Ngày Dân số thế giới 11/7: Hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người

Ngày Dân số thế giới 11/7: Hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người

Theo Dự báo dân số thế giới năm 2022 của Liên hợp quốc, tháng 11/2022, dân số thế giới sẽ đạt 8 tỷ người. Thời điểm thế giới chạm cột mốc quan trọng này vừa là khoảnh khắc vui mừng cần được chào đón, nhưng cũng là lời kêu gọi khẩn thiết cho toàn nhân loại để cùng tìm kiếm những giải pháp giúp giải quyết nhiều thách thức cấp bách nhân loại đang phải đối mặt.

Ngày Dân số thế giới 11/7: Hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người ảnh 1Người cao tuổi tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: AFP/ TTXVN

Nhiều thành tựu

Năm 2011, dân số thế giới đạt 7 tỷ người. Tuổi thọ trung bình toàn cầu cũng tăng lên. Cụ thể, vào năm 2019, tuổi thọ trung bình đạt 72,8 tuổi. Ở nhiều nước đang phát triển, tỷ trọng dân số trong độ tuổi lao động (từ 25 đến 64 tuổi) ngày càng tăng. Kết quả này có được là nhờ những tiến bộ trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong y tế đã kéo dài tuổi thọ, giảm tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ em.

Tại Việt Nam, hơn 60 năm qua, công tác dân số đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nước ta khống chế thành công tốc độ gia tăng dân số quá nhanh, giữ được quy mô dân số hợp lý và duy trì tổng tỷ suất sinh thay thế suốt gần 15 năm qua. Sức khỏe bà mẹ, trẻ em được cải thiện rõ rệt.

Từ năm 2007, Việt Nam bắt đầu bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng và đạt đỉnh vào năm 2020, với dân số trong độ tuổi lao động chiếm khoảng 70% tổng dân số. Giai đoạn này dự kiến kéo dài khoảng 30 - 40 năm, tối đa là 45 năm.

Trong 60 năm qua, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đã tăng 33,7 năm, từ 40 tuổi (1960) lên 73,7 tuổi (2020). Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỷ suất tử vong trẻ em đã giảm 2/3; tỷ số tử vong mẹ giảm 3/4 so với năm 1990. Tầm vóc thể lực của người Việt Nam có bước cải thiện. Thành công của công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình trong hơn nửa thế kỷ qua đã góp phần đạt và về đích trước thời hạn các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ về nâng cao sức khỏe bà mẹ (MDG5) và giảm tử vong ở trẻ em (MDG4). Năm 1999, Việt Nam được nhận giải thưởng về Dân số của Liên hợp quốc.

Không ít thách thức

Tuy đạt được nhiều thành tựu trong những thập kỷ qua nhưng công tác dân số trên thế giới cũng như ở Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc, thời điểm dân số thế giới chạm mốc 8 tỷ người đặt ra nhiều thách thức cấp bách, có thể ảnh hưởng tới nhiều thế hệ như: Biến đổi khí hậu, xung đột và COVID-19…. Đây là những vấn đề đang gây ra những tác động không đồng đều tới những nhóm dân số yếu thế và dễ bị tổn thương.

Trên thế giới hiện nay, có hàng triệu người vẫn tiếp tục sống trong cảnh nghèo đói và thiếu dinh dưỡng, không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và bảo trợ xã hội, không thể hoàn thành chương trình giáo dục Tiểu học và Trung học có chất lượng... Phụ nữ trên khắp thế giới vẫn chưa được thực hiện quyền cơ bản là đưa ra quyết định về cơ thể và tương lai của mình; thậm chí ở nhiều quốc gia đang có sự tụt hậu đáng lo ngại về việc thực hiện quyền của phụ nữ.

Tại Việt Nam, công tác dân số đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức. Dù nước ta đã đạt mức sinh thay thế (số con bình quân của một phụ nữ là 2,1 con) từ năm 2006 và duy trì đến nay nhưng nước ta đang đối mặt với tình trạng mức sinh chêch lệch đáng kể giữa các vùng, đối tượng.

Hiện, nước ta có 33 tỉnh có mức sinh cao, quy mô dân số là 41 triệu người, nhiều tỉnh có điều kiện kinh tế - xã hội còn rất khó khăn. Bên cạnh đó, có 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp có quy mô dân số là 38 triệu người. Vấn đề này gây tác động rất lớn đến phát triển nhanh và bền vững cho đất nước.

Mất cân bằng giới tính khi sinh theo hướng thừa nam, thiếu nữ đã xuất hiện từ những năm đầu của thế kỷ 21, tuy diễn ra muộn hơn so với một số nước trong khu vực nhưng tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam luôn ở mức trên 110 trẻ trai/100 trẻ gái sinh ra sống từ năm 2006 đến nay và ngày càng có xu hướng lan rộng, cả thành thị và nông thôn . Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng thừa nam, thiếu nữ và gây ra rất nhiều hệ lụy cho xã hội.

Việt Nam đang ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng (2 người trong độ tuổi lao động thì có 1 người phụ thuộc) - chỉ diễn ra duy nhất trong lịch sử dân tộc và kéo dài 30-40 năm). Nếu không tận dụng tốt cơ hội, kinh tế và xã hội Việt Nam sẽ gặp khó khăn, thách thức khi "dân số vàng" trở thành "dân số già" dự báo sau năm 2035.

Tuổi thọ bình quân của người Việt Nam tăng nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp so với nhiều nước, số năm phụ nữ sống có bệnh tật trung bình khoảng 11 năm và nam giới khoảng 8 năm. Người cao tuổi đối diện với gánh nặng "bệnh tật kép" và thường mắc các bệnh mạn tính, bình quân mỗi người cao tuổi có 3 bệnh, đối diện với nguy cơ tàn phế do quá trình lão hóa, chi phí điều trị lớn, đòi hỏi điều trị và chăm sóc lâu dài...

Hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người


Kỷ niệm Ngày Dân số thế giới 11/7 năm nay, Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) đã lựa chọn chủ đề "Thế giới 8 tỷ người: Để hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi người, cần khai thác cơ hội và đảm bảo quyền, lựa chọn cho tất cả mọi người".

Thế giới đang có dân số đông đảo và sự đa dạng nhân khẩu học hơn bao giờ hết. Để thích ứng được với sự thay đổi nhân khẩu học này, Tiến sỹ Natalia Kanem, Giám đốc Điều hành Quỹ Dân số Liên hợp quốc cho rằng, cần bắt đầu bằng một cam kết, đó là: Không chỉ đếm số lượng người trên thế giới, mà còn cần nhận ra các cơ hội để phát triển và vượt qua thách thức. Việc chỉ tập trung hoàn toàn vào tổng dân số và tỷ lệ tăng trưởng là một thiếu sót, thường dẫn đến các biện pháp cưỡng chế và phản tác dụng, từ đó gây ảnh hưởng tới quyền con người. Trên thực tế, con người chính là giải pháp, không phải là vấn đề. Kinh nghiệm trước đây cho thấy, đầu tư vào con người, vào quyền và sự lựa chọn của con người, là con đường dẫn đến xã hội hòa bình, thịnh vượng và bền vững. Khi các quyền và sự lựa chọn của tất cả người dân được bảo vệ để ai cũng được hưởng một cuộc sống khỏe mạnh, được trao quyền và cơ hội, thì nhân loại sẽ có được "chìa khóa vạn năng" giúp khai phá tiềm năng của tất cả mọi người; từ đó giải quyết những thách thức đang đe dọa xã hội và các vấn đề toàn cầu khác...

Quỹ Dân số Liên hợp quốc kêu gọi thay đổi các chuẩn mực xã hội tạo ra phân biệt đối xử gây cản trở tới sự phát triển của mỗi cá nhân và xã hội. Điều này giúp xây dựng một nền kinh tế phù hợp cho tất cả mọi người, thay vì chỉ phù hợp với một số ít người và sử dụng hợp lý các nguồn lực để có thể giảm thiểu rủi ro và đáp ứng nhu cầu của các thế hệ hiện tại và tương lai.

Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc, các Chính phủ có thể thực hiện các chính sách dân số lấy người dân làm trọng tâm, cùng với việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục và quyền làm cốt lõi. Khu vực tư nhân có thể phát triển các giải pháp sáng tạo, khai thác sức mạnh của sự đổi mới và công nghệ vì lợi ích toàn cầu…

Trong một thế giới lý tưởng, 8 tỷ người có nghĩa là 8 tỷ cơ hội cho một xã hội lành mạnh hơn, mọi người đều được phát triển, không ai bị bỏ lại phía sau. Công tác dân số của Việt Nam sẽ tiếp tục tận dụng được lợi thế của những thành tựu, vượt qua những khó khăn, thách thức để nâng cao chất lượng dân số; góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước khi có sự chung tay, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của người dân, sự hỗ trợ quý báu của các tổ chức trong nước và quốc tế.

M.H

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Đồng hành cùng người dân vùng lũ Nghệ An

Đồng hành cùng người dân vùng lũ Nghệ An

Do ảnh hưởng của bão số 3 xảy ra vào cuối tháng 7/2025, nhiều địa phương ở khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An chịu nhiều thiệt hại về người và tài sản. Phát huy truyền thống “tương thân tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, các cá nhân, tổ chức, đoàn thể tại tỉnh Quảng Trị triển khai nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, kịp thời hỗ trợ, đồng hành với bà con vùng lũ ở Nghệ An.

Đa dạng hóa sinh kế, giúp đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo, phát triển bền vững

Đa dạng hóa sinh kế, giúp đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo, phát triển bền vững

Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, các địa phương tỉnh Lâm Đồng đã xây dựng, triển khai nhiều mô hình phát triển kinh tế hộ gia đình phù hợp với điều kiện đặc thù tại chỗ cũng như tập quán canh tác của bà con. Kết quả là hàng nghìn hộ gia đình là đồng bào dân tộc thiểu số đã thoát nghèo bền vững và tỷ lệ giảm nghèo nhiều năm nay đều vượt kế hoạch.

Sơn La: Mưa lũ khiến một số bản bị cô lập, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp

Sơn La: Mưa lũ khiến một số bản bị cô lập, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp

Trên địa bàn tỉnh Sơn La có mưa vừa, mưa to đến rất to, khiến nhiều nơi tiếp tục xảy ra ngập lụt, gây thiệt hại về nhà ở, diện tích sản xuất nông nghiệp của người dân và hệ thống cơ sở hạ tầng, giao thông đi lại khó khăn. Đặc biệt, nước ngập sâu khiến một số bản bị cô lập, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp.

Động lực để thầy và trò vùng cao 'vượt khó', bám trường, giữ lớp

Động lực để thầy và trò vùng cao 'vượt khó', bám trường, giữ lớp

Nằm cheo leo trên ngọn đồi cao giữa xã biên giới Lao Chải (Tuyên Quang), Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Xín Chải là một trong 248 điểm trường đang được Trung ương ưu tiên đầu tư theo chủ trương lớn về phát triển giáo dục vùng khó. Trong khung cảnh núi non hiểm trở, cuộc sống thiếu thốn đủ bề, chủ trương này như một luồng sinh khí mới, tiếp thêm động lực để thầy và trò vượt khó, bám trường, giữ lớp.

Mưa lũ gây nhiều thiệt hại tại Sơn La

Mưa lũ gây nhiều thiệt hại tại Sơn La

Từ tối 31/7 đến sáng 1/8, trên địa bàn tỉnh Sơn La, nhiều nơi tiếp tục xảy ra mưa lũ, gây thiệt hại về nhà ở, nông nghiệp của người dân và hệ thống cơ sở hạ tầng nông thôn.

Hỗ trợ nguồn lực giúp Điện Biên tăng tốc trong công tác xóa nhà tạm

Hỗ trợ nguồn lực giúp Điện Biên tăng tốc trong công tác xóa nhà tạm

Ngày 1/8, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Điện Biên tổ chức lễ tiếp nhận 2,5 tỷ đồng kinh phí hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát do Công đoàn Ngân hàng Việt Nam trao tặng. Đây là nguồn lực thiết thực, góp phần cùng địa phương đẩy nhanh tiến độ hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm cho hộ nghèo, hộ khó khăn trên địa bàn.

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Đợt mưa lũ vừa qua, nhiều gia đình tại xã Chiềng Sơ (tỉnh Sơn La) bị mất nhà cửa, tài sản và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng là vô cùng cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất, xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đã đánh giá, thống kê và trình danh sách 21 trường dự kiến sẽ được đầu tư xây dựng.

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 3 (trực thuộc UBND tỉnh Lâm Đồng), việc triển khai các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh Đắk Nông (cũ) đang gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi. Thêm vào đó, một số dự án chưa được bố trí đủ vốn từ ngân sách địa phương, trong khi hạn định hoàn thành là vào cuối năm 2025.

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Ngày 31/7, xã Quảng Uyên (tỉnh Cao Bằng) tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025. Đây là một trong 21 địa phương được Bộ Công an lựa chọn tổ chức điểm Ngày hội cấp tỉnh nhằm lan tỏa phong trào toàn dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự ngay từ cơ sở.

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh là 14.840 tỷ đồng (sau khi hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên). Tỉnh Đắk Lắk xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, do đó trong thời gian tới sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Gia Lai, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 4.075 ca nghi sởi, trong đó có 594 ca dương tính, 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 4.060 ca, tử vong tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 ghi nhận 15 ca mắc/0 ca tử vong).

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Tuổi trẻ tỉnh Cà Mau đã triển khai chuỗi hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa - Uống nước nhớ nguồn" với nhiều dấu ấn thiết thực nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Nổi bật nhất là việc ra quân cao điểm hỗ trợ phong trào "xóa nhà tạm, nhà dột nát", góp phần mang lại mái ấm khang trang cho nhiều gia đình chính sách.

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.