Là địa phương vùng sâu, biên giới biển của tỉnh Cà Mau, xã Phan Ngọc Hiển đối mặt với nhiều thách thức trên hành trình chuyển đổi số. Tuy nhiên, với sự quyết tâm và nỗ lực bền bỉ của các cấp ngành, đoàn thể, chính quyền, công cuộc phổ cập và ứng dụng tri thức số đang từng bước “gieo mầm”, mang lại những thay đổi tích cực và mở ra khát vọng về một tương lai số cho vùng đất này.

Vượt khó khăn “gieo mầm” chuyển đổi số
Mới được thành lập trên cơ sở hợp nhất thị trấn Rạch Gốc, xã Viên An Đông và một phần xã Tân Ân, xã Phan Ngọc Hiển là một địa phương trẻ mang trong mình vị thế chiến lược. Với ba mặt giáp biển, diện tích tự nhiên gần 238 km² và dân số hơn 35.000 người, đây là một trong những địa phương xa trung tâm hành chính của tỉnh Cà Mau nhất.
Vùng đất này hội tụ nhiều tiềm năng lớn: vừa có rừng, vừa có biển; có khu hậu cần nghề cá đa dạng; các tuyến giao thông huyết mạch như đường Hồ Chí Minh và cao tốc Bắc - Nam chạy qua. Phan Ngọc Hiển còn được xem là dấu gạch nối quan trọng, kết nối hai khu kinh tế động lực là Đất Mũi và Năm Căn, mở ra dư địa phát triển mạnh mẽ về kinh tế biển, năng lượng tái tạo và dịch vụ logistics.
Trên mảnh đất giàu tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức này, cuộc cách mạng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Địa phương luôn xác định công cuộc chuyển đổi số là một nhiệm vụ chính trị quan trọng và cấp bách nhằm xóa “mù số” cho người dân, tạo nền tảng xây dựng công dân số và góp phần thực hiện thành công chủ trương chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp không ít "rào cản" mang tính đặc thù.
Thách thức lớn nhất đến từ hạ tầng và điều kiện địa lý. Vị trí cách xa trung tâm hành chính tỉnh khiến việc đầu tư các công trình công nghệ số còn hạn chế. Hệ thống mạng Internet đôi lúc thiếu ổn định, kết nối chậm, đặc biệt ở các vùng trũng sóng yếu. Thêm vào đó, địa bàn thưa dân cũng là một rào cản lớn, khiến việc thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp công nghệ tư nhân không dễ dàng. Ngoài ra, trình độ kỹ năng số của người dân nhìn chung còn thấp. Tình hình càng thêm khó khăn khi lực lượng nòng cốt là các tổ công nghệ số cộng đồng còn mỏng, trong khi xã chưa có đội ngũ chuyên trách về lĩnh vực này.
Đối mặt với khó khăn, Đảng ủy và Ủy ban nhân dân xã Phan Ngọc Hiển đã chỉ đạo quyết liệt, xem Đoàn Thanh niên là lực lượng đi đầu, xung kích trong chuyển đổi số. Ủy ban nhân dân xã đã ban hành kế hoạch cụ thể để triển khai phong trào "Bình dân học vụ số" một cách hiệu quả. Chủ trương “đi từng ngõ, gõ từng nhà” được thực hiện xuyên suốt, với lực lượng nòng cốt là 26 Tổ công nghệ số cộng đồng ở các ấp và các đội hình thanh niên tình nguyện bám sát địa bàn.

Chia sẻ về những kỷ niệm khó quên trong hành trình lan tỏa tri thức số, chị Ngô Nguyễn Phương Thảo, đoàn viên Chi đoàn ấp Kênh Ba, xã Phan Ngọc Hiển cho biết: Có những hộ gia đình sinh sống ở nơi chưa có đường bộ. Vào những ngày nước triều rút, các tình nguyện viên gần như không thể tiếp cận. Để kịp thời hỗ trợ bà con, mọi người phải tranh thủ di chuyển bằng đường thủy, rất vất vả. Nhiều khi, tình nguyện viên buộc phải dừng lại ở nhà dân hàng giờ liền, chờ nước triều lên mới có thể tiếp tục hành trình.
Bất chấp mọi khó khăn, "ngọn lửa" nhiệt huyết của tuổi trẻ và khát vọng cống hiến cho quê hương vẫn luôn bùng cháy trong mỗi tình nguyện viên. Chị Thảo khẳng định, chính sự quyết tâm đó đã giúp chị và các thành viên chưa từng nản lòng hay chùn bước, tất cả cùng hướng đến mục tiêu chung là hoàn thành nhiệm vụ để góp phần phát triển địa phương giàu đẹp, văn minh.
Hành động quyết liệt kiến tạo tương lai số
Những nỗ lực bền bỉ của chính quyền, đoàn thể địa phương đã mang lại kết quả tích cực. Đến nay, 100% người dân, doanh nghiệp trên địa bàn đã được hướng dẫn thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến. Việc thực hiện thủ tục tại Trung tâm phục vụ hành chính công của xã trở nên thuận lợi, dễ dàng và được người dân đánh giá cao. Nổi bật, 100% cơ sở kinh doanh tại xã đã cài đặt, phổ cập việc sử dụng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Anh Nguyễn Huy Thành, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Bí thư Đoàn xã Phan Ngọc Hiển cho biết: Sức mạnh tổng hợp trong các phong trào chuyển đổi số đã mang lại những kết quả rõ rệt. Đoàn Thanh niên phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị - xã hội, cùng lực lượng Biên phòng, Công an để nâng cao hiệu quả tuyên truyền cho nhiều nhóm đối tượng. Mô hình “Một cộng Một”, nơi các thành viên trong gia đình và hàng xóm hỗ trợ lẫn nhau phổ cập tri thức số, đã phát huy hiệu quả cao. Đoàn xã cũng đã thành lập Đội tình nguyện túc trực tại Trung tâm phục vụ hành chính công, từ ngày 1/7/2025 đến nay, hỗ trợ hơn gần 5.000 lượt người dân, doanh nghiệp thực hiện dịch vụ công trực tuyến và các thủ tục số hóa.
Đặc biệt, công nghệ số đang dần len lỏi vào ngành kinh tế trụ cột của xã - kinh tế biển và thủy sản. Các lực lượng hội, đoàn thể và tổ chuyển đổi số cộng đồng đã trợ giúp ngư dân, hướng dẫn sử dụng các ứng dụng dự báo thời tiết, định vị. Các lực lượng chuyên môn cũng hỗ trợ thêm về phần mềm kết nối hệ thống định vị tàu cá và thiết bị liên lạc khẩn cấp.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phan Ngọc Hiển Tiết Minh Khởi, xã đặt mục tiêu trở thành xã ven biển có kinh tế số phát triển, xã hội số toàn diện và chính quyền số hiện đại. Để hiện thực hóa các mục tiêu, Đại hội đảng bộ xã đề ra các chỉ tiêu cụ thể như: trên 85% dân số trong độ tuổi lao động được phổ cập kiến thức số, tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến đạt 95% và từ 70% trở lên doanh nghiệp, hộ nuôi trồng thủy sản áp dụng chuyển đổi số vào sản xuất.
Để những nỗ lực từ cơ sở không dừng lại ở mức phong trào, Ủy ban nhân dân xã Phan Ngọc Hiển kiến nghị cần có những “cú hích” chính sách từ cấp tỉnh. Cụ thể, địa phương đề xuất tỉnh xây dựng một chiến lược chuyên sâu về phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số cho khu vực nông thôn, nhằm khai phá tiềm năng để nông nghiệp thật sự trở thành một động lực kinh tế quan trọng. Song song đó, việc đầu tư đào tạo, trang bị kỹ năng bài bản cho các tổ công nghệ số cộng đồng được xem là yếu tố then chốt để biến chủ trương thành hành động hiệu quả tại từng ấp, từng nhà.
Nỗ lực ở xã Phan Ngọc Hiển là minh chứng cho thấy công cuộc chuyển đổi số của Cà Mau đang được xây dựng trên một nền tảng vững chắc: sự đồng lòng từ cơ sở và quyết tâm từ cấp tỉnh. Quyết tâm ấy đã được lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân khẳng định, với mục tiêu đưa khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trở thành động lực phát triển bền vững. Hành trình xóa "mù số" ở xã Phan Ngọc Hiển không chỉ là để bắt kịp hiện tại, mà còn là sự chuẩn bị quan trọng để người nông dân, ngư dân nơi đây tự tin làm chủ tương lai trong một thế giới số không ngừng biến đổi./.