Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV: Định giá quyền khai thác khoáng sản, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, thảo luận ở hội trường về dự án Luật Địa chất và khoáng sản chiều 28/6, các đại biểu thống nhất tờ trình của Chính phủ và báo cáo của cơ quan thẩm tra về sự cần thiết ban hành Luật và tên gọi này là phù hợp; đồng thời cho rằng, cần có đánh giá tổng thể về trách nhiệm lập quy hoạch khoáng sản, cũng như định giá quyền khai thác khoáng sản, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước.

vna_potal_quoc_hoi_thong_qua_luat_sua_doi_bo_sung_mot_so_dieu_cua_luat_canh_ve_thao_luan_ve_du_an_luat_dia_chat_va_khoang_san_7455088.jpg
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: An Đăng - TTXVN

* Đánh giá tổng thể về trách nhiệm lập quy hoạch khoáng sản

Các ý kiến khẳng định, tài nguyên địa chất, khoáng sản là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội , là nguồn lực của quốc gia nên cần phải quy hoạch, thăm dò, khai thác bền vững, tiết kiệm, dự trữ, quản lý chặc chẽ vì nguồn lực này là hữu hạn.

Về phân loại nhóm khoán sản, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình phân loại thành 4 nhóm như dự thảo. Tuy nhiên đại biểu đề nghị, nghiên cứu loại khoáng sản nhóm 3 và 4, có những loại lẫn lộn nhau thuộc khoáng sản thông thường, vật liệu xây lấp nên khó xác định thuộc nhóm khoáng sản nào nhóm 3, nhóm 4. Điều này dẫn đến việc sử dụng khai thác, thuế tài nguyên chưa hợp lý cân bằng, gây chồng chéo thẩm quyền quy hoạch khoáng sản, ảnh hưởng đến dự trữ tài nguyên quốc gia, tạo khoảng trống pháp lý có thể sai phạm, thất thoát lãng phí. Đại biểu đề nghị, giải trình loại khoáng sản làm vật liệu thông thường nhóm 3 là loại khoáng sản nào, cũng như "đất hiếm" là khoáng sản nhóm nào ko thấy ghi vào Luật.

Về quyền lợi, trách nhiệm của địa phương, cộng đồng dân cư, gia đình, cá nhân nơi có tài nguyên, đại biểu đề nghị có quy định cụ thể rõ ràng hơn về quản lý Nhà nước trên địa bàn và được điều tiết khoản thu từ hoạt động khai thác khoáng sản, tránh cơ chế xin cho.

Về trách nhiệm lập quy hoạch khoáng sản, đại biểu Phạm Văn Hòa đồng tình với việc giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ, ngành liên quan, UBND cấp tỉnh tổ chức lập, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm 1 và nhóm 2. Theo đại biểu, quy định này nhằm thực hiện thống nhất quản lý Nhà nước về tài nguyên quốc gia, đồng bộ với việc Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép, kiểm tra, thanh tra trong hoạt động khoáng sản, phù hợp với chủ trương "mỗi việc giao cho một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm". Việc phân công cho nhiều cơ quan lập quy hoạch sẽ có những bất cập chồng chéo, mất thời gian về thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, nêu quan điểm về nội dung này, đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) tán thành việc giao cho Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản nhóm 1; giao cho Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch khoáng sản với nhóm 2. Đại biểu cho rằng nên giữ quy định như vậy bởi không gây xáo trộn chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền quản lý của Nhà nước về khoáng sản. Cùng với đó, quán triệt nghiêm túc theo yêu cầu của Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Ngoài ra, nếu giao Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì lập quy hoạch thì Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa là cơ quan lập, vừa là cơ quan quản lý quy hoạch, đồng thời là cơ quan cấp phép cho hoạt động khoáng sản. Điều này sẽ tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tiêu cực, tham nhũng.

Theo đại biểu Nguyễn Quốc Luận (Yên Bái), việc lập quy hoạch thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản phải căn cứ vào nhu cầu sử dụng khoáng sản của các ngành kinh tế, không phải cứ khoáng sản là làm được vật liệu xây dựng, hay khoáng sản làm được khoáng chất công nghiệp thì đều đưa vào quy hoạch. Thực tế hiện nay, Bộ Công thương và Bộ Xây dựng đang chịu trách nhiệm tổ chức lập quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm 1, nhóm 2 theo các quy định của Luật Khoáng sản năm 2010 và không có khó khăn, vướng mắc, bất cập gì. Đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, điều chỉnh quy định như Luật hiện hành. Theo đó, Bộ Công thương chủ trì tổ chức lập quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm 1; Bộ Xây dựng chủ trì tổ chức lập quy hoạch thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản nhóm 2 để đảm bảo sự minh bạch, khách quan, khả thi trong thực hiện.

Trong trường hợp giữ nguyên như dự án Luật đang trình Quốc hội, đại biểu tỉnh Yên Bái đề nghị, cơ quan soạn thảo phải phân tích làm rõ những khó khăn, vướng mắc, bất cập và có đánh giá tổng thể về việc tổ chức lập và quản lý thực hiện quy hoạch khoáng sản hiện nay làm cơ sở cho việc cần thiết phải điều chỉnh này.

* Định giá quyền khai thác khoáng sản, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước

Phân tích về việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản, các ý kiến cho rằng, theo quy định hiện hành, “các khu vực khoáng sản đã được cấp giấy phép thăm dò hoặc giấy phép khai thác khoáng sản” sẽ không phải “đấu giá quyền khai thác”. Quy định như vậy là có lý, có tình, có trước, có sau nhất là trong điều kiện thăm dò khoáng sản hết sức khó khăn trước đây.

Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) cho biết, báo cáo tổng kết 13 năm thực hiện Luật Khoáng sản cho thấy, việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản mang lại hiệu quả cao, tăng thu cho ngân sách Nhà nước, nhưng tỷ lệ cấp phép khai thác thông qua đấu giá rất thấp. Đại biểu cho biết, thực tế nhiều năm qua cho thấy, việc định giá tài sản và định giá quyền sử dụng đất để đưa vào góp vốn dù đã quy định cụ thể nhưng vẫn xảy ra nhiều vi phạm. Do đó, việc định giá quyền khai thác khoáng sản là rất cần thiết nhưng khá phức tạp; cần nghiên cứu quy định chặt chẽ, rõ ràng, minh bạch phục vụ cho các hoạt động liên quan. Đại biểu đề xuất, dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản cần bổ sung 1 điều về định giá quyền khai thác khoáng sản.

Theo đại biểu, khoáng sản là tài nguyên quý giá của đất nước, hầu hết không thể tái tạo, bồi đắp, đòi hỏi phải được quản lý khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đóng góp tương xứng với giá trị của nó vào ngân sách Nhà nước, góp phần phát triển đất nước. Đại biểu đặt câu hỏi, các Tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước đã thăm dò xong, có giấy phép khai thác nhưng không tự triển khai các dự án khai thác được do nhiều nguyên nhân thì “có thể thực hiện việc đấu giá các mỏ này để huy động các nguồn lực xã hội vào khai thác” không?

Khẳng định, có nhiều tình huống cần được lưu ý và quy định chặt chẽ để tránh tiêu cực, đại biểu Nguyễn Hữu Hậu cho rằng, doanh nghiệp không tự triển khai các dự án khai thác nhưng có thể dùng quyền khai thác để liên kết, liên doanh, góp vốn đầu tư với doanh nghiệp khác để triển khai khai thác là cách làm đúng, mở hướng ra cho doanh nghiệp và huy động được nguồn lực xã hội vào khai thác, chế biến khoảng sản. Tuy nhiên đại biểu băn khoăn, như vậy, doanh nghiệp khác sẽ không cần đấu giá vẫn đương nhiên được khai thác. “Cần phải định giá quyền khai thác khoáng sản khi đưa vào góp vốn để tránh thất thoát tài sản của nhà nước”, đại biểu nhấn mạnh.

Đỗ Bình

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Tại khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, từ ngày 24/7, mực nước trên sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn... giảm mạnh. Tình trạng ngập lụt tại các vùng tâm lũ thuộc các xã Con Cuông, Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Nhôn Mai... đã bớt căng thẳng, nhiều nơi nước đã rút cạn.

Tuyên Quang: 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi

Tuyên Quang: 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tuyên Quang, tính từ ngày 5/7 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi, tổng số lợn mắc bệnh phải tiêu hủy bắt buộc từ ngày 5/7 đến ngày 25/7 là 9.864 con, tổng khối lượng trên 544,3 tấn.