Phát triển điện mặt trời ở Tây Nguyên (Bài 2)

Các công trình điện mặt trời mái nhà tại tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hồng Điệp - TTXVN
Các công trình điện mặt trời mái nhà tại tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hồng Điệp - TTXVN

Cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời của Chính phủ đã tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất nguồn năng lượng này trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên. Bên cạnh những hiệu quả về mặt kinh tế-xã hội mà điện mặt trời mang lại thì tại nhiều địa phương, việc phát triển điện mặt trời đã trở thành trào lưu, dẫn đến nhiều bất cập, thậm chí có hiện tượng lợi dụng chính sách để thu lợi từ điện mặt trời.

Bài 2 - “Bát nháo” điện mặt trời mái nhà

Phát triển “nóng”

Thời gian vừa qua, dư luận xã hội giành nhiều sự quan tâm, thậm chí đặt câu hỏi có hay không những tiêu cực trong phát triển điện mặt trời, nhất là điện mặt trời mái nhà; trong đó, các tỉnh Tây Nguyên là một trong những “điểm nóng” về vấn đề này. Những lợi ích kinh tế từ cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời đã tạo nên làn sóng đầu tư ồ ạt vào các dự án điện mặt trời ở các tỉnh Tây Nguyên, gây ra nhiều khó khăn, bất cập.

Tại tỉnh Gia Lai, tính đến hết ngày 31/12/2020 đã có hơn 3.200 hệ thống điện mặt trời mái nhà được đấu nối và phát điện lên lưới với tổng công suất hơn 600 MWp. Ông Phạm Văn Binh, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Gia Lai cho hay, chỉ trong một thời gian ngắn, điện mặt trời phát triển quá nhanh dẫn đến nhiều vấn đề bất cập. Đặc biệt, nhiều vấn đề xoay quanh điện mặt trời kết hợp với trang trại nông nghiệp; trong đó, nổi lên việc nhiều nhà đầu tư cố gắng xây dựng phần điện mái nhà để kịp thời đấu nối nhằm hưởng chính sách ưu đãi theo cơ chế khuyến khích của Chính phủ. Còn mục tiêu của trang trại thì chưa đạt được tiêu chí.

Phát triển điện mặt trời ở Tây Nguyên (Bài 2) ảnh 1Các công trình điện mặt trời mái nhà tại tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hồng Điệp – TTXVN

Theo ông Nguyễn Kim Chiến, Giám đốc Công ty Điện lực Kon Tum, hiện tỉnh có 1.455 dự án điện mặt trời mái nhà của các tổ chức, cá nhân với tổng công suất hơn 161 MW; trong đó, điện mặt trời mái nhà dưới 1 MW có 163 dự án với công suất hơn 126 MW. Một trong những bất cập dễ dàng nhận thấy là để hưởng chính sách ưu đãi về giá điện, dự án điện mặt trời mái nhà phải dưới 1 MW, các dự án này không cần đưa vào quy hoạch của Bộ Công Thương lẫn địa phương. Nhà đầu tư cũng không cần điều kiện về năng lực hoạt động điện lực (giấy phép hoạt động điện lực) nên ai làm cũng được.

Bên cạnh đó, điện mặt trời mái nhà được đặt trên mái của công trình xây dựng như trang trại trồng dược liệu, nấm, chăn nuôi sản xuất nông nghiệp…. Các trang trại được miễn giấy phép xây dựng, chỉ cần chính quyền cơ sở (xã, phường) xác nhận là được. Chính cơ chế hình thành các trang trại điện mặt trời khá thông thoáng đã dẫn giúp lĩnh vực này phát triển rất nhanh chỉ trong thời gian ngắn.

Tại huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng, một trong những địa phương đang có sự phát triển “nóng” về điện mặt trời, đến đầu năm 2021 đã có 118 công trình điện mặt trời với tổng công suất 40,3 MWp; trong đó, có 41 công trình điện mặt trời mái nhà kết hợp trang trại nông nghiệp và 77 công trình của hộ gia đình.

Theo ông Tống Giang Nam, Chủ tịch UBND huyện Đạ Tẻh, không thể phủ nhận những lợi ích kinh tế từ điện mặt trời. Tuy nhiên khi phát triển “nóng”, điện mặt trời cũng nảy sinh nhiều vấn đề như: ảnh hưởng môi trường chưa được đánh giá chi tiết; vấn đề xử lý tấm pin năng lượng sau khi hết hạn sử dụng cũng chưa có phương án cụ thể.

“Chạy đua” để hưởng lợi chính sách

Trước cơ chế khuyến khích phát triển của Chính phủ, hàng loạt các tổ chức, cá nhân đã đầu tư ồ ạt vào điện mặt trời. Đặc biệt, có dấu hiệu “chạy đua” hoàn thành dự án trước ngày 31/12/2020 để hưởng giá bán ưu đãi, thậm chí một số trang trại điện mặt trời chưa đủ các điều kiện theo quy định cũng đi vào hoạt động. Điều này được minh chứng bởi hàng loạt kết quả kiểm tra của cơ quan chức năng các tỉnh Tây Nguyên trong thời gian vừa qua.

Theo Sở Công Thương tỉnh Đắk Nông, qua kiểm tra đã phát hiện nhiều hệ thống điện mặt trời mái nhà được lắp đặt trên trang trại sản xuất nông nghiệp, chủ trang trại chỉ trồng đinh lăng, nuôi gà, dê, trồng nấm… với quy mô nhỏ, mang tính chất “đối phó”, không đảm bảo quy mô đã đăng ký và chưa phù hợp với kinh tế trang trại theo quy định tại Thông tư số 02/2020/TTBNNPTNT ngày 28/02/2020 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định tiêu chí kinh tế trang trại.

Cùng thực trạng trên, Sở Công Thương tỉnh Gia Lai cho biết, trong tổng số 431 công trình điện mặt trời theo mô hình trang trại nông nghiệp, có tới 302 công trình chưa triển khai mô hình kinh tế trang trại. Trong số này, có 9 công trình chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, gây dư luận không tốt trong xã hội.

Phát triển điện mặt trời ở Tây Nguyên (Bài 2) ảnh 2Các công trình điện mặt trời mái nhà tại tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hồng Điệp - TTXVN

Sở Công Thương tỉnh Gia Lai cho rằng, việc hầu hết các chủ trang trại chưa triển khai mô hình kinh tế trang trại là do các chủ đầu tư chưa có kinh nghiệm trong vấn đề đầu tư công trình trang trại nông nghiệp. Đặc biệt, một số công trình còn thiếu hồ sơ, thủ tục xây dựng, chưa đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật về xây dựng, chưa đảm bảo trang thiết bị phòng cháy chữa cháy nhưng vẫn được nghiệm thu, đóng điện và hưởng ưu đãi của Chính phủ.

Tình trạng trên cũng phổ biến tại tỉnh Kon Tum và trong số 163 dự án điện mặt trời mái nhà của tỉnh thì đã có 101 dự án kết hợp làm nông nghiệp với tổng công suất gần 88 MW.

Ông Lê Như Nhất, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Kon Tum khẳng định, hầu như các dự án điện mặt trời kết hợp với làm nông nghiệp công nghệ cao chỉ là “lách” quy định để hưởng lợi vì trên thực tế gần như chỉ phát triển điện. Còn việc sản xuất nông nghiệp gần như không diễn ra hoặc chỉ dừng lại ở mức “đối phó”.

Ngoài ra, dự án phải hoàn thành đưa vào sử dụng trước ngày 31/12/2020 mới được hưởng mức giá thu mua ưu đãi là 8,38 cent/kWh. Theo tính toán của các nhà đầu tư, mức giá 8,38 cent/kWh (tương đương gần 2.000 đồng cho mỗi kWh), kéo dài trong 20 năm là cực hấp dẫn. Với mức giá mua điện này, chỉ trong vòng 5 năm nhà đầu tư sẽ thu hồi lại vốn.

Từ thực tế trên có thể khẳng định, trước sự hấp dẫn về lợi nhuận sau chủ trương khuyến khích phát triển điện mặt trời của Chính phủ, các nhà đầu tư đã “làm ngơ” những cam kết đã ký trước đó, thậm chí “bỏ qua” những quy định của pháp luật để đầu tư dự án với mục đích hoàn thành và phát điện trước ngày 31/12/2020. (Còn tiếp)

TTXVN

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Thắm tình quân dân trên cánh đồng lúa Rục Làn và Ka Ai

Từ ngày 5 - 9/6, Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Cha Lo và Đồn Biên phòng Cà Xèng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình) đã huy động cán bộ, chiến sĩ xuống ruộng giúp nhân dân thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân tại các cánh đồng bản Rục Làn, xã Thượng Hóa và bản Ka Ai, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa.

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Vượt cầu tràn cầu tràn Bộc Bố, một người dân bị nước lũ cuốn trôi

Theo thông tin ban đầu từ huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn, do ảnh hưởng của trận mưa lớn vào rạng sáng 9/6, nước lũ đầu nguồn Sông Năng đổ về. Đến khoảng 9 giờ sáng cùng ngày, tại khu vực cầu tràn Bộc Bố - Nhạn Môn thuộc địa bàn xã Bộc Bố nước dâng cao, chảy xiết. Lúc đó, một người dân trong khi đi qua cầu tràn này không may đã bị nước lũ cuốn trôi, tử vong.

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Tây Ninh: Học và làm theo Bác hiện thực hóa mục tiêu đổi mới đất nước

Ngày 9/6, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", gặp mặt, biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong học và làm theo Bác.

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Chắp cánh ước mơ cho trẻ khuyết tật ở Yên Bái

Ngày 9/6, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Yên Bái, Hội Chữ thập đỏ tỉnh và UBND thành phố Yên Bái tổ chức chương trình “Chắp cánh ước mơ cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái”. Hoạt động nhằm lan tỏa tình yêu thương, chia sẻ những khó khăn, thiệt thòi và tạo điều kiện cho trẻ em khuyết tật tỉnh Yên Bái có cơ hội học tập, phát triển bản thân.

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Kon Tum tiếp tục yêu cầu kiểm tra lại việc mã số vùng trồng cho sâm Ngọc Linh

Liên quan đến những bất cập trong việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh của Chi cục Nông nghiệp, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum tiếp tục có văn bản yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị, quy trình, trình tự cấp mã số vùng trồng đối với Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh (số 2056/UBND-KTN ngày 6/6/2025).

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên: Bám tiến độ giữa mưa rừng, núi đá

Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn do thời tiết và địa hình hiểm trở, các đơn vị thi công thuộc dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên đang nỗ lực huy động tối đa nhân lực, thiết bị, linh hoạt tổ chức thi công để đảm bảo hoàn thành toàn tuyến trước ngày 19/8 theo chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng Chính phủ.

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Mùa xuân ‘gõ cửa’ trên những mái ấm xứ Thanh

Trong những thôn xóm tại huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa), một ngày mới bắt đầu như bao miền quê yên bình khác. Nhưng phía sau khung cảnh quen thuộc ấy là những thay đổi tích cực trong đời sống gia đình và vị thế người phụ nữ.

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Tạo sự đồng thuận trong xây dựng nông thôn mới

Từ vùng quê với muôn vàn khó khăn, xã Bình Hòa Nam (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An) đang từng bước chuyển mình trở thành xã nông thôn mới vào năm 2020, mục tiêu thành xã nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2025 với sự chung sức đồng lòng của người dân và những định hướng quyết liệt từ chính quyền.

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Nhân rộng và phát huy hiệu quả nhiều mô hình bảo vệ môi trường

Ngày 6/6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức tổng kết thực hiện phong trào "Tuyên Quang chung tay xử lý rác thải và chống rác thải nhựa" giai đoạn 2021 - 2025 và sơ kết công tác MTTQ Việt Nam tham gia thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

An Giang: Hoàn thành sớm xóa nhà tạm, dột nát

Tính đến đầu tháng 6/2025, tất cả 11/11 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh An Giang đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, dột nát, sớm hơn so với kế hoạch của Ban Chỉ đạo tỉnh.

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Kon Tum: Phát sinh hơn 1.300 nhà tạm, dột nát cần xóa

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Kon Tum thông tin, đến đầu tháng 6/2025, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát ở tỉnh đạt 97% trong tổng số hơn 2.700 hộ. Tuy nhiên, qua rà soát, các huyện, thành phố đã đề xuất phê duyệt bổ sung thêm 1.312 hộ có nhà tạm, nhà dột nát cần xóa.

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Hàng loạt cầu treo dân sinh ở Gia Lai xuống cấp nghiêm trọng

Qua đợt kiểm tra toàn diện hệ thống cầu treo dân sinh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai đã phát hiện nhiều cây cầu xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và tính mạng người dân.

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Trao tặng nhà tình nghĩa cho người dân vùng khó Kon Tum

Ngày 5/6, Công ty Điện lực Kon Tum phối hợp với chính quyền xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei tổ chức bàn giao 5 căn nhà tình nghĩa cho các hộ nghèo người đồng bào dân tộc thiểu số thôn Đăk Bối (xã Mường Hoong, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum).

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Mưa lũ gây thiệt hại hơn 30 ha cây trồng ở Yên Bái

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Yên Bái, do chịu ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục qua Bắc Trung Bộ kết hợp với hội tụ gió trên 3.000 m, các khu vực trong tỉnh Yên Bái đêm ngày 4 và sáng 5/6 có mưa rào, mưa to và dông. Mưa lũ to gây thiệt hại hơn 30 ha diện tích nông nghiệp của người dân và một số công trình giao thông ở huyện Văn Yên.

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Nghệ An: Mưa lớn gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16

Những ngày qua, khu vực các huyện miền núi biên giới Tương Dương, Kỳ Sơn của tỉnh Nghệ An có mưa to. Đặc biệt, vào các ngày 28, 29/5 và tối 4/6, mưa rất to đã gây sạt lở nghiêm trọng trên Quốc lộ 16 khiến giao thông bị chia cắt hoàn toàn.

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

‘Thủ lĩnh của sự thay đổi’: Hành trình lớn từ những trái tim nhỏ

Giữa những ngọn núi phủ sương và những bản làng xa xôi, nơi con đường đến trường vẫn còn gập ghềnh đất đỏ, câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” như một tia sáng, mở ra hành trình mới cho những em nhỏ dân tộc thiểu số, học cách hiểu mình, hiểu người khác và mạnh dạn cất lên tiếng nói.

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Bản vùng cao Yên Bái chờ điện lưới quốc gia

Nhiều năm nay, cuộc sống của người dân ở một số bản vùng cao Yên Bái chưa có điện lưới quốc gia gặp nhiều khó khăn. Niềm mong mỏi lớn nhất của bà con lúc này là Nhà nước, tỉnh Yên Bái sớm đầu tư, xây dựng công trình điện lưới, giúp người dân ổn định cuộc sống sinh hoạt, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội.

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Dấu ấn xóa nhà tạm nơi biên giới

Hưởng ứng phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu đã triển khai hiệu quả phong trào hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo trên địa bàn các xã biên giới của tỉnh.

Xuyên đêm giải cứu 4 người dân bị mắc kẹt giữa dòng lũ ở rừng A Lưới

Xuyên đêm giải cứu 4 người dân bị mắc kẹt giữa dòng lũ ở rừng A Lưới

Ngày 5/6, lãnh đạo Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn Công an thành phố Huế thông tin, hàng chục cán bộ, chiến sĩ đơn vị cùng các phương tiện xuyên đêm 4/6 cứu hộ thành công bốn người dân bị mắc kẹt giữa dòng nước lũ chảy xiết trong rừng ở huyện miền núi, biên giới A Lưới.

Lâm Đồng có 6/9 địa phương hoàn thành xóa nhà tạm

Lâm Đồng có 6/9 địa phương hoàn thành xóa nhà tạm

Ngày 5/6, thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, tính đến hiện tại đã có 6/9 địa phương trong tỉnh hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát và bàn giao cho người dân vào sử dụng.