Ngày 22/11, Hội thảo khoa học “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” diễn ra tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội). Sự kiện do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, trong khuôn khổ Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” năm 2025 và “Ngày hội Văn hóa Mường lần thứ II”.
Phát biểu tại hội thảo, ông Trịnh Ngọc Chung, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, qua hàng nghìn năm lịch sử, văn hóa các dân tộc Việt Nam được hình thành, vun đắp, phát triển, đem lại những giá trị văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần to lớn, là nơi lưu giữ những di sản độc đáo, phong phú về tri thức, phong tục, lễ hội, trang phục, tiếng nói và nghệ thuật dân gian đã được khẳng định trong tiến trình phát triển…
Ông Trịnh Ngọc Chung nhấn mạnh, thời gian qua, công tác văn hóa nói chung và công tác bảo tồn, phát huy, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số nói riêng đã có những bước tiến và đạt được những kết quả nhất định. Điều đó thể hiện từ những kết quả đã gặt hái được trong các hoạt động văn hóa, đặc biệt là trong triển khai các chương trình, các chiến lược phát triển văn hóa. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống, nhiều lễ hội, nhiều phong tục tập quán đã được phục hồi, được đồng bào các dân tộc gìn giữ và phát huy. Qua đó cho thấy những chủ trương, chính sách, đường lối của Đảng đã và đang đi vào cuộc sống một cách rất có hiệu quả.
Theo ông Trịnh Ngọc Chung, văn hóa nói chung, văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số nói riêng, không chỉ là tài sản tinh thần vô giá, mà còn là nguồn lực quan trọng cho phát triển du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái - những hướng đi phù hợp, bền vững và mang đậm tính nhân văn. Trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch là một yêu cầu vừa cấp thiết, vừa lâu dài. Đây không chỉ là câu chuyện của bảo tồn di sản, mà còn là con đường phát triển bền vững, giúp đồng bào các dân tộc thiểu số vừa giữ gìn bản sắc, góp phần tạo sinh kế cho người dân, góp phần xóa đói giảm nghèo, ổn định và nâng cao đời sống bền vững, tự hào về văn hóa của cộng đồng dân tộc mình, tự tin trong quá trình hội nhập và phát triển.
Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Khánh Hoà/TTXVN
Hội thảo đã lắng nghe các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và đại diện cộng đồng. Các ý kiến tập trung thảo luận, trao đổi làm rõ về mối quan hệ giữa bảo tồn văn hóa với phát triển kinh tế và du lịch bền vững; Tác động của hội nhập, toàn cầu hóa và công nghệ số đối với bảo tồn văn hóa; Vai trò chủ thể của cộng đồng trong gìn giữ và lan tỏa văn hóa truyền thống; Giải pháp và chính sách nhằm khai thác hợp lý tài nguyên văn hóa, phát triển du lịch gắn với lợi ích của cộng đồng…
Bàn về tính cân bằng giữa bảo tồn và khai thác các giá trị văn hóa cho phát triển du lịch, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu - nguyên Phó giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cho rằng, cần đặt nguyên tắc bảo tồn lên hàng đầu, không hy sinh văn hóa vì lợi ích trước mắt, đồng thời phát huy giá trị văn hóa một cách bền vững và mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng địa phương.
PGS.TS Lâm Bá Nam tham luận tại Hội thảo. Ảnh: Khánh Hoà - TTXVN
Phó giáo sư, Tiến sĩ Lâm Bá Nam, Chủ tịch Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam phân tích tính đa dạng văn hóa vài vai trò của bản sắc tộc người trong định vị thương hiệu du lịch Việt Nam. Phó giáo sư, Tiến sĩ Bùi Quang Thanh, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam thì đề cập việc phát triển sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số trong bối cảnh hội nhập và phát triển bền vững…
Một số chuyên gia, nghệ nhân đến từ nhiều dân tộc thiểu số đã cùng nhìn nhận, đánh giá về tiềm năng, lợi thế văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số trong phát triển du lịch. Bên cạnh đó, còn phân tích về những hạn chế, khó khăn. Từ đó, có những phương án trước mắt và lâu dài góp phần vào việc phát triển du lịch trong khai thác văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, để vừa phát triển kinh tế, vừa bảo tồn được bản sắc…Ông Trịnh Ngọc Chung, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam cho biết, các ý kiến và tham luận sẽ góp phần hoàn thiện lý luận và thực tiễn trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; đồng thời đề xuất những giải pháp khả thi, nhân văn và phù hợp với đặc thù từng vùng, miền. Đây cũng là dịp để các nhà khoa học, nhà quản lý, nghệ nhân và cộng đồng cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, giới thiệu những mô hình hay, cách làm sáng tạo trong việc kết nối văn hóa với du lịch. Từ đó, mỗi nét đẹp văn hóa dân tộc không chỉ được gìn giữ trong không gian làng bản, mà còn được lan tỏa mạnh mẽ tới du khách trong và ngoài nước./.