40 năm giải phóng Campuchia khỏi chế độ Khmer Đỏ diệt chủng:

Thắng lợi của chính nghĩa và tinh thần quốc tế vô sản trong sáng, cao cả - Bài 3

Thắng lợi của chính nghĩa và tinh thần quốc tế vô sản trong sáng, cao cả - Bài 3
Bài 3: Chứng tích đau thương
Tận cùng tội ác
Ngày 14/4/1978, hai sư đoàn quân Khmer Đỏ xuất phát từ dãy núi Voi (gần đường biên giới Việt Nam - Campuchia) đến đánh chiếm An Giang. Hơn 10 ngày đêm, chúng bao vây, tập trung đánh vào xã Ba Chúc, huyện Tri Tôn và giết người hàng loạt, tàn sát bất cứ ai mà chúng bắt được.
Nhà mồ Ba Chúc tại huyện Tri Tôn (tỉnh An Giang) là di tích lịch sử cấp quốc gia nới lưu giữ, trưng bày 1.159 bộ hài cốt của người dân bị quân Khmer Đỏ giết hại. Ảnh: TTXVN
Nhà mồ Ba Chúc tại huyện Tri Tôn (tỉnh An Giang) là di tích lịch sử cấp quốc gia nới lưu giữ, trưng bày 1.159 bộ hài cốt của người dân bị quân Khmer Đỏ giết hại. Ảnh: TTXVN

Dẫn chúng tôi thăm Nhà trưng bày chứng tích tội ác của Khmer Đỏ và khu nhà mồ Ba Chúc tại Khu di tích lịch sử Nhà mồ Ba Chúc, ông Lê Văn Phước (sinh năm 1943) mắt cứ đỏ hoe. Ông là một tín đồ đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa, hàng ngày vẫn tới nhà mồ Ba Chúc lau dọn và dâng hương những oan hồn. Trong 13 ngày đêm đánh chiếm Ba Chúc, quân Khmer Đỏ đã dìm cả vùng đất này trong biển lửa và máu. Những người dân Ba Chúc từng chứng kiến cảnh tượng ấy bây giờ đều đã già, nhắc tới cảnh tượng năm xưa, ai cũng phải rùng mình, ghê sợ.

Ngược dòng thời gian, vào những ngày tháng 3 âm lịch năm 1978, Khmer Đỏ cho quân tràn qua biên giới Tây Nam gây tội ác đẫm máu đối với nhân dân Việt Nam. Trong đó, địa bàn Ba Chúc (cách biên giới Campuchia 7 km) là trọng điểm đánh phá của chúng. Với phương châm "giết sạch, đốt sạch, phá sạch", chỉ trong thời gian rất ngắn, từ ngày 18 đến 30/4/1978, chúng đã thảm sát hơn 3.000 người dân vô tội ở Ba Chúc.

Ông Nguyễn Văn Mến, một nhân chứng cuộc thảm sát nhớ lại: Khi lính Khmer Đỏ xâm lấn biên giới, nhân dân chạy vào chùa trú ẩn vì nghĩ rằng chúng sẽ không giết người trước mặt Đức Phật từ bi. Ai ngờ, ngày 17/4/1978, loạt pháo cuối cùng chúng bắn trúng hậu liên chùa Tam Bửu. Ông Mến và vài người đang trốn sau nhà bếp của chùa nên may mắn thoát chết nhưng đã có hơn 50 người chết không toàn thây, hàng chục người khác bị thương, máu loang đỏ nền chùa.

Sáng hôm sau, quân Khmer Đỏ tràn vào chùa Tam Bửu, bắt hơn 800 người đang ẩn nấp tại đây và xua họ đi thảm sát tập thể ở cánh đồng Cầu Sắt và giồng Ông Tướng. Đối diện chùa Tam Bửu là chùa Phi Lai. 15 giờ ngày hôm đó, lính Khmer Đỏ tràn vào chùa, xả súng bắn chết tại chỗ 80 người; 100 người khác bỏ chạy cũng bị chúng dùng báng súng và dùi cui gỗ đánh đến chết; 40 người nấp dưới bàn thờ Phật cũng bị chúng tung lựu đạn vào, chỉ còn duy nhất 1 người sống sót.

Ông Mến kể, lính Khmer Đỏ thường đợi khi bà con ra đồng thăm, thu hoạch lúa, dưa là chúng gom lại để giết. Chúng còn lùa người dân vào chùa, hang núi để giết hại từng người. Những hang đá trên núi Tượng (Kỳ Lân Sơn trong dãy Thất Sơn) đã trở thành những mồ chôn người tập thể. Trong hang Ba Lê, 50 người trong một dòng họ không còn ai sống sót; bên cạnh là giồng Ông Tướng đã vùi thây 100 sinh linh vô tội khác…

Chỉ 13 ngày đêm, vùng đất Ba Chúc đã phải chịu đựng 30 lần tấn công của lính Khmer Đỏ; hơn 3.000 người dân vô tội bị sát hại, toàn bộ hoa màu, nhà cửa, công trình bị đốt sạch, phá sạch. Ba Chúc hoang tàn như một vùng đất chết. Nỗi đau ấy không bao giờ nguôi ngoai.
Chùa Phi Lai (thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang) - nơi quân Pol Pot giết rất nhiều người nay đã được trùng tu khang trang. Ảnh: TTXVN
Chùa Phi Lai (thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang) - nơi quân Pol Pot giết rất nhiều người nay đã được trùng tu khang trang. Ảnh: TTXVN
Mầm xanh ở Ba Chúc
Trong chiến tranh biên giới Tây Nam, đất và người Ba Chúc đã gánh chịu nhiều nỗi đau. Cuộc chiến đi qua, người dân về lại đất này, mang sức người kiến thiết quê hương.

Ông Nguyễn Văn Sấm, Bí Thư Đảng ủy thị trấn Ba Chúc cho biết, với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp chính quyền, sự nỗ lực của người dân, Ba Chúc đã khởi sắc. Trong lĩnh vực giáo dục, từ một vùng quê miền núi có trình độ dân trí thấp, đến nay thị trấn đã có trường Mầm non đạt chuẩn phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi; Trường Trung học phổ thông Ba Chúc với tỷ lệ học sinh đậu tốt nghiệp 100% liên tục nhiều năm qua; nhiều học sinh đỗ vào các trường cao đẳng, đại học trong và ngoài tỉnh. Đến cuối năm 2018, số hộ nghèo của thị trấn chỉ còn 11%; thu nhập bình quân đầu người đạt gần 42 triệu/người/năm.

Sau những nỗ lực khôi phục sản xuất, đoàn kết vượt qua khó khăn, người dân cùng chính quyền đã chung tay xây dựng Ba Chúc ngày càng phát triển. Tháng 01/2003, Ba Chúc trở thành 1 trong 2 thị trấn của huyện Tri Tôn, kinh tế - xã hội tăng trưởng vượt bậc. Hệ thống điện, đường, trường, trạm của thị trấn về cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu của người dân địa phương. Hiện nay, Ba Chúc đã có Trạm y tế đạt chuẩn quốc gia, phục vụ tốt nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Trong quá trình xây dựng quê hương, Ba Chúc luôn chú trọng phát huy nội lực của địa phương. Ông Nguyễn Văn Sấm chia sẻ: Ba Chúc vốn là trung tâm thương mại, dịch vụ của các xã lân cận nên đây sẽ là điều kiện để địa phương phát triển kinh tế. Với vị trí là “điểm nút” về giao thương hàng hóa, kết nối của các khu điểm du lịch nổi tiếng của miền Tây Nam Bộ như: Thành phố biển Hà Tiên (Kiên Giang), khu du lịch Chùa bà Chúa Xứ Núi Sam, Núi Cấm (An Giang)…, Ba Chúc có đủ điều kiện để phát triển thương mại và kéo theo sự phát triển mạnh về dịch vụ.

Nhà mồ Ba Chúc được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1980. Năm 2013, Khu di tích được khởi công xây dựng lại với quy mô 5 ha, kinh phí gần 30 tỷ đồng. Các hạng mục trong khu di tích như: Khu nhà mồ trung tâm thiết kế theo hình hoa sen 16 cánh màu trắng, có lầu chuông phù hợp với đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa; khu trưng bày 1.159 bộ hài cốt; nhà trưng bày chứng tích hình ảnh, hiện vật, phương tiện đã thảm sát người dân Ba Chúc…

Mục tiêu trước mắt của địa phương là phát triển di tích này không chỉ là nơi lưu giữ lại chứng tích tội ác chiến tranh, nơi thờ cúng, tưởng niệm các nạn nhân xấu số mà còn là điểm thu hút khách du lịch đến thăm, viếng, tìm hiểu về Ba Chúc để hiểu hơn về sự mất mát, đau thương của chiến tranh. Trong năm 2018, Khu di tích lịch sử quốc gia nhà mồ Ba Chúc, chùa Tam Bửu - Phi Lai thu hút hơn trên 500.000 lượt khách trong và ngoài nước đến tham quan, cúng viếng.
Du khách quốc tế thăm Nhà trưng bày chứng tích tội ác của bọn Pol Pot tại khu Nhà mồ Ba Chúc, thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Ảnh: TTXVN
Du khách quốc tế thăm Nhà trưng bày chứng tích tội ác của bọn Pol Pot tại khu Nhà mồ Ba Chúc, thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Ảnh: TTXVN
Tại buổi Hội đàm cấp cao mới đây giữa Mặt trận tổ quốc Việt Nam và Mặt trận Đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia, ông Nhem Valy, Phó Chủ tịch thường trực - Tổng Thư ký Hội đồng quốc gia Mặt trận Đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia bày tỏ biết ơn sự giúp đỡ của quân, dân Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Campuchia. Thời gian tới, Mặt trận hai nước sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền để giúp các tầng lớp nhân dân hai nước nhận thức sâu sắc hơn về ý nghĩa, tầm quan trọng của mối quan hệ thiêng liêng giữa hai dân tộc; thấy rõ trách nhiệm gìn giữ và vun đắp hơn nữa cho quan hệ hai nước, góp phần cho sự ổn định và phát triển của hai nước Việt Nam - Campuchia.
TTXVN
Báo ảnh Dân tộc và Miền núi/TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Chủ động giải quyết việc thiếu cán bộ chuyên môn cấp xã

Chủ động giải quyết việc thiếu cán bộ chuyên môn cấp xã

Sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương cấp xã của tỉnh Quảng Trị gặp không ít khó khăn, nhất là thiếu cán bộ chuyên môn. Trước thực tế này, tỉnh sẽ cử cán bộ chuyên môn ở cấp tỉnh về xã để hỗ trợ, đảm bảo vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt.

Nông dân đầu nguồn biên giới đón mùa nước nổi

Nông dân đầu nguồn biên giới đón mùa nước nổi

Mới trung tuần tháng 6 nhuận âm lịch (năm Ất Tỵ 2025) mà nước lũ đã đổ về nhuộm đỏ những cánh đồng lúa vừa thu hoạch ở ngoài đê bao, khu vực ngã tư cầu Cỏ Lau, thuộc xã đầu nguồn Phú Hữu, tỉnh An Giang - nơi đón những con nước đầu tiên từ dòng Mekong đổ về sông Hậu. Thời điểm này, bà con đầu nguồn biên giới An Giang đang tất bật chuẩn bị ra đồng khai thác, đánh bắt thủy sản, với hy vọng một mùa nước nổi bội thu tôm cá, cuộc sống ấm no.

Hơi ấm mọi miền hướng về vùng lũ Mường Luân

Hơi ấm mọi miền hướng về vùng lũ Mường Luân

Với tinh thần “lá lành đùm lá rách”, những ngày này đã có nhiều chuyến xe chở những tấm lòng thơm thảo và hàng trăm suất quà nối đuôi nhau hướng về xã Mường Luân (tỉnh Điện Biên) - nơi đồng bào đang gánh chịu thiệt hại nặng do thiên tai gây ra.

Lâm Đồng: Đầu tư hạ tầng thiết yếu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Lâm Đồng: Đầu tư hạ tầng thiết yếu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhiều địa phương tỉnh Lâm Đồng đã ưu tiên đầu tư nâng cấp hạ tầng thiết yếu phục vụ bà con. Bên cạnh đó, công tác quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn dịnh dân cư vùng dân tộc thiểu số và miền núi cũng được ưu tiên triển khai.

Đắk Lắk: Dự án thi công 'ì ạch' khiến người dân bức xúc

Đắk Lắk: Dự án thi công 'ì ạch' khiến người dân bức xúc

Dự án cải tạo, nâng cấp hẻm 25 đường Mai Thị Lựu (phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk) khi mới triển khai được người dân đồng tình ủng hộ và chủ động bàn giao mặt bằng. Tuy nhiên, dự án này lại thi công rất “ì ạch” khiến người dân bức xúc. Đáng nói, đơn vị thi công chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp cảnh báo, gây mất an toàn giao thông và đã xảy ra tai nạn thương tích.

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở 2 tỉnh vùng núi phía Bắc

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở 2 tỉnh vùng núi phía Bắc

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, từ 16 giờ 30 phút đến 21 giờ 30 phút ngày 5/8, khu vực các tỉnh Lai Châu và Tuyên Quang tiếp tục có mưa với lượng mưa tích lũy phổ biến như sau: Lai Châu từ 10-30 mm, có nơi trên 50 mm; Tuyên Quang từ 30-50mm, có nơi trên 80mm.

Dự kiến ngày 7/8 thông tuyến Quốc lộ 12 đoạn qua Điện Biên

Dự kiến ngày 7/8 thông tuyến Quốc lộ 12 đoạn qua Điện Biên

Tại tỉnh Điện Biên, trận mưa lớn kéo dài từ đêm 31/7 đến rạng sáng 1/8 đã gây sạt lở nghiêm trọng trên tuyến Quốc lộ 12, đặc biệt là đoạn qua bản Pá Vạt, xã Mường Luân. Công ty cổ phần Đường bộ 2 Điện Biên đang tích cực huy động máy móc, nhân lực, vật lực triển khai làm cả ngày đêm với mục tiêu thông xe tuyến Quốc lộ 12 vào ngày 7/8 tới.

Lấp 'hố tử thần' trên Quốc lộ 3B qua Thái Nguyên

Lấp 'hố tử thần' trên Quốc lộ 3B qua Thái Nguyên

Sau một thời gian theo dõi sát diễn biến tình hình, ngành xây dựng tỉnh Thái Nguyên đã chủ trì triển khai lấp "hố tử thần" trên tuyến Quốc lộ 3B, tại vị trí Km80+050 thuộc địa bàn xã Na Rì, nhằm đảm bảo an toàn giao thông, góp phần ổn định đời sống, sinh hoạt của người dân trong khu vực bị ảnh hưởng.

Kết nối tình quân dân nơi vùng biên

Kết nối tình quân dân nơi vùng biên

Phòng khám Đa khoa quân dân y Dinh Bà (xã Tân Hội Cơ, tỉnh Đồng Tháp) mỗi năm khám, chữa bệnh và cấp phát thuốc cho hàng nghìn người dân, bộ đội và gia đình chính sách; góp phần kết nối tình quân dân nơi vùng biên.

Lào Cai: Cần giải pháp lâu dài cho người dân vùng nguy cơ sạt lở

Lào Cai: Cần giải pháp lâu dài cho người dân vùng nguy cơ sạt lở

Bước vào mùa mưa lũ, nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh Lào Cai nằm dưới chân núi, chân đồi luôn sống trong tâm trạng lo lắng, bất an vì nguy cơ sạt lở đất bất cứ lúc nào. Chính quyền địa phương cũng đang triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra.

Phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mường và nền 'Văn hóa Hòa Bình'

Phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mường và nền 'Văn hóa Hòa Bình'

Sự kiện hợp nhất 3 tỉnh Phú Thọ (cũ), Vĩnh Phúc, Hòa Bình trở thành tỉnh Phú Thọ (mới) là bước ngoặt chiến lược nhằm kiến tạo động lực phát triển mới cho toàn vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Bốn vùng Mường nổi tiếng "Nhất Bi, nhì Vang, tam Thàng, tứ Động” tiếp tục đề xuất để thực hiện Đề án bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình” giai đoạn 2023 - 2030 trên địa bàn.

Tình quân dân trong vùng lũ Điện Biên

Tình quân dân trong vùng lũ Điện Biên

Những ngày đầu tháng 8, tang thương, mất mát bao trùm nhiều bản làng ở Điện Biên. Giữa muôn trùng khó khăn, hình ảnh những chiến sĩ công an, quân đội không quản ngại hiểm nguy, dấn thân vào tâm lũ đã trở thành điểm tựa vững chắc cho người dân vượt qua hoạn nạn, sớm ổn định cuộc sống.

Khẩn trương hỗ trợ nhân dân xã Huổi Một bị cô lập sau thiên tai, mưa lũ

Khẩn trương hỗ trợ nhân dân xã Huổi Một bị cô lập sau thiên tai, mưa lũ

Đợt mưa lũ từ đêm 26/7, rạng sáng 27/7 đã gây lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng trên địa bàn xã Huổi Một, tỉnh Sơn La, gây thiệt hại nặng nề về nhà ở, tài sản, hoa màu của nhân dân; nhiều tuyến đường, công trình, hạ tầng cơ sở bị hư hỏng, giao thông chia cắt; nhiều bản bị cô lập…

Hơn 46 tỷ đồng giúp người nghèo có điều kiện chữa bệnh tại Gia Lai

Hơn 46 tỷ đồng giúp người nghèo có điều kiện chữa bệnh tại Gia Lai

Phát huy vai trò nòng cốt, cầu nối trong các hoạt động nhân đạo, từ thiện, thời gian qua, Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo tỉnh Gia Lai đã luôn đồng hành, sẻ chia kịp thời với người yếu thế, bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn; qua đó góp phần tạo động lực để họ vượt qua nghịch cảnh, vươn lên trong cuộc sống.

'Khát nước' sạch giữa phố biển

'Khát nước' sạch giữa phố biển

Cách trung tâm thành phố Quy Nhơn chưa đầy 10 phút đi đò nhưng hơn 430 hộ dân làng chài Hải Minh, phường Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai (trước đây thuộc thành phố Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai) đang sống trong cảnh thiếu nước sạch kéo dài nhiều năm. Giữa cái nắng hè bỏng rát, câu chuyện về một làng chài ven biển nhưng… “khát nước” như một nghịch lý chưa có lời giải.

Bộ Quốc phòng yêu cầu khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ, sạt lở đất tại Điện Biên, Sơn La, Nghệ An

Bộ Quốc phòng yêu cầu khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ, sạt lở đất tại Điện Biên, Sơn La, Nghệ An

Ngày 4/8, Thượng tướng Thái Đại Ngọc, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam đã ký Công điện số 4448/CĐ-TM của Bộ Tổng Tham mưu gửi các cơ quan, đơn vị Quân đội về việc khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ, lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Nghệ An; mưa lớn khu vực vùng núi, trung du Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Gian nan hành trình ổn định cuộc sống sau trận lũ lịch sử ở miền Tây Nghệ An

Gian nan hành trình ổn định cuộc sống sau trận lũ lịch sử ở miền Tây Nghệ An

Cơn lũ lịch sử vừa quét qua miền Tây Nghệ An không chỉ để lại những vết thương sâu hoắm trên đất đai, mà còn khoét vào lòng người dân nơi đây nỗi bất an kéo dài. Khi nước rút, người dân chưa kịp gượng dậy thì nguy cơ sạt lở đất lại ập đến, đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản. Những diễn biến thời tiết phức tạp khiến cuộc sống của hàng nghìn hộ dân vùng cao rơi vào cảnh “sống treo” – không nhà, không đất, không biết ngày mai sẽ ra sao.*Sau lũ, nỗi lo vẫn chưa dứt