Cảnh báo sớm thiên tai với việc chủ động phòng chống

Cảnh báo sớm thiên tai với việc chủ động phòng chống
Hơn 1 tháng nay, hồ chứa nước A Lá, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên-Huế trong tình trạng khô kiệt. Ảnh: Hồ Cầu-TTXVN
 Hơn 1 tháng nay, hồ chứa nước A Lá, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên-Huế trong tình trạng khô kiệt. Ảnh: Hồ Cầu-TTXVN

Ngay từ tháng 4/2019 - thời điểm bắt đầu xuất hiện các đợt nắng nóng, Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu-Bộ Tài nguyên và Môi trường đã dự báo tình trạng khô hạn ở Trung - Nam Trung Bộ sẽ kéo dài đến tháng 8/2019. Nhờ đó, một số địa phương nơi đây đã chủ động đề ra các giải pháp phòng chống nên cũng giảm thiểu được đáng kể thiệt hại do khô hạn gây ra.

Nguyên nhân khô hạn là do tác động của El Nino. Bởi trong thời kỳ hoạt động của El Nino, lượng mưa thường thấp hơn trung bình nhiều năm, trong khi nền nhiệt độ thường khá cao. Do vậy, tình trạng khô hạn thường nghiêm trọng hơn những năm bình thường.

Tiến sĩ Mai Văn Khiêm, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu cho biết: Công cụ chính để Viện đưa ra các bản tin nhận định xu thế khí hậu, trong đó có diễn biến khô hạn trước 3 - 6 tháng, là mô hình số trị trong dự báo khí hậu với hạn dự báo từ 1-6 tháng cho các vùng ở Việt Nam. Đây là Hệ thống dự báo khí hậu hạn mùa này được xây dựng dựa trên ba mô hình khí hậu khu vực, bao gồm: RSM, clWRF, RegCM với độ phân giải từ 20 - 25 km. Số liệu đầu vào được lấy từ mô hình khí hậu toàn cầu CFS của Hoa Kỳ.
 
Đầm Trà Ổ (huyện Phù Mỹ, Bình Định) có diện tích rộng hơn 1.200 ha đã cạn khô nước, hàng ngàn hộ dân sông chung quanh đầm thiếu nước sạch nghiêm trọng. Ảnh: Nguyên Linh - TTXVN
Đầm Trà Ổ (huyện Phù Mỹ, Bình Định) có diện tích rộng hơn 1.200 ha đã cạn khô nước, hàng ngàn hộ dân sông chung quanh đầm thiếu nước sạch nghiêm trọng. Ảnh: Nguyên Linh - TTXVN

Kết quả dự báo nghiệp vụ hằng tháng được tổ hợp từ kết quả dự báo của 25 mô hình thành phần với hạn dự báo là 6 tháng. Kết quả cung cấp cho người sử dụng bao gồm các dự báo về chuẩn sai và xác suất xảy ra các pha của các biến khí hậu trung bình cũng như các biến cực trị.

Nhưng dù đã có cảnh báo từ khá sớm nhưng tác động của hạn hán năm nay khá nghiêm trọng, gây nhiều khó khăn cho các địa phương khu vực miền Trung - Nam Trung Bộ. Theo số liệu quan trắc ở Trung Bộ, tổng lượng mưa từ tháng 1 - 6/2019 thấp hơn so với trung bình nhiều năm khoảng từ 20 - 90%. Lượng dòng chảy trên các sông phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 35 - 60%, một số sông hụt trên 70% như sông Mã (Thanh Hóa), sông Cả (Nghệ An), sông Vu Gia (Quảng Nam), sông Ba (Phú Yên)... Một số sông mực nước đã xuống mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc như sông Thu Bồn, sông Trà Khúc.
 
Tại Hà Tĩnh, nắng nóng đạt kỷ lục trên 43 độ C khiến nguồn nước sản xuất, sinh hoạt của người dân khô cạn, cây cối héo mòn. Ảnh: TTXVN
Tại Hà Tĩnh, nắng nóng đạt kỷ lục trên 43 độ C khiến nguồn nước sản xuất, sinh hoạt của người dân khô cạn, cây cối héo mòn. Ảnh: TTXVN

Nắng nóng gay gắt do tác động của El Nino cũng làm gia tăng tình hình khô hạn ở miền Trung. Từ tháng 4 - 7/2019 đã xuất hiện nhiều đợt nắng nóng diện rộng; gay gắt và kéo dài nhất là đợt nắng nóng và kéo dài từ ngày 18 - 22/4, 3/6 - 1/7, 5/7. Đặc biệt, đợt nắng nóng từ ngày 3/6 - 1/7 là một trong những đợt kéo dài nhất trong 30 năm qua ở Trung Bộ.

Nhiệt độ trung bình các tháng phổ biến cao hơn từ 2-3 độ C so với trung bình nhiều năm. Nhiệt độ cao nhất ngày một số điểm vượt mốc trong lịch sử, như: Con Cuông (Nghệ An) 43,3 độ C, Quỳ Hợp (Nghệ An) 43 độ C, Đô Lương (Nghệ An) 41 độ C, Hương Khê (Hà Tĩnh) 43,4 độ C (cao nhất trong lịch sử khí tượng), Tuyên Hóa (Quảng Bình) 41,6 độ C. Cùng với nắng nóng, gió phơn Tây Nam hoạt động mạnh khiến độ ẩm không khí ở mức thấp, phổ biến từ 40 - 60%; lượng bốc hơi trong ba tháng (4, 5, 6/2019), cao hơn trung bình nhiều năm từ 20-30%, tương đương năm 2015.
Hồ chứa nước La Ngà (Quảng Trị) chỉ còn đạt 19,1% dung tích thiết kế. Ảnh: Thanh Thủy-TTXVN
Hồ chứa nước La Ngà (Quảng Trị) chỉ còn đạt 19,1% dung tích thiết kế. Ảnh: Thanh Thủy-TTXVN

Lượng nước ở các hồ chứa thủy lợi sụt giảm nhanh cũng làm cho tình hình khô hạn trở nên nghiêm trọng hơn. Thực tế, các hồ chứa thủy lợi được tích tương đối cao ở cuối mùa mưa năm 2018, đến đầu vụ Hè Thu lượng nước trữ còn phổ biến từ 60 -70%. Tuy vậy, từ tháng 5/2019 đến cuối tháng 7/2019, lượng nước trữ các hồ chứa giảm rất nhanh, phổ biến mức giảm từ 20 - 30%, nhiều hồ nhỏ cạn nước. Mực nước nhiều hồ chứa thủy điện ở Trung Bộ xuống thấp hơn mực nước dâng bình thường từ 15 - 20m. Đặc biệt, một số hồ đã xuống dưới mực nước chết. Hiện các hồ đang tích cực tham gia tạo nguồn nước cho hạ du. Nhưng ở lưu vực Vu Gia - Thu Bồn các hồ chứa hiện không cung cấp đủ nhu cầu dùng nước.

Do đó, bên cạnh việc xây dựng và hoàn thiện các phương án theo dõi, cảnh báo, dự báo tác động của El Nino của ngành khí tượng thủy văn, các địa phương cũng cần chủ động các phương án ứng phó. Cảnh báo sớm thì cũng phải có hành động sớm thì công tác phòng chống thiên tai mới mang lại hiệu quả, giảm thiểu sự thiệt hại xuống mức thấp nhất.

Khác với loại thiên tai khác, tác động của hạn hán thường tích lũy một cách từ từ trong một khoảng thời gian dài và có thể kéo dài trong nhiều tháng sau khi đợt hạn hán kết thúc. Người dân địa phương khó xác định điểm bắt đầu và kết thúc đợt hạn hán. Cũng do sự diễn biến tích lũy chậm, tác động của hạn hán thường khó nhận biết hơn và khi nhận biết được thì sự thiệt hại đã đáng kể. Chính vì vậy, các địa phương cần theo dõi chặt chẽ bản tin dự báo khí tượng thủy văn. Khi có các dự báo về ảnh hưởng của El Nino đến hạn hán của cơ quan khí tượng thuỷ văn, các địa phương nằm trong khu vực dự báo khô hạn cần kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất cho phù hợp.

Dưới tác động của biến đổi khí hậu, những đợt hạn hán nghiêm trọng được dự tính sẽ xảy ra nhiều hơn trong tương lai, nên vấn đề quy hoạch và quản lý tổng thể các lưu vực sông, hệ thống các hồ chứa nước; điều chỉnh cơ cấu sản xuất, mùa vụ ở những khu vực chịu tác động mạnh của hạn hán cũng cần được quan tâm thực hiện./.
Nhật Minh
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Từ ngày 5 - 9/6, Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Cha Lo và Đồn Biên phòng Cà Xèng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình) đã huy động cán bộ, chiến sĩ xuống ruộng giúp nhân dân thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân tại các cánh đồng bản Rục Làn, xã Thượng Hóa và bản Ka Ai, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa.

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Theo thông tin ban đầu từ huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, do ảnh hưởng của trận mưa lớn vào rạng sáng 9/6, nước lũ đầu nguồn Sông Năng đổ về. Đến khoảng 9 giờ sáng cùng ngày, tại khu vực cầu tràn Bộc Bố - Nhạn Môn thuộc địa bàn xã Bộc Bố nước dâng cao, chảy xiết. Lúc đó, một người dân trong khi đi qua cầu tràn này không may đã bị nước lũ cuốn trôi, tử vong.

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Ngày 9/6, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", gặp mặt, biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong học và làm theo Bác.

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Ngày 9/6, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Yên Bái, Hội Chữ thập đỏ tỉnh và UBND thành phố Yên Bái tổ chức chương trình “Chắp cánh ước mơ cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái”. Hoạt động nhằm lan tỏa tình yêu thương, chia sẻ những khó khăn, thiệt thòi và tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái có cơ hội học tập, phát triển bản thân.

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Liên quan đến những bất cập trong việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh của Chi cục Nông nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum tiếp tục có văn bản yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị, quy trình, trình tự cấp mã số vùng trồng đối với Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh (số 2056/UBND-KTN ngày 6/6/2025).

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn do thời tiết và địa hình hiểm trở, các đơn vị thi công thuộc dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên đang nỗ lực huy động tối đa nhân lực, thiết bị, linh hoạt tổ chức thi công để đảm bảo hoàn thành toàn tuyến trước ngày 19/8 theo chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng Chính phủ.

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Trong những thôn xóm tại huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa), một ngày mới bắt đầu như bao miền quê yên bình khác. Nhưng phía sau khung cảnh quen thuộc ấy là những thay đổi tích cực trong đời sống gia đình và vị thế người phụ nữ.

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Từ vùng quê với muôn vàn khó khăn, xã Bình Hòa Nam (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An) đang từng bước chuyển mình trở thành xã nông thôn mới vào năm 2020, mục tiêu thành xã nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2025 với sự chung sức đồng lòng của người dân và những định hướng quyết liệt từ chính quyền.

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Ngày 6/6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức tổng kết thực hiện phong trào "Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa" giai đoạn 2021 - 2025 và sơ kết công tác MTTQ Việt Nam tham gia thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

Tính đến đầu tháng 6/2025, tất cả 11/11 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh An Giang đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, dột nát, sớm hơn so với kế hoạch của Ban Chỉ đạo tỉnh.

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Kon Tum thông tin, đến đầu tháng 6/2025, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát ở tỉnh đạt 97% trong tổng số hơn 2.700 hộ. Tuy nhiên, qua rà soát, các huyện, thành phố đã đề xuất phê duyệt bổ sung thêm 1.312 hộ có nhà tạm, nhà dột nát cần xóa.

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Qua đợt kiểm tra toàn diện hệ thống cầu treo dân sinh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai đã phát hiện nhiều cây cầu xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và tính mạng người dân.

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Ngày 5/6, Công ty Điện lực Kon Tum phối hợp với chính quyền xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei tổ chức bàn giao 5 căn nhà tình nghĩa cho các hộ nghèo người đồng bào dân tộc thiểu số thôn Đăk Bối (xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum).

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, do chịu ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục qua Bắc Trung Bộ kết hợp với hội tụ gió trên 3.000 m, các khu vực trong tỉnh Yên Bái đêm ngày 4 và sáng 5/6 có mưa rào, mưa to và dông. Mưa lũ to gây thiệt hại hơn 30 ha diện tích nông nghiệp của người dân và một số công trình giao thông ở huyện Văn Yên.

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Những ngày qua, khu vực các huyện miền núi biên giới Tương Dương, Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An có mưa to. Đặc biệt, vào các ngày 28, 29/5 và tối 4/6, mưa rất to đã gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16 khiến giao thông bị chia cắt hoàn toàn.

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

Giữa những ngọn núi phủ sương và những bản làng xa xôi, nơi con đường đến trường vẫn còn gập ghềnh đất đỏ, câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” như một tia sáng, mở ra hành trình mới cho những em nhỏ dân tộc thiểu số, học cách hiểu mình, hiểu người khác và mạnh dạn cất lên tiếng nói.

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Nhiều năm nay, cuộc sống của người dân ở một số bản vùng cao Yên Bái chưa có điện lưới quốc gia gặp nhiều khó khăn. Niềm mong mỏi lớn nhất của bà con lúc này là Nhà nước, tỉnh Yên Bái sớm đầu tư, xây dựng công trình điện lưới, giúp người dân ổn định cuộc sống sinh hoạt, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội.

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Hưởng ứng phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu đã triển khai hiệu quả phong trào hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo trên địa bàn các xã biên giới của tỉnh.

Xuyên đêm giải cứu 4 người dân bị mắc kẹt giữa dòng lũ ở rừng A Lưới

Xuyên đêm giải cứu 4 người dân bị mắc kẹt giữa dòng lũ ở rừng A Lưới

Ngày 5/6, lãnh đạo Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn Công an thành phố Huế thông tin, hàng chục cán bộ, chiến sĩ đơn vị cùng các phương tiện xuyên đêm 4/6 cứu hộ thành công bốn người dân bị mắc kẹt giữa dòng nước lũ chảy xiết trong rừng ở huyện miền núi, biên giới A Lưới.

Lâm Đồng có 6/9 địa phương hoàn thành xóa nhà tạm

Lâm Đồng có 6/9 địa phương hoàn thành xóa nhà tạm

Ngày 5/6, thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, tính đến hiện tại đã có 6/9 địa phương trong tỉnh hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát và bàn giao cho người dân vào sử dụng.