Định dạng đề thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông từ năm 2025: Những điểm mới cần lưu ý

Để các nhà trường, giáo viên, học sinh chủ động trong học tập, ôn luyện cho kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông từ năm 2025 (năm đầu tiên học sinh thi theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã sớm công bố cấu trúc định dạng đề thi mới. Theo đánh giá của các chuyên gia, những điểm mới trong dạng thức đề thi gợi ra nhiều vấn đề cần giải quyết trong dạy học, kiểm tra đánh giá ở trường phổ thông.

Đảm bảo dạy học thực chất

Đối với các môn thi trắc nghiệm, trong định dạng đề thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông từ năm 2025, có tối đa 3 dạng thức câu hỏi thi trắc nghiệm được sử dụng: Câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn; câu hỏi trắc nghiệm dạng đúng - sai, mỗi câu hỏi có 4 ý, thí sinh phải trả lời đúng - sai đối với từng ý của câu hỏi; câu hỏi trắc nghiệm dạng trả lời ngắn, gần với dạng câu hỏi tự luận, được đánh giá thông qua kết quả cuối cùng mà thí sinh phải tự điền vào phiếu trả lời.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khánh, Chủ biên chương trình môn Vật lý nhận định: Những đổi mới trong định dạng đề thi trắc nghiệm sẽ góp phần thúc đẩy đáng kể sự phát triển của giáo dục.

Do tính đặc thù nên kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông ở nước ta đang sử dụng hình thức đánh giá là trắc nghiệm khách quan, trừ môn Ngữ văn. Tuy nhiên, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khánh, bài thi trên giấy không thể đánh giá được tất cả các năng lực của học sinh theo yêu cầu của chương trình giáo dục. Ví dụ, đối với các môn ngoại ngữ, trong bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết thì bài thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông chỉ có thể tập trung vào đánh giá kĩ năng đọc hiểu các loại văn bản, các kĩ năng về từ ngữ, ngữ pháp.

Vì vậy, từ năm 2025, nhằm đánh giá tốt hơn năng lực người học, giảm xác suất đoán mò ở các câu hỏi thi, kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông có sự thay đổi về định dạng câu hỏi thi. Ngoài dạng câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn quen thuộc, có thêm dạng câu trắc nghiệm đúng/sai và trả lời ngắn.

Từ những đổi mới này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khánh lưu ý: Để đảm bảo chất lượng giáo dục, việc dạy học ở các nhà trường phải đảm bảo sao cho học sinh đạt được các yêu cầu về phẩm chất, năng lực được quy định ở Chương trình tổng thể và các Chương trình môn học, hoạt động giáo dục. Dạy và học phải thực chất, dạy học không chỉ để truyền thụ kiến thức mà nhằm giúp học sinh hoàn thành các công việc, bước đầu giải quyết được các vấn đề phù hợp trong học tập và đời sống nhờ vận dụng hiệu quả, sáng tạo những kiến thức, kĩ năng đã học.

Để đánh giá được năng lực của học sinh, giáo viên phải thiết kế các tình huống xuất hiện vấn đề cần giải quyết, giúp học sinh bộc lộ năng lực của mình. Trong đánh giá năng lực người học, có thể vận dụng các dạng thức mới về câu hỏi thi mà Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành, kết hợp với các hình thức đánh giá khác.

Đối với câu trắc nghiệm đúng – sai, đây không đơn thuần là dạng câu hỏi đúng – sai truyền thống, trong đó thí sinh phải lựa chọn một trong hai phương án trả lời để khẳng định nhận định đó là đúng hay sai. Trong định dạng mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, mỗi câu hỏi loại này gồm bốn lệnh hỏi. Bốn lệnh hỏi này tạo thành một câu hỏi thi nhằm đánh giá toàn diện hơn một vấn đề bao gồm bốn ý có mức độ tư duy tăng dần.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Khánh nhấn mạnh: Khi xây dựng câu hỏi dạng này, giáo viên cần nhận thức rõ các biểu hiện của năng lực hoặc thành phần năng lực mình muốn đánh giá thông qua việc khai thác một nội dung hoặc kết hợp nhiều nội dung; nên hỏi về một vấn đề hoàn chỉnh theo mức độ tăng dần của cấp độ tư duy.

Đối với câu trắc nghiệm trả lời ngắn, đòi hỏi trả lời bằng kí tự số. Hơn thế nữa, thí sinh chỉ được phép trả lời trong giới hạn 4 kí tự và không được viết dưới dạng phân số. Do đó, khi xây dựng câu hỏi thi, giáo viên cần lựa chọn các nội dung sao cho có thể tạo được các câu hỏi với đáp số thỏa mãn các yêu cầu này.

Chống học thuộc lòng, chép văn mẫu

Trong kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông từ năm 2025, Ngữ văn vẫn là môn duy nhất thi theo hình thức tự luận.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên chương trình môn Ngữ văn chia sẻ: Đổi mới lớn nhất trong định dạng, cấu trúc đề thi là yêu cầu viết đoạn, bài nghị luận văn học với ngữ liệu mới. Mục đích của việc đổi mới này là chống kiểu dạy và học theo hướng thuộc lòng, chép văn mẫu; phát huy được những suy nghĩ riêng của mỗi học sinh, khuyến khích các em tự làm ra bài văn của chính mình, thể hiện suy nghĩ một cách trung thực... Từ đó, đánh giá được năng lực viết của học sinh công bằng, khách quan hơn.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thống lưu ý, giáo viên cần dạy cho học sinh biết cách viết đoạn, bài nghị luận văn học một cách thuần thục.

Trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, ở cấp Trung học Phổ thông, yêu cầu viết nghị luận văn học tập trung vào kiểu bài phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học (lớp 10); lớp 11 mở rộng ra viết bài nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc một bộ phim, bài hát, bức tranh, pho tượng; lớp 12 tập trung chủ yếu vào kiểu bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học.

Như vậy, kiểu bài so sánh 2 tác phẩm ở lớp 12 sẽ là một trọng tâm của yêu cầu viết. Tuy nhiên, trong rèn luyện và kiểm tra, đánh giá, học sinh vẫn phải làm kiểu bài phân tích, đánh giá tác phẩm văn học gắn với các thể loại được học.

Khi dạy cho học sinh cách viết, giáo viên nên tập cho các em viết đoạn theo 3 phần (dạng tổng phân hợp). Đấy không chỉ là luyện cách viết mà còn rèn luyện tư duy rõ ràng, khúc triết. Bên cạnh đó, giáo viên cần chuẩn bị nhiều dạng bài tập như: nêu câu chủ đề (ý chính), yêu cầu học sinh phát triển ý và câu kết thúc; cho các câu phát triển, yêu cầu học sinh viết câu mở đầu và câu kết thúc; cho câu kết thúc và câu mở đầu, yêu cầu học sinh viết các câu phát triển...

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thống, rèn luyện cho học sinh cách viết đoạn văn rất quan trọng trong việc hình thành năng lực viết cả về nội dung, cách lập luận và tổ chức ý. Trong bối cảnh không có nhiều thời gian, phải viết ngắn gọn, chỉ cần yêu cầu viết một đoạn văn cũng có thể đánh giá được tư duy và cách viết của mỗi học sinh.

Để đánh giá đúng năng lực đọc hiểu và viết của học sinh, giáo viên cần chuyển đổi việc dạy, học, đổi mới cách ôn luyện, kiểm tra. Việc ôn luyện không phải chạy theo nội dung mà luyện tập cách đọc hiểu; cách phân tích đánh giá một văn bản theo một thể loại với ngữ liệu mới... để sau đó gặp ngữ liệu nào, học sinh cũng biết vận dụng để đọc hiểu, tạo lập văn bản theo yêu cầu của đề.

Giáo viên cũng cần tích lũy, tuyển lựa các loại văn bản làm ngữ liệu mới cho việc dạy học, để rèn luyện và ra đề kiểm tra, đánh giá. Văn bản ngữ liệu mới cần đúng thể loại, kiểu văn bản đã học trong chương trình; bảo đảm độ tin cậy (nguồn dẫn chính thức). Độ dài văn bản cần phù hợp với thời gian làm bài. Nếu đề trích văn bản từ một tác phẩm lớn, cần có tóm tắt ngắn gọn, bảo đảm học sinh biết được bối cảnh để hiểu đúng văn bản trong tính chỉnh thể của tác phẩm.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thống nhấn mạnh: Việc sử dụng ngữ liệu mới (văn bản không có trong các sách giáo khoa) là một bước tiến lớn trong thi, kiểm tra ở môn Ngữ văn nhằm đánh giá theo năng lực, khuyến khích sự sáng tạo của học sinh. Do đó, lựa chọn ngữ liệu mới đúng, hay, phù hợp... là một trong hai yếu tố quyết định chất lượng của một đề thi. Sự thay đổi ấy cần được tuyên truyền, lan tỏa trong nhà trường và xã hội. Nó sẽ mang lại một quan niệm đúng và tinh thần dạy học Ngữ văn mới.

Việt Hà

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Tuyên Quang: 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi

Tuyên Quang: 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tuyên Quang, tính từ ngày 5/7 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi, tổng số lợn mắc bệnh phải tiêu hủy bắt buộc từ ngày 5/7 đến ngày 25/7 là 9.864 con, tổng khối lượng trên 544,3 tấn.

Hỗ trợ đồng bào các dân tộc vùng biên ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế

Hỗ trợ đồng bào các dân tộc vùng biên ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế

Bên cạnh nhiệm vụ chính trị bảo vệ biên giới, các chiến sĩ Đồn Biên phòng Ia Rvê (tỉnh Đắk Lắk) còn đẩy mạnh thực hiện phương châm “Gần dân, sát dân” và nêu cao đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” để giúp các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, chăm lo đời sống gia đình chính sách, người có công trên địa bàn.

Mưa lớn gây lũ ống, lũ quét, thiệt hại về người và tài sản tại Sơn La

Mưa lớn gây lũ ống, lũ quét, thiệt hại về người và tài sản tại Sơn La

Những ngày qua, trên địa bàn tỉnh Sơn La có mưa lớn kéo dài. Đặc biệt, vào chiều tối và đêm 26 rạng sáng 27/7 đã xuất hiện lũ ống, lũ quét gây thiệt hại về người, tài sản, hoa màu của nhân dân. Tình trạng ngập úng, sạt lở đất, đá xảy tại nhiều địa phương khiến các hộ dân phải di rời khẩn cấp.

Xây dựng thương hiệu nông sản, nâng cấp cho sản phẩm OCOP

Xây dựng thương hiệu nông sản, nâng cấp cho sản phẩm OCOP

Tỉnh Đồng Nai hiện có 439 sản phẩm của 146 chủ thể được công nhận và xếp hạng từ 3 sao trở lên; trong đó,11 sản phẩm được Trung ương công nhận đạt 5 sao. Các sản phẩm OCOP đều có chất lượng cao, tiêu chuẩn kỹ thuật bảo đảm, bao bì sản phẩm bắt mắt.

Lạng Sơn điều chỉnh thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu

Lạng Sơn điều chỉnh thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu

Ngày 26/7, thông tin từ Trung tâm Quản lý cửa khẩu (Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn) cho biết, đơn vị vừa nhận được thư công tác số 71-2025 ngày 25/7/2025 của Chính phủ nhân dân thị Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc) thông tin về thời gian thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa tại Đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá Tân Thanh và Lối thông quan Cốc Nam.

Nghệ An: Tình người trong lũ dữ

Nghệ An: Tình người trong lũ dữ

Từ tối 22 đến sáng ngày 23/7, ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão số 3, trên địa bàn miền núi, biên giới tỉnh Nghệ An liên tục có mưa to, cùng với nước lũ lên nhanh trên các dòng sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn đã gây thiệt hại nghiêm trọng về người, nhà cửa, tài sản của nhân dân.

Đắk Lắk: Xóa nhà tạm, dựng mái ấm cho người có công

Đắk Lắk: Xóa nhà tạm, dựng mái ấm cho người có công

Thực hiện chủ trương “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người có công” theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Đắk Lắk đang nỗ lực từng ngày để tri ân sâu sắc những người đã hy sinh, cống hiến cho độc lập, tự do của Tổ quốc.

Đồng Tháp: Đổi tên ấp do trùng, giúp giải quyết thủ tục hành chính thuận lợi

Đồng Tháp: Đổi tên ấp do trùng, giúp giải quyết thủ tục hành chính thuận lợi

Thực hiện Công văn của UBND tỉnh Đồng Tháp về việc hướng dẫn một số nội dung về sắp xếp tổ chức bộ máy và chuẩn bị cho đơn vị hành chính cấp xã mới hoạt động theo Công văn số 4168/BNV-CQĐP ngày 23/6/2025 của Bộ Nội vụ về việc hướng dẫn một số nội dung về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính, xã Mỹ An Hưng, tỉnh Đồng Tháp đã đổi tên các ấp do trùng tên.

Nghệ An: Nỗ lực thông tuyến Quốc lộ 7 đến tâm lũ Tương Dương, Mường Xén

Nghệ An: Nỗ lực thông tuyến Quốc lộ 7 đến tâm lũ Tương Dương, Mường Xén

Từ tối ngày 19/7 đến sáng ngày 23/7, do ảnh hưởng của mưa cường suất lớn, diễn ra trong nhiều giờ liền và lũ lớn trên sông Lam dâng cao vượt mốc lịch sử, tuyến quốc lộ 7 nối địa bàn các xã miền xuôi với các xã biên giới Tương Dương, Mường Xén đi cửa khẩu Nậm Cắn (tỉnh Nghệ An) đã xuất hiện hàng chục điểm ngập lụt, chia cắt giao thông nghiêm trọng trên tuyến quốc lộ trọng yếu, huyết mạch.

Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc lan tỏa tới từng gia đình, khu phố

Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc lan tỏa tới từng gia đình, khu phố

Sáng 25/7, phường Phan Thiết tổ chức Ngày hội “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Đây là địa phương được Ban chỉ đạo phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tỉnh Lâm Đồng và Ban chỉ đạo “Thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” Trung ương chọn tổ chức điểm Ngày hội “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” năm 2025.

Hơn 100 hộ dân bị cô lập ở bản sát biên giới Cha Nga (Nghệ An) vẫn an toàn sau lũ dữ

Hơn 100 hộ dân bị cô lập ở bản sát biên giới Cha Nga (Nghệ An) vẫn an toàn sau lũ dữ

Ngày 25/7, Thiếu tá Phan Đức Tâm, Chính trị viên Đồn Biên phòng Mỹ Lý (Bộ đội biên phòng Nghệ An) cho biết: Bước đầu, đơn vị đã nắm được thông tin cơ bản về tình hình bản Cha Nga (xã Mỹ Lý) và khẳng định, cho đến thời điểm hiện tại 103 hộ dân là dân tộc Thái của bản này đều an toàn về người trong đợt lũ mạnh hoành hoành nhiều xã trên địa bàn miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An vừa qua.

Tháo gỡ khó khăn, chăm lo sức khỏe tốt nhất cho người dân vùng sâu, vùng xa

Tháo gỡ khó khăn, chăm lo sức khỏe tốt nhất cho người dân vùng sâu, vùng xa

Sáu tháng đầu năm 2025, ngành Y tế tỉnh Long An đã thực hiện nhiều chỉ tiêu tăng so với cùng kỳ năm 2024, chú trọng đầu tư nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho nhân dân. Trong những tháng còn lại của năm, ngành tập trung thực hiện Đề án thành lập Sở Y tế tỉnh Tây Ninh trên cơ sở hợp nhất Sở Y tế Long An và Sở Y tế Tây Ninh (cũ) nhằm ổn định cơ cấu tổ chức, tháo gỡ khó khăn, tiếp tục chăm lo tốt nhất cho người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Hơn 1.000 căn nhà thuộc nguồn vốn của Bộ Công an được xây dựng ở tỉnh Thái Nguyên

Hơn 1.000 căn nhà thuộc nguồn vốn của Bộ Công an được xây dựng ở tỉnh Thái Nguyên

Chiều 24/7, Bộ Công an phối hợp cùng UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức Lễ khởi công “điểm” thực hiện Đề án “Xây dựng 1.000 căn nhà ở cho nhân dân thực hiện mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sau sáp nhập tỉnh từ nguồn kinh phí đề nghị Bộ Công an hỗ trợ”.

Na Sang quyết tâm đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030

Na Sang quyết tâm đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030

Trong các ngày từ 23 - 24/7, Đảng bộ xã Na Sang (tỉnh Điện Biên) tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đây là Đại hội được Ban Thường vụ Tỉnh ủy Điện Biên chọn tổ chức điểm ở cấp xã.

Lào Cai khẩn trương di dời dân vùng nguy cơ sạt lở, ngập úng

Lào Cai khẩn trương di dời dân vùng nguy cơ sạt lở, ngập úng

Từ đêm 23 đến rạng sáng 24/7, trên trên địa bàn tỉnh Lào Cai có mưa lớn kéo dài, gây ngập úng, sạt lở một số tuyến đường và thiệt hại đến nông nghiệp của người dân. Cùng đó, nhiều hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cũng đã được chính quyền địa phương di dời đến nơi an toàn.

Đại hội đảng bộ xã không nhận hoa, kêu gọi ủng hộ chương trình phát triển cây trồng

Đại hội đảng bộ xã không nhận hoa, kêu gọi ủng hộ chương trình phát triển cây trồng

Ngày 24/7, Đảng bộ xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đây là Đại hội Đảng bộ cấp xã có ý nghĩa đặc biệt khi không nhận hoa chúc mừng, mà kêu gọi các tổ chức, cá nhân ủng hộ hiện vật như cây giống, phân bón, vật tư nông nghiệp hoặc kinh phí... để góp phần thực hiện chương trình “Ươm mầm tương lai - Phát triển cây trồng bền vững Tu Mơ Rông”.

Xã Măng Ri (Quảng Ngãi) thiệt hại nặng do bão số 3

Xã Măng Ri (Quảng Ngãi) thiệt hại nặng do bão số 3

Tối 23/7, ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, trên địa bàn xã đã xảy ra mưa vừa, mưa to đến rất to, gió mạnh, khiến hàng chục căn nhà bị tốc mái, nhiều công trình bị hư hỏng và gần 3.800 cây sâm Ngọc Linh bị thiệt hại. Ước tính tổng thiệt hại gần 5,6 tỷ đồng.

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở Thanh Hóa và Nghệ An

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở Thanh Hóa và Nghệ An

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia nhận định, từ 19 giờ 30 phút ngày 23/7 đến 12 giờ 30 phút ngày 24/7, khu vực các tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An tiếp tục có mưa với lượng mưa tích luỹ phổ biến từ 15-30mm, có nơi trên 50mm.