Độc đáo ẩm thực ngày tết của đồng bào Thái đen ở Mường Lò

Độc đáo ẩm thực ngày tết của đồng bào Thái đen ở Mường Lò
Món ăn chế biến từ lương thực

Món ăn không thể thiếu vào dịp tết chính là Khẩu cắm (cơm nhuộm màu). Trong các mâm cơm cúng tế tổ tiên của đồng bào Thái đều có các loại cơm màu xanh - đỏ - tím – vàng - trắng. Điều này thể hiện rằng mọi thứ của trời đất mà con người có được đều muốn dâng cúng tổ tiên- năm màu đó thể hiện cho tất cả các màu của các đồ vật trên thế gian mà con người muốn dâng tặng để cảm tạ tổ tiên thần thánh.
Việc duy trì và cúng tế cơm màu (khấu cắm) cho tổ tiên vào các dịp tết còn biểu hiện các giá trị đạo đức, giáo dục truyền thống cho con cháu sau này của người Thái phải luôn nhớ công ơn tổ tiên, nhớ ơn những người đi trước đã xây dựng cuộc sống.

Bánh chưng (khẩu tôm)

Người Thái đen ở Mường Lò có hai tết lớn nhất là tết nguyên đán là tết síp xí. ứng với mỗi tết sẽ có một loại bánh đặc trưng, một loại bánh biểu trưng cho chính tết ddos. Đến tết nguyên đấn, cũng như người Kinh, bánh chưng được tượng trưng cho tết này của người Thái Mường Lò.

Bánh chưng của người Thái ở đây có cách làm khác với người kinh và các dân tộc khác từ cách gói, hình thức và một số nguyên liệu. Trong một năm bánh chưng được gói duy nhất một lần vào dịp tết nguyên đán. Ngày nay tết Nguyên đán được rút ngắn làm ba ngày, do đó đồng bào chỉ tổ chức gói bánh ăn tết cúng tổ tiên làm hai đợt, gói bánh vào dịp tết nguyên đán và gói bánh cúng tổ tiên và ăn trong rằm tháng giêng.

Các món ăn lấy nguyên liệu từ thiên nhiên

Mok (xôi tổng hợp) là một món ăn quan trọng và đặc biệt trong tết nguyên đán.Là món ngon cầu kỳ thường làm vào dịp tết, bởi vậy gia đình nào cũng cố gắng làm một bữa Mok.
Tắt chay (rau xôi tổng hợp) Rau xôi tổng hợp, gồm rất nhiều loại rau khác nhau cũng được người Thái làm để cúng tổ tiên vào đêm 30 tết. Đối với những gia đình cúng chay cho tổ tiên thì không thể không làm món rau này và phải có đây đủ các loại rau theo truyền thống.

Các món ăn làm từ động vật

Lượt tả (tiết canh): Để cúng ma nhà trong tết nguyên đán, mỗi gia đình người Thái Đen không thể thiếu tiết canh.
Trước đây với nền kinh tế, tự cung tự cấp, các gia đình dù ít hay nhiều cũng mổ một con lợn ăn trong những ngày tết và lấy tiết làm món tiết canh cúng. Ngày nay, dù tập quán nuôi lợn tết không còn phổ biến nhưng đồng bào vẫn mua tiết lợn, thịt lợn về cúng ma nhà trong dịp tết Nguyên đán.

Nhứa pỉnh pặc pằm (thịt băm gói lá dong nướng)

Để làm món thịt nướng này cần các nguyên liệu như sau: thịt lợn băm nhỏ, hạt xẻn rang giã nhỏ, hành rửa sạch băn nhỏ và tất cả trộn đều cho muối vừa đủ. Dùng hai tầu lá dong lồng lên nhau, chia thịt băn đã trộn gia vị thành từng gói hình chữ nhật dài khoảng 15cm, rộng 7-8cm, mỗi gói khoảng 0,3kg. Sau khi gói xong dùng cặp tre tươi cặp từng gói nướng trên than hồng khoảng 30-45 phút, khi thấy phần lá dong bên ngoài cháy vàng gói thịt không còn chảy nước là món thịt băm gói lá dong nướng đã chín. Thịt băm gói lá dong nướng được bóc ra đặt lên đĩa sắp lên mâm cúng.

Sau khi cúng xong, thịt băm được bày cùng các món ăn khác trong mâm cơm. Khi bắt đầu vào ăn, chủ nhà sẽ dùng đũa bẻ từng miếng ra thành nhiều mảnh và chia đều cho những người ngồi trong mâm. Món thịt băm gói lá dong nướng được mọi người ăn trước như một sự ban phát lấy may trong bữa tiệc.

Pà (thịt tái)

Pà là một món ăn được chế biến gần giống nem, cùng nguyên liệu và cách thức, tuy nhiên món pà là món làm ăn “ sổi”( ăn ngay) không phải đợi lên men chua như nem xổm.
Đối với những người lần đầu tiên ăn món pà phải là những người mạnh bạo mới dám ăn, bởi được chế biến bằng thịt sống và được làm chín bằng thính. Tuy nhiên, món pà theo người dân cho biết khi ăn món này rất tốt cho đường tiêu hóa và có thể chữa tốt bệnh tiêu chay khi ăn món pà.

Nhứa giảng (thịt sấy)

Món thịt sấy có thể được làm nhiều dịp trong năm, nhưng được làm nhiều nhất vào dịp tết nguyên đán. Với nền kinh tế tự cung tự cấp như trước đây, ngày thường khi mổ một con lợn, hay trâu, bò một gia đình không thể ăn hết cùng một lúc hoặc họ muốn để dành ăn trong năm, thì người dân sẽ làm món thịt sấy khô để dành ăn dần.


Thịt sấy là bước sơ chế của một món thịt. để ăn được thịt sấy phải được chế biến lại một lần nữa. Tuy nhiên, với đặc tính được sấy khô trên gác bếp, do đó sau khi được chuyển biến lại lần hai, thịt sấy mang hương vị đặc trưng thơm ngon của thịt sấy khô lâu ngày cho dù thịt sấy nướng tro bếp hay thịt sấy xôi.
Thịt trâu sấy nướng vùi tro hồng là một đặc sản của người Thái ở Mường Lò từ xưa đến nay. Một thanh thịt trâu khô được vùi nướng trong tro hồng khoảng 15 phút cho ra loại bỏ tro bẩn, dập nát miếng thịt trâu xe nhỏ chấm nước chấm tỏi pha ớt và hạt xẻn.

Hắm pết (tết canh vịt)

Hắm pết( hay còn gọi là tiêt canh vịt) là một cách làm, cách chế biến món tiết canh khá độc đáo của người Thái Đen ở Mường lLò. Món tiết canh đã rất được người dân ưa thích rồi nhưng món hắm pết lại được người dân ưa chuộng hơn.
Với quan niệm ăn thịt vịt để xua đi những điều xui xẻo, những sự không may mắn. Bất kỳ nhà nào cũng mổ vịt ăn “phá xui” vào ngày 30 tết (chiều 30). Vịt mổ trong ngày 30 tết để ăn phá xui là vào ngày cuối cùng của một năm, người dân ăn thịt vịt lần cuối cùng trong năm để sang năm mới không còn gặp phải những xui xẻo, những điều không may mắn.

Một số thức uống

Vào các dịp lễ, tết, lẩu xá (rượu cần là thức uống không thể thiếu của đồng bào Thái đen. Đồng bào Thái có câu: “Pay kin pa má kin lẩu” (đi ăn cá về nhà uống rượu). nghĩa là rượu và cá là hai món không thể thiếu trong sinh hoạt ẩm thực cho dù là lễ tết hay sinh hoạt ngày thường. Rượu của người Thái có nhiều loại, rượu cần là một thức uống mang tính cộng đồng đại chúng, nó gắn với các sinh hoạt cộng đồng như vui múa xòe, mừng xuân, mọi người cùng uống rượu cần.

Như vậy, có thể thấy đời sống vật chất và tinh thần, triết lý nhân sinh một phần được biểu hiện thông qua phong vị ẩm thực của người Thái. Đó là ở các món ăn, cách thức tổ chức bữa ăn, quan hệ ứng xử giao tiếp của họ với nhau.

langvietonline.vn (Làng Văn hóa Du lịch Các dân tộc Việt Nam)

Có thể bạn quan tâm

Vũng Tàu mở đường vươn mình từ những mũi tiến công lịch sử

Vũng Tàu mở đường vươn mình từ những mũi tiến công lịch sử

Ngày 30/4/1975, chiến dịch giải phóng miền Nam đi đến thắng lợi hoàn toàn, thống nhất đất nước. Vũng Tàu, với vị trí chiến lược quan trọng, là một trong những cứ điểm cố thủ cuối cùng của quân đội Sài Gòn. Đến 13 giờ 30 ngày 30/4, những tên địch cuối cùng buông súng đầu hàng, Vũng Tàu hoàn toàn giải phóng.

"Mùa vàng" sứa biển, ngư dân ven bờ bội thu

"Mùa vàng" sứa biển, ngư dân ven bờ bội thu

Những ngày đầu tháng 4/2025, biển cả đã ban tặng cho ngư dân các xã vùng ven biển Thạch Hà, thị Xã Kỳ Anh, thành phố Hà Tĩnh (Hà Tĩnh) món quà giá trị đó là sứa biển. Liên tiếp những chuyến ra khơi gần bờ đã mang về sản lượng sứa rất lớn, giúp nhiều gia đình ngư dân thu về hàng triệu đồng, tạo nên không khí phấn khởi trong những chuyến ra khơi.

Hiệu quả kinh tế từ trồng lúa giảm phát thải

Hiệu quả kinh tế từ trồng lúa giảm phát thải

Tại tỉnh Trà Vinh, thực hiện Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030", người dân đã đăng ký gần 5.000 ha tham gia sản xuất theo mô hình ở vụ sản xuất lúa Hè Thu, cao gấp trên 5 lần so với diện tích tham gia đề án ở vụ lúa Đông Xuân 2024-2025.

Trà Vinh nâng chất tiêu chí nông thôn mới

Trà Vinh nâng chất tiêu chí nông thôn mới

Chiều 4/4, UBND tỉnh Trà Vinh tổ chức hội nghị sơ kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2024 và công tác xóa nhà tạm, dột nát trên địa bàn theo hình thức trực tuyến kết nối với 9 điểm cầu các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh.

Khai mạc Hội chợ thương mại và sản phẩm OCOP tỉnh Phú Thọ năm 2025

Khai mạc Hội chợ thương mại và sản phẩm OCOP tỉnh Phú Thọ năm 2025

Nằm trong chương trình Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần văn hóa du lịch – Đất Tổ 2025, tối 2/4, tại sân vận động Bảo Đà, thành phố Việt Trì, Ban Tổ chức Giỗ tổ Hùng Vương và Tuần văn hóa du lịch – Đất Tổ 2025, Sở Công Thương tỉnh Phú Thọ tổ chức Hội chợ thương mại và sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) tỉnh Phú Thọ năm 2025

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Với lợi thế 32 km bờ biển, tỉnh Tiền Giang đã hình thành và phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu trên địa bàn huyện Gò Công Đông có diện tích 2.200 ha, tập trung tại xã Tân Thành, sản lượng khai thác bình quân hàng năm đạt khoảng 20.000 tấn. Nghêu Gò Công có chất lượng tốt, được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.

"Mỗi xã một sản phẩm" - Động lực mới cho phát triển kinh tế nông thôn Thái Bình

"Mỗi xã một sản phẩm" - Động lực mới cho phát triển kinh tế nông thôn Thái Bình

Với tiềm năng và thế mạnh sẵn có trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh Thái Bình đang ghi dấu ấn đậm nét trong việc triển khai hiệu quả Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Chương trình đang là động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân và xây dựng nông thôn mới bền vững.

Đồng Tháp đưa toàn bộ sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử

Đồng Tháp đưa toàn bộ sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử

Ông Huỳnh Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết, đến nay, tỉnh có 581 sản phẩm được công nhận OCOP (464 sản phẩm 3 sao, 116 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao) của 246 chủ thể duy trì kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử; 100% sản phẩm OCOP được duy trì trên các sàn thương mại điện tử.

Đồng Tháp bảo tồn, phát triển các làng nghề truyền thống

Đồng Tháp bảo tồn, phát triển các làng nghề truyền thống

Nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa, truyền thống, phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, tỉnh Đồng Tháp quan tâm bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống, làng nghề, làng nghề truyền thống.

Nghệ nhân trăn trở “giữ lửa” nghề truyền thống ở Thái Bình

Nghệ nhân trăn trở “giữ lửa” nghề truyền thống ở Thái Bình

Thái Bình có hơn 140 làng nghề được UBND tỉnh công nhận. Việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống luôn được tỉnh quan tâm, chú trọng, trong đó không thể thiếu vai trò của các nghệ nhân - “báu vật sống” nắm giữ tinh hoa của làng nghề. Nhờ tinh thần sáng tạo và tâm huyết của họ, nhiều làng nghề đã “hồi sinh” mạnh mẽ trước nguy cơ bị mai một.

Đồng bào Mông ở Suối Bu thoát nghèo từ cây măng tre bát độ

Đồng bào Mông ở Suối Bu thoát nghèo từ cây măng tre bát độ

Trong những năm gần đây, cây măng tre bát độ đã trở thành "cây xóa đói giảm nghèo" cho đồng bào Mông tại xã Suối Bu, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi, cây măng tre Bát độ không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp cải thiện đời sống của người dân nơi đây.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Một số sản phẩm OCOP tiêu biểu của Bình Phước. Ảnh: K GỬIH

Bình Phước khai thác giá trị sản phẩm OCOP

Thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (chương trình OCOP), nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Bình Phước đã đẩy mạnh khai thác giá trị sản phẩm nông sản, từng bước xây dựng thương hiệu OCOP Bình Phước.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Kiên Giang tăng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường sản phẩm OCOP

Kiên Giang tăng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường sản phẩm OCOP

Thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Kiên Giang triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy phát triển gắn với nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm. Từ đó, số lượng sản phẩm OCOP của tỉnh không ngừng tăng, đặc biệt các sản phẩm từ 3 sao tăng lên 4 sao thời gian gần đây tăng mạnh, giúp tăng sức cạnh tranh hàng hóa, nâng cao thu nhập người dân nông thôn.

Bình Phước xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP

Bình Phước xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP

Để sản phẩm thuộc Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tăng dần về lượng và chất qua từng năm, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước Trần Tuyết Minh đã đề nghị các ngành chức năng tiếp tục nghiên cứu, có những giải pháp hỗ trợ phát triển các sản phẩm OCOP thế mạnh của tỉnh. Các sở, ngành, địa phương cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá chất lượng gắn với đẩy mạnh tuyên truyền, tạo điều kiện cho người dân, hợp tác xã tham gia xây dựng, phát triển sản phẩm OCOP, góp phần giới thiệu, quảng bá cũng như tăng thêm tính cạnh tranh cho nông sản Bình Phước trong quá trình hội nhập.

Sau hơn 6 năm triển khai, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tại tỉnh Yên Bái phát triển mạnh mẽ, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương. Ảnh: TTXVN phát

Yên Bái gia tăng giá trị và thương hiệu cho các sản phẩm OCOP

Sau hơn 6 năm triển khai, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tại tỉnh Yên Bái phát triển mạnh mẽ, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương, dần hình thành các vùng nguyên liệu tập trung gắn với chuỗi liên kết để nâng cao giá trị đặc sản của nông sản, đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế, cải thiện đời sống người dân và xây dựng nông thôn mới.

 Tham vọng đưa Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới

Tham vọng đưa Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới

Cà phê là loại nông sản đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội, đem lại nguồn sinh kế cho người dân, nhất là người dân vùng Tây Nguyên nói chung, tỉnh Đắk Lắk nói riêng; trong đó, Buôn Ma Thuột được mệnh danh là “Thủ phủ Cà phê của Việt Nam”, vì vậy địa phương “tham vọng” trở thành điểm đến của cà phê thế giới. Đây là thông tin được đại diện UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết trong khuôn khổ chuỗi hoạt động và họp báo công bố thông tin Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025, tại Tp. Hồ Chí Minh, ngày 21/2.

Ảnh minh họa: baobinhdinh.vn

Bình Định xây dựng thương hiệu cho sản phẩm dừa đặc sản

Tỉnh Bình Định đang có những giải pháp thúc đẩy phát triển ngành dừa nhằm hướng tới nâng cao giá trị, thương hiệu cho “đặc sản” này. Nổi bật là thị xã Hoài Nhơn - nơi được mệnh danh là một trong những vựa dừa lớn nhất của cả nước.

Ứng dụng thiết bị thông minh (máy bay không người lái) phun thuốc bảo vệ thực vật trong canh tác lúa tại Hợp tác xã Thanh Sơn ở xã Vĩnh Bình, huyện Hòa Bình (Bạc Liêu). Ảnh: Tuấn Kiệt

Những nông dân số ở Bạc Liêu

Những năm gần đây, Bạc Liêu đang chứng kiến sự thay đổi lớn trong ngành nông nghiệp thông qua việc ứng dụng công nghệ số. Đây là một xu hướng chuyển mình mạnh mẽ, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và thay đổi diện mạo ngành nông nghiệp ở địa phương này.

Khách tham quan vườn quýt hồng Hai Kiệt ở xã Long Hậu, huyện Lai Vung (Đồng Tháp). Ảnh: Nhựt An - TTXVN

Lai Vung phát triển nghề truyền thống

Huyện Lai Vung là một trong những địa phương của tỉnh Đồng Tháp có nhiều nghề truyền thống. Thời gian qua, ngành chức năng của huyện Lai Vung nỗ lực bảo tồn, phát triển các nghề truyền thống theo hướng hài hòa giữa gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống với cải tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm, thích ứng nền kinh tế thị trường.