Từ trường hợp thôn Làng Nủ: Các nhà khoa học đề xuất giải pháp phòng tránh sạt lở đất

Yếu tố địa hình, độ dốc, địa chất, ảnh hưởng biến đổi khí hậu với những đợt mưa lớn sau bão là nguyên nhân kích hoạt lũ quét, sạt lở tại thôn Làng Nủ (Lào Cai) cũng như các tỉnh vùng núi. Đây là một trong những nội dung được các nhà khoa học đề cập tại Tọa đàm khoa học "Thảm họa Làng Nủ - Nguyên nhân và giải pháp phòng tránh" do Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức ngày 2/10, tại Hà Nội.

vna_potal_hoi_thao_khoa_hoc_tham_hoa_lang_nu_-_nguyen_nhan_va_giai_phap_phong_tranh_7628699.jpg
Giáo sư, Tiến sỹ Đỗ Minh Đức, Trưởng bộ môn Địa kỹ thuật và Phát triển hạ tầng, Khoa Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội phát biểu. Ảnh: Diệu Thúy - TTXVN

Nguyên nhân gây nên "thảm họa Làng Nủ" là lũ bùn đá

Giáo sư, Tiến sỹ Đỗ Minh Đức, Trưởng bộ môn Địa kỹ thuật và Phát triển hạ tầng, Khoa Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, hơn 3 tuần sau bão Yagi và hoàn lưu bão gây mưa lũ, sạt lở đất khiến nhiều địa phương các tỉnh phía Bắc bị thiệt hại nặng nề, trong đó Lào Cai là tỉnh bị tàn phá nặng nề nhất (118 người chết và 50 người mất tích). Riêng trận sạt lở, lũ quét tại thôn Làng Nủ, huyện Bảo Yên vào sáng 10/9 vùi lấp toàn bộ 37 hộ dân với 158 nhân khẩu tại đây. Đến nay, số người thiệt mạng ghi nhận là 58 người, còn 9 người mất tích.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Châu Lân, Phó trưởng Bộ môn địa kỹ thuật, Khoa Công trình, Trường Đại học Giao thông Vận tải, nhóm nghiên cứu của trường đã có chuyến đi thực địa tại thôn Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai), bước đầu xác định nguyên nhân gây nên thảm họa Làng Nủ là lũ bùn đá.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Châu Lân phân tích, trận lũ sáng 10/9 tại thôn Làng Nủ có vị trí phát sinh trượt lở là núi Con Voi. Các vật liệu tạo dòng chảy chủ yếu là gneiss biotit, đá phiến thạch anh biotit, thấu kính đá hoa. Vùng phát sinh trượt trên đỉnh núi Con Voi có cao độ 774 m, vùng ảnh hưởng dưới cùng (thôn Làng Nủ, là vùng lắng đọng bùn đá) có cao độ 160 - 200 m. Chiều dài dòng lũ bùn đá (từ đỉnh núi Con Voi xuống thôn Làng Nủ) là 3,6 km; diện tích ảnh hưởng của dòng lũ bùn đá là khoảng 38 ha. Phó Giáo sư Nguyễn Châu Lân nhận định, tại khu vực xã Bảo Khánh, lượng mưa tích lũy ngày 9/9 là 500 mm, như vậy, nhiều khả năng ở khu vực đỉnh núi Con Voi đã phát sinh trượt lở ban đầu từ ngày 9/9.

“Vị trí thôn Làng Nủ là vị trí đứt gãy địa chất. Đây là vị trí nguy hiểm khi có tai biến địa chất xảy ra, vì vậy, chính quyền cần khuyến cáo người dân không làm nhà ở các vị trí này”, Phó Giáo sư Nguyễn Châu Lân nhận định.

vna_potal_hoi_thao_khoa_hoc_tham_hoa_lang_nu_-_nguyen_nhan_va_giai_phap_phong_tranh_7628697.jpg
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Châu Lân, Phó trưởng Bộ môn địa kỹ thuật, Khoa Công trình, Trường Đại học Giao thông Vận tải phân tích nguyên nhân thảm họa Làng Nủ. Ảnh: Diệu Thúy - TTXVN

Các cơ quan chức năng cần kịp thời ứng phó

Hiện tại, các tỉnh miền núi như Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái… đã xuất hiện nhiều vết nứt địa chất, tuy vậy, hiện vẫn đủ thời gian để các cơ quan chức năng kịp thời ứng phó. Nhằm phòng tránh thảm họa tương tự, các nhà khoa học khuyến cáo người dân tránh xây dựng nhà ở gần bờ suối và các khu vực có nguy cơ sạt lở. Một trong những giải pháp trước mắt là che phủ các vết nứt bằng vải bạt, kết hợp với hệ thống dẫn và thoát nước ngang, nhằm ngăn nước thấm sâu vào lòng đất, hạn chế nguy cơ sạt lở. “Đây là biện pháp đơn giản mà các địa phương có thể nhanh chóng triển khai, sau đó sử dụng các phương án kỹ thuật khác để xử lý vết nứt”, Phó Giáo sư Nguyễn Châu Lân chia sẻ.

Để phát hiện sớm và phòng tránh ẩn họa tương tự Làng Nủ ở các khu vực miền núi Việt Nam, Giáo sư, Tiến sỹ Đỗ Minh Đức cùng nhóm nghiên cứu đã đưa ra một số giải pháp cụ thể. Về giải pháp trước mắt, các bộ, ngành và đơn vị liên quan cần xây dựng bộ cơ sở dữ liệu, thành lập hệ thống bản đồ các tỷ lệ, từ đó khoanh định được các khu vực có rủi ro cao; xây dựng bản đồ rủi ro và các kịch bản ứng phó phục vụ quản lý, kiểm soát rủi ro, đảm bảo an toàn với thiên tai trên các vùng đất dốc….

Về giải pháp trung hạn, các bộ, ngành và đơn vị cần ưu tiên đảm bảo an toàn các khu vực tập trung dân cư; kiểm soát được tác động tiêu cực của nước mưa và nước mặt: Thu thoát nước mưa, nước mặt để giảm tải tác động nhân sinh lên đất dốc, trong một số trường hợp cần có cả thoát nước ngầm.

vna_potal_hoi_thao_khoa_hoc_tham_hoa_lang_nu_-_nguyen_nhan_va_giai_phap_phong_tranh_7628700.jpg
Các chuyên gia địa chất đề xuất các giải pháp phòng tránh sạt lở đất vùng núi. Ảnh: Diệu Thúy - TTXVN

Nhiều chuyên gia địa chất đề xuất, trước mỗi mùa mưa bão, các cơ quan chuyên môn cần làm khảo sát, đánh giá khả năng lũ quét tại khu vực mình đang ở và có kế hoạch chuẩn bị diễn tập, sơ tán khi cần thiết. Đặc biệt, sau khi tái định cư cho dân, chính quyền địa phương cần đánh giá khả năng tiếp tục bị sạt lở ở khu vực này để đưa ra phương án sử dụng đất phù hợp; cần có các chương trình bảo vệ môi trường, dự báo, kế hoạch diễn tập để giúp người dân ứng phó nhanh với các sự số thiên tai có thể sớm xảy ra.

Diệu Thúy

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Bộ đội Biên phòng giúp dân gặt lúa chạy lũ

Bộ đội Biên phòng giúp dân gặt lúa chạy lũ

“Xanh nhà hơn già đồng”, để chủ động ứng phó với mưa lũ, cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Cát Khánh, Ban Chỉ huy Biên phòng Gia Lai đã về thôn Thắng Kiên, xã Đề Gi giúp đỡ người dân thu hoạch lúa.

Đưa thực phẩm vượt khe suối về làng

Đưa thực phẩm vượt khe suối về làng

Do ảnh hưởng của mưa lớn, rạng sáng 28/10, tuyến đường duy nhất nối 5 thôn Ngọc Nang, Mô Po, Xa Úa, Ngọc Lân, Tu Răng về trung tâm xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi bị sạt lở, đứt gãy hoàn toàn. Hơn 400 hộ dân với khoảng 1.700 nhân khẩu đã bị cô lập, khiến mọi việc đi lại, cung ứng lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm cho 5 thôn gặp rất nhiều khó khăn.

Phân luồng giao thông do sạt lở trên đèo Dran

Phân luồng giao thông do sạt lở trên đèo Dran

Chiều 30/10, Sở Xây dựng Lâm Đồng đã có thông báo phân luồng, tổ chức giao thông trên Quốc lộ 20 trong thời gian sửa chữa chữa, khắc phục sự cố sạt lở trên đèo Dran, thuộc địa phận phường Xuân Trường - Đà Lạt.

Cử tri mong muốn có phương án lâu dài giảm thiểu thiệt hại do sạt lở đất

Cử tri mong muốn có phương án lâu dài giảm thiểu thiệt hại do sạt lở đất

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, chiều 30/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021 - 2025: phát triển kinh tế - xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế và đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030. Các nội dung này đều được truyền hình, phát thanh trực tiếp và nhiều cử tri tại tỉnh Lào Cai đặc biệt quan tâm theo dõi.

Mưa lớn, nhiều trường học ở Lâm Đồng cho học sinh nghỉ học

Mưa lớn, nhiều trường học ở Lâm Đồng cho học sinh nghỉ học

Cơn mưa lớn từ tối 29/10 kéo dài đến sáng 30/10 đã khiến nước nhiều tuyến đường giao thông ở các địa phương ven biển tỉnh Lâm Đồng bị ngập, có nơi ngập nặng, nhất là các nơi đang chịu ảnh hưởng của mưa lũ. Nước tại nhiều sông, suối tiếp tục dâng cao, các vùng trũng, xung yếu vẫn đang bị chia cắt, ngập lụt. Tình hình mưa lũ vẫn còn diễn biến phức tạp. Để đảm bảo an toàn cho giáo viên và học sinh, nhiều trường học đã chủ động cho học sinh nghỉ học.

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài cuối: 'Học dân' để xác định đường lối, chính sách phù hợp

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài cuối: 'Học dân' để xác định đường lối, chính sách phù hợp

Trong tiến trình đổi mới phương thức lãnh đạo, một cụm từ giản dị mà hàm chứa sức nặng tư tưởng đã xuất hiện trang trọng trong Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030) đó là “học dân”. Từ hai chữ ấy, một cánh cửa mới mở ra trong lý luận của Đảng và tư duy lãnh đạo hiện đại.

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 3: Kiến tạo chính quyền phục vụ và phát huy nội lực

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 3: Kiến tạo chính quyền phục vụ và phát huy nội lực

Trong hành trình đổi mới phương thức lãnh đạo, khi Đảng chuyển từ “lãnh đạo, chỉ đạo” sang “đồng hành”, từ “quản lý” sang “phục vụ”, mô hình chính quyền ở Phường 1 Bảo Lộc và xã biên giới Quảng Trực (Lâm Đồng) đang khẳng định một hướng đi mới. Đó là xây dựng hệ thống vận hành minh bạch, dữ liệu hóa và gắn chặt với lòng dân.

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 2: Người giữ 'tần số' niềm tin giữa đại ngàn Ea K’Tur

Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 2: Người giữ 'tần số' niềm tin giữa đại ngàn Ea K’Tur

Với 64 năm tuổi đời, 31 năm học và làm theo Đảng, bà H’Bliăk Niê (tên buôn làng thường gọi là Ami Bơng) vẫn bền bỉ giữ nguồn năng lượng, niềm tin vào Đảng. Mỗi ngày, nguồn năng lượng ấy càng được nhân lên và truyền đi "tín hiệu" bền bỉ của niềm tin, lan tỏa trong cộng đồng các dân tộc anh em. Bà là một trong số ít những già làng được đồng bào suy tôn.

Tìm kiếm nạn nhân bị nước cuốn mất tích khi đánh bắt cá trên sông Pô Kô

Tìm kiếm nạn nhân bị nước cuốn mất tích khi đánh bắt cá trên sông Pô Kô

Ngày 29/10, Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Pék Đỗ Đăng Dự thông tin, lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm người đàn ông bị nước cuốn trôi, mất tích khi đang đánh bắt cá tại khu vực sông Pô Kô, đoạn đi qua thôn 14A, xã Đăk Pék. Nạn nhân là ông A Na (sinh năm 1977, không rõ hộ khẩu thường trú).

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Mưa lớn trong nhiều ngày qua, nhất là từ đêm 28/10 đến ngày 29/10, khiến vùng núi cao của các xã Trà My, Trà Tân, Trà Giáp, thành phố Đà Nẵng bị sạt lở nhiều nơi. Hàng loạt tuyến giao thông vừa mới khôi phục, tạm thông tuyến đã tiếp tục bị sạt lở nặng, tái diễn tình trạng ách tắc. Lũ quét và sạt lở núi khiến nhiều người bị thương.

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Sau 4 ngày mưa lớn kéo dài vùng núi của tỉnh Quảng Ngãi đã “no nước” gây sạt lở hàng trăm vị trí; những dòng nước lũ “đỏ ngầu” “cuồn cuộn” đang tiếp tục đổ về xuôi khiến nhiều khu vực khu dân cư vùng hạ lưu các sông bị ngập sâu, chia cắt.

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Sáng 29/10, ông Đinh Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trên địa bàn xã có 1 trường hợp là anh A Pôr (sinh năm 1994, trú thôn Làng Đung) không may bị nước lũ cuốn trôi. Lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm nạn nhân mất tích.

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Chiều 28/10, ông Nguyễn Văn Vinh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa cho biết, khoảng 14 giờ cùng ngày, 4 vị trí từ Km23 - Km26, thuộc Tỉnh lộ 9 đi qua các xã khu vực miền núi của tỉnh đã xảy ra sạt lở khiến một lượng đất, đá chắn ngang đường làm các phương tiện không thể lưu thông qua khu vực này.

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Sáng 28/10, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do Thứ trưởng Võ Văn Hưng làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Điện Biên về kết quả thực hiện bố trí dân cư vùng thiên tai cấp bách; điều chỉnh Đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La (Đề án 666) và kết quả thực hiện 2 Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trên địa bàn tỉnh Điện Biên.