Thiếu hụt thông tin là một trong những chỉ số thuộc về tiêu chí thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản theo quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025. Lào Cai xác định việc phổ cập dịch vụ Internet, mạng di động, tăng cường chuyển đổi số... có vai trò đặc biệt quan trọng, góp phần thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo bền vững trong giai đoạn hiện nay.
Lào Cai tăng cường truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông. Ảnh: laocaitv.vn
Phát triển hệ thống truyền thanh IP
Với sự phát triển mạnh mẽ, đa dạng của các loại hình thông tin trên phương tiện truyền thông hiện nay, hệ thống loa truyền thanh cơ sở vẫn có thế mạnh riêng, giữ vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước và cung cấp thông tin hữu ích cho người nghe, đặc biệt tại vùng đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.
Tuy nhiên, do địa hình núi cao, vực sâu, nhiều đồi núi che khuất, đồng bào dân tộc thiểu số sống rải rác, khí hậu thay đổi thường xuyên, mạng lưới tuyên truyền của địa phương gặp nhiều khó khăn, đặc biệt đối với hệ thống truyền thanh cơ sở.
Bát Xát là huyện nghèo, địa hình chia cắt, nhiều đồi núi, thôn bản nằm cách xa nhau nên gặp khó khăn, thách thức trong hoạt động thu, phát sóng phát thanh. Chất lượng nhận sóng kém, tiếng rè, nhiễu khiến người dân, đặc biệt vùng dân tộc thiểu số khó nắm bắt thông tin tuyên truyền quan trọng của Đảng, Nhà nước và địa phương.
Nhằm khắc phục vùng "lõm sóng" mà sóng FM không vươn tới được, năm 2019, Bát Xát triển khai lắp đặt hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông (truyền thanh IP) trên nền tảng Internet để truyền tín hiệu từ trung tâm tới 21 xã, thị trấn và phát lại ở các cụm loa thôn, bản. Sau một thời gian triển khai, hệ thống truyền thanh mới đã nhận được sự đánh giá tích cực của người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao, vùng xa.
Nghe loa truyền thanh đã trở thành thói quen của ông Ly Hờ Suy và nhiều người dân ở xã Trịnh Tường mỗi buổi chiều. Đặc biệt, những thông tin từ xã được phát thanh bằng tiếng Mông, Dao, Hà Nhì giúp ông và bà con dễ dàng nắm bắt thông tin. Được nghe tin tức bằng tiếng dân tộc mình qua loa, bà con rất thích, tín hiệu không bị chập chờn như trước, thông tin nhanh chóng kịp thời giúp đồng bào nắm vững chính sách, học tập nhiều mô hình kinh tế hay.
Ông Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao - Truyền thông huyện Bát Xát chia sẻ, với công nghệ này, phát sóng tại huyện ở xã cũng bắt được. Đài huyện sẽ kiểm soát được các đài phát sóng để có kế hoạch đôn đốc. Đơn vị đề xuất thời gian tới, địa phương sử dụng công nghệ IP 4.0 để truyền và nhận thông tin nhờ sóng 3G, 4G nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng truyền thanh tới tận thôn, bản.
Với mong muốn người dân ở đâu, thông tin ở đó, năm 2018, thị xã Sa Pa đã tiên phong đưa vào triển khai hệ thống truyền thanh thông minh sử dụng công nghệ IP 4.0 để truyền và nhận thông tin qua mạng Internet nhờ sóng 3G, 4G. Đây là giải pháp chuyển đổi số hiệu quả trong lĩnh vực truyền thanh cơ sở, đặc biệt đối với các thôn, bản vùng sâu, vùng xa.
Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao - Truyền thông thị xã Sa Pa Hoàng Đức Hợp cho biết, thay vì thông qua sóng FM, truyền thanh IP nhờ sóng 3G, 4G không bị giới hạn về khoảng cách địa lý, dù địa bàn xa xôi, hẻo lánh, chỉ cần có sóng di động, có điện là thiết bị có thể vận hành được, tín hiệu đảm bảo đạt chất lượng cao.
Thị xã Sa Pa hiện có 6/16 xã, phường (gồm Fansipan, Sa Pả, Ô Quý Hồ, Trung Chải, Thanh Bình và Mường Hoa) đã ứng dụng công nghệ thông tin, viễn thông đối với hệ thống truyền thanh ở cơ sở. Qua triển khai, những tồn tại trong việc đưa thông tin về cơ sở được khắc phục, gia tăng hiệu quả công tác tuyên truyền.
Truyền thanh IP không tốn kém chi phí lớn để trang bị máy phát sóng, cột ăng-ten, quỹ đất để lắp đặt cột ăng-ten. Việc phát sóng chỉ bằng các thao tác vận hành đơn giản ở phần mềm được cài đặt trên máy vi tính, điện thoại di động, sẽ giải quyết triệt để bài toán về cảnh quan đô thị và hiện đại hóa trong thực hiện các giải pháp của đô thị thông minh, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao - Truyền thông thị xã Sa Pa nhấn mạnh.
Địa bàn Lào Cai hiện có 7 đài truyền thanh với 110 cụm loa ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông. Hệ thống thông tin cơ sở được quan tâm xây dựng, đầu tư từng bước đáp ứng yêu cầu thông tin, truyền thông trên địa bàn tỉnh, góp phần tích cực "giảm nghèo" về thông tin trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn.
Nhiều giải pháp "giảm nghèo" về thông tin
Cùng với chú trọng nâng cao chất lượng truyền thanh cơ sở, để góp phần thay đổi nhận thức của người nghèo về vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc xóa nghèo, Lào Cai triển khai nhiều giải pháp tuyên truyền, đối thoại và tập huấn kỹ năng số cho bà con.
Các sở, ngành, địa phương triển khai hoạt động truyền thông về giảm nghèo rất phong phú và đa dạng; tổ chức đối thoại chính sách giảm nghèo ở cơ sở giữa lãnh đạo cơ quan chuyên môn với nhân dân nhằm nâng cao nhận thức của người nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo...
Đặc biệt, từ tháng 5/2022, các “Tổ công nghệ số cộng đồng” được thành lập với mục tiêu mỗi thôn/tổ dân phố thành lập một Tổ công nghệ số cộng đồng góp phần mạnh mẽ đưa các nền tảng số, công nghệ số, kỹ năng số đến với người dân, giúp bà con sớm tiếp cận môi trường số, sử dụng nền tảng số, công nghệ số vào mọi mặt của đời sống xã hội.
Toàn tỉnh hiện có gần 1.600 Tổ công nghệ số cộng đồng với trên 7.400 thành viên tham gia. Các Tổ công nghệ số cộng đồng đã và đang tích cực hướng dẫn, hỗ trợ người dân sử dụng ứng dụng công nghệ thông minh, thương mại điện tử, dịch vụ hành chính công, tham gia thực hiện chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần "giảm nghèo" về thông tin.
Với sự đầu tư và vào cuộc tích cực của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, địa phương, người dân, tính đến tháng 6/2023, Lào Cai có xấp xỉ 97% hộ nghèo, hộ cận nghèo có nhu cầu được tiếp cận sử dụng các dịch vụ viễn thông, internet, vượt gần 26% mục tiêu năm 2023. Gần 92% gia đình sinh sống trên địa bàn huyện nghèo được tiếp cận thông tin về giảm nghèo bền vững thông qua các hình thức xuất bản phẩm, sản phẩm truyền thông, đạt 98,7% mục tiêu năm 2023.
Để góp phần nâng hiệu quả công tác truyền thông và "giảm nghèo" về thông tin trong năm 2023 và những năm tiếp theo, Lào Cai xác định tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong công tác truyền thông và "giảm nghèo" về thông tin trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Tỉnh tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ người dân, nhất là người nghèo sử dụng các dịch vụ viễn thông, internet, ứng dụng công nghệ thông tin giúp người nghèo, hộ nghèo và cận nghèo chủ động hơn trong tiếp cận chính sách, tìm kiếm nguồn hỗ trợ cũng như học hỏi kinh nghiệm, giải pháp thoát nghèo bền vững, đồng thời từng bước tiếp cận, hòa nhịp chuyển đổi số.
Hương Thu
