Giữa dãy Trường Sơn hùng vĩ, đồng bào hai bên biên giới Việt Nam - Lào luôn gắn bó, sẻ chia, cùng nhau gìn giữ cuộc sống bình yên. Trên dải biên cương ấy, mô hình kết nghĩa bản - bản đã và đang phát huy hiệu quả, trở thành nhịp cầu nối liền tình đoàn kết, tương trợ giữa các cộng đồng chung đường biên; góp phần xây dựng biên giới hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.
Bài 3: Biên giới thắm tình hữu nghị
Ân tình nơi biên giới
"Thương nhau mấy núi cũng trèo/Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua/Việt - Lào, hai nước chúng ta/Tình sâu hơn nước Hồng Hà, Cửu Long", tình cảm son sắt Việt - Lào mà Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi gắm trong những vần thơ năm xưa đã hiện hữu sinh động trong những lớp học Tiếng Việt nơi bản Nậm Táy thuộc cụm bản Viêng Phăn - Sầm Tớ - Hủa Phăn (nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào). Lớp học có đủ lứa tuổi, thành phần, từ cán bộ, giáo viên đến người già và học sinh… nhưng đều chung niềm đam mê, yêu thích đối với Tiếng Việt. Thầy giáo đứng lớp là những người thầy đặc biệt - người lính quân hàm xanh thuộc Đồn Biên phòng Thông Thụ (Bộ đội Biên phòng Nghệ An).
Em May Xí ở bản Nậm Táy (Cụm bản Viêng Phăn - Sầm Tớ - Hủa Phăn) chia sẻ: Từ khi được các chú Bộ đội Biên phòng dạy Tiếng Việt đã giúp ích nhiều cho chúng em. Sau khi tham gia lớp học, em đã có thể giao tiếp với bà con Việt Nam nơi biên giới. Nhân dân biên giới đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm về trồng trọt, chăn nuôi của người dân Việt Nam.
Bản Nậm Táy có 100% hộ là đồng bào Mông. Các cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ (Bộ đội Biên phòng Nghệ An) đã phối hợp với chính quyền địa phương chuyển giao khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình sản xuất giúp người dân vùng biên giới phát triển kinh tế, có cuộc sống ổn định. Những việc làm đó đã giúp tình quân dân ở đây thêm gắn bó, keo sơn…
Bản Na Mương, huyện Noọng Hét (tỉnh Xiêng Khoảng, Lào) chỉ cách bản Ta Đo, xã Mường Típ (Nghệ An) một con sông Nậm Mộ. Trong đợt lũ do ảnh hưởng của bão số 3, bản bị cô lập nhiều ngày, đời sống người dân rất khó khăn. Trong hoạn nạn, chính quyền xã Mường Típ và Bộ đội Biên phòng đã nhường cơm sẻ áo, san sẻ một phần hàng cứu trợ với nhân dân nước bạn, góp phần giúp người dân sớm ổn định cuộc sống. Hành động sẻ chia kịp thời của chính quyền xã Mường Típ và Bộ đội Biên phòng giúp nhân dân nước bạn khắc phục khó khăn, tiếp tục vun đắp tình đoàn kết thủy chung, bền chặt giữa hai dân tộc.
Trưởng bản Na Mương Xiêng Khăm Phăn bày tỏ: “Khi thiên tai xảy ra, xã Mường Típ và Bộ đội Biên phòng chia sẻ vật chất, tinh thần giúp chúng tôi vượt qua khó khăn. Chúng tôi rất biết ơn”.
Tại vùng biên giới Nghệ An, mô hình kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới, giữa các bản Việt và bản Lào đã thực sự mang lại sự gần gũi, tin cậy và hợp tác thiết thực. Hoạt động tuần tra song phương giữa Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An (Việt Nam) và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hủa Phăn (Lào) được đánh giá là bước đột phá, là công tác nghiệp vụ và biểu tượng của tình đoàn kết hữu nghị giữa hai dân tộc.
Hiện toàn tuyến biên giới Nghệ An có 21 xã biên giới. Đến năm 2025 đã có 23 cặp cụm dân cư (bản - bản) hai bên biên giới Việt Nam - Lào kết nghĩa, cùng với đó là 24 cặp đồn - trạm Biên phòng hai nước đã thiết lập quan hệ kết nghĩa, phối hợp quản lý và bảo vệ đường biên, mốc giới. Bà con hai bên biên giới không chỉ chung sống, chung sản xuất mà còn cùng nhau bảo vệ mốc giới, phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa và trao truyền những nét đẹp truyền thống. Nhờ vậy, “khối đại đoàn kết toàn dân tộc” được củng cố từ cơ sở, từ các bản làng hai bên biên giới.
Những hoạt động giao lưu như lễ hội bản, giao lưu văn nghệ, trao đổi nghề truyền thống, mở đường giao thương biên giới hợp pháp… đã tăng thêm sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau. Anh Già Tồng Bì (bản Phà Chiếng, xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) chia sẻ, nhân dân hai bên biên giới kết nghĩa để cùng nhau phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ an ninh biên giới mỗi nước.
Theo Trung tá Ngô Quang Hiếu, Chính trị viên Đồn Biên phòng Mường Ải, Bộ đội Biên phòng Nghệ An, đơn vị đã phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng bảo vệ biên giới nước bạn Lào trong tuyên truyền về truyền thống đoàn kết gắn bó, tình nghĩa thủy chung sâu sắc giữa hai Đảng, hai Nhà nước, nhân dân hai nước Việt Nam - Lào. Đơn vị cũng tuyên truyền để nhân dân hai bên biên giới chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của hai Đảng, chính sách pháp luật của hai nước và các văn kiện pháp lý được ký kết giữa hai nhà nước Việt Nam - Lào. Cùng với đó, đơn vị tuần tra, kiểm tra bảo vệ nguyên vẹn đường biên, mốc quốc giới, xử lý tốt tình huống xảy ra ở biên giới.
Hai bên cũng giúp đỡ nhau về vật chất và tinh thần trong phòng, chống khắc phục thiên tai, dịch bệnh, tổ chức đoàn thăm, chúc mừng nhân dịp Tết cổ truyền, Quốc khánh của mỗi nước; qua đó góp phần bảo vệ chủ quyền lãnh thổ an ninh biên giới quốc gia, xây dựng biên giới hòa bình, ổn định và phát triển.
Sê Sáp khởi sắc
Ở các xã A Lưới (thành phố Huế), người dân bản Ka Lô và bản Sê Sáp, huyện Kà Lừm (tỉnh Sê Kông) có quan hệ bền chặt từ nhiều năm nay. Từ năm 2011, hai bản chính thức kết nghĩa, mở ra nhiều hoạt động giao lưu, hỗ trợ phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa. Nhân dân hai bản ở hai bên biên giới thường xuyên giữ liên lạc, giao lưu văn hóa, trao đổi kinh nghiệm về phát triển sản xuất… Cùng với sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền, cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu A Đớt và Đồn Biên phòng Quảng Nhâm (Bộ đội Biên phòng thành phố Huế) luôn đồng hành với người dân hai bên biên giới.
Trung tá Nguyễn Đăng Đồng, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Quảng Nhâm, Bộ đội Biên phòng thành phố Huế cho biết, bên cạnh việc phối hợp với lực lượng vũ trang nước bạn và người dân bản tiếp giáp trong quản lý đường biên giới chung, đơn vị xác định giúp bạn như giúp mình. Thời gian qua, Đồn Biên phòng đã huy động nguồn lực trao tặng nhiều sinh kế giúp người dân ổn định cuộc sống.
Bộ đội Biên phòng đã giúp nhân dân bản Ka Lô và bản Sê Sáp xây dựng nhà, trao tặng giống cây trồng, vật nuôi để người dân có cuộc sống ổn định hơn. Bộ đội Biên phòng đã bám sát, hướng dẫn kỹ thuật để người dân nước bạn canh tác lương thực cho năng suất cao hơn, từng bước đẩy lùi cái đói, cái nghèo và tuyên truyền để họ từ bỏ mê tín dị đoan, tập tục lạc hậu, xây dựng nếp sống mới.
Ông Bua Thoong, trưởng bản Sê Sáp (huyện Kà Lừm, tỉnh Sê Kông, Lào) phấn khởi chia sẻ, được Bộ đội Biên phòng hỗ trợ kỹ thuật chăn nuôi, phát triển kinh tế, đời sống nhân dân được nâng lên, bản làng ngày càng khởi sắc. Đặc biệt, các bác sĩ Bộ đội Biên phòng Việt Nam khám bệnh cho bà con trong bản, người dân rất yên tâm.
Đại tá Lê Hồng Tuyên, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng thành phố Huế cho biết, trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào qua địa bàn thành phố dài hơn 80km, tiếp giáp với hai tỉnh của nước bạn Lào. Hai bên đã duy trì hiệu quả 2 cặp bản kiết nghĩa, thể hiện mối quan hệ đoàn kết gắn bó giữa chính quyền, lực lượng bảo vệ biên giới và nhân dân. Các hoạt động đã góp phần nâng cao hiệu quả phối hợp trong bảo vệ biên giới, giữ vững an ninh, trật tự an toàn xã hội, xây dựng tuyến biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Theo Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (Bộ Quốc phòng), đến thời điểm này, các đơn vị Bộ đội Biên phòng tuyến biên giới Việt - Lào đã phối hợp, tham mưu địa phương ký kết nghĩa được 107 cặp, cụm dân cư hai bên biên giới, tổ chức kết nghĩa 80 cặp đồn trạm biên phòng. Từ hoạt động kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới giữa Việt Nam và Lào, Bộ đội Biên phòng các địa phương đã từng bước giúp đỡ người dân hai bên biên giới ổn định và nâng cao đời sống kinh tế - xã hội, tăng cường tình đoàn kết quân dân và thắt chặt hơn nữa tình đoàn kết hữu nghị hợp tác đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước Việt Nam - Lào.