Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa

Lúa sau khi tuốt đầy vào gùi được đổ vào bao để đưa về nhà phơi. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN
Lúa sau khi tuốt đầy vào gùi được đổ vào bao để đưa về nhà phơi. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Đồng bào T'rin (nhóm địa phương thuộc dân tộc K'Ho) ở hai thôn Gia Lố, Gia Rích, xã Giang Ly, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa, theo phong tục cứ gieo hạt lúa vào đất, nhờ sương trời gió núi, những giống lúa vươn mình nảy mầm xanh rồi đơm bông, kết thành những “hạt ngọc” to, chắc nịch; khi nấu chín có mùi thơm đặc trưng đại ngàn. Đồng bào gọi đó là lúa rẫy, đằng sau những cây lúa rẫy là một bề dày bản sắc văn hóa dân tộc.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 1Một cọng lúa rẫy với những hạt lúa to, căng tròn, dấu hiệu lúa được mùa. Ảnh: Phan Sáu - TTXVN

Năm nay, vụ lúa rẫy của đồng bào T’rin được mùa, cùng với gạo giữ rừng, gạo hỗ trợ của Nhà nước, bà con nơi đây đã không còn lo cái đói, đặc biệt là những ngày giáp hạt. Đến Giang Ly những ngày đầu tháng 1, lúa mới được phơi trong các sân, mùi cơm lúa rẫy chín tỏa ra ngào ngạt, lan khắp thôn, bản bởi lúa được trồng hoàn toàn tự nhiên theo hướng hữu cơ, không sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Mặc khác, hạt gạo được giã thủ công nên giữ được hàm lượng chất dinh dưỡng cao.

Năm 2021, xã Giang Ly có khoảng 32 ha lúa rẫy. Diện tích trồng lúa biến động theo từng năm, bởi tập quán trồng trọt của đồng bào. Mỗi năm, lúa rẫy chỉ được trồng đúng một mùa vụ, từ tháng 6 đến tháng 12 hoặc sớm hơn từ tháng 5 đến tháng 11.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 2Bà con, họ hàng đổi công tuốt lúa rẫy cho nhau để thu hoạch vụ mùa được nhanh và tránh lúa chín rụng trên rẫy. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Quy trình trồng lúa rẫy khái quát ngắn gọn thì rất đơn giản. Vào đầu mùa vụ, đồng bào chọn những con đồi thoải vừa dốc, kết hợp trồng lúa rẫy khi cây keo còn thấp. Khi mưa xuống, đất mềm và tơi hơn, bà con lấy những hạt lúa giống đã tuyển chọn gieo vào đất. Không có cày bừa như lúa nước, chỉ có hình ảnh người đàn ông đi trước đào lỗ, người phụ nữ bỏ hạt lúa xuống rồi lấp đất lại. Trải qua quá trình dầm mưa, dãi nắng, cây lúa hội đủ linh khí của đất trời, đơm bông, tỏa hương thơm ngào ngạt, đúng tháng thứ 6 của chu kỳ sinh trưởng. Cả quá trình trồng lúa rẫy, cây lúa không hề được chăm bón phân thuốc, chỉ được làm cỏ.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 3

Các mẹ, các chị người đồng bào T' rin tuốt lúa đưa vào gùi thay vì cắt lúa như dưới đồng bào. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Mùa thu hoạch đến, lúa chín vàng ươm cả những vạt đồi. Người trong thôn đổi công cho nhau để thu hoạch lúa nên thời vụ diễn ra rất nhanh. Tranh thủ thời tiết thuận lợi, họ dựng chòi trên rẫy, thay phiên nhau tuốt từng bông lúa bỏ vào gùi chứ không dùng liềm để cắt lúa như ở miền xuôi. Cây lúa sau thu hoạch, tự mục thành phân bón cho các cây keo trên triền đồi. Lúa được phơi khô, người T’rin chọn những hạt lúa to, căng tròn phơi khô cất giữ trong ống lồ ô làm giống cho vụ sau.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 4

Một góc lúa rẫy của nhà chị Cà Thêm, xã Giang Ly, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa vào mua thu hoạch hồi đầu tháng 1. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Chị Cà Thêm cho biết, trước mùa vụ năm nay, thời tiết không có mưa nên vụ mùa bị chậm hơn mọi năm, cả mùa vụ chỉ làm cỏ 2 lần. Những ngày đầu tháng 1, tranh thủ thời tiết thuận lợi, từ sáng sớm chị cùng người thân ra đồng. Chỉ trong một buổi sáng, đám ruộng rộng cả một ngọn đồi đã thu hoạch xong. “Thời tiết năm nay không đảm bảo nhưng năng suất lúa vẫn đạt ở mức khá. Bà con vui mừng, phấn khởi lắm! Nhà tôi gieo hơn 5 gùi giống nay cũng tuốt được 20 bao lúa tươi. Mọi người gùi lúa trĩu lưng mà gương mặt ai cũng rạng rỡ”, chị Cà Thêm cười nói vui vẻ.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 5

Một góc lúa rẫy của nhà chị Cà Thêm, xã Giang Ly, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa vào mua thu hoạch hồi đầu tháng 1. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Đổi công tuốt lúa cho nhà chị Cà Thêm, chị Cà Hôm cho biết, việc trồng lúa này có từ ngày xưa, ông bà truyền lại cho hạt giống để gieo trồng. Người trong thôn từ nhỏ ai cũng biết cách trồng lúa rẫy, keo, bắp (ngô), mì (sắn)... Tùy thời tiết có năm được mùa, có năm mất mùa. Trong suốt 6 tháng lúa sinh trưởng, người T’rin đi làm thuê, trồng rừng keo, phát rẫy để kiếm sống nên cuộc sống của các gia đình nơi đây, những năm gần đây cũng gọi là no đủ.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 6Chị Cà Nơ tuốt lúa rẫy đổi công cho chị Cà Thêm, xã Giang Ly, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Theo các già làng ở Khánh Vĩnh, văn hóa lúa rẫy đặc sắc nhất phải là thời điểm Lễ cúng lúa mới. Hàng năm, sau khi thu hoạch xong, nếu lúa đạt sản lượng cao, người T’rin tổ chức ăn mừng trong gia đình để cảm ơn trời đất đã ban cho một vụ mùa bội thu. Vào những ngày lễ quan trọng trong năm như: Lễ ăn đầu lúa mới, lễ bỏ mả, lễ báo hiếu. Các lễ vật thường cúng dâng các vị thần là gà, vịt, heo và không thể thiếu hạt cơm lúa rẫy, rượu cần làm từ lúa rẫy...

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 7

Bà Cà Dy hướng dẫn cách người đồng bào T' rin đồng lúa rẫy, chỉ cần đào lỗ, thả hạt lúa và chờ 6 tháng để thu hoạch. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Ông Pi Năng Hà Duy, Phó Chủ tịch UBND xã Giang Ly cho biết, do đặc điểm riêng về địa hình và phong tục tập quán sản xuất nên người dân vẫn duy trì lúa rẫy. Tuy năng suất không cao, toàn xã có 32 ha chỉ đạt sản lượng 78 tấn nhưng việc trồng xen canh lúa rẫy có sức sống tốt với cây keo, tận dụng được đất rừng để sản xuất lương thực. Xét về mặt kinh tế chưa cao nhưng nó đảm bảo cho người dân không bị thiếu đói. Chúng tôi đang tìm cách nâng dần năng suất cho cây lúa rẫy để người dân không những đủ ăn mà còn có thể bán để kiếm thêm thu nhập.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 8

Lúa sau khi tuốt đầy vào gùi được đổ vào bao để đưa về nhà phơi. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

Trước thực tế diện tích trồng lúa đã nhường lại cho nhiều loại cây có giá trị kinh tế cao hơn, địa phương khuyến khích người dân cố gắng giữ gìn bản sắc, phong tục truyền thống đẹp từ xa xưa của đồng bào mình. Cùng với đó, địa phương cũng ưu tiên xét duyệt việc cho vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội Khánh Vĩnh để duy trì sản xuất đối với những hộ có nhu cầu.

Mùa lúa rẫy của đồng bào T’rin ở Khánh Hòa ảnh 9

Tùy vào diện tích, lúa rẫy với số lượng ít hoặc nhiều được người đồng bào sau khi tuốt xong đưa về phơi nắng tại nhà. Ảnh: Phan Sáu – TTXVN

“UBND xã sẽ phổ biến những kiến thức, kỹ thuật canh tác mới, phù hợp để năng suất lúa được cao hơn. Trong tương lai, với tiềm năng về du lịch khám phá vẻ đẹp thiên nhiên đồi núi, địa phương sẽ tích cực đề xuất với chính quyền các cấp cần có cơ chế phù hợp, tích cực nghiên cứu, lập đề án gắn sản xuất lúa rẫy với phát triển du lịch cộng đồng, để vừa đảm bảo kinh tế, vừa góp phần giữ gìn, duy trì và phát huy được những bản sắc văn hóa dân tộc của cha ông", ông Pi Năng Hà Duy nói.

Phan Sáu

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Công ty Điện lực Đắk Nông gắn sản xuất kinh doanh với chăm lo an sinh xã hội

Công ty Điện lực Đắk Nông gắn sản xuất kinh doanh với chăm lo an sinh xã hội

Cùng với việc lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ đảm bảo cung cấp điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng – an ninh của tỉnh, thời gian qua, Công ty Điện lực Đắk Nông luôn tích cực tham gia các hoạt động an sinh xã hội, đồng hành với địa phương thực hiện tốt công tác nhân đạo, từ thiện... Qua đó, góp phần lan tỏa tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ với cộng đồng với tinh thần “chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”

Phòng ngừa tai nạn đến với trẻ em ngay xung quanh nhà

Phòng ngừa tai nạn đến với trẻ em ngay xung quanh nhà

Các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Lào Cai rất quan tâm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em song thực tế cho thấy vẫn còn nhiều nguy cơ gây tai nạn, thương tích rình rập, thậm chí ngay trong chính ngôi nhà, môi trường sống quanh trẻ, đặc biệt là dịp nghỉ hè. Để đảm bảo trẻ được sống trong môi trường an toàn, cần sự quan tâm, vào cuộc của không chỉ gia đình, nhà trường mà còn của cả cộng đồng, xã hội.

Chuyển đổi đất đắp giải quyết thiếu vật liệu các dự án đầu tư công

Chuyển đổi đất đắp giải quyết thiếu vật liệu các dự án đầu tư công

Tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về nguồn cung vật liệu cho các dự án đầu tư công trên địa bàn tỉnh do UBND tỉnh Bắc Ninh tổ chức ngày 18/6, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Ngô Tân Phượng đồng ý chủ trương chuyển đổi sang đất đắp trước tình hình giá vật liệu tăng cao, khan hiếm, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thi công các dự án.

Vụ 'treo' bảo hiểm y tế học sinh ở Phú Thọ: Sẽ đảm bảo tối đa quyền lợi cho các em

Vụ 'treo' bảo hiểm y tế học sinh ở Phú Thọ: Sẽ đảm bảo tối đa quyền lợi cho các em

Liên quan đến vụ việc xảy ra tại Trường Trung học Cơ sở Ngô Xá, xã Minh Thắng, huyện Cẩm Khê (Phú Thọ), khi nhiều học sinh không được tham gia bảo hiểm y tế hoặc chỉ được gia hạn 6 tháng thẻ mặc dù phụ huynh đã đóng tiền cả năm, ngày 18/6, ông Nguyễn Văn Đông, Phó Giám đốc Bảo xã hội khu vực XVIII cho biết, năm học 2024-2025 tỷ lệ học sinh trên địa bàn toàn tỉnh Phú Thọ tham gia bảo hiểm y tế đạt gần 99%, vụ việc xảy ra tại Trường Trung học Cơ sở Ngô Xá là trường hợp hy hữu khiến nhiều học sinh của trường đã bị ảnh hưởng đến quyền lợi do các em không được tham gia bảo hiểm liên tục.

Phát triển bền vững giáo dục vùng dân tộc thiểu số tỉnh Lai Châu

Phát triển bền vững giáo dục vùng dân tộc thiểu số tỉnh Lai Châu

Ngày 18/6, UBND tỉnh Lai Châu tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tăng cường Tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025” và Đề án “Phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2018 - 2025”.

Báo chí đồng hành cùng sự phát triển của tỉnh Lai Châu

Báo chí đồng hành cùng sự phát triển của tỉnh Lai Châu

Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), ngày 18/6, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Lai Châu phối hợp với UBND tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học “Báo chí Lai Châu đồng hành cùng sự phát triển của tỉnh”.

Hiện thực hóa ước mơ về căn nhà mới khang trang cho đồng bào dân tộc thiểu số

Hiện thực hóa ước mơ về căn nhà mới khang trang cho đồng bào dân tộc thiểu số

Tỉnh Kon Tum đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc giúp người dân, nhất là người dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn sinh sống tại nơi ở mới, khang trang và sạch đẹp hơn. Trong đó, huyện Kon Rẫy (tỉnh Kon Tum) là một địa phương nổi bật khi hoàn thành xóa 155 căn nhà tạm, dột nát trước thời hạn kế hoạch đề ra.

Tiền Giang: Hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tiền Giang: Hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát

Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Tiền Giang Lý Văn Cẩm cho biết, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, toàn tỉnh đã hoàn thành và bàn giao các căn nhà trong chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, giúp các hộ dân khó khăn về nhà ở sớm ổn định sản xuất, an cư lạc nghiệp.

Xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn ngành dừa

Xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn ngành dừa

Tỉnh Bến Tre đang tập trung nâng cao năng lực chế biến ngành dừa thông qua việc phát triển vùng sản xuất tập trung, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất tuần hoàn và chế biến sâu các sản phẩm dừa, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và tăng kim ngạch xuất khẩu.

Đắk Nông: Đốc thúc giải ngân đầu tư công trước thời điểm vận hành chính quyền địa phương 2 cấp

Đắk Nông: Đốc thúc giải ngân đầu tư công trước thời điểm vận hành chính quyền địa phương 2 cấp

Ngày 17/6, thông tin từ Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông cho biết, UBND tỉnh Đắk Nông vừa có văn bản yêu cầu các sở, ban ngành, UBND các huyện, thành phố, các chủ đầu tư khẩn trương rà soát, báo cáo tiến độ thực hiện các dự án; trên cơ sở đó có các phương án xử lý các khó khăn, vướng mắc trước khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động.

Lâm Đồng: Nhiều nơi ở Đà Lạt ngập cục bộ sau trận mưa lớn

Lâm Đồng: Nhiều nơi ở Đà Lạt ngập cục bộ sau trận mưa lớn

Chiều 16/6, trên địa bàn thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) xuất hiện trận mưa lớn kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ đã gây ngập cục bộ tại một số khu vực, đoạn đường ven suối trong trung tâm thành phố. Sau khoảng 30 phút, nước đã rút tại các khu vực này.

Tìm kiếm hài cốt liệt sỹ - Hành trình tri ân

Tìm kiếm hài cốt liệt sỹ - Hành trình tri ân

Hà Giang - nơi địa đầu Tổ quốc, từng chứng kiến những tháng năm rực lửa trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc. Nơi đây trên từng triền núi, từng tấc đất thấm đẫm máu xương và hành trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ chưa có điểm dừng.

Hỗ trợ xóa trên 206.000 căn nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước

Hỗ trợ xóa trên 206.000 căn nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước

Ngày 15/6, theo thông tin từ Bộ Dân tộc và Tôn giáo, tuần qua trên cả nước đã có thêm hai địa phương (Hải Dương và Cà Mau) hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát, qua đó nâng tổng số địa phương không còn nhà tạm, nhà dột nát trên toàn quốc là 23/63 địa phương.

'Ống tiết kiệm 3 sạch' gom góp nhỏ hiệu quả lớn

'Ống tiết kiệm 3 sạch' gom góp nhỏ hiệu quả lớn

Giữa núi non hùng vĩ của Hà Giang, nơi đời sống người dân còn nhiều vất vả, có một mô hình nhỏ bé nhưng mang sức mạnh lan tỏa to lớn, đó là “Ống tiết kiệm 3 sạch”. Không phải chương trình đầu tư khổng lồ, cũng không cần đến ngân sách dồi dào, mô hình này được nuôi dưỡng từ những đồng tiền lẻ, những tấm lòng sẻ chia, gom góp qua từng ngày nhưng lại góp phần thay đổi rõ rệt diện mạo nông thôn và nâng cao chất lượng sống cho hàng nghìn hội viên phụ nữ Hà Giang.

Hơn 70% hợp tác xã ở Thái Nguyên liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp

Hơn 70% hợp tác xã ở Thái Nguyên liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp

Tỉnh Thái Nguyên hiện có 804 hợp tác xã với hơn 42.000 thành viên, người lao động và 350 tổ hợp tác hoạt động theo Nghị định số 77/2019/NĐ-CP của Chính phủ với hơn 6.000 thành viên, người lao động. Bên cạnh đó, tỉnh còn có trên 4.000 tổ hợp tác đang hoạt động theo nhu cầu tự phát, không có đăng ký thành lập với khoảng 100.000 thành viên, người lao động tham gia.

Nghệ An: Cao điểm 90 ngày làm sạch dữ liệu hôn nhân

Nghệ An: Cao điểm 90 ngày làm sạch dữ liệu hôn nhân

Ngày 13/6, thông tin từ UBND tỉnh Nghệ An cho biết, tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 438/KH-UBND ngày 11/6/2025 về việc triển khai đợt cao điểm 90 ngày, đêm nhằm làm sạch dữ liệu tình trạng hôn nhân, đồng bộ hóa với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và tiến tới cắt giảm các thủ tục hành chính liên quan đến xác nhận tình trạng hôn nhân trên địa bàn tỉnh.

Yoga góp phần xây dựng một trái đất, một sức khỏe chung

Yoga góp phần xây dựng một trái đất, một sức khỏe chung

Ngày 14/6, tại Khu du lịch Mộc Châu Island, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La phối hợp với Đại sứ quán nước Cộng hòa Ấn Độ tại Việt Nam tổ chức Ngày hội Quốc tế Yoga năm 2025, với chủ đề “Vì một trái đất, một sức khỏe chung”.

Bắc Kạn quyết định dừng tìm kiếm nạn nhân nghi mất tích tại 'hố tử thần'

Bắc Kạn quyết định dừng tìm kiếm nạn nhân nghi mất tích tại 'hố tử thần'

Sau hơn 16 ngày tìm kiếm tích cực bằng nhiều phương pháp, lực lượng cứu nạn không tìm thấy nạn nhân. Công tác tìm kiếm gặp rất nhiều khó khăn và nguy hiểm, UBND tỉnh Bắc Kạn đã đồng ý với đề xuất của UBND huyện Na Rì dừng các hoạt động tìm kiếm đối với nạn nhân nghi mất tích tại hố sụt lún ở thôn Hiệp Lực (xã Kim Lư, huyện Na Rì).