Báo chí góp phần thay đổi văn hóa ứng xử trong xã hội

Báo chí góp phần thay đổi văn hóa ứng xử trong xã hội
Báo chí luôn phát huy vai trò xung kích trên mặt trận văn hóa – tư tưởng, là bộ phận quan trọng của văn hóa dân tộc. Những năm gần đây, tình trạng văn hóa, đạo đức xuống cấp, trong đó có cả văn hóa ứng xử trong cộng đồng đã được báo chí thông tin kịp thời, phân tích, cảnh báo thiết thực. Việc thường xuyên tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về các hành vi ứng xử văn minh góp phần thay đổi văn hóa ứng xử trong xã hội. 
Nhiều hành vi ứng xử thiếu văn hóa, văn minh

Sáng 10/6/2019, tại km 670+100, đường tránh quốc lộ 1A đoạn qua thị trấn Quán Hàu, huyện Quảng Ninh (tỉnh Quảng Bình) xảy ra vụ tại nạn lật xe khiến tài xế bị thương. Hàng ngàn con vịt chạy loạn ra đường. Nhiều người dân chạy đến bắt vịt mang đi dù tài xế chạy theo van xin, nhưng nhiều người vẫn bắt vịt chạy mất.

Sau Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ - Triều Tiên vào cuối tháng 2/2019, nhiều người dân ở Hà Nội đã thản nhiên vơ vét hoa trang trí đường phố mang về nhà, trong số đó có cả những người đi xe ô tô hoành tráng cũng ngang nhiên dừng lại, chất hoa vào cốp xe . . . rồi đi thẳng !

Một chiếc xe chở hàng bốc cháy, sau khi đám cháy bị dập tắt, hàng chục người dân lao vào "hôi của",  người tài xế chỉ có thể khóc nức nở, bất lực đứng nhìn…

Những hình ảnh xấu xí của một bộ phận người dân đã khiến cho dư luận phẫn nộ, bất bình, bởi đó không chỉ là việc làm thiếu văn hóa, đáng xấu hổ mà còn cho thấy sự tham lam, vô cảm đến tàn nhẫn của một số người.

Không chỉ hôi của, hiện nay, ở nhiều nơi, những hành vi ứng xử thiếu văn hóa vẫn thường diễn ra như chen lấn khi mua sắm, xô đẩy, thậm chí dẫm đạp lên nhau để tranh cướp lộc ở lễ hội; vô tư xả rác bừa bãi ở mọi nơi, mọi lúc, không có ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng ngay cả khi tham gia giao thông trên đường, khi đi du lịch, những điểm văn hóa công cộng. Có một bộ phận người dân, thậm chí cả cán bộ công chức, viên chức cũng hay gây ồn ào, nói quá to ở cơ quan, bệnh viện, thậm chí ngay cả ở những nơi thờ tự tôn giáo cần trang nghiêm; tình trạng đi trễ giờ, thiếu ý thức tham gia giao thông… xảy ra khá thường xuyên trong xã hội hiện nay, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh văn hóa của đất nước, con người Việt Nam.   

Xuất phát từ thực tiễn và tầm quan trọng của văn hóa ứng xử trong việc xây dựng con người Việt Nam trong tình hình mới, nhất là góp phần thực hiện  Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, thời gian qua Chính phủ, các bộ, ngành địa phương đã tích cực xây dựng và ban hành quy tắc ứng xử, văn hóa công vụ với những hành vi ứng xử chuẩn mực. Tuy nhiên, việc thực hiện những quy tắc ứng xử văn hóa còn hạn chế, tình trạng vi phạm của cán bộ, công chức trong ứng xử với đồng nghiệp và nhân dân vẫn tồn tại, gây bức xúc trong dư luận. Ứng xử của người dân trong gia đình và nơi công cộng chưa có chuyển biến tích cực. Bạo lực gia đình, bạo lực học đường, ứng xử thiếu văn minh, vô cảm vẫn còn tồn tại...

Báo chí có sứ mệnh "cải biến và lưu truyền văn hóa"

Phát biểu trong một cuộc hội thảo về “Vai trò của báo chí trong truyền thông về chuẩn mực văn hóa ứng xử” mới đây, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định: Văn hóa là nền tảng tinh thần, là động lực phát triển kinh tế xã hội, động lực phát triển của cả quốc gia dân tộc. Báo chí là một bộ phận của văn hóa, báo chí sáng tạo, cải biến và lưu truyền văn hóa. Trong văn hóa có báo chí, trong báo chí có văn hóa. Mỗi tác phẩm báo chí là một tác phẩm văn hóa và mỗi nhà báo là một chiến sỹ văn hóa trên mặt trận tư tưởng.

Phó Thủ tướng đề nghị: Báo chí cần phải góp phần tạo sự chuyển biến về hành vi trong xã hội, để mọi người dân trong xã hội có ứng xử văn hóa hơn, xây dựng một nếp sống văn hóa hơn. Để làm được điều này, báo chí cần định hướng dư luận thay đổi hành vi, nêu gương tốt và phê phán cái xấu, báo chí phải tuyên truyền để những hành vi ứng xử văn hóa thấm sâu vào quần chúng, vào tâm lý của từng người. Để làm được như vậy, báo chí không chỉ đưa tin mà còn phải phân tích hành vi đó trên góc độ văn hóa, đưa ra khuyến nghị để người đọc ghi nhớ và làm theo.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng kêu gọi các cơ quan báo, đài, địa phương nên quan tâm, xem xét và hình thành các chuyên mục về người tốt việc tốt, tăng lượng bài viết phản ánh về hành vi ứng xử văn hóa, việc thiết thực như văn hóa ứng xử giữa con người với con người; giữa con người với môi trường… Các bài viết phải có sự kết hợp, tham gia không chỉ của các nhà báo mà cả các nhà văn hóa,  nhà khoa học để nghiên cứu, phân tích dễ hiểu, có sức thuyết phục, kết hợp với các phương thức truyền thông mới phù hợp trong điều kiện hiện nay để mọi người dần quen với những hành vi ứng xử có văn hóa, tránh những hành vi thiếu văn hóa. Chỉ có như vậy, đất nước mới thực sự phát triển bền vững.

Báo chí tuyên truyền để thay đổi hành vi

Theo bà Trịnh Thị Thủy, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, truyền thông luôn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội qua các thời kỳ, đặc biệt trong bối cảnh thông tin xã hội hiện nay. Trong đó, báo chí với các chức năng giáo dục tư tưởng, tuyên truyền, cổ động, quản lý gián tiếp và giám sát xã hội… thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, đưa thông tin kịp thời, chính xác, khách quan, chân thực, trách nhiệm, nhân văn..., là cơ sở định hướng dư luận xã hội.

Bên cạnh đó, công tác truyền thông trên báo chí còn có vai trò hình thành chuẩn mực văn hóa ứng xử phù hợp với bối cảnh xã hội mới, từng bước đưa vào cuộc sống các chuẩn mực giá trị đạo đức, văn hóa con người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Báo chí cũng  góp phần củng cố ý thức pháp luật, đề cao đạo đức, lương tâm, trách nhiệm của mỗi người với bản thân, cộng đồng, xã hội và đất nước; ngăn chặn sự xuống cấp về đạo đức trong gia đình và xã hội, nâng cao nhận thức về xây dựng, giữ gìn hạnh phúc bền vững của mỗi gia đình hướng tới sự ổn định, văn minh cho toàn xã hội. Rất nhiều bài báo trên các phương tiện truyền thông đại chúng đã kịp thời nêu những tấm gương người tốt việc tốt, xây dựng một hình ảnh xã hội tích cực, đồng thời phê phán những hạn chế, tiêu cực, phản văn hóa, từ đó tạo ra hiệu ứng lên án cái xấu trong toàn xã hội.

Theo ông Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, báo chí có mối quan hệ mật thiết với văn hóa, vừa là bộ phận của văn hóa, vừa là phương tiện truyền tải, phổ biến văn hóa tới công chúng.

Trong lịch sử hơn 90 năm, báo chí cách mạng nước ta đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho, trong đó có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về xây dựng và phát triển văn hóa. Báo chí trở thành kênh thông tin đại chúng phản ánh thực tiễn văn hóa, truyền tải, phổ biến văn hóa, là động lực thúc đẩy văn hóa phát triển.

Ông Hồ Quang Lợi cho rằng, thực tiễn hơn 30 năm đổi mới cho thấy, báo chí luôn phát huy vai trò xung kích trên mặt trận văn hóa – tư tưởng, là bộ phận quan trọng của văn hóa dân tộc. Với sức mạnh công khai, rộng khắp, tác động nhanh và mạnh, báo chí đã góp phần phát hiện, phản ánh bất cập, thói hư, tật xấu, góp phần xây dựng chuẩn mực văn hóa ứng xử tốt đẹp hơn. Báo chí tuyên truyền, cổ động cho các cuộc vận động xây dựng văn hóa ứng xử, phát hiện cổ vũ những gương người tốt, điển hình, cách làm hay, phê phán những biểu hiện lệch chuẩn về văn hóa ứng xử…

Ông Hồ Quang Lợi khẳng định, trong giai đoạn hiện nay, cần nhất quán, kiên định quan điểm văn hóa là một mặt trận, bộ phận cấu thành không thể tách rời của sự nghiệp cách mạng. Việc hình thành, xây dựng, định hướng chuẩn mực văn hóa thực hiện tốt quy tắc ứng xử là công việc lâu dài, phức tạp, muốn thành công phải có sự vào cuộc đồng bộ của nhiều bộ, ngành, cá nhân, tổ chức của hệ thống chính trị, trong đó có lực lượng báo chí hùng hậu của cả nước.
Lan Lộc
(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Ảnh hưởng của bão số 13 cùng với đợt mưa lũ lịch sử (từ ngày 16-20/11) đã khiến Buôn Nu, xã Uar (tỉnh Gia Lai) ngập sâu trong nước nhiều ngày, buộc hàng trăm hộ dân phải sơ tán khẩn cấp. Cho đến thời điểm hiện tại, Buôn Nu vẫn còn 30 hộ dân với gần 100 nhân khẩu sinh sống trong điều kiện nước ngập từ 0,2-0,5m, đời sống bị đảo lộn nghiêm trọng.

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Hàng trăm ha cây dứa của người dân trên địa bàn xã Hà Long và phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, đang trong giai đoạn phát triển xanh tốt, bỗng nhiên héo úa và chết hàng loạt trong khoảng một tháng trở lại đây, gây thiệt hại nặng nề cho người nông dân. Hiện chính quyền địa phương đang thống kê mức thiệt hại, tìm giải pháp hỗ trợ giúp nông dân giảm thiệt hại do cây dứa bị chết.

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Ngày 5/12, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên Phạm Giang Nam cho biết, đơn vị đang tập trung triển khai đợt tăng cường trên 100 y, bác sĩ từ các bệnh viện tuyến tỉnh và trung tâm y tế xuống hỗ trợ các trạm y tế xã. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa nơi tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao và nhu cầu khám, chữa bệnh tại chỗ ngày càng lớn.

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Trong hai ngày 4 - 5/12, đoàn y bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam đã tổ chức chương trình quân - dân y kết hợp, thăm khám và phát thuốc miễn phí cho người dân xã Trà My, thành phố Đà Nẵng. Đây chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống tại khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ quét, sạt lở núi trong đợt mưa lũ vừa qua.

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

Theo thống kê của Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn có tổng số 561 công trình ngầm tràn; trong đó có 90 tràn trên các tuyến đường tỉnh, 471 tràn trên các tuyến đường giao thông nông thôn. Mặc dù Thanh Hóa đã dành các nguồn lực để nâng cấp, sửa chữa ngầm tràn xuống cấp, tuy nhiên, tỉnh vẫn còn khoảng 75 ngầm tràn tại các xã miền núi đang bị hư hỏng, xuống cấp mà chưa được sửa chữa.

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Sáng 5/12, đoàn công tác của Quốc hội do Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến làm Trưởng đoàn đã làm việc tại tỉnh Tuyên Quang về các dự án, chương trình chào mừng 80 năm Quốc hội Việt Nam (1946 - 2026) và về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Thời gian qua, công tác giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ghi nhận nhiều chuyển biến nhờ mô hình hỗ trợ sinh kế theo nhu cầu và điều kiện thực tế của người dân. Từ việc hỗ trợ con giống, cây trồng, đến tập huấn kỹ thuật và giám sát quá trình sản xuất, các mô hình giảm nghèo đã tạo sinh kế bền vững, giúp nhiều hộ vươn lên ổn định kinh tế.

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk), loại hình nghệ thuật đặc sắc “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” của người Ba Na - Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh từ năm 2016 cùng với nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã tạo nên bản sắc độc đáo của cộng đồng nơi đây. Việc triển khai Dự án Dịch vụ du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại không chỉ góp phần phát huy các nét văn hóa đặc trưng mà còn mở ra sinh kế bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

Miền đất Tuyên Quang sau hợp nhất hiện lên như một dải lụa xanh thẳm, nơi non cao trùng điệp ôm lấy những thung lũng êm đềm, nơi triền đá tai mèo, nếp nhà trình tường, những tầng ruộng bậc thang mùa nối mùa tạo nên vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa phồn thực. Khí hậu phân tầng theo độ cao, nguồn nước tinh khiết chảy ra từ dãy Tây Côn Lĩnh đã nuôi dưỡng những loại cây trồng, loài hoa chỉ sinh trưởng được trên miền đá này.

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Ngày 2/12, tại xã Phú Nghĩa (Đồng Nai), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 778 (Quân Khu 7) tổ chức buổi gặp mặt già làng, trưởng thôn, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đứng chân nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7 (10/12/1945 - 10/12/2025) và 81 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Những đợt lũ liên tiếp đã khiến các vùng chăn nuôi dê, cừu ở Khánh Hòa và vùng nuôi bò thịt ven sông Ngân Sơn (Đắk Lắk) thiệt hại nặng. Nước đã rút nhưng chuồng trại hư hỏng, đàn gia súc mất trắng khiến nhiều hộ rơi vào cảnh trắng tay, đang gượng dậy khôi phục sản xuất trong khó khăn.

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Ở vùng biên giới Tây Nam, nơi hàng ngoại chỉ cần "qua một con nước" đã có thể tràn vào các chợ nội địa, nên việc giữ vững chỗ đứng cho hàng Việt chưa bao giờ là dễ. Giữa dòng chảy ấy, ông Tạ Minh Sơn, Giám đốc Siêu thị Tứ Sơn (phường Châu Đốc, An Giang) vẫn kiên định với hơn 20 năm dành trọn tâm huyết đưa hàng Việt, đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP đến gần người tiêu dùng vùng biên, vùng sâu, vùng xa.

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đã xác định chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của ngành nông nghiệp dựa trên Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Âm vang trống đồng trong đời sống người Lô Lô

Lào Cai: Khởi công xây dựng 6 điểm trường tại các xã biên giới

Ngày 29/11, tại điểm trường Mầm non Xà Khái Tủng, Trường Mầm non Tả Ngải Chồ, xã Pha Long, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các xã Pha Long, Trịnh Tường, Y Tý tổ chức Lễ khởi công xây dựng 6 điểm trường trên địa bàn 3 xã biên giới Pha Long, Trịnh Tường và Y Tý.

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Ngày 28/11, ông Hà Văn Tung, Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Pù Luông (tỉnh Thanh Hóa) cho biết, nhằm đảm bảo an toàn giao thông và phục vụ hoạt động du lịch mùa cao điểm cuối năm một cách tốt nhất, UBND xã Pù Luông đã huy động các lực lượng tại chỗ phối hợp với Hạt Giao thông đường bộ khắc phục các điểm sạt lở do ảnh hưởng của mưa bão số 10.