Khắc phục tác động xấu từ xây dựng công trình thủy điện vừa, nhỏ ở Sơn La

Khắc phục tác động xấu từ xây dựng công trình thủy điện vừa, nhỏ ở Sơn La
Bể chứa nước sinh hoạt của người dân tái định cư thủy điện Sơn La tại xã Mường Bằng (huyện Mai Sơn) không có nước vào mùa khô. Ảnh: Hữu Quyết - TTXVN
Bể chứa nước sinh hoạt của người dân tái định cư thủy điện Sơn La tại xã Mường Bằng (huyện Mai Sơn) không có nước vào mùa khô. Ảnh: Hữu Quyết - TTXVN

Tính đến năm 2018, trong tổng số 65 dự án thủy điện nhỏ đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết có 64/65 dự án được UBND tỉnh Sơn La quyết định chủ trương đầu tư.

Tính đến 30/7/2019, tỉnh Sơn La có 47 dự án đã hoàn thành, phát điện lên lưới quốc gia với tổng công suất lắp máy 526,9 MW; điện lượng trung bình năm theo thiết kế là 1,9 tỷ kWh; giá trị sản xuất công nghiệp khoảng 2.100 tỷ đồng/năm.

Các nhà máy thủy điện đi vào hoạt động góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, việc xây dựng các công trình thủy điện ảnh hưởng tới sử dụng đất đai, di dời nhiều hộ dân.

Ngoài ra còn làm thay đổi môi trường sinh thái khu vực dự án như: thay đổi chế độ dòng chảy tự nhiện, mất nguồn lợi thủy sản khu vực từ đập chứa nước đến nhà máy phát điện.

Một số chủ đầu tư trong giai đoạn thi công chưa tuân thủ quy định, đúng cam kết về môi trường dẫn tới tình trạng vận chuyển vật liệu, thiết bị máy móc quá tải làm hư hỏng tuyến đường giao thông. Các cơ quan quản lý, chủ đầu tư cũng chưa thường xuyên kiểm tra, giám sát việc chấp hành những quy định pháp luật trong quá trình thi công, vận hành công trình thủy điện...

Huyện Mường La là địa phương có số lượng nhà máy thủy điện nhiều nhất tỉnh. Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Bắc cho biết, Mường La hiện có 19 dự án thủy điện vừa và nhỏ; trong đó, 14 dự án đã hoàn thành phát điện. Các nhà máy thủy điện khi đưa vào khai thác góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, tạo nguồn thu ngân sách của địa phương thông qua việc nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài nguyên nước; tạo việc làm cho lao động tại địa phương. Tuy nhiên, quá trình đầu tư, xây dựng thủy điện gây ảnh hưởng đến môi trường, làm thay đổi dòng chảy cũng như cuộc sống của nhiều người dân.

Huyện Yên Châu có 3 nhà máy thủy điện đã đi vào vận hành, khai thác nhưng gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường và mất cân bằng hệ sinh thái vùng hạ du đập.

Ông Vì Văn Thỏa, Chủ tịch UBND xã Tú Nang (huyện Yên Châu) phản ánh, trong quá trình thi công nhà máy thủy điện To Buông và Đông Khùa, các phương tiện giao thông vận chuyển vật liệu, thiết bị máy móc làm hỏng tuyến đường của xã, như đường vào bản Tin Tốc. Việc chặn và nắn dòng chảy của nhà máy thủy điện To Buông khiến thiếu nguồn nước sản xuất nông nghiệp.

Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên Lê Văn Kỳ thông tin, địa phương hiện có 13 nhà máy thủy điện; trong đó, 9 nhà máy đang vận hành, khai thác và 4 nhà máy đang xây dựng. Các dự án thủy điện được đưa vào hoạt động phần nào góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nhưng ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, mất cân bằng hệ sinh thái vùng hạ du đập. Quá trình thi công, các phương tiện giao thông trọng tải lớn lưu thông làm giảm chất lượng tuyến đường của địa phương. Một số nhà máy thủy điện đổ thải không đúng quy định tại những diện tích đất chưa được thu hồi gây khiếu kiện trong nhân dân.

Bắc Yên là huyện vùng cao có địa hình chia cắt, độ dốc lớn, mặt bằng hạn hẹp nên việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng làm các công trình thủy điện ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân.

Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Yên Cầm Văn Đông chia sẻ, Phù Yên hiện có 6 dự án thủy điện nhỏ; trong đó, 2 công trình đã hoàn thành và phát điện. Mặt tích cực của dự án thủy điện mang lại là tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên bổ sung nguồn năng lượng quốc gia, đóng góp ngân sách địa phương. Mặt tiêu cực là ảnh hưởng một phần đến hệ sinh thái khu vực cũng như môi trường, đời sống văn hóa người dân nơi dự án thu hồi đất, vùng hạ du, nhất là về điều kiện sinh hoạt, canh tác nông nghiệp.

Huyện Phù Yên kiến nghị, trong quá trình xây dựng nhà máy thủy điện, chủ đầu tư nghiêm túc thực hiện cam kết bảo vệ môi trường sinh thái, tài nguyên đất, tài nguyên nước tại khu vực dự án trong khi thi công và khi hoàn thành đi vào hoạt động. Chủ đầu tư cần thực hiện các phương án trồng rừng, trồng trả lại cảnh quan môi trường và phương án phòng hộ, phòng vệ công trình trong dự án đầu tư tổng thể. Các chủ đầu tư làm tốt việc xây dựng phương án ứng phó thiên tai và phương án ứng phó công trình khẩn cấp. 

Đại biểu Quốc hội Quàng Văn Hương - Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La cho rằng, quản lý nhà nước đối với dự án thủy điện vừa và nhỏ trện địa bàn tỉnh Sơn La cần được tăng cường ngay từ khâu khảo sát và đánh giá rõ tác động của công trình, từ việc sinh kế của người dân đến sự phát triển kinh tế - xã hội, môi trường, văn hóa của địa phương. Việc xây dựng nhà máy thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn phải tạo được sự đồng thuận của người dân. Quá trình xây dựng nhà máy thủy điện cần phải đạt được ba mục đích là hiệu quả kinh tế, xã hội và hiệu quả môi trường.

Quy hoạch, phát triển các dự án thủy điện phải gắn với cân đối nhu cầu về đất sử dụng cho dự án và nhu cầu đất đang có thực tế tại địa phương. Trường hợp người dân tại địa phương đang thiếu đất sản xuất thì không thể bằng mọi cách dành đất cho dự án thủy điện.

Khi nhà máy thủy điện đi vào hoạt động phải có một quy trình thống nhất giữa cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp trong vận hành hệ thống hồ chứa để giảm thiểu tác động tiêu cực, thiệt hại do thiên tai gây ra, nhất là mùa mưa không để ảnh hưởng tới người dân.

Những vùng xã, bản nhường đất làm nhà máy thủy điện cũng cần có cơ chế ưu tiên như: đầu tư cơ sở hạ tầng, chính sách phát triển lâm nghiệp hay tạo sinh kế cho người dân. Doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm phải kiên quyết xử lý.

UBND tỉnh Sơn La đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nâng chất lượng lập, thẩm định, đề xuất quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư; phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, phương án bảo vệ đập, phương án vận hành hồ chứa, phương án cắm mốc hành lang hồ chứa và phòng, chống lụt bão của các nhà máy thủy điện.

Đối với các nhà máy thủy điện đã phát điện, UBND tỉnh Sơn La yêu cầu các cấp, ngành thực hiện tốt trong việc phối hợp quản lý đảm bảo đồng bộ công tác lãnh đạo, quản lý, kiểm tra để chủ đầu tư thực hiện đúng quy định của pháp luật trong vận hành, sản xuất, kinh doanh và làm nghĩa vụ với Nhà nước cũng như nhân dân địa phương. Đối với các dự án đang thi công, tỉnh Sơn La yêu cầu các cấp, ngành tăng cường kiểm tra đảm bảo chất lượng công trình; các cam kết về môi trường; tiến độ thi công công trình để sớm hoàn thành công trình đưa vào phát điện…
 
Nguyễn Cường
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Tại khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, từ ngày 24/7, mực nước trên sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn... giảm mạnh. Tình trạng ngập lụt tại các vùng tâm lũ thuộc các xã Con Cuông, Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Nhôn Mai... đã bớt căng thẳng, nhiều nơi nước đã rút cạn.

Tuyên Quang: 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi

Tuyên Quang: 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tuyên Quang, tính từ ngày 5/7 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 53 xã công bố dịch tả lợn châu Phi, tổng số lợn mắc bệnh phải tiêu hủy bắt buộc từ ngày 5/7 đến ngày 25/7 là 9.864 con, tổng khối lượng trên 544,3 tấn.

Hỗ trợ đồng bào các dân tộc vùng biên ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế

Hỗ trợ đồng bào các dân tộc vùng biên ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế

Bên cạnh nhiệm vụ chính trị bảo vệ biên giới, các chiến sĩ Đồn Biên phòng Ia Rvê (tỉnh Đắk Lắk) còn đẩy mạnh thực hiện phương châm “Gần dân, sát dân” và nêu cao đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” để giúp các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, chăm lo đời sống gia đình chính sách, người có công trên địa bàn.

Mưa lớn gây lũ ống, lũ quét, thiệt hại về người và tài sản tại Sơn La

Mưa lớn gây lũ ống, lũ quét, thiệt hại về người và tài sản tại Sơn La

Những ngày qua, trên địa bàn tỉnh Sơn La có mưa lớn kéo dài. Đặc biệt, vào chiều tối và đêm 26 rạng sáng 27/7 đã xuất hiện lũ ống, lũ quét gây thiệt hại về người, tài sản, hoa màu của nhân dân. Tình trạng ngập úng, sạt lở đất, đá xảy tại nhiều địa phương khiến các hộ dân phải di rời khẩn cấp.