Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Niềm tin từ sự hỗ trợ tận tình

Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Nghĩa, việc tiếp cận công nghệ để giải quyết thủ tục hành chính đang trở nên dễ dàng hơn cho mọi người dân. Trung tâm đã triển khai nhiều giải pháp, bố trí lực lượng hỗ trợ tận tình, giúp nhiều người còn hạn chế về công nghệ thông tin tự tin hơn khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến và các tiện ích số.

Anh Điểu Tươi, người dân tộc S’tiêng, ở thôn Khắc Khoan, lần đầu tiên đến với Trung tâm Phục vụ hành chính công xã để giải quyết hồ sơ. Do trụ sở làm việc mới của chính quyền có sự thay đổi, anh không khỏi bỡ ngỡ. Tuy nhiên, nhờ sự hướng dẫn tận tình của cán bộ, công chức và đoàn thanh niên, anh Tươi đã hiểu rõ quy trình và hoàn thành tốt hồ sơ về đất đai.

Anh Điểu Tươi cho biết: "Đây là lần đầu tiên tôi đến với dịch vụ công khi chính quyền địa phương 2 cấp vận hành. Tôi đến đây, các cán bộ, nhân viên đón tiếp rất ân cần, chu đáo, chỉ dẫn giúp tôi làm về giấy tờ liên quan đất đai. Trước đây, khi ở xã cũ, tôi thường phải đi lại nhiều lần và mất nhiều thời gian để hoàn thành các thủ tục giấy tờ cho bàn thân và gia đình. Khi có Trung tâm phục vụ hành chính công chính quyền hai cấp, với sự hỗ trợ lần này, mọi việc diễn ra nhanh chóng và thuận lợi hơn rất nhiều”, anh Tươi chia sẻ thêm.

Còn ông Điểu Grây, một người dân từ thôn Sơn Trung, không giấu nổi sự phấn khởi khi chứng kiến cách chính quyền 2 cấp đi vào vận hành và giải quyết hồ sơ nhanh chóng hơn trước đây. Ông chia sẻ: Trước đây, ông từng đi lại rất nhiều lần để làm các giấy tờ. Tuy nhiên, khi đến với Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, vấn đề của ông đã được giải quyết rất nhanh.

Ông Lê Văn Tuyên, thôn Tân Lập, đến trung tâm thực hiện thủ tục cấp quyền sử dụng đất đai cũng nhận xét, qua quá trình chuyển đổi và vận hành chính quyền 2 cấp, cán bộ, công chức tại xã đã làm việc rất nhiệt tình và chu đáo. Họ đã tận tình hướng dẫn, giải thích cụ thể để người dân chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ đầy đủ và nhanh chóng.

“Trong thời gian tới, tôi mong muốn các chính sách, quy định và hướng dẫn thực hiện sẽ được thông thoáng hơn. Điều này sẽ giúp Trung tâm Phục vụ hành chính công thuận lợi hơn trong việc làm sổ đỏ, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân. Đặc biệt, tôi mong muốn thông thoáng về cơ chế thuế sẽ góp phần đẩy nhanh quá trình cấp các loại giấy tờ, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân”, ông Tuyên kỳ vọng.

Không chỉ đồng bào dân tộc thiểu số được hướng dẫn, hỗ trợ tận tình, những người dân còn hạn chế về trình độ công nghệ cũng luôn được hỗ trợ nhiệt tình, giải đáp để người dân chuẩn bị hồ sơ tốt nhất. Đặc biệt, người dân được hỗ trợ thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến và trực tiếp; đồng thời được hướng dẫn sử dụng mã QR để tiếp cận các thủ tục liên thông khi có nhu cầu.

Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Nghĩa còn có khoảng 40 đoàn viên thanh niên luân phiên túc trực hỗ trợ, giúp đỡ người dân trong việc thực hiện các thủ tục hành chính, kích hoạt trên các hệ thống điện tử. Theo chị Phùng Thị Cẩm Tú, Bí thư Đoàn xã Phú Nghĩa, các đoàn viên sẽ trực tiếp hướng dẫn người dân trong nhiều thủ tục quan trọng. Cụ thể, đoàn viên sẽ hỗ trợ khai hồ sơ trợ cấp xã hội, các loại hồ sơ liên quan đến đất đai, chuyển nhượng, khai sinh… Bên cạnh đó, đoàn viên cũng tích cực tuyên truyền và hướng dẫn người dân về cách sử dụng ứng dụng VNeID. Đặc biệt, đối với những người lớn tuổi hoặc đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế về công nghệ thông tin, các đoàn viên sẽ hỗ trợ tận tình để họ có thể đăng nhập, sử dụng các dịch vụ công trực tuyến một cách dễ dàng nhất.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong hành chính công

Khi mô hình chính quyền 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Nghĩa đã vận hành rất tốt, nhờ sự hỗ trợ đắc lực từ các ban, ngành và đoàn thể. Những người dân từng đến thực hiện thủ tục hành chính đều thể hiện sự hài lòng cũng như kỳ vọng trung tâm sẽ tiếp tục phát huy hỗ trợ trong thời đại chuyển đổi số.

Ông Điểu Dũng ở thôn Thác Dài chia sẻ, hiện nay, vẫn còn nhiều người dân là đồng bào dân tộc thiểu số gặp khó khăn trong việc đăng ký các thủ tục hành chính do chưa thạo công nghệ. Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, sau khi được cán bộ và đoàn viên thanh niên tận tình hướng dẫn tìm hiểu về thủ tục hành chính, người dân đã hiểu rõ hơn về dịch vụ công trực tuyến.

Ông Dũng cũng bày tỏ mong muốn chính quyền sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số và có nhiều hình thức hỗ trợ thiết thực hơn nữa, giúp người dân, đặc biệt là người dân tộc thiểu số, nắm bắt và tự tin thực hiện các dịch vụ công trực tuyến trong thời gian tới. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian, công sức, mà còn tạo niềm tin vào một nền hành chính phục vụ người dân tốt hơn, đặc biệt là những người còn gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp cận công nghệ.

Theo Phó Giám đốc chuyên trách Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Nghĩa Phạm Văn Tuấn, thời gian qua, việc tiếp nhận và trả kết quả cho người dân diễn ra bình thường trên các lĩnh vực. Trong số đó, các lĩnh vực có số lượng thủ tục phát sinh nhiều nhất là bảo trợ xã hội, người có công, đất đai và chứng thực. Sự ổn định trong hoạt động của trung tâm đã nhận được sự đồng tình cao từ phía người dân.

Để nâng cao hiệu quả hành chính công, trung tâm đã triển khai nhiều biện pháp đồng bộ: Chú trọng tuyên truyền rộng rãi về bộ thủ tục hành chính; các thủ tục này được niêm yết công khai trên Cổng Dịch vụ công quốc gia và tại trụ sở trung tâm để người dân dễ dàng tiếp cận. Trung tâm đã nhận được sự hỗ trợ đắc lực từ các ban, ngành, đoàn thể, đặc biệt là lực lượng thanh niên. Đồng thời, trung tâm cũng công khai các mã thủ tục thường phát sinh kèm mã QR, giúp người dân có thể trực tiếp nộp hồ sơ trên Cổng Dịch vụ công quốc gia một cách thuận tiện và nhanh chóng hơn.

“Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh phối hợp với các ban, ngành liên quan để tuyên truyền và vận động người dân tham gia hiệu quả hơn vào các dịch vụ công trực tuyến. Đồng thời, chúng tôi cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an và tổ cộng đồng số thuộc Đoàn Thanh niên. Mục tiêu là hỗ trợ những trường hợp hồ sơ và mã định danh điện tử (VNeID) của người dân chưa được kích hoạt mức độ 2. Việc kích hoạt sẽ được thực hiện ngay tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, đồng thời hướng dẫn người dân tự nhập các thủ tục trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia”, ông Phạm Văn Tuấn nhấn mạnh.

Xã Phú Nghĩa mới được thành lập từ 3 xã: Phú Văn, Phú Nghĩa và Đức Hạnh, thuộc huyện biên giới Bù Gia Mập (tỉnh Bình Phước cũ). Dù việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, xong thời gian qua, sự tận tâm của cán bộ xã, phường, tinh thần đồng hành của lực lượng tình nguyện, cùng sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, là nền tảng quan trọng để chính quyền hai cấp nơi đây vận hành ổn định, hiệu quả hơn thời gian tới.

Từ đây, người dân sẽ ngày càng tiếp cận dễ dàng hơn với các dịch vụ công, được giải quyết thủ tục nhanh chóng, tiện lợi, góp phần nâng cao sự hài lòng và chất lượng cuộc sống của người dân trong vùng đồng bào thiểu số, vùng sâu của tỉnh Đồng Nai./.

Dân tộc Xtiêng

Tên gọi khác: Xa Ðiêng hay Xa Chiêng.

Nhóm địa phương: Bù Lơ, Bù Ðek (Bù Ðêh), Bù Biêk.

Dân số: 85.436 người (Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009).

Ngôn ngữ: thuộc nhóm ngôn ngữ Môn - Khơ Me (ngữ hệ Nam Á) tương đối gần gũi với tiếng Mạ, Mnông, Chơ Ro. Chữ viết hình thành từ trước năm 1975, theo chữ cái La-tinh.

Lịch sử: Người Xtiêng sinh tụ lâu đời ở vùng Trường Sơn - Tây Nguyên và miền đông Nam bộ.

Hoạt động sản xuất: Nguồn lương thực chính là lúa gạo, khoảng 80% lúa gạo do rẫy cung cấp. Nhóm Bù Lơ ở cao, sâu hơn hoàn toàn làm rẫy. Nhóm Bù Ðeh (Bù Ðêk) ở vùng thấp làm ruộng nước từ khoảng 100 năm, như cách thức canh tác của người Việt sở tại. Lúa rẫy có các giống khác nhau, được trồng theo lối "phát-đốt-chọc-trỉa", kết quả mùa màng phụ thuộc lớn vào thiên nhiên và việc bảo về trước sự phá phách của chim muông. Công cụ làm rẫy chủ yếu gồm rìu và dao xà gạc để khai phá rừng, sau khi đốt thì dùng cây cào tre có 5 răng để dọn rồi đốt lại, khi trỉa dùng gậy nhọn (mỗi tay cầm một chiếc) để chọc lỗ, đồng thời gieo hạt giống theo, làm cỏ bằng loại cuốc con (về sau thay thế bằng cái xà - bát người Việt sử dụng), dùng tay tuốt lúa. Hái lượm, săn bắt và kiếm cá đưa lại nguồn lợi quan trọng thiết thực. Gia súc phổ biến gồm: trâu, bò, lợn, chó, một số hộ nuôi voi; gia cầm chủ yếu là gà. Có nghề dệt vải và đan lát. Việc mua bán thường dùng vật đổi vật (nay dùng tiền) có quan hệ hàng hoá với người Việt, Khơme, Mnông, Mạ và cả với bên Campuchia.

Ăn: Người Xtiêng ăn cơm tẻ, cơm nếp. Thực phẩm thường ngày của họ chủ yếu là những thứ kiếm được trong rừng và sông suối (nay có mua ở chợ hay của thương nhân). Thức uống truyền thống nước lã, rượu cần. Ðồ đựng cơm canh, nước đều là vỏ bầu chế tác có hình dạng thích hợp. Họ hút thuốc lá bằng tẩu (nay ít thấy).

Ở: Người Xtiêng phân bố tập trung tại tỉnh Bình Phước, một số ở Tây Ninh và Ðồng Nai. Vùng cao ở nhà trệt, mái trùm gần xuống mặt đất và có nơi uốn tròn ở hai đầu hồi và ở một mặt bên. Vùng thấp thường làm nhà sàn khá khang trang, vách dựng nghiêng phía trên ra ngoài. Theo nếp xưa, mỗi làng chỉ gồm một vài ngôi nhà dài, nay hình thức nhà ngắn của từng hộ đang phát triển.

Mặc: Thông thường, đàn ông đóng khố, ở trần, đàn bà mặc áo, quấn váy. Trước kia, phụ nữ nghèo ở nhiều nơi cũng dùng khố. Họ ưa đeo nhiều trang sức, thường dùng các loại vòng kim loại và chuỗi cườm, thậm chí một cánh tay đeo tới trên 20 chiếc vòng nhôm nay bạc, có cả loại vòng ống quấn từ sợi dây đồng dài ôm quanh ống chân, ống tay. Loại hoa tai lớn bằng ngà voi được ưa chuộng. Nay nam giới mặc như người Việt, nữ hay dùng áo cánh, sơ mi, ở vùng gần người Khơ Me cũng thường gặp phụ nữ Xtiêng quấn váy Khơ Me.

Phương tiện vận chuyển: Các loại gùi rất thông dụng, cách gùi như ở các tộc Thượng khác. Nhóm gần người Việt và Khơ Me, các loại xe gỗ 2 bánh dùng đôi bò kéo từ lâu đã trở thành một phương tiện vận chuyển phổ biến.

Quan hệ xã hội: Mỗi cặp vợ chồng và con cái là một "bếp" (nak). Nhiều bếp hợp thành một nhà (yau). Mỗi làng xưa gồm một vài nhà, càng về sau số nhà càng tăng do việc tách hộ ở riêng. Mỗi người không chỉ thuộc về một "bếp", một nhà, một làng, mà còn là thành viên của một dòng họ nhất định và nằm trong các mối quan hệ họ hàng nhất định và nằm trong các mối quan hệ họ hàng khác nữa. Về tổ chức xã hội truyền thống, làng là đơn vị bao trùm và nổi bật: trong tự bảo quản ở thì ông "già làng" và các bô lão có uy tín cao khác đóng vai trò quan trọng đặc biệt. Xưa kia, ngoài một số ít người giàu có và đa số thuộc lớp nghèo, xã hội Xtiêng đã có những "nô lệ gia đình" do phải ở đợ, hoặc bị mua về...

Cưới xin: Thông thường nếu nhà trai có đủ của cải sính lễ, cô dâu về ở đằng chồng, nhưng thực tế phần đông phải ở rể do chưa có đủ đồ dẫn cưới theo yêu cầu của nhà gái (ché quý, chiêng cồng, trâu...); riêng ở vùng Bình Long, chàng rể luôn phải về ở nhà vợ. Tập tục hôn nhân giữa các nơi, các nhóm có những điểm khác nhau, chẳng hạn: Nhóm Bù Ðek cho phép con trai cô với con gái cậu cũng như con gái cậu với con gái cô lấy nhau, nhưng ở nhóm Bù Lơ chỉ con trai cô được lấy con gái cậu với điều kiện cậu là anh của cô, cũng chỉ được chấp nhận một lần trong mỗi gia đình.

Sinh đẻ: Phụ nữ kiêng cữ cẩn thận ngay từ thời kỳ mang thai. Việc sinh nở xưa kia, phụ nữ tự xoay xở ngoài rừng một mình. Nay nhiều người ở vùng có tập quán dựng kho thóc trong nhà vẫn ra đẻ ở ngôi nhà nhỏ dựng gần bên nhà ở, bởi họ cho rằng nếu đẻ ở nhà sẽ xúc phạm đến "thần lúa", đẻ xong sẽ phải cúng một con lợn cho "thần lúa".

Trong ngày lễ mừng lúa mới, người Xtiêng thường tổ chức đâm trâu. Khi giết một trâu, họ chỉ dựng đoạn thây cây gạo làm cột. Nếu đâm nhiều trâu, lần đầu gia chủ làm loại cột đơn giản gâng srung, những lần sau họ dựng cột gâng rai với nhiều hoa văn trang trí. Ðây là phần ngọn của cây cột đâm trâu gâng rai.

Ma chay: Quan tài gỗ độc mộc đẽo từ cây rừng. Nếu chết bình thường thì họ chôn trong bãi mộ của làng. Trong quan tài, cùng với tử thi, có bỏ một ít gạo, thuốc lá... Những ché, nồi, dụng cụ... "chia" cho người chết đều để trên và quanh mộ. Người Xtiêng không có tục thăm viếng mồ mả. Có người mới chết, cả làng không gõ cồng chiêng và vui nhộn trong khoảng 10 ngày. Những trường hợp chết bất bình thường phải cúng quải tốn kém hơn, kiêng cữ nhiều hơn, lễ thức làm ngoài khu gia cư của làng và không được chôn vào bãi mộ của làng.

Thờ cúng: Người ta tin con người, con vật, cây cối cũng như muôn vật đều có siêu nhiên, tựa như "hồn". "Thần linh" cũng có rất nhiều: thần sấm sét, thần mặt trời, thần núi, thần lúa... Thần lúa được hình dung là người phụ nữ trẻ và đẹp. Trong các lễ cúng, các vị thần hoặc các siêu nhiên nói chung được nhắc đến để cầu xin, hay tạ ơn, hay thông báo điều gì đó. Vật hiến tế là rượu, gà, lợn, trâu, bò, số lượng càng nhiều và con vật càng lớn chứng tỏ lễ cúng càng to, thần linh càng quyền thế, quan trọng.

Lễ tết: Có rất nhiều lễ cúng lớn nhỏ khác nhau trong đời sống của người Xtiêng. Trong đó, lễ hội đâm trâu là lớn nhất, thường được tổ chức mừng được mùa lớn (gia đình thu hoạch lúa từ 100 gùi cỡ to trở lên - loại gùi có tên Sah cach), mừng chiến thắng kẻ thù, mừng làm ăn phát đạt, mừng con cái lớn khôn... Cùng với hiến sinh trâu còn thường có cả bò, lợn. Nếu hiến sinh một trâu, cột lễ để buộc trâu làm đơn giản, nhưng từ 2 trâu trở lên thì cột lễ trang trí đẹp, làm công phu. Tết Xtiêng được gọi là "lễ cúng rơm", sau khi tuốt lúa rẫy xong, trước khi đốt rẫy vụ sau: lễ thức ngày tết có nội dung tạ ơn thần lúa sau một mùa.

Văn nghệ: Người Xtiêng rất yêu âm nhạc. Nhạc cụ quan trọng nhất, đồng thời là một trong số gia tài quý ở xã hội truyền thống, là cồng và chiêng; nhóm Bù Lơ chủ yếu dùng chiêng, mỗi bộ 6 chiếc, nhóm Bù Ðek (Bù Ðêk) chủ yếu dùng cồng, mỗi bộ 5 chiếc. Riêng trong đám ma, chỉ dùng 3 cồng hoặc 3 chiêng. Ngoài ra, còn có tù và, trống, khèn bầu, các loại đàn. Người Xtiêng cũng có kho tàng truyện cổ khá phong phú, có những điệu hát của mình. Tuy nhiên, đến nay, tương tự như nhiều nơi khác, ngay cả cồng, chiêng cũng chỉ còn rất ít so với xưa kia.

Theo cema.gov.vn