Gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá sẽ rõ rệt hơn trong 10 - 20 năm tới

Đây là khẳng định của Thạc sĩ, bác sĩ Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế tại thảo luận "Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường" do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) tổ chức ngày 23/4, tại Hà Nội.

potal-ngay-the-gioi-khong-thuoc-la-315-va-tuan-le-quoc-gia-khong-thuoc-la-nang-cao-nhan-thuc-ve-tac-hai-cua-viec-hut-thuoc-7398831.jpg
Người nghiện thuốc lá được thử nồng độ CO trước khi điều trị cai nghiện tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: Đinh Hằng – TTXVN

Nhiều hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe, kinh tế và xã hội

Với sự tham dự của các chuyên gia như: Thạc sĩ, bác sĩ Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế; Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Anh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Phát triển (DEPOCEN); Chuyên gia, Thạc sĩ Đào Thế Sơn - Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu (Vital Strategies); Tiến sĩ Lê Hương Linh - Giảng viên Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia Hà Nội; Thạc sĩ Phạm Văn Long - Giám đốc VESS..., nội dung cuộc thảo luận tập trung vào phân tích mối liên hệ giữa việc tăng thuế thuốc lá với các phản ứng từ thị trường, doanh nghiệp và tình trạng buôn lậu tại Việt Nam. Bên cạnh đó, các chuyên gia thảo luận tác động của chính sách thuế thuốc lá đối với ngân sách nhà nước, sức khỏe cộng đồng, chi phí y tế và năng suất lao động, từ đó làm rõ vai trò của chính sách này trong phát triển bền vững.

Tỷ lệ hút thuốc lá cao tại Việt Nam đang để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt sức khỏe, kinh tế và xã hội. Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến các chính sách tài khóa vì sự phát triển bền vững, tăng thuế thuốc lá là một giải pháp được khuyến nghị mạnh mẽ nhằm giảm nhu cầu tiêu thụ, cải thiện sức khỏe cộng đồng, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, việc tăng thuế thuốc lá tại Việt Nam lại đang bị phản đối với các lập luận như gây gánh nặng cho nhóm thu nhập thấp hoặc có thể làm gia tăng buôn lậu.

vna-potal-ngay-the-gioi-khong-thuoc-la-315-va-tuan-le-quoc-gia-khong-thuoc-la-nang-cao-nhan-thuc-ve-tac-hai-cua-viec-hut-thuoc-7404486.jpg
Thản nhiên hút thuốc lá dù trên vỏ bao thuốc ghi rõ "Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi". Ảnh: Minh Đức - TTXVN

Thạc sĩ Phạm Văn Long - Giám đốc VESS cho biết: Đây cũng là diễn đàn trao đổi giữa chuyên gia y tế, kinh tế, nhà báo và các bên liên quan nhằm làm rõ vai trò của thuế thuốc lá trong bối cảnh Việt Nam hiện nay.

Với 2 phiên thảo luận, các chuyên gia đã trình bày về các chuyên đề: Tăng thuế thuốc lá - giải pháp hiệu quả giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá; Tác động của tăng thuế thuốc lá lên sản xuất và kinh doanh thuốc lá; Các tác động kinh tế - xã hội khác của tăng thuế thuốc lá. Các chuyên gia cũng tập trung thảo luận về tác động của việc tăng thuế thuốc lá đến sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường.

Làm suy giảm chất lượng nguồn lao động

Chia sẻ về hậu quả của tiêu dùng thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế, xã hội, môi trường; thực trạng thuế và giá thuốc lá và đề xuất về cải cách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá ở Việt Nam, Thạc sĩ, bác sĩ Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá cho biết: Sử dụng thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm. Thuốc lá chứa 7.000 hóa chất trong đó có 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây nên 25 loại bệnh như: Ung thư, tim mạch, các bệnh về hô hấp và sinh sản.

Tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra 85.500 ca tử vong mỗi năm. Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong. Tổng cộng là 104.300 ca tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá (WHO cập nhật số liệu đến năm 2021).

“Sử dụng thuốc lá đã tạo nên gánh nặng bệnh tật, làm suy giảm chất lượng nguồn lao động như hơn 45 triệu người Việt Nam có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá và tử vong sớm do hút thuốc trực tiếp hoặc tiếp xúc với khói thuốc thụ động. Phần lớn những người chết vì bệnh liên quan đến thuốc lá là những người trong độ tuổi lao động, bị tử vong sớm”, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá thông tin.

Bà Phan Thị Hải chia sẻ thêm, việc sử dụng thuốc lá đã gây ra gánh nặng bệnh tật, làm suy giảm chất lượng nguồn lao động. Mỗi công dân Việt Nam bị ốm hoặc tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá đều làm suy giảm quy mô và chất lượng nguồn lao động của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá sẽ rõ rệt hơn trong 10 - 20 năm tới khi những người hút thuốc hiện nay phải đối mặt với những tác động đến sức khỏe của việc sử dụng thuốc lá.

Theo ước tính của WHO, tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỷ USD. Còn tại Việt Nam, theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng một năm (tương đương 1,14% GDP năm 2022). Con số này lớn hơn gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Tăng thuế là biện pháp hiệu quả nhất

Lấy ví dụ từ các chính sách để giảm số người hút thuốc hiệu quả tại Thái Lan, với mức thuế thuốc lá 61%, truyền thông 7%, cảnh báo sức khỏe 4%..., Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá khẳng định, tăng thuế là biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá.

Tại Việt Nam, từ năm 2008 đến 2019 mới chỉ thực hiện 3 lần tăng thuế tiêu thụ đặc biệt thuốc lá nhưng mức tăng thuế mỗi lần thấp chỉ là 5% với khoảng cách thời gian giữa các lần tăng thuế khá dài và được đánh theo giá xuất xưởng nên hiệu quả không cao. Điển hình là năm 2006 tăng mức thuế từ 55% lên 65%; năm 2016 (sau 8 năm) tăng từ 65% lên 70%; năm 2019 (sau 3 năm) tăng từ 70% lên 75%.

Trong khi đó, mỗi bao thuốc giá bán lẻ 10.000 đồng thì giá xuất xưởng chỉ khoảng 3.900 đồng. Vì vậy, việc tăng thuế từ 70% lên 75% giá xuất xưởng sẽ làm giá tăng 220 đồngm.

Người bán lẻ có thể cùng tăng giá và sẽ làm giá tăng lên khoảng 300 đồng, tương đương 3%. Tuy nhiên lạm phát trung bình là 4% và thu nhập tăng trung bình là 5%. Vì vậy việc tăng thuế có tác động, nhưng rất ít tới tiêu dùng trong các năm đó.

Bà Hải cho biết thêm, giá một bao thuốc nhãn phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ vào khoảng 0,9 USD/bao. Với mức giá này, giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15, gần thấp nhất trong số 19 nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương (WHO - 2021).

Trên thị trường có tới 40 nhãn hiệu thuốc lá có giá bán lẻ dưới 10.000 đồng/bao 20 điếu, có nhiều nhãn hiệu chỉ có mức giá 7.000 đồng đến 8.000 đồng/bao 20 điếu. Với mức giá thuốc lá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em và trẻ vị thành niên (Báo cáo Điều tra giá bán lẻ thuốc lá điếu ở Việt Nam năm 2023, Trường Đại học Y tế Công cộng, HealthBridge, 2024).

Bà Hải đề xuất, để đạt được hiệu quả giảm tiêu dùng thuốc lá, cần cải cách chính sách thuế thuốc lá theo hướng: Bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn; tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Về mức thuế, cần bổ sung mức thuế tuyệt đối với sản phẩm thuốc lá ở mức ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ hiện tại.

BT

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Khan hiếm bất thường, giá cát xây dựng tại Đắk Nông tăng mạnh

Khan hiếm bất thường, giá cát xây dựng tại Đắk Nông tăng mạnh

Hơn 1 tuần nay, giá cát xây dựng tại tỉnh Đắk Nông tăng đột biến khiến nhiều nhà thầu xây dựng điêu đứng. Theo một số doanh nghiệp vận tải, nguyên nhân chính là do các mỏ cát đóng cửa hoặc chỉ bán ra thị trường với số lượng rất hạn chế, bằng khoảng 20 – 30% so với trước đây.

Xóa nhà tạm: Mang lại niềm vui cho người dân nghèo vùng biên giới

Xóa nhà tạm: Mang lại niềm vui cho người dân nghèo vùng biên giới

Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát tại tỉnh Bình Phước đã hoàn thành mục tiêu vào ngày 30/4, mang đến những thay đổi tích cực và niềm vui lớn cho người dân, đặc biệt là những người ở vùng biên giới. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, chương trình đã thể hiện tinh thần triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp nhằm mang lại chỗ ở ổn định, khang trang cho nhiều hộ dân có hoàn cảnh khó khăn.

Sạt lở đất tại Sa Pa khiến 1 người tử vong

Sạt lở đất tại Sa Pa khiến 1 người tử vong

Theo UBND thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai, vào lúc 4 giờ 40 phút sáng 15/5, tại tổ dân phố số 3, phường Cầu Mây, thị xã Sa Pa đã xảy ra vụ sạt đất, làm sập 1 nhà của người dân, khiến 1 người tử vong.

Cao Bằng ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi bùng phát

Cao Bằng ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi bùng phát

Thời gian gần đây, tại tỉnh Cao Bằng tiếp tục phát sinh các ổ dịch tả lợn châu Phi. Địa phương đang khẩn trương triển khai biện pháp khoanh vùng, xử lý, ngăn chặn không để dịch bệnh bùng phát, gây thiệt hại cho người chăn nuôi.

Cảnh báo trục lợi chờ đền bù cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum

Cảnh báo trục lợi chờ đền bù cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum

Sau khi nắm bắt thông tin về dự án đường cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum, khoảng từ đầu tháng 4/2025 tới nay, tại huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi một số hộ dân đã trồng xen cây huỳnh đàn với các loại cây khác như cây keo, chuối, cau trên đất lâm nghiệp nhằm trục lợi từ dự án.

Phú Yên nỗ lực hoàn thành sớm chương trình xóa nhà tạm

Phú Yên nỗ lực hoàn thành sớm chương trình xóa nhà tạm

Với sự nỗ lực của các địa phương và ban, ngành, đoàn thể, đến nay, số lượng nhà khởi công trong chương trình xóa nhà tạm, dột nát trên địa bàn tỉnh Phú Yên đạt hơn 80%. Trong đó, có 4/9 huyện, thị xã, thành phố đã hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, dột nát. Tỉnh đặt mục tiêu hoàn thành chương trình sớm hơn so với kế hoạch đề ra.

Những mái ấm giữa đá núi biên cương

Những mái ấm giữa đá núi biên cương

Trên hành trình hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và bao trùm, tỉnh Hà Giang đang từng bước hiện thực hóa cam kết “không để ai bị bỏ lại phía sau” bằng những hành động thiết thực, đầy tính nhân văn. Một điểm sáng nổi bật là chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, cận nghèo và người có công, một chủ trương lớn do Thủ tướng Chính phủ phát động được tỉnh triển khai sâu rộng, quyết liệt và hiệu quả.

Cây chè Shan tuyết - 'tài sản xanh' của đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Cây chè Shan tuyết - 'tài sản xanh' của đại ngàn Tây Côn Lĩnh

Trên độ cao gần 1.000 m so với mực nước biển, nơi dãy Tây Côn Lĩnh sừng sững vươn mình giữa trời mây, những gốc chè Shan tuyết cổ thụ ở xã Cao Bồ (huyện Vị Xuyên) vẫn xanh tốt giữa sương gió đại ngàn. Từ những cây chè hàng trăm năm tuổi ấy, người Dao Cao Bồ đang từng bước đánh thức tiềm năng nông nghiệp đặc sản, phát triển kinh tế xanh và xây dựng mô hình du lịch bản địa gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống.

Triển vọng trồng cây gai xanh ở vùng núi Cao Bằng

Triển vọng trồng cây gai xanh ở vùng núi Cao Bằng

Tại các xã miền núi của tỉnh Cao Bằng, nhiều hộ dân đã có thêm nguồn thu nhập ổn định nhờ chuyển đổi một số diện tích đất canh tác sang trồng cây gai xanh. Việc phát triển vùng trồng loại cây gắn với chuỗi liên kết tiêu thụ đã mở ra hướng phát triển kinh tế mới, tạo nhiều triển vọng cho người nông dân vùng sâu vùng xa.

Khu tái định cư xóm Nhàng, xã Kim Thượng nằm giữa đồi xanh bạt ngàn ở huyện miền núi Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ. Ảnh: laodong.vn

Gấp rút hoàn thành dự án tái định cư cho đồng bào ở vùng bị ảnh hưởng sạt lở đất

Nhiều năm qua, mỗi khi vào mùa mưa lũ, người dân tại khu Nhàng, xã Kim Thượng (huyện miền núi Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ) lại thấp thỏm lo âu do sạt lở đất. Được di chuyển đến nơi ở mới an toàn, thuận tiện hơn là mong muốn từ lâu của những hộ dân nơi đây. Do đó, Dự án Khu tái định cư mới khu Nhàng, xã Kim Thượng đang được gấp rút hoàn thành sẽ giúp hàng chục hộ dân vùng sạt lở có nơi ở mới.

Gia Lai yêu cầu hoàn thành các công trình trọng điểm trước khi hợp nhất

Gia Lai yêu cầu hoàn thành các công trình trọng điểm trước khi hợp nhất

Gia Lai đang tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm, đặc biệt là các dự án giao thông với mục tiêu hoàn thành trước thời điểm hợp nhất tỉnh. Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, song công tác giải phóng mặt bằng vẫn là điểm nghẽn lớn nhất rất cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị.

Dốc toàn lực hỗ trợ người dân khó khăn sớm có nơi ở ổn định

Dốc toàn lực hỗ trợ người dân khó khăn sớm có nơi ở ổn định

Không để người dân phải sống trong những căn nhà tạm bợ, dột nát là mục tiêu xuyên suốt trong chiến lược an sinh xã hội của tỉnh Phú Thọ. Với quyết tâm chính trị cao, tỉnh đang huy động tối đa nguồn lực, quyết liệt triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát nhằm đảm bảo mọi người dân đều có nơi ở ổn định, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Xây dựng nông thôn mới hướng đến nâng cao đời sống người dân

Xây dựng nông thôn mới hướng đến nâng cao đời sống người dân

Tiền Giang đã được Hội đồng thẩm định Trung ương thống nhất trình Thủ tướng Chính phủ công nhận tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp xây dựng nông thôn mới nâng cao nhằm phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.

Mưa lớn diện rộng gây lũ trên toàn bộ hệ thống sông ngòi Lào Cai

Mưa lớn diện rộng gây lũ trên toàn bộ hệ thống sông ngòi Lào Cai

Từ đêm qua 10/5 đến rạng sáng nay 11/5, mưa to, mưa rất to dữ dội trút xuống nhiều địa phương trong tỉnh Lào Cai. Lượng mưa thu được các khu vực phổ biến từ 40-90mm, một số nơi mưa trên 100mm. Đây là trận mưa lớn diện rộng hiếm gặp xuất hiện vào đầu mùa mưa năm 2025 mà chuỗi số liệu nhiều năm mới ghi nhận được.

Tuyên Quang: Mưa dông làm 42 ngôi nhà bị hư hỏng

Tuyên Quang: Mưa dông làm 42 ngôi nhà bị hư hỏng

Rạng sáng 10/5, trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang có mưa rào và dông, một số nơi có mưa to đến rất to. Tại huyện Hàm Yên, lượng mưa đo được ở xã Hùng Ðúc 140 mm; Thái Hoà 120 mm; Bằng Cốc 109,6 mm; Thành Long 107,8 mm.

Quảng Trị giao khoán hàng chục nghìn ha rừng cho cộng đồng

Quảng Trị giao khoán hàng chục nghìn ha rừng cho cộng đồng

Đến tháng 5/2025, tỉnh Quảng Trị đã giao hơn 19.200 ha rừng tự nhiên; khoán khoảng 50.000 ha rừng cho các cá nhân, hộ dân và cộng đồng quản lý. Qua đó, tăng hiệu quả bảo vệ rừng, tạo sinh kế cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng miền núi, biên giới.

Nỗ lực hoàn thành xóa nhà tạm cho đồng bào Raglai ở miền núi Bác Ái

Nỗ lực hoàn thành xóa nhà tạm cho đồng bào Raglai ở miền núi Bác Ái

Thời gian qua, tỉnh Ninh Thuận đã tập trung huy động mọi nguồn lực để đầu tư, triển khai xóa nhà tạm, dột nát cho người dân khó khăn về nhà ở nói chung, đồng bào Raglai ở huyện miền núi Bái Ái nói riêng; qua đó giúp người dân vùng khó nhanh chóng an cư, lạc nghiệp, sớm ổn định cuộc sống.

Phát huy hiệu quả tổ bảo vệ rừng ở vùng cao Mù Cang Chải

Phát huy hiệu quả tổ bảo vệ rừng ở vùng cao Mù Cang Chải

Cùng với các địa phương khác trong tỉnh Yên Bái, huyện vùng cao Mù Cang Chải luôn quan tâm phát huy vai trò của tổ xung kích bảo vệ rừng trong tuyên truyền, vận động người dân tham gia chăm sóc, bảo vệ, phòng cháy chữa cháy rừng. Qua đó, góp phần nâng tỷ lệ che phủ rừng, tạo việc làm, tăng thu nhập từ tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng.