Từ Aspirin đến Zoloft: Cách các loại thuốc hoạt động

Từ Aspirin đến Zoloft: Cách các loại thuốc hoạt động

Hầu hết các loại thuốc làm việc bằng cách gắn vào và sửa đổi các hành động của protein, những phân tử nhỏ bé thực hiện chức năng quan trọng của tế bào. Những thông tin chi tiết về cấu trúc và chức năng của protein giúp các nhà khoa học phát triển các loại thuốc để ngăn chặn hoặc tương tác với các protein. Nhưng ngay cả khi một loại thuốc được thiết kế nhắm vào một loại protein đặc biệt, nó vẫn có thể ảnh hưởng đến những protein khác, gây ra tác dụng phụ. Cách các loại thuốc hoạt động cũng có thể bị ảnh hưởng bởi cách cơ thể hấp thụ và xử lý của một người.

 

Thuốc kháng sinh, thuốc

kháng

virút

Thuốc kháng virút nhắm đến các protein cần thiết cho virút tái tạo.
Thuốc kháng virút nhắm đến các protein cần thiết cho virút tái tạo.
 

Thuốc kháng sinh và thuốc chống virút tấn công các protein chỉ có trong các loại vi khuẩn hoặc virút và chúng là rất quan trọng cho sự sống còn của tác nhân gây bệnh hoặc nhân bản. Trong nhiều trường hợp, đó là các enzyme, là những protein có tác dụng làm tăng tốc các phản ứng hóa học. Ví dụ, thuốc kháng sinh penicillin bám trên một enzyme để phá vỡ lớp màng tế bào vi khuẩn lây nhiễm và tiêu diệt chúng. Thuốc kháng virút như Saquinavir dùng để ức chế một loại enzyme để virút HIV không lây lan trong cơ thể.

 

Chất chống ung thư

 
Một phân tử của một loại thuốc chống ung thư.
Một phân tử của một loại thuốc chống ung thư.

Nhiều loại thuốc chống ung thư hoạt động bằng cách giết các tế bào bệnh đang phân chia nhanh chóng, nhưng chúng cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào phân chia khỏe mạnh. Ví dụ, thuốc Paclitaxel (Taxol), được chỉ định đối với ung thư vú, buồng trứng và các ung thư khác, hoạt động bằng cách liên kết với các protein tubulin (hình ống), ức chế sự hình thành các cấu trúc được gọi là ống vi thể cần thiết cho sự phân bào.

 

Các loại thuốc chống ung thư mới hơn, biết phân biệt hơn, thường nhắm đến các protein quan trọng đang hoạt động bất thường trong một số ung thư nhất định. Một trong những loại thuốc như vậy, thuốc Gleevec, tạm dừng loại tế bào tín hiệu luôn “bật” trong bệnh ung thư máu, gọi là nguyên bào bạch cầu tủy mạn tính. Mục tiêu của Gleevec là một loại protein kinase và loại thuốc này được bào chế dựa trên nhiều thí nghiệm sinh học cơ bản về cách tế bào ung thư phát triển.

 

Thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm Aspirin

 
Một phân tử của loại thuốc ngăn chặn thụ thể adrenergic, dùng điều trị bệnh tim.
Một phân tử của loại thuốc ngăn chặn thụ thể adrenergic, dùng điều trị bệnh tim.

Một số loại thuốc được kê đơn rộng rãi nhất có chức năng ngăn chặn thụ thể bắt cặp với  protein G, còn gọi là thụ thể bảy đoạn xoắn ốc (GPCR) đóng vai trò quan trọng trong việc truyền các tín hiệu cho phép một tế bào đáp ứng với môi trường của nó. Các loại thuốc Loratadine (Claritin) làm giảm dị ứng bằng cách ngăn chặn các thụ thể histamin, thuốc chống trầm cảm (như Prozac, Paxil và Zoloft) tác động đến các thụ thể serotonin và thuốc chẹn bêta điều trị bệnh tim bằng cách can thiệp vào các thụ thể adrenergic. Tín hiệu cũng có thể được dừng lại để nhắm vào các enzym tạo ra một phân tử tham gia vào quá trình này. Đây là cách aspirin hoạt động - thuốc ức chế enzyme cyclooxygenase, loại hình thành các phân tử truyền tín hiệu đau (prostaglandin).

 

Thuốc giảm cân, ngừa cholesterol

Các thuốc giảm cân có thể tương tác với các protein cụ thể.
Các thuốc giảm cân có thể tương tác với các protein cụ thể.
 

Các loại thuốc dùng để kiểm soát cân nặng hay cholesterol cũng hoạt động bằng cách tương tác với các protein đặc trưng. Thuốc giảm cân Orlistat (Xenical hoặc Alli) ngăn chặn hoạt động của enzume lipase (tiết ra từ tuyến tụy), làm giảm lượng chất béo hấp thu từ đồ ăn. Thuốc hạ cholesterol, như Atorvastatin (Lipitor) và Simvastatin (Zocor), ngăn chặn các tác động của men khử HMG-CoA, một loại enzyme tham gia vào quá trình tạo cholesterol.

 

Hướng nghiên cứu tương lai

  

Với một sự hiểu biết tốt hơn về các mối quan hệ cụ thể giữa một loại thuốc và các protein mục tiêu (và ngoài mục tiêu), các nhà nghiên cứu đang sử dụng một loạt các dữ liệu sẵn có để xác định và thử nghiệm các loại thuốc được Cơ quan Quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ (FDA) phê chuẩn và dự đoán các tác dụng phụ tiềm tàng. Điều này có thể làm giảm thời gian và chi phí đưa thuốc ra thị trường. Các nhà khoa học cũng đang tìm hiểu cách gene của một người có thể ảnh hưởng đến hiệu quả và an toàn của một số loại thuốc. Một lĩnh vực khác liên quan là nghiên cứu phát triển cách thức mới để đưa thuốc đến các cơ quan hoặc vị trí bị bệnh cụ thể, đồng thời nâng cao lợi ích điều trị và giảm tác dụng phụ.

Có thể bạn quan tâm

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Đợt mưa lũ vừa qua, nhiều gia đình tại xã Chiềng Sơ (tỉnh Sơn La) bị mất nhà cửa, tài sản và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng là vô cùng cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất, xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đã đánh giá, thống kê và trình danh sách 21 trường dự kiến sẽ được đầu tư xây dựng.

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 3 (trực thuộc UBND tỉnh Lâm Đồng), việc triển khai các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh Đắk Nông (cũ) đang gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi. Thêm vào đó, một số dự án chưa được bố trí đủ vốn từ ngân sách địa phương, trong khi hạn định hoàn thành là vào cuối năm 2025.

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Ngày 31/7, xã Quảng Uyên (tỉnh Cao Bằng) tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025. Đây là một trong 21 địa phương được Bộ Công an lựa chọn tổ chức điểm Ngày hội cấp tỉnh nhằm lan tỏa phong trào toàn dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự ngay từ cơ sở.

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh là 14.840 tỷ đồng (sau khi hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên). Tỉnh Đắk Lắk xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, do đó trong thời gian tới sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Gia Lai, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 4.075 ca nghi sởi, trong đó có 594 ca dương tính, 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 4.060 ca, tử vong tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 ghi nhận 15 ca mắc/0 ca tử vong).

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Tuổi trẻ tỉnh Cà Mau đã triển khai chuỗi hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa - Uống nước nhớ nguồn" với nhiều dấu ấn thiết thực nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Nổi bật nhất là việc ra quân cao điểm hỗ trợ phong trào "xóa nhà tạm, nhà dột nát", góp phần mang lại mái ấm khang trang cho nhiều gia đình chính sách.

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Tại khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, từ ngày 24/7, mực nước trên sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn... giảm mạnh. Tình trạng ngập lụt tại các vùng tâm lũ thuộc các xã Con Cuông, Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Nhôn Mai... đã bớt căng thẳng, nhiều nơi nước đã rút cạn.