Giải "bài toán" bảo tồn văn hóa dệt thổ cẩm ở Gia Lai

Giải "bài toán" bảo tồn văn hóa dệt thổ cẩm ở Gia Lai

Bao đời nay, cùng với các lễ hội truyền thống, dệt thổ cẩm là niềm tự hào của cộng đồng các dân tộc ở Tây Nguyên nói chung, các dân tộc thiểu số tại tỉnh Gia Lai nói riêng bởi nó mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của vùng đất, con người nơi đây. Tuy nhiên, cuộc sống hiện đại ngày nay đang khiến văn hóa dệt thổ cẩm đứng trước nguy cơ mai một. Các địa phương trong tỉnh dù đã có nhiều nỗ lực để bảo tồn nét văn hóa này, song đây vẫn là “bài toán” khó có lời giải.

Giải "bài toán" bảo tồn văn hóa dệt thổ cẩm ở Gia Lai ảnh 1Các sản phẩm thổ cẩm truyền thống. Ảnh: Hoài Nam -TTXVN

Còn nhiều khó khăn
Những họa tiết, hoa văn tinh tế quyện với gam màu quyến rũ, qua đôi bàn tay khéo léo của các nghệ nhân thổ cẩm nơi đây đã tạo ra những sản phẩm thổ cẩm khẳng định được nét độc đáo đậm bản sắc văn hóa cổ truyền của các tộc người khu vực Đông Trường Sơn nhiều năm qua.

Mặc dù vậy, nét đẹp truyền thống này lại đang phải đối mặt với bài toán nan giải trong việc bảo tồn. Sản phẩm làm ra không có thị trường tiêu thụ. Hiện sản phẩm làm ra mới chỉ dừng ở mức cung cấp cho một vài trường phổ thông dân tộc nội trú các địa phương và một số ít các cơ quan trong tỉnh đặt hàng làm quà tặng. Các sản phẩm còn lại chủ yếu để phục vụ trưng bày chụp ảnh lưu niệm. Điều này khiến nghề dệt thổ cẩm truyền thông chưa thực sự là "địa chỉ" tin cậy để chị em gắn bó lâu dài.

Giải "bài toán" bảo tồn văn hóa dệt thổ cẩm ở Gia Lai ảnh 2Các chị em trong Câu lạc bộ dệt thổ cẩm truyền thống đang cố gắng phát huy giá trị của nghề. Ảnh: Hoài Nam - TTXVN

Kông Chro là huyện có số lượng nghệ nhân dệt thổ cẩm khá lớn trong tỉnh Gia Lai, với 330 người. Trong đó, làng Nghe Lớn (nay là tổ dân phố PleiNghe, thị trấn Kông Chro) là một trong những điểm sáng về bảo tồn nét văn hóa đặc sắc dệt thổ cẩm của cộng đồng các dân tộc thiểu số huyện Kông Chro.

Nghệ nhân Đinh Thị Hrin, trú tại tổ dân phố PleiNghe, thị trấn Kông Chro tâm sự, bà bắt đầu truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho thế hệ trẻ từ năm 2005 và đến bây giờ đã có hơn 500 học viên có thể tự mình dệt được. Tuy nhiên, để có được một sản phẩm thổ cẩm hoàn hảo, không chỉ có kỹ thuật dệt mà còn bao gồm nhiều công đoạn rất cầu kỳ. Việc xây dựng vùng nguyên liệu trồng bông vải, các loại cây lấy rễ, hoa để làm phẩm màu nhuộm cũng gặp rất nhiều khó khăn vì không có kinh phí.

Ông Nguyễn Trọng Hiếu, Trưởng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Kông Chro cho biết thêm: Hiện nay, lớp nghệ nhân am hiểu nghề dệt càng lúc càng lớn tuổi, trong khi lớp trẻ chưa thực sự chú tâm. Ngoài ra, vùng nguyên liệu ngày càng bị thu hẹp, các sản phẩm thổ cẩm tìm đầu ra rất khó, chủ yếu chỉ phục vụ nội bộ, nhóm cộng đồng riêng lẻ… nên công tác bảo tồn gặp nhiều thách thức.

Nỗ lực tìm đầu ra

 Tỉnh Gia Lai hiện có hàng ngàn nghệ nhân dệt thổ cẩm. Tuy nhiên, các nghệ nhân chỉ làm phục vụ nhu cầu cá nhân và số ít khách du lịch đặt hàng nên nghề dệt thổ cẩm dần vắng bóng ở các buôn làng. Ngoài ra, những sản phẩm may mặc hiện đại ngày càng phong phú và đa dạng về mẫu mã khiến người dân dần thay đổi thói quen mặc trang phục truyền thống. Người dệt thổ cẩm đã cố gắng cách tân về mẫu mã, để sản phẩm không còn đơn điệu nhưng đầu ra vẫn không mấy cải thiện, sức tiêu thụ vẫn không biến chuyển.

Giải "bài toán" bảo tồn văn hóa dệt thổ cẩm ở Gia Lai ảnh 3Câu lạc bộ dệt thổ cẩm xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah (Gia Lai) cùng nhau vượt khó bảo tồn nghề dệt truyền thống. Ảnh: Hoài Nam - TTXVN

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dệt thổ cẩm, các ngành chức năng của tỉnh Gia Lai đã nỗ lực đưa ra các giải pháp để tìm kiếm thị trường, tìm đầu ra cho sản phẩm. Trong đó, đặc biệt phải kể đến việc thành lập các Câu lạc bộ dệt thổ cẩm tại các xã để phụ nữ trong làng duy trì đam mê và phát huy giá trị của nghề dệt thổ cẩm truyền thống.

Chị H’Uyên Niê, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah chia sẻ, Câu lạc bộ dệt thổ cẩm của xã đang gặp rất nhiều khó khăn do không tìm được nguồn tiêu thụ sản phẩm vì bà con dệt bằng nguyên liệu truyền thống và thủ công nên giá thành cao khó cạnh tranh. Do đó, trước mắt, Hội Phụ nữ xã cố gắng vận động, khích lệ tinh thần các chị em tự học hỏi những người lớn tuổi để giữ gìn bản sắc truyền thống của dân tộc. Cùng với đó, Hội Phụ nữ xã còn tích cực vận động các hội viên trồng cây bông để có nguyên liệu gốc phục vụ cho nghề dệt theo đúng truyền thống.

Giải "bài toán" bảo tồn văn hóa dệt thổ cẩm ở Gia Lai ảnh 4Truyền dạy nghề dệt tổ cẩm cho thế hệ trẻ. Ảnh: Hoài Nam - TTXVN 

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Tuệ, Trưởng Phòng Quản lý di sản Văn hóa, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai cho biết: Để nỗ lực lưu giữ nét văn hóa truyền thống này, Sở Khoa học Công nghệ tỉnh đã đầu tư đề tài nghiên cứu về hoa văn và thổ cẩm. Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Gia Lai (trực thuộc Sở) đã có nhiều công trình nghiên cứu về thổ cẩm. Ngoài ra, Sở đang đề xuất lên các cấp có thẩm quyền những giải pháp để cán bộ, giáo viên, học sinh ở các trường nội trú hay những người nghiên cứu văn hóa có được hiểu biết nhất định về văn hóa từng dân tộc thông qua trang phục của mình. Mong rằng thời gian tới, các ban, ngành của tỉnh sẽ có hành động cụ thể trong việc bảo tồn nghề dệt cổ truyền của dân tộc Jrai, Bahnar tại tỉnh Gia Lai.

Cùng với nỗ lực của địa phương và người dân, để tạo động lực cho cộng đồng các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa thổ cẩm rất cần sự hỗ trợ của các tổ chức xã hội, các bộ, ban, ngành chức năng.

Nguyễn Hoài Nam

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Nỗ lực hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở núi tại Đà Nẵng

Mưa lớn trong nhiều ngày qua, nhất là từ đêm 28/10 đến ngày 29/10, khiến vùng núi cao của các xã Trà My, Trà Tân, Trà Giáp, thành phố Đà Nẵng bị sạt lở nhiều nơi. Hàng loạt tuyến giao thông vừa mới khôi phục, tạm thông tuyến đã tiếp tục bị sạt lở nặng, tái diễn tình trạng ách tắc. Lũ quét và sạt lở núi khiến nhiều người bị thương.

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Quảng Ngãi gồng mình ứng phó với ngập úng, lở núi

Sau 4 ngày mưa lớn kéo dài vùng núi của tỉnh Quảng Ngãi đã “no nước” gây sạt lở hàng trăm vị trí; những dòng nước lũ “đỏ ngầu” “cuồn cuộn” đang tiếp tục đổ về xuôi khiến nhiều khu vực khu dân cư vùng hạ lưu các sông bị ngập sâu, chia cắt.

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Một người dân Quảng Ngãi mất tích do mưa lũ

Sáng 29/10, ông Đinh Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, trên địa bàn xã có 1 trường hợp là anh A Pôr (sinh năm 1994, trú thôn Làng Đung) không may bị nước lũ cuốn trôi. Lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm nạn nhân mất tích.

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Khẩn trương khắc phục sạt lở tuyến Tỉnh lộ 9 lên các xã miền núi Khánh Hòa

Chiều 28/10, ông Nguyễn Văn Vinh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa cho biết, khoảng 14 giờ cùng ngày, 4 vị trí từ Km23 - Km26, thuộc Tỉnh lộ 9 đi qua các xã khu vực miền núi của tỉnh đã xảy ra sạt lở khiến một lượng đất, đá chắn ngang đường làm các phương tiện không thể lưu thông qua khu vực này.

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Điện Biên đề nghị bố trí thêm vốn nâng cấp tuyến đường kết nối vùng tái định cư

Sáng 28/10, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do Thứ trưởng Võ Văn Hưng làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Điện Biên về kết quả thực hiện bố trí dân cư vùng thiên tai cấp bách; điều chỉnh Đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La (Đề án 666) và kết quả thực hiện 2 Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trên địa bàn tỉnh Điện Biên.

Bộ đội Biên phòng giúp đỡ người dân di chuyển khỏi vùng nguy hiểm do mưa lũ

Bộ đội Biên phòng giúp đỡ người dân di chuyển khỏi vùng nguy hiểm do mưa lũ

Theo Đồn Biên phòng cửa khẩu A Đớt, Ban Chỉ huy Biên phòng TP Huế, trước tình hình mưa lũ nghiêm trọng ngày 28/10/2025, đơn vị đã cử 3 tổ với 9 đồng chí phối hợp với chính quyền địa phương cùng các lực lượng trên địa bàn triển khai khắc phục thông tuyến đường từ Lâm Đớt vào xã A Roàng (cũ) đang bị chia cắt.

Tây Ninh: Hỗ trợ tối đa 15 tháng lương cho người làm việc tại các Hội khi nghỉ việc

Tây Ninh: Hỗ trợ tối đa 15 tháng lương cho người làm việc tại các Hội khi nghỉ việc

Tại Kỳ họp thứ 4 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra ngày 28/10, HĐND tỉnh Tây Ninh đã thông qua Nghị quyết Quy định chính sách, chế độ trợ cấp một lần đối với người làm việc ngoài chỉ tiêu biên chế tại các Hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp huyện trước thời điểm ngày 1/7/2025 chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư trên địa bàn tỉnh.

Đắk Lắk cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Đắk Lắk cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, từ chiều 27/10 đến tối 29/10, trên địa bàn tỉnh có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông, với lượng mưa phổ biến từ 70-150mm, có nơi trên 180mm. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại khu vực vùng núi, ngập lụt cục bộ vùng trũng thấp ven sông, suối tại một số khu vực ở các xã Đồng Xuân, Tuy An Bắc, Xuân Phước.

Tìm thấy thi thể nữ giáo viên tiểu học bị lũ cuốn trôi

Tìm thấy thi thể nữ giáo viên tiểu học bị lũ cuốn trôi

Rạng sáng 28/10, sau nhiều giờ nỗ lực tìm kiếm, các lực lượng chức năng xã D’ran (Lâm Đồng) đã tìm thấy thi thể nữ giáo viên Nguyễn Thị Hồng Bảo Hân (26 tuổi, giáo viên trường Tiểu học Ka Đô 2, xã D’ran) bị nước cuốn trôi vào tối hôm trước.

Tìm kiếm nạn nhân mất tích khi đánh cá trên sông

Tìm kiếm nạn nhân mất tích khi đánh cá trên sông

Chiều 27/10, Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực 4 - Bàn Thạch (Bộ Chỉ huy quân sự thành phố Đà Nẵng) cho biết đang cùng các lực lượng địa phương xã Núi Thành, thành phố Đà Nẵng tìm kiếm một người mất tích khi đi đánh cá trên sông.

Lâm Đồng: Mưa lớn gây ngập cục bộ nhiều khu vực

Lâm Đồng: Mưa lớn gây ngập cục bộ nhiều khu vực

Đêm 26/10 và rạng sáng 27/10, tại nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng xảy ra mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn đã gây ngập cục bộ nhiều diện tích hoa màu, đặc biệt là thanh long, bị thiệt hại nặng nề. Cơn mưa cũng khiến mực nước các sông, suối dâng cao, các hồ chứa Cà Giây, Sông Lũy… phải điều tiết, xả lũ. Chính quyền và người dân đang khẩn trương nỗ lực khắc phục hậu quả.

Gửi yêu thương đến đồng bào vùng lũ

Gửi yêu thương đến đồng bào vùng lũ

Từ ngày 23 - 27/10, Chi đoàn Phòng Tham mưu, Công an tỉnh Tuyên Quang phối hợp với Hội thiện nguyện “Từ tâm Thới Lai” - thành phố Cần Thơ tổ chức chương trình “Trao yêu thương - Gửi ấm áp đến đồng bào vùng lũ tỉnh Tuyên Quang”, trao tặng 1.600 suất quà cho các hộ dân bị thiệt hại nặng sau bão số 10 và 11. Đây là hoạt động mang đậm ý nghĩa nhân văn, thể hiện tinh thần “lá lành đùm lá rách”, kết nối tấm lòng của những người con miền Tây sông nước với đồng bào vùng lũ, góp phần sẻ chia khó khăn, lan tỏa yêu thương.

Bố trí khu cách ly, điều trị bệnh lỵ trực trùng tại xã Nậm Kè, Mường Nhé

Bố trí khu cách ly, điều trị bệnh lỵ trực trùng tại xã Nậm Kè, Mường Nhé

Ngày 26/10, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên Vừ A Sử cho biết, từ 15 giờ ngày 25/10 đến 7 giờ ngày 26/10, ổ dịch lỵ trực trùng tại xã Nậm Kè (tỉnh Điện Biên) ghi nhận thêm 11 trường hợp mắc mới đều tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Trung học cơ sở Nậm Kè. Toàn bộ bệnh nhân đã được chuyển vào khu cách ly tại trường để điều trị.

Đà Nẵng: Mưa to trên diện rộng, sạt lở núi ở nhiều nơi gần khu dân cư

Đà Nẵng: Mưa to trên diện rộng, sạt lở núi ở nhiều nơi gần khu dân cư

Đêm 25 và ngày 26/10, trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có mưa to trên diện rộng. Ở khu vực miền núi, lượng mưa lớn khiến đồi núi tích tụ lượng nước lớn, cộng với nước lũ tràn về, đã dẫn đến sạt lở nhiều nơi trong khu dân cư của đồng bào các dân tộc thiểu số. Nhiều xã miền núi đã và đang khẩn trương di chuyển người dân ở khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn.

Ra mắt mô hình 'Xe cứu thương 0 đồng Biên phòng'

Ra mắt mô hình 'Xe cứu thương 0 đồng Biên phòng'

Ngày 26/10, tại Đồn Biên phòng Cổ Chiên (Bộ đội Biên phòng tỉnh Vĩnh Long), Ban Chỉ huy Đồn tổ chức ra mắt mô hình Dân vận khéo “Xe cứu thương 0 đồng Biên phòng”, nhân kỷ niệm 35 năm ngày Điều dưỡng Việt Nam (26/10/1990 - 26/10/2025).

Điện Biên cần nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu của năm 2025

Điện Biên cần nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu của năm 2025

Ngày 26/10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cùng đoàn công tác đã có buổi làm việc với tỉnh Điện Biên về tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư công, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, nhà ở xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia và việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Sạt lở lớn trên Quốc lộ 4C, Quản Bạ (Tuyên Quang) phân luồng giao thông tạm thời

Sạt lở lớn trên Quốc lộ 4C, Quản Bạ (Tuyên Quang) phân luồng giao thông tạm thời

Vào khoảng 8 giờ 30 phút ngày 25/10, tại Km43+600 Quốc lộ 4C, đoạn qua xã Quản Bạ (Tuyên Quang) đã xảy ra vụ sạt lở taluy dương với chiều dài khoảng 50m, khối lượng đất đá sạt ước tính lên tới 5.000m³. Vụ sạt lở khiến toàn bộ tuyến đường bị ách tắc, các phương tiện giao thông không thể lưu thông qua khu vực này.