Người nặng lòng với lời hát Kể khan

Người nặng lòng với lời hát Kể khan
Khi ấy, cả gương mặt, ánh mắt của anh đều biểu hiện một cách sinh động trạng thái, tính cách, tình cảm của từng nhân vật trong câu chuyện với chất giọng như ru, đầy truyền cảm, sâu lắng. Những ca từ được gieo vần điệu lúc trầm, lúc bổng, xen lẫn với tiếng sáo đing puôt dìu dặt thiết tha kết hợp với cử chỉ, điệu bộ của người nghệ nhân trẻ khiến cho người nghe như bị thôi miên. Dường như ai cũng mường tượng ra bức tranh sinh động về cuộc sống lao động, tình yêu đôi lứa, các cuộc giao tranh, các cuộc săn bắt rồi huyền thoại về thần Sông, thần Núi cũng như các sinh hoạt văn hóa cộng đồng của người dân tộc Êđê thuở xa xưa...
 
Anh Y Wôn (trái) diễn xướng hát kể khan.
Anh Y Wôn (trái) diễn xướng hát kể khan.


 “Mình may mắn sinh ra trong gia đình có ông bà, cha mẹ đều thuộc nhiều câu chuyện cổ, lời khan, cũng như các luật tục của người Êđê. Từ khi còn bé mình đã được nghe sử thi qua lời hát kể của ông bà mỗi tối trước khi đi ngủ, nên cứ thế ngấm dần lúc nào không hay...”, lời tâm sự chân thành không giấu niềm tự hào về truyền thống gia đình của Y Wôn như lý giải cho việc thuộc lòng những lời hát kể gần như trọn vẹn tác phẩm sử thi – điều hiếm thấy ở những người cùng lứa tuổi của anh hiện tại. Không ai dạy và chưa bao giờ chú tâm nghĩ rằng phải học thuộc, nhưng cứ nghe trong tâm thức, trong cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn đầy mộc mạc ấy, khi mới hơn 10 tuổi, anh đã thuộc nhiều bài kưt, lời đối đáp và cả thể loại “khó nhằn” là kể khan mà ông, bà thường hay hát.
 
“Bây giờ ít ai còn thuộc và hát kể được sử thi. Mình cứ tiếc mãi vì nhiều người già hát kể khan rất hay giờ đã mãi mãi ra đi; trong khi đó thì lớp trẻ lại chẳng có mấy người kế cận. Mình cũng đã tham gia một số liên hoan, hội diễn văn hóa truyền thống các dân tộc, thấy cồng chiêng, hát ayray cùng nhiều giá trị văn hóa khác đã được khôi phục, giữ gìn, nhưng riêng về hát kể sử thi thì rất hiếm, hầu như rất ít người hát kể...”, tâm sự ấy của anh Y Wôn cũng là nỗi trăn trở chung của các nhà nghiên cứu, nhà quản lý và những người say mê văn hóa dân gian. Một thực tế đáng buồn cần phải nhìn nhận, đó là ở hầu hết các buôn làng, không gian diễn xướng không còn, nghệ nhân hát kể khan ngày một già đi và đã về với thế giới ông bà tổ tiên theo năm tháng mà chưa kịp truyền lại cho lớp trẻ. Theo tìm hiểu được biết, tại 33 buôn trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột thì con số nghệ nhân biết hát kể khan chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay; trong đó anh Y Wôn là một trong số những người ít ỏi ấy.

Y Wôn trăn trở: “Mình chỉ mong thế hệ trẻ sẽ có người kế tục hát kể sử thi, để lời khan của ông cha không bị mai một và biến mất...”. Thực hiện niềm suy tư ấy, những năm qua, trong khả năng có thể của mình, anh Y Wôn đã nỗ lực thu hút thanh thiếu niên trong buôn tham gia các sinh hoạt cộng đồng, hát kể cho các em nghe những lời khan, điệu kưt; truyền cho các em niềm đam mê, ý thức giữ gìn, bảo tồn vốn văn hóa quý báu của cha ông mình. Tâm sự về công việc không kém phần nhọc nhằn và cần lòng nhiệt tình, niềm say mê, tâm huyết để góp phần giữ gìn, bảo tồn lời hát kể khan, anh tâm sự: “Mình có thể làm được đến đâu thì cố gắng làm thôi. Đôi lúc cũng vì hoàn cảnh gia đình, mình chưa được chuyên tâm lắm, những khi ấy mình cảm thấy rất day dứt. Mình rất mong Nhà nước, các cấp ngành quan tâm, hỗ trợ nhiều hơn nữa trong công tác gìn giữ, bảo tồn, để sử thi được “sống” trong không gian nguyên bản của nó tại các buôn làng...”.
Báo Điện tử Đắk Lắk

Có thể bạn quan tâm

Hiện thực hóa khát vọng phát triển kinh tế vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

Hiện thực hóa khát vọng phát triển kinh tế vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

Việc hợp nhất hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang để hình thành tỉnh Tuyên Quang mới không chỉ là một bước ngoặt hành chính mà còn mở ra cơ hội hiện thực hóa khát vọng phát triển kinh tế vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Trên nền tảng kết quả phát triển kinh tế - xã hội của cả hai địa phương trong nhiệm kỳ 2020-2025, Tuyên Quang mới được kỳ vọng sẽ vươn lên trở thành trung tâm tăng trưởng mới của khu vực.

Dấu ấn dân vận khéo trên công trình trọng điểm

Dấu ấn dân vận khéo trên công trình trọng điểm

Năng động, nhiệt tình, gần dân, vì dân,… là những tố chất của một số trưởng thôn tại Quảng Ngãi. Họ là những cán bộ điển hình trong công tác dân vận khéo, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn và củng cố niềm tin trong dân.

Thống nhất cơ chế đặc thù bồi thường tái định cư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Thống nhất cơ chế đặc thù bồi thường tái định cư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Sáng 26/6, tại Kỳ họp lần thứ 27, HĐND tỉnh Ninh Thuận đã ban hành Nghị quyết thống nhất cơ chế, chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận theo Luật Đất đai năm 2024 và Nghị quyết số 189/2025/QH15 ngày 19/2/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận của Quốc hội.

Mưa to gây ngập úng cục bộ và sạt lở một số tuyến đường ở Yên Bái

Mưa to gây ngập úng cục bộ và sạt lở một số tuyến đường ở Yên Bái

Theo Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, từ đêm 24 đến sáng 25/6, một số địa phương trên địa bàn tỉnh Yên Bái có mưa to kèo theo dông lốc gây thiệt hại về nông nghiệp và ngập lụt nhà cửa của người dân cùng một số tuyến đường ở huyện Lục Yên, Trấn Yên, Yên Bình và thành phố Yên Bái.

Hà Giang: Khẩn trương khắc phục hậu quả và chủ động ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Hà Giang: Khẩn trương khắc phục hậu quả và chủ động ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất

Do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài kèm theo dông lốc và sét đánh, từ đêm 23 đến sáng ngày 25/6, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Hà Giang đã ghi nhận thiệt hại về người, tài sản và hạ tầng giao thông. Trước tình hình thời tiết còn tiếp diễn phức tạp, cấp ủy, chính quyền địa phương đã khẩn trương triển khai việc khắc phục hậu quả, đồng thời tăng cường tuyên truyền, cảnh báo người dân nâng cao ý thức phòng, tránh thiên tai trong cao điểm mùa mưa lũ.

'Dân vận khéo' góp phần phát triển kinh tế - xã hội

'Dân vận khéo' góp phần phát triển kinh tế - xã hội

Ngày 24/6, Tỉnh ủy Bắc Kạn tổ chức hội nghị tổng kết việc thực hiện Kết luận số 03-KL/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Kạn về tiếp tục triển khai thực hiện phong trào “Dân vận khéo” tại tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.

Sớm giải 'cơn khát' vật liệu xây dựng

Sớm giải 'cơn khát' vật liệu xây dựng

Thời gian gần đây, tình trạng khan hiếm nguồn cung vật liệu xây dựng thông thường (cát, đá) xảy ra nghiêm trọng tại tỉnh Đắk Lắk. Điều này không chỉ làm phát sinh chi phí đầu tư cho các công trình mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và kế hoạch hoàn thành công trình, dự án trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, nhất là các dự án trọng điểm và công trình đầu tư công.

Vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp: Thành công hơn mong đợi

Vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp: Thành công hơn mong đợi

Dù việc sáp nhập, vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp phải thực hiện trong thời gian gấp rút “vừa chạy, vừa xếp hàng” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm nhưng với sự đồng thuận cao của cả hệ thống chính trị, đến nay, việc sắp xếp bộ máy mới cấp phường, xã ở Ninh Thuận đã cơ bản hoàn thành, sẵn sàng hoạt động thông suốt, hiệu quả theo lộ trình.

Mưa lớn làm chậm tiến độ dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh

Mưa lớn làm chậm tiến độ dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh

Mưa lớn kéo dài đã gây ảnh hưởng đến nhiều dự án giao thông trên địa bàn tỉnh Cao Bằng; trong đó, có dự án cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng). Các điểm chịu thiệt hại của dự án tập trung chủ yếu tại các vị trí thi công cầu, đường công vụ, bãi đầm, ruộng sản xuất và hệ thống điện lực.

Lợi nhuận tăng thêm 1,5 triệu đồng/ha/vụ từ cơ giới hóa canh tác lúa

Lợi nhuận tăng thêm 1,5 triệu đồng/ha/vụ từ cơ giới hóa canh tác lúa

Tại Bạc Liêu, rất nhiều khâu trong canh tác lúa được máy móc hỗ trợ, việc ứng dụng cơ giới hóa vào các khâu canh tác lúa vừa giúp nông dân giảm công lao động, giảm giá thành, tiết kiệm chi phí sản xuất, đồng thời nâng cao lợi nhuận. Đây là cơ sở để tỉnh Bạc Liêu tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, phát triển bền vững.

Đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, sống tốt đời đẹp đạo

Đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, sống tốt đời đẹp đạo

Ngày 24/6, Ủy ban đoàn kết công giáo Việt Nam tỉnh Nghệ An tổ chức Đại hội Thi đua yêu nước biểu dương gương người tốt, việc tốt trong đồng bào Công giáo tỉnh Nghệ An lần thứ VI (giai đoạn 2020-2025). Đại hội cũng xác định, giai đoạn 2025-2030, đồng bào công giáo Nghệ An tiếp tục cùng toàn dân “đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, sống tốt đời đẹp đạo”.

Xóa nhà tạm: Kon Tum hoàn thành sớm 2 tháng, xem xét hỗ trợ các hộ phát sinh

Xóa nhà tạm: Kon Tum hoàn thành sớm 2 tháng, xem xét hỗ trợ các hộ phát sinh

Sáng 24/6, tại Hội nghị sơ kết triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh Kon Tum, Ban Chỉ đạo xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh cho biết, đến nay, toàn tỉnh đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 2.740 căn nhà, đạt 100% kế hoạch đề ra, sớm hơn 2 tháng so với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Tỉnh tiếp tục huy động kinh phí để hoàn thành 1.312 căn phát sinh, phấn đấu đến ngày 31/10 xóa hoàn toàn nhà tạm, nhà dột nát.

'Chìa khóa' nâng cao hiệu quả sản xuất ở Ninh Thuận

'Chìa khóa' nâng cao hiệu quả sản xuất ở Ninh Thuận

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, nông dân Ninh Thuận đang chứng minh sự linh hoạt và quyết tâm bằng cách chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, đẩy mạnh ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Từ những diện tích đất lúa kém sản xuất hiệu quả và vườn tạp, giờ đây đã hình thành các vùng cây trồng cạn, cây ăn quả mang lại giá trị kinh tế cao.

Đắk Nông cấp phép, nâng công suất nhiều mỏ vật liệu xây dựng

Đắk Nông cấp phép, nâng công suất nhiều mỏ vật liệu xây dựng

Để đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng cũng như tránh tình trạng tăng giá, khan hàng, UBND tỉnh Đắk Nông vừa cấp phép khai thác khoáng sản và nâng công suất khai thác một số mỏ đá xây dựng trên địa bàn. Đồng thời, đưa ra đấu giá nhiều mỏ khoáng sản; trong đó, có đá, cát xây dựng trong bối cảnh giá nhiều mặt hàng như cát, đá tăng mạnh.

'Điểm tựa' yêu thương cho những phận đời kém may mắn

'Điểm tựa' yêu thương cho những phận đời kém may mắn

Những năm qua, với sự chung tay của các cấp Hội Phụ nữ, chương trình "Mẹ đỡ đầu" ở Bến Tre đã trở thành "điểm tựa", nơi lan tỏa yêu thương thiết thực dành cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ vật chất, những mẹ đỡ đầu còn trở thành người bạn đồng hành, dìu dắt các em từng ngày, tiếp thêm niềm tin và nghị lực, để các em mạnh mẽ vượt qua mất mát, mở ra tương lai rộng mở hơn.

Ứng dụng nền tảng số quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP

Ứng dụng nền tảng số quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP

Ứng dụng nền tảng số để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP đang là hướng đi mà nhiều chủ thể sản xuất đang tiếp cận thị trường hiện nay. Với hình thức này các sản phẩm OCOP đã lan tỏa rộng rãi tới người tiêu dùng và gia tăng doanh thu cho các chủ thể sản xuất ở Nghệ An.

Mưa lũ gây sạt lở một số tuyến đường ở Yên Bái

Mưa lũ gây sạt lở một số tuyến đường ở Yên Bái

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, trên địa bàn tỉnh từ đêm 22 đến sáng 23/6 có mưa to và dông gây sạt lở một số vị trí trên tuyến đường giao thông tại các xã ở huyện Yên Bình.