Độc đáo Lễ cúng hoa Ban của người Xinh Mun

Ở tỉnh Sơn La, đồng bào dân tộc Xinh Mun thường cư trú ở vùng núi, rẻo cao, kinh tế chủ yếu dựa vào việc canh tác nương rẫy, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Cũng như nhiều dân tộc khác, đồng bào Xinh Mun quan niệm “vạn vật hữu linh”. Họ tin rằng các cánh rừng, con suối, nương rẫy đều có thần linh cai quản. Do vậy, họ có nhiều nghi lễ nông nghiệp; trong đó, nổi bật là Lễ Sà Típ (Lễ cúng hoa Ban).

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271210.jpg
Mâm cúng trong Lễ Sà Típ của người Xinh Mun tại Sơn La. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Xã biên giới Phiêng Pằn, huyện Mai Sơn (Sơn La) có 12/17 bản có người Xinh Mun sinh sống, chiếm 73,22% dân số địa phương (dân tộc Xinh Mun có 2 ngành là Xinh Mun dạ và Xinh Mun nghẹt). Nhiều phong tục, tập quán của người Xinh Mun nơi đây vẫn được gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271243.jpg
Chuẩn bị rượu cần để thực hiện nghi lễ. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Mỗi độ Xuân về, khi hoa Ban đua nở khắp các vạt rừng cũng là thời điểm người Xinh Mun chuẩn bị gieo trồng trên nương, đồi. Vì thế, thời điểm này, đồng bào Xinh Mun ở Phiêng Pằn lại tưng bừng tổ chức Lễ Sà Típ, cầu mong mọi người trong gia đình, dòng họ luôn mạnh khỏe, bình an; mùa màng bội thu, cây trái tốt tươi.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271240.jpg
Vãi gạo với ước mong mùa màng bội thu, cuộc sống đủ đầy trong Lễ Sà Típ. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Dịp này. bản Phiêng Khàng có 10 hộ lần lượt tổ chức Lễ Sà Típ từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 4 (thời điểm hết mùa hoa Ban). Chọn ngày lành, tháng tốt, gia chủ sẽ mời những người họ hàng, thân quen đến giúp và cùng chung vui. Để chuẩn bị lễ cúng chu đáo, tươm tất, người đàn ông trong gia đình sẽ chặt một cây tre dài khoảng 3m - 4m làm cây nêu đặt ở giữa nơi tổ chức nghi lễ (có thể là sân, trong nhà, hoặc gian bếp). Đàn ông sẽ trang trí cây mía, lá rừng, hoa Ban trắng và những bông lúa nếp vàng; xung quanh đặt một vò rượu cần và các nhạc cụ dân tộc như: “Bàn sang” (nhạc cụ được chế tạo từ chum, vò nhỏ và chậu thau đồng), ống tre (để gõ, chọc xuống sàn nhà tạo điệu nhạc, âm thanh vui nhộn), trống, chiêng... Phụ nữ chuẩn bị mâm lễ vật để cúng.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271236.jpg
Mâm cúng trong Lễ Sà Típ của người Xinh Mun. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Mâm lễ cúng gồm hai con gà luộc, hai “ếp” xôi gạo mới, bánh chưng, bí đỏ đã luộc chín, trầu cau, măng đắng, rượu trắng, vòng bạc, vải thổ cẩm, nến sáp ong. Trong khi cúng, thầy mo sẽ mời các vị thần linh, thổ địa, linh hồn tổ tiên về dự và nhận các lễ vật cúng của gia chủ. Sau đó, chủ lễ đến cạnh cây nêu, vít cần rượu mời tổ tiên uống trước bằng những lời mời trân trọng, trang nghiêm, tỏ lòng thành kính. Tiếp đến, thầy mo mời người có uy tín trong dòng họ, trong bản và khách mời cùng các con cháu trong gia đình tham gia các điệu nhảy, múa, vãi gạo lên cây nêu, bôi bí (làm phép cầu may) và uống rượu cần…

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271234.jpg
Quàng khăn cầu may cho khách mời. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Ông Vì Văn Lếch, Phó Chủ tịch UBND xã Phiêng Pằn cho biết, xã có đông người dân tộc Xinh Mun sinh sống. Nhiều phong tục, tập quán được bảo tồn, giữ gìn, phát huy; trong đó Lễ Sà Típ được người dân tổ chức mỗi năm một lần vào thời điểm chuẩn bị gieo trồng trên nương.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271232.jpg
Thực hiện nghi lễ mời các vị thần linh thổ địa, linh hồn tổ tiên về dự và nhận các lễ vật của gia chủ. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Theo anh Vì Văn Hiên, Phó Trưởng bản Phiêng Khàng, Lễ cúng Sà Típ được tổ chức lần lượt tại các gia đình, với sự tham gia của thầy mo, thầy cúng. Trước đây, Lễ cúng kéo dài 5 ngày, với nhiều thủ tục, giết mổ nhiều gia súc, gia cầm. Sau nghi lễ, nhân dân trong bản được mời dự tập trung liên hoan trong 5 ngày 5 đêm. Hiện nay, tùy vào điều kiện kinh tế, thời gian của mỗi gia đình, Lễ cúng được tổ chức rút gọn trong 2 đến 3 ngày.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271230.jpg
Lễ Sà Típ của đồng bào dân tộc Xinh Mun ở bản Phiêng Khàng, xã Phiêng Pằn (Mai Sơn, Sơn La). Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Phần hội bắt đầu khi người ngồi cạnh cây nêu dùng que tre gõ nhịp nhàng lên “Bàn sang”, tạo âm hưởng mang đậm bản sắc dân tộc, hòa vào tiếng trống, tiếng chiêng lúc bổng, lúc trầm, lúc nhẹ nhàng, khi sôi động, thúc giục mọi người vào vòng xòe quanh cây nêu. Mọi người cùng nắm tay nhảy điệu xòe, khi thì xòe khăn, khi dùng khăn nối vào nhau tạo thành điệu xòe kéo co. Sau khoảng 1 giờ đồng hồ, tiếng trống, tiếng nhạc trầm dần, mọi người lại mời nhau uống rượu cần, ăn các lễ vật, rồi lại đánh trống, chiêng, múa xòe. Cuộc vui thường kéo dài đến sáng hôm sau mới kết thúc, mọi người hoan hỉ ra về, rồi lại tiếp tục đến dự lễ hội được tổ chức ở nhà người khác trong dòng họ, trong bản.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271225.jpg
Múa xòe tại Lễ Sà Típ. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Ông Vì Văn Liên, Bản Phiêng Khàng chia sẻ, Lễ cúng Sà Típ nhằm tạo không khí phấn khởi cho người dân trước khi bước vào vụ gieo trồng mới. So với những năm trước, năm nay, gia đình ông tổ chức nghi lễ rút gọn còn trong 2 ngày, theo hướng văn minh, tiết kiệm, nhưng vẫn giữ được sự trang nghiêm và những nét đẹp của phong tục văn hóa truyền thống.

vna_potal_van_hoa_soi_duong_le_sa_tip_-_net_van_hoa_doc_dao_cua_dan_toc_xinh_mun_son_la_7271212.jpg
Chủ nhà mời khách mời uống rượu cần sau khi thực hiện xong nghi lễ. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Lễ Sà Típ làm tăng tình đoàn kết cộng đồng, khích lệ, động viên nhân dân tích cực lao động, sản xuất, xây dựng cuộc sống gia đình ấm no, hạnh phúc; đồng thời, thể hiện nét độc đáo trong văn hóa tâm linh của đồng bào dân tộc Xinh Mun, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc ở Sơn La.

Quang Quyết

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Trải nghiệm dệt thổ cẩm ở làng nghề Xí Thoại, tỉnh Đắk Lắk

Trải nghiệm dệt thổ cẩm ở làng nghề Xí Thoại, tỉnh Đắk Lắk

Thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk) được biết đến là nơi lưu giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Ba Na. Không chỉ là nét đẹp văn hóa mang tính bản sắc, nghề dệt ở đây còn là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá bản sắc văn hóa.

Trải nghiệm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của các dân tộc

Trải nghiệm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của các dân tộc

Ngày 31/7, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam cho biết, từ ngày 1 - 29/8/2025 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra nhiều hoạt động tháng 8 với chủ đề “Về Làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”.

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Đồng bào dân tộc S’tiêng với kho tàng văn hóa phong phú đang đứng trước thách thức trong việc gìn giữ và truyền dạy cho thế hệ mai sau. Trước thực trạng này, tại Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai), chính quyền địa phương đang nỗ lực thắp lại ngọn lửa truyền thống, đánh thức tình yêu và ý thức bảo tồn văn hóa trong mỗi người trẻ.

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Trải qua hàng trăm năm người Ơ Đu tại bản Văng Môn (xã Nga My, tỉnh Nghệ An) đã bảo lưu, gìn giữ và trao truyền được nhiều tập tục, nghi thức văn hóa, tín ngưỡng, nét sinh hoạt mang giá trị bản sắc văn hóa rất độc đáo, riêng có. Trong đó, nghi thức cột chỉ cổ tay và lễ đặt tên đều nằm trong Lễ đón tiếng sấm đầu năm, vốn là những nghi lễ tâm linh, tín ngưỡng độc đáo trong hệ thống lễ tục vòng đời của người Ơ Đu; thể hiện văn hóa ứng xử hài hòa giữa con người với thiên nhiên, hướng về cội nguồn, tri ân các vị tiền bối đã có công khai phá, bảo vệ bản mường, tạ ơn trời đất.

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Ngày 14/7, tại xã Khổng Lào, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu và UBND xã Khổng Lào tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025 cho tỉnh Lai Châu.

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Với đồng bào Mông ở vùng cao Lào Cai, cây khèn là nhạc cụ truyền thống quan trọng và độc đáo không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Nghệ thuật chế tác khèn đã trở thành nghề truyền thống quan trọng được người Mông nơi rẻo cao gìn giữ và quảng bá sản phẩm tới du khách trong, ngoài nước.

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Tại Bạc Liêu, đồng bào dân tộc Khmer có trên 78.000 người, chiếm 7,6% dân số. Đồng bào nơi đây có đời sống tinh thần phong phú với những ngôi chùa Khmer kiến trúc lộng lẫy, các loại hình nghệ thuật truyền thống và nhiều lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Vĩnh Phúc hiện là một trong nhiều địa phương trên cả nước có mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đối tượng ngày càng lớn. Trước tình hình đó, tỉnh đã nỗ lực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; từ đó đạt mức sinh thay thế, góp phần ổn định quy mô dân số.

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.