộ kỹ thuật, công nhân đang ngày đêm thực hiện các phần việc.

Niềm vui đến với đồng bào Khmer Cần Thơ trước thềm năm mới

Niềm vui đến với đồng bào Khmer Cần Thơ trước thềm năm mới

Ngày 15/12, tại ấp Rạch Rê, xã Mỹ Tú, Thành đoàn Cần Thơ phối hợp cùng Báo Tiền Phong và chính quyền địa phương tổ chức khánh thành, đưa vào sử dụng cầu Sáu Dừa. Đây là công trình dân sinh thiết thực, đáp ứng nhu cầu đi lại, giao thương của người dân địa phương ngay trước thềm năm mới 2026.

Điện Biên tăng cường 108 cán bộ y tế về tuyến xã

Điện Biên tăng cường 108 cán bộ y tế về tuyến xã

Ngày 15/12, Sở Y tế tỉnh Điện Biên tổ chức lễ ra quân tăng cường 108 cán bộ y tế về hỗ trợ các trạm y tế xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đây được xác định là giải pháp cụ thể, kịp thời nhằm củng cố năng lực y tế cơ sở, nhất là trong giai đoạn đầu triển khai Thông tư số 43/2025/TT-BYT ngày 15/11/2025 của Bộ Y tế.

Sạt lở đất đá gây ách tắc giao thông trên Quốc lộ 6

Sạt lở đất đá gây ách tắc giao thông trên Quốc lộ 6

Theo thông tin từ Phòng Cảnh giao thông, Công an tỉnh Phú Thọ, khoảng 14 giờ 30 phút ngày 14/12, tại Km124+300, đèo Thung Khe (Quốc lộ 6), đoạn qua xã Mai Châu, tỉnh Phú Thọ xảy ra vụ sạt lở đất đá nghiêm trọng khiến mặt đường bị vùi lấp hoàn toàn, gây ách tắc giao thông.

Người phụ nữ Khmer giữ nét vẽ tranh trên kiếng ở xã Thuận Hòa

Người phụ nữ Khmer giữ nét vẽ tranh trên kiếng ở xã Thuận Hòa

Nghệ nhân Triệu Thị Vui, 67 tuổi, ở xã Thuận Hòa (TP Cần Thơ), được biết đến như “người giữ lửa” của nghề vẽ tranh trên kiếng truyền thống, một nét nghệ thuật đặc trưng của văn hóa Khmer Nam Bộ. Qua từng nét vẽ tinh tế, bà tái hiện các tích Phật, mang giá trị nghệ thuật và đậm tính tâm linh, đồng thời truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, góp phần gìn giữ sắc màu tranh kiếng Khmer đang ngày càng hiếm người theo loại tranh thủ công này.

Chăm lo sức khỏe cho người cao tuổi, tiếp sức đến trường cho học sinh dân tộc Khmer

Chăm lo sức khỏe cho người cao tuổi, tiếp sức đến trường cho học sinh dân tộc Khmer

Sáng 13/12, hướng đến chào mừng Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên thành phố Cần Thơ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Thành đoàn Cần Thơ phối hợp cùng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Mỹ Tú tổ chức hoạt động khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và tặng quà cho người dân, trẻ em tại địa phương.

Phẫu thuật miễn phí cho bệnh nhân ở Đắk Lắk và vùng lân cận

Phẫu thuật miễn phí cho bệnh nhân ở Đắk Lắk và vùng lân cận

Sáng 13/12, Trung tâm Bảo trợ xã hội và Trẻ em tỉnh Đắk Lắk (Sở Y tế) phối hợp với Tổ chức Phẫu thuật nụ cười Operation Smile Việt Nam và Bệnh viện Đại học Y dược Buôn Ma Thuột tổ chức Chương trình khám và phẫu thuật miễn phí cho bệnh nhân trên địa bàn tỉnh và các vùng lân cận.

Xây dựng 650 căn nhà cho các hộ dân Đắk Lắk bị thiệt hại do thiên tai

Xây dựng 650 căn nhà cho các hộ dân Đắk Lắk bị thiệt hại do thiên tai

UBND tỉnh Đắk Lắk đã quyết định hỗ trợ xây mới và sửa chữa khẩn cấp 650 nhà dân bị sập, đổ, trôi hoặc hư hỏng do bão số 13 (Kalmaegi) và đợt mưa lớn từ ngày 15 - 20/11/2025. Tổng kinh phí dự kiến hơn 110 tỷ đồng (khoảng 170 triệu đồng/nhà), được huy động từ nguồn vận động của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và Công an tỉnh Đắk Lắk.

Thay đổi tư duy làm nông nghiệp của đồng bào vùng cao

Thay đổi tư duy làm nông nghiệp của đồng bào vùng cao

Tỉnh Quảng Ngãi có khoảng 25% dân số là người đồng bào dân tộc thiểu số. Những năm gần đây, nhờ triển khai linh hoạt các Chương trình Mục tiêu Quốc gia, chính quyền địa phương đã đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ. Người dân được hỗ trợ đa chiều về nhà ở, cây con giống, vốn vay ưu đãi, tạo thêm điều kiện để vươn lên, cuộc sống vật chất lẫn tinh thần không ngừng phát triển, khởi sắc.

Lực lượng quân y Binh đoàn 15 thăm, khám sức khỏe cho các đối tượng chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn và nhân dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, lũ lụt tại phường Quy Nhơn Đông (tỉnh Gia Lai). Ảnh: Quang Thái/TTXVN

Chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ an sinh cho người dân vùng lũ Gia Lai

Trong ngày 11-12/12, Binh đoàn 15 (Bộ Quốc phòng) tổ chức chương trình khám bệnh, tư vấn sức khỏe, cấp thuốc miễn phí và trao quà an sinh cho các đối tượng chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn và nhân dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, lũ lụt tại phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai.