Kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ:

Chuyện chưa kể về các đội K và hành trình đi tìm đồng đội (Bài 1)

Chuyện chưa kể về các đội K và hành trình đi tìm đồng đội (Bài 1)
Những dòng tâm sự xúc động trên được chúng tôi trích từ lời cám ơn của anh Tô Văn Dần, con trai liệt sỹ Tô Đình Lăng (hy sinh 1972, tại địa bàn tỉnh Siem Reap, Campuchia) được Đội tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sỹ tỉnh Tây Ninh – Đội K71 tìm thấy và bàn giao cho gia đình năm 2005, để mở đầu loạt bài viết, giới thiệu về những người lính làm công tác chuyên trách tìm kiếm, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sỹ Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia của Quân khu 7.
Đại tá Trần Văn Hợp đang chỉ đạo anh em chiến sỹ Đội K70 đào tìm hài cốt liệt sỹ tại Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cuối tháng 6/2017 vừa qua. Ảnh: Xuân Khu – Anh Tuấn - TTXVN
Đại tá Trần Văn Hợp đang chỉ đạo anh em chiến sỹ Đội K70 đào tìm hài cốt liệt sỹ tại Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cuối tháng 6/2017 vừa qua. Ảnh: Xuân Khu – Anh Tuấn - TTXVN

Đã 16 năm qua, cứ mỗi khi mùa khô đến, cán bộ chiến sỹ các đội chuyên trách tìm kiếm hài cốt liệt sỹ của Quân khu 7 (thường được gọi với phiên hiệu thân thuộc là các đội K, gồm Đội K70 thuộc Cục Chính trị Quân khu 7; Đội K71- Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh; Đội K72 - Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Phước; Đội K73 - Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Long An) lại lên đường thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng mà Đảng, Nhà nước và quân đội tin tưởng giao phó là tìm kiếm hài cốt các liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh tại Campuchia để đưa “các chú, các bác” trở về với quê hương.

Bài 1: Những bài học không có giáo án
 
Kỹ năng vỡ lòng 
Theo biên chế đội K, ngoài bộ khung cán bộ, đại đa số các chiến sỹ của các đội K đều là các chiến sỹ đang trong thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự. Với tuổi mười chín, đôi mươi, những chiến sỹ đội K phải băng rừng, cắt suối nơi xứ lạ, gạt đất kiếm tìm những phần xương cốt còn lại của "các chú, các bác” đã ngã xuống trên đất bạn trong những cuộc chiến tranh.         

Sau khi nhập ngũ và tham gia huấn luyện chiến sỹ mới, chiến sỹ Nguyễn Hiếu Thi, quê Tây Ninh được phân về Đội K71, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh. Tại đây, bên cạnh những kỹ năng của người lính đã được học, Nguyễn Hiếu Thi và đồng đội của mình được trang bị thêm các kỹ năng “chuyên sâu” phục vụ công tác tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ. Chiến sỹ Nguyễn Hiếu Thi chia sẻ: Về đội, em được hướng dẫn các kỹ năng về đào đất, cách xác định vị trí đào và thứ tự các bước cần phải làm khi phát hiện hài cốt như thế nào.   

Nhớ cảm giác lần đầu tiếp xúc với hài cốt liệt sỹ, Nguyễn Hiếu Thi kể: Đó là vào khoảng tháng 11/2016, sau 4 ngày bắt đầu công tác tìm kiếm trên địa bàn Campuchia, em cùng các đồng đội lần đầu tiên đã phát hiện được mộ hài cốt liệt sỹ. Lần đầu tiên tiếp xúc với hài cốt, em và người đồng đội Nguyễn Thế Giang không khỏi bỡ ngỡ, run rẩy khi bóc lớp tăng quấn hài cốt người liệt sỹ vô danh. Được sự hướng dẫn của chỉ huy đội, em và đồng đội đã cùng động viên nhau coi liệt sỹ như người thân của mình, gạt đi nỗi sợ bản năng, hoàn thành việc cất bốc hài cốt một cách gọn ghẽ.    

Đã tham gia hai đợt quy tập mộ liệt sỹ tại Campuchia, chiến sỹ Đào Việt Thắng, Đội K72 chia sẻ: Chuẩn bị đi làm nhiệm vụ, chúng em được chỉ huy đơn vị hướng dẫn, chỉ bảo rất cặn kẽ các kỹ năng cần phải có như đào đất, phối hợp với đồng đội làm sao cho nhuần nhuyễn cũng như làm quen với môi trường, phong tục tập quán của nước bạn. Anh em chiến sỹ xác định rõ tinh thần, đoàn kết và giữ gìn sức khỏe thật tốt để thực hiện nhiệm vụ trong thời gian dài ở môi trường khắc nghiệt tại Campuchia.   

Đại tá Trần Văn Hợp, Đội trưởng Đội K70, đơn vị chuyên trách thuộc Cục Chính trị Quân khu 7, cho biết: Sau khi được phân về các đội K, các chiến sỹ phải học tiếng Khmer, tìm hiểu, làm quen các phong tục tập quán người dân Campuchia và trải qua một thời gian huấn luyện đặc biệt. Một chương trình huấn luyện không hề có trong bất cứ loại giáo trình nào như tập cuốc, tập đào, tập thuốn đất tìm dấu vết hay tập định hướng, nhìn và ngửi đất tìm hài cốt...       
 
Lý giải thêm về những kỹ năng người lính phải có, Đại tá Trần Văn Hợp cho biết: Do đặc thù làm việc trên đất bạn, nên phần lớn hoạt động tìm kiếm hài cốt liệt sỹ đều bằng sức người. Người chiến sỹ đi tìm mộ liệt sỹ phải biết cách cuốc đất sao cho nhanh, gọn, bền sức; cuốc đất, xúc đất trong phạm vi chật hẹp mà không để sót, không chạm vào di thể liệt sỹ. Đồng thời, phải biết cách nhìn đất, ngửi đất để biết khi nào sắp đến hài cốt.      

Ngoài những trang bị cá nhân như tăng, võng, tư trang, dụng cụ y tế... các chiến sỹ còn mang theo những dụng cụ đặc dụng như cuốc chim, xẻng, xà-beng, thiết bị dò mìn, định hướng, thùng gánh nước, đèn bão, hương trầm, hoa hồi... Thiếu tá Phan Việt Phương, Đội trưởng Đội K72 – Bộ Chỉ huy Quận sự tỉnh Bình Phước, cho biết: Những người lính trẻ cũng sẽ được hướng dẫn về các chỉ dấu xác định hài cốt của liệt sỹ Việt Nam phân biệt với hài cốt của người dân, quân đội Campuchia; cách thu gom xương cốt người lẫn trong sỏi đá, chất tạp của đất; quy trình lấy mẫu lưu trữ ADN của liệt sỹ; cách thu gom, bảo quản, lưu giữ các di vật liệt sỹ.

Thích nghi với thời tiết khắc nghiệt

Trên đường hành quân đi tìm kiếm, cất bốc mộ liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất Campuchia, những người lính với nước da rám đen qua nhiều ngày dãi nắng và bàn tay chai sần vì cuốc đất trên những mảnh đất sỏi đá của Campuchia phải vượt qua vô vàn những khó khăn, nguy hiểm khác.      
Các chiến sỹ Đội tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ tỉnh Tây Ninh - Đội K71 tại một khu mộ hài cốt liệt sỹ được tìm thấy. Ảnh: TTXVN
Các chiến sỹ Đội tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ tỉnh Tây Ninh - Đội K71 tại một khu mộ hài cốt liệt sỹ được tìm thấy. Ảnh: TTXVN

Nói về những khó khăn trong quá trình làm việc tại Campuchia, Trung úy Nguyễn Hồng Kỳ, người có thâm niên 10 năm làm công tác công binh, rà phá bom mìn, chất nổ của Đội K70 chia sẻ: “Chiến sỹ các đội K phải đối mặt với hiểm nguy từ bom, mìn chưa nổ cho đến sự khắc nghiệt, nguy hiểm đến từ thời tiết, môi trường của Campuchia. Những người làm việc tại các đội K được lựa chọn không chỉ có sức khỏe, có tinh thần vững vàng mà đều có cái tâm sáng hướng về các “đồng đội tiền bối”.     

Do đặc thù, thời gian tìm kiếm hài cốt liệt sỹ tập trung vào mùa khô, có những ngày nắng nóng khắc nghiệt với nhiệt độ ngoài trời có thể lên tới 39, 40 độ C. Thiếu tá Phan Việt Phương, Đội trưởng Đội K72 – Bộ Chỉ huy Quận sự tỉnh Bình Phước cho biết: Trong những ngày nắng gắt, anh em phải chuyển sang làm việc từ 3 giờ sáng và từ 4 giờ chiều tối để tránh tiết trời nắng như đổ lửa ban trưa. Những người lính phải tận dụng từng bóng mát của những cây mồ côi trên nương rẫy để nghỉ ngơi.     

Chưa hết, phần lớn các địa bàn tìm kiếm đều ở xa khu dân cư, xa nguồn nước, vì thế nỗi lo thiếu nước sinh hoạt luôn thường trực. Thiếu tá Phan Việt Phương tâm sự: Phải chứng kiến các chiến sỹ đào, xúc hàng nghìn khối đất đá để dò tìm hài cốt trong cái nắng nóng như thiêu đốt của mùa khô Campuchia, mới thấu hiểu nỗi vất vả của chiến sỹ đội K và nhu cầu về nước sinh hoạt cần kíp đến thế nào. Không đảm bảo khẩu phần nước sinh hoạt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe chiến sỹ, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện nhiệm vụ trên đất bạn.     

Để khắc phục tình trạng này, với những nơi trú quân gần sông, suối, các đội K tự đào giếng, lọc nước lấy nước dùng. Những khi trú quân nơi không thể đào giếng, các chiến sỹ phải thay nhau gánh nước từ các nguồn nước có khi xa tới cả km mang về tích trữ cho sinh hoạt. Các chiến sỹ luôn phải quán triệt nguyên tắc tiết kiệm trong sử dụng nước, để đảm bảo lượng nước cung cấp cho toàn đội trong suốt đợt công tác.     
 
Đối mặt với nhiều khó khăn, nguy hiểm là vậy, nhưng với cán bộ, chiến sỹ các đội K, “mỗi lần tìm thấy và đưa “các chú, các bác” về với quê hương là nguồn động lực to lớn giúp anh em vượt qua tất cả”. 
Anh Tuấn – Xuân Khu
Bài 2: Chắt chiu từng thông tin
Báo ảnh Dân tộc và Miền núi/TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Ứng dụng công nghệ cao giúp nông dân tăng thu nhập gấp từ 3 - 10 lần

Ứng dụng công nghệ cao giúp nông dân tăng thu nhập gấp từ 3 - 10 lần

Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trà Vinh cho biết, hiện toàn tỉnh có hơn 29.700 ha đất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao như: tưới phun bán tự động, nhà lưới, sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ, ASC; nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao... Các mô hình này cho năng suất, chất lượng vượt trội, hiệu quả kinh tế cao hơn từ 3 đến 10 lần so với phương thức truyền thống.

Nâng cao ‘quyền năng’ kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Nâng cao ‘quyền năng’ kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Từ những tổ tiết kiệm nhỏ trong cộng đồng đến các mô hình sinh kế hiệu quả, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu sốn tại các vùng miền trên cả nước đang từng bước chuyển đổi mạnh mẽ. Khi được hỗ trợ đúng lúc, đúng cách, chị em không chỉ cải thiện thu nhập, mà còn tự tin làm chủ cuộc sống, trở thành điểm tựa vững chắc cho gia đình và cộng đồng.

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Từ ngày 5 - 9/6, Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Cha Lo và Đồn Biên phòng Cà Xèng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình) đã huy động cán bộ, chiến sĩ xuống ruộng giúp nhân dân thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân tại các cánh đồng bản Rục Làn, xã Thượng Hóa và bản Ka Ai, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa.

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Theo thông tin ban đầu từ huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, do ảnh hưởng của trận mưa lớn vào rạng sáng 9/6, nước lũ đầu nguồn Sông Năng đổ về. Đến khoảng 9 giờ sáng cùng ngày, tại khu vực cầu tràn Bộc Bố - Nhạn Môn thuộc địa bàn xã Bộc Bố nước dâng cao, chảy xiết. Lúc đó, một người dân trong khi đi qua cầu tràn này không may đã bị nước lũ cuốn trôi, tử vong.

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Ngày 9/6, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", gặp mặt, biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong học và làm theo Bác.

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Ngày 9/6, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Yên Bái, Hội Chữ thập đỏ tỉnh và UBND thành phố Yên Bái tổ chức chương trình “Chắp cánh ước mơ cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái”. Hoạt động nhằm lan tỏa tình yêu thương, chia sẻ những khó khăn, thiệt thòi và tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái có cơ hội học tập, phát triển bản thân.

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Liên quan đến những bất cập trong việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh của Chi cục Nông nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum tiếp tục có văn bản yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị, quy trình, trình tự cấp mã số vùng trồng đối với Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh (số 2056/UBND-KTN ngày 6/6/2025).

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn do thời tiết và địa hình hiểm trở, các đơn vị thi công thuộc dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên đang nỗ lực huy động tối đa nhân lực, thiết bị, linh hoạt tổ chức thi công để đảm bảo hoàn thành toàn tuyến trước ngày 19/8 theo chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng Chính phủ.

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Trong những thôn xóm tại huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa), một ngày mới bắt đầu như bao miền quê yên bình khác. Nhưng phía sau khung cảnh quen thuộc ấy là những thay đổi tích cực trong đời sống gia đình và vị thế người phụ nữ.

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Từ vùng quê với muôn vàn khó khăn, xã Bình Hòa Nam (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An) đang từng bước chuyển mình trở thành xã nông thôn mới vào năm 2020, mục tiêu thành xã nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2025 với sự chung sức đồng lòng của người dân và những định hướng quyết liệt từ chính quyền.

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Ngày 6/6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức tổng kết thực hiện phong trào "Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa" giai đoạn 2021 - 2025 và sơ kết công tác MTTQ Việt Nam tham gia thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

Tính đến đầu tháng 6/2025, tất cả 11/11 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh An Giang đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, dột nát, sớm hơn so với kế hoạch của Ban Chỉ đạo tỉnh.

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Kon Tum thông tin, đến đầu tháng 6/2025, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát ở tỉnh đạt 97% trong tổng số hơn 2.700 hộ. Tuy nhiên, qua rà soát, các huyện, thành phố đã đề xuất phê duyệt bổ sung thêm 1.312 hộ có nhà tạm, nhà dột nát cần xóa.

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Qua đợt kiểm tra toàn diện hệ thống cầu treo dân sinh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai đã phát hiện nhiều cây cầu xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và tính mạng người dân.

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Ngày 5/6, Công ty Điện lực Kon Tum phối hợp với chính quyền xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei tổ chức bàn giao 5 căn nhà tình nghĩa cho các hộ nghèo người đồng bào dân tộc thiểu số thôn Đăk Bối (xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum).

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, do chịu ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục qua Bắc Trung Bộ kết hợp với hội tụ gió trên 3.000 m, các khu vực trong tỉnh Yên Bái đêm ngày 4 và sáng 5/6 có mưa rào, mưa to và dông. Mưa lũ to gây thiệt hại hơn 30 ha diện tích nông nghiệp của người dân và một số công trình giao thông ở huyện Văn Yên.

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Những ngày qua, khu vực các huyện miền núi biên giới Tương Dương, Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An có mưa to. Đặc biệt, vào các ngày 28, 29/5 và tối 4/6, mưa rất to đã gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16 khiến giao thông bị chia cắt hoàn toàn.

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

Giữa những ngọn núi phủ sương và những bản làng xa xôi, nơi con đường đến trường vẫn còn gập ghềnh đất đỏ, câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” như một tia sáng, mở ra hành trình mới cho những em nhỏ dân tộc thiểu số, học cách hiểu mình, hiểu người khác và mạnh dạn cất lên tiếng nói.

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Nhiều năm nay, cuộc sống của người dân ở một số bản vùng cao Yên Bái chưa có điện lưới quốc gia gặp nhiều khó khăn. Niềm mong mỏi lớn nhất của bà con lúc này là Nhà nước, tỉnh Yên Bái sớm đầu tư, xây dựng công trình điện lưới, giúp người dân ổn định cuộc sống sinh hoạt, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội.

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Hưởng ứng phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu đã triển khai hiệu quả phong trào hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo trên địa bàn các xã biên giới của tỉnh.