Việt Nam đạt được nhiều thành tựu trong xóa mù chữ và phổ cập giáo dục

Việt Nam đạt được nhiều thành tựu trong xóa mù chữ và phổ cập giáo dục
Xóa mù chữ, phổ cập giáo dục là chìa khóa mở ra cánh cửa tri thức, mang lại sự phát triển bền vững, thịnh vượng. Tại Việt Nam, xóa mù chữ, phổ cập giáo dục là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước.
Cơ bản đạt được mục tiêu về xóa mù chữ

Biết đọc, biết viết là chìa khóa để tiếp thu kiến thức, kỹ năng sống và là một nhân tố phát triển xã hội và con người. Do đó, xóa nạn mù chữ là đầu tư một cách thông minh cho tương lai và là giai đoạn đầu tiên cho tất cả các hình thức phổ cập giáo dục mới trong thế kỷ XXI. Xóa mù chữ còn là việc làm mấu chốt để hạn chế đói nghèo, giảm thiểu tỷ lệ tử vong ở trẻ em, ngăn chặn đà tăng trưởng dân số, thiết lập bình đẳng giới và bảo đảm phát triển bền vững, hòa bình và dân chủ.

Do đó, năm 1965, UNESCO đã chọn ngày 8-9 hằng năm là Ngày Quốc tế xoá nạn mù chữ. Ngày này được kỷ niệm lần đầu tiên vào năm 1966 nhằm nâng cao tầm quan trọng của việc biết đọc biết viết đối với mỗi cá nhân và cộng đồng trong xã hội.

Tại Việt Nam, ngay sau Ngày tuyên bố độc lập 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động chiến dịch xoá mù chữ, coi mù chữ như một “quốc nạn”, là một trong 3 loại "giặc" nguy hiểm, bên cạnh giặc đói và giặc ngoại xâm. Chưa đầy một tuần sau, ngày 8-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ để phụ trách việc chống nạn mù chữ trong cả nước. Chỉ sau một năm hoạt động Bình dân học vụ đã có hơn 2,5 triệu người biết chữ.
Sau ngày thống nhất đất nước, năm 1979, Trung ương và Chính phủ lại chuẩn bị một bước phát triển mới của giáo dục bằng Nghị quyết 14 của Bộ Chính trị, thực hiện khẩu hiệu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài của nước Việt Nam độc lập, thống nhất, hòa bình. Năm 1987, dưới sự chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ, ngành giáo dục đã đưa ra khẩu hiệu: Giữ vững ổn định và phát triển, nhằm khôi phục và đưa sự nghiệp giáo dục thoát khỏi khó khăn; tiếp tục thực hiện đường lối phát triển của Đảng, tiếp tục phong trào xóa mù chữ và phổ cập tiểu học...

Kết quả, đến cuối năm 2000, tất cả các tỉnh/thành phố trong cả nước với 98,03% số quận/huyện; 98,53% số xã/phường đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia xóa mù chữ; 94% dân số trong độ tuổi 15-35 đã biết chữ. Đây thực sự là một mốc son lớn trong lịch sử giáo dục nước nhà.

Đến nay, tỷ lệ người biết chữ độ tuổi từ 15-60 là 97,65%, cơ bản đạt được mục tiêu của Đề án xóa mù chữ (đến năm 2020 đạt 98%). Trong đó, số người biết chữ trong độ tuổi 15-35 chiếm tỷ lệ 97,92%; số người biết chữ trong độ tuổi từ 36-60 chiếm tỷ lệ 96,35%. Tỷ lệ người dân tộc thiểu số biết chữ độ tuổi 15-60 là 93,44%. 100% đơn vị cấp tỉnh, huyện và 99,9% đơn vị cấp xã duy trì đạt chuẩn xóa mù chữ.

Cùng với chữ quốc ngữ, việc dạy tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số tiếp tục được quan tâm. Hiện tại, việc dạy và học 8 thứ tiếng dân tộc thiểu số (Mông, Chăm, Khmer, Gia Rai, Ba Na, Ê Đê, M'Nông, Thái) đang được triển khai tại 23 tỉnh, thành phố có đông đồng bào dân tộc thiểu số.
 
Sư Danh Sóc Kha tại chùa Tà Bết, xã Thạnh Lộc (Châu Thành, Kiên Giang) dạy tiếng Khmer cho các em nhỏ. Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN
Sư Danh Sóc Kha tại chùa Tà Bết, xã Thạnh Lộc (Châu Thành, Kiên Giang) dạy tiếng Khmer cho các em nhỏ. Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN

Hoàn thành sớm phổ cập giáo dục

Cùng với xóa mù chữ, phổ cập giáo dục là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Hiến pháp năm 2013 nhấn mạnh: “Công dân có quyền và nghĩa vụ học tập” (Điều 39); “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, Nhà nước ưu tiên đầu tư và thu hút nguồn đầu tư khác cho giáo dục; từng bước phổ cập giáo dục trung học; phát triển giáo dục đại học, giáo dục chuyên nghiệp; thực hiện chính sách học bổng, học phí hợp lý. Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục vùng miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn” (Điều 61).

Kiên trì đường lối phát triển giáo dục như là một bộ phận quan trọng của công cuộc đổi mới, tháng 10-2013, Trung ương đã ra Nghị quyết 29 đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục với tinh thần chủ đạo là chuyển từ phát triển số lượng sang phát triển chất lượng, với khẩu hiệu thực học, thực nghiệp để giáo dục con người Việt Nam, thế hệ trẻ Việt Nam và nguồn nhân lực chất lượng cao theo Nghị quyết Đại hội XI đề ra.

Nhằm bảo đảm điều kiện tốt nhất cho giáo dục, đào tạo, những năm qua, dù nguồn ngân sách còn hạn chế, Nhà nước vẫn ưu tiên duy trì mức chi khoảng 20% tổng ngân sách cho giáo dục, đào tạo. Nhờ đó, nước ta đã xây dựng được một hệ thống giáo dục quy mô và đầy đủ các cấp học ở mọi vùng, miền với các loại hình trường lớp đảm bảo nhu cầu học tập cho học sinh các cấp đúng độ tuổi. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (công bố ngày 15-3-2018) Việt Nam là một trong số 10 nước có hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới ở khu vực Đông Á-Thái Bình Dương tiên phong trong đổi mới giáo dục.

Xã hội hóa giáo dục và hợp tác quốc tế được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả quan trọng. Ngành giáo dục cũng đang tích cực triển khai việc đổi mới nhận thức trong cán bộ quản lý, các thầy cô giáo, học sinh, sinh viên và cộng đồng xã hội; đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông, đồng thời chỉ đạo đổi mới đồng bộ cách tiếp cận và thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo hướng chuyển mạnh từ phương thức giáo dục nặng về trang bị kiến thức một chiều sang chú trọng phát triển phẩm chất, năng lực người học.

Sau nhiều nỗ lực, Việt Nam đã hoàn thành phổ cập tiểu học vượt trước 15 năm so với thời hạn của Mục tiêu Thiên niên kỷ (năm 2000). Hiện nay, tất cả các tỉnh, thành phố đều đạt phổ cập trung học cơ sở và đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi; tất cả các địa phương trong cả nước đã được công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Việt Nam đã được UNESCO đánh giá xếp thứ 64/127 nước về phát triển giáo dục.

Tuy nhiên, công tác giáo dục ở Việt Nam vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định. Đó là sự bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục, còn tồn tại khoảng cách về chất lượng giáo dục giữa thành thị và nông thôn, vùng dân tộc thiểu số; việc giáo dục tư tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh chưa được quan tâm đúng mức cả về nội dung và phương pháp. Giáo dục phổ thông mới quan tâm nhiều đến “dạy chữ”, mà chưa quan tâm đúng mức đến kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên; việc thi cử còn nặng về điểm số…

Để khắc phục những hạn chế trên, theo các chuyên gia, thời gian tới, ngành giáo dục cần tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo hướng chuyển mạnh từ đào tạo, bồi dưỡng kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của người học. Đồng thời, xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng giáo dục; chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế đối với nền giáo dục... .
 
Minh Duyên (tổng hợp)
(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Gia Lai: Hơn 3.500 tỷ đồng xây dựng Nhà ở chung cư hỗn hợp

Gia Lai: Hơn 3.500 tỷ đồng xây dựng Nhà ở chung cư hỗn hợp

Hòa chung không khí cả nước hân hoan tổ chức Lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật các Dự án, công trình trọng điểm Chào mừng Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, ngày 19/12, Công ty cổ phần Arita đã tổ chức Lễ khởi công Dự án xây dựng Nhà ở chung cư hỗn hợp (tên thương mại: Triton) tại địa chỉ 72B Tây Sơn, phường Quy Nhơn Nam, tỉnh Gia Lai.

Những mái ấm vững chãi nơi phên dậu Tổ quốc

Những mái ấm vững chãi nơi phên dậu Tổ quốc

Giữa đại ngàn Trường Sơn, cuộc sống của người dân miền núi Quảng Trị hiện nay với những căn nhà mới mọc lên san sát, thắp sáng vùng biên viễn, mở ra hành trình an cư, dựng xây niềm tin cho đồng bào nơi phên dậu Tổ quốc.

Củng cố vững chắc 'thế trận lòng dân' ở biên giới Tây Nam

Củng cố vững chắc 'thế trận lòng dân' ở biên giới Tây Nam

Sáng 19/12, tại Đền tưởng niệm Anh hùng, liệt sĩ và người có công tỉnh An Giang, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tổ chức Họp mặt kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025), 36 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2025) và Lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Chương trình tình nguyện thiết thực hướng về vùng khó khăn, biên giới

Chương trình tình nguyện thiết thực hướng về vùng khó khăn, biên giới

Ngày 19/12, tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Lâm Thủy (xã Kim Ngân), Tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Quảng Trị phối hợp với Đoàn Thanh niên Tổng Công ty thuốc lá Việt Nam tổ chức Chương trình “Tình nguyện mùa Đông năm 2025 - Xuân tình nguyện năm 2026”.

Khánh thành cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn

Khánh thành cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn

Sáng 19/12, tại Quảng trường phía Bắc hầm số 3, cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, Tập đoàn Đèo Cả phối hợp cùng Bộ Xây dựng, Ủy ban nhân dân hai tỉnh Quảng Ngãi và Gia Lai đã tổ chức Lễ khánh thành Dự án đường bộ cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn. Đây là một trong những công trình chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Cải thiện nước sạch cho người dân bị ảnh hưởng bởi bão lũ

Cải thiện nước sạch cho người dân bị ảnh hưởng bởi bão lũ

Ngày 18/12, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNICEF) phối hợp Trung tâm Quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn tổ chức chương trình truyền thông, hỗ trợ tiền mặt cải thiện nước sạch và vệ sinh cho các gia đình bị ảnh hưởng bởi bão số 10, 11 tại xã Tam Kim, tỉnh Cao Bằng.

Quảng Trị thần tốc xây dựng, sửa chữa nhà để người dân đón Tết

Quảng Trị thần tốc xây dựng, sửa chữa nhà để người dân đón Tết

Thực hiện “Chiến dịch Quang Trung” thần tốc xây dựng, sửa chữa nhà ở cho người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai vừa qua, tỉnh Quảng Trị đã và đang khẩn trương huy động tối đa nhân lực, phương tiện để tổ chức thi công công trình khẩn cấp, chống sụt trượt (công trình) tại khu dân cư đường Hùng Vương, xã Khe Sanh; qua đó giúp người dân sớm sửa chữa nhà ở, ổn định cuộc sống, yên tâm đón Tết Nguyên đán trong không khí ấm áp, an vui.

Nông thôn mới nâng cao chất lượng sống cho người dân

Nông thôn mới nâng cao chất lượng sống cho người dân

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với quá trình đô thị hóa đang tạo chuyển biến rõ nét tại nhiều địa phương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tại tỉnh Vĩnh Long, chương trình đã tạo động lực quan trọng cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng sống của người dân. Qua đó, diện mạo nông thôn ngày càng khang trang, hiện đại, từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển giữa đô thị và nông thôn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Ngày đêm bám công trường cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng

Ngày đêm bám công trường cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng

Trên đại công trường tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn, không khí làm việc hết sức khẩn trương, nhộn nhịp. Hàng nghìn cán bộ công nhân sau những nhiều ngày tháng liên tục ăn, ngủ tại công trường để “xẻ núi, bạt đồi” đến nay tuyến giao thông trọng điểm quốc gia này đã thành hình và thông tuyến theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ vào ngày 19/12.

Công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai trên tuyến đường Trường Sơn Đông qua Đà Nẵng

Công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai trên tuyến đường Trường Sơn Đông qua Đà Nẵng

Ngày 17/12, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn đã ký công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai để khắc phục hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông tại Km129+130 (T) trên tuyến đường Trường Sơn Đông đoạn qua địa bàn thành phố Đà Nẵng, thuộc phạm vi được giao quản lý của Khu quản lý đường bộ III do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài gây ra từ ngày 3/12/2025 đến ngày 5/12/2025.

Đắk Lắk: Phòng cháy, chữa cháy rừng mùa khô

Đắk Lắk: Phòng cháy, chữa cháy rừng mùa khô

Ngày 17/12, Vườn Quốc gia Yok Đôn tổ chức Diễn tập chữa cháy rừng năm 2025, đây là hoạt động nhằm nâng cao năng lực chỉ huy, điều hành của Ban chỉ huy Phòng cháy chữa cháy rừng Vườn Quốc gia Yok Đôn trong công tác phối hợp hiệp đồng tác chiến với các lực lượng và nhân dân trên địa bàn để xử lý các tình huống cháy rừng trong thực tế.

Chuẩn VietGAP, hữu cơ nâng tầm giá trị cây có múi

Chuẩn VietGAP, hữu cơ nâng tầm giá trị cây có múi

Trước những thách thức về chất lượng, an toàn thực phẩm và yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu, Nghệ An đang quyết liệt chuyển đổi canh tác cây ăn quả có múi, loại cây chủ lực của tỉnh. Việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ không chỉ là giải pháp nâng cao giá trị cạnh tranh, phát triển bền vững mà còn là chìa khóa để khẳng định vị thế thương hiệu nông sản Nghệ An trên bản đồ quốc tế.

Cô giáo 'trồng người' trên non cao

Cô giáo 'trồng người' trên non cao

Gắn bó 16 năm công tác với học sinh người Mông vùng cao, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng cô giáo Nguyễn Thanh Thùy, giáo viên Trường Mầm non Hồng Ca, xã Hưng Khánh, tỉnh Lào Cai luôn tận tụy chăm sóc, dạy dỗ học sinh.

Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo ở các xã khó khăn

Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo ở các xã khó khăn

Kon Plông và Tu Mơ Rông là hai xã của tỉnh Kon Tum (cũ) thuộc diện hưởng chính sách 30a của Chính phủ. Những năm qua, từ nguồn hỗ trợ của Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, chính quyền của hai địa phương đã triển khai đến từng thôn, làng, bảo đảm đúng đối tượng, đúng mục đích.

Thanh niên Cơ Tu thoát nghèo từ cây dược liệu

Thanh niên Cơ Tu thoát nghèo từ cây dược liệu

Xã miền núi Tây Giang cách trung tâm thành phố Đà Nẵng hơn 100km về phía Tây, toàn xã có 23 thôn với trên 9.063 nhân khẩu; trong đó hơn 90% là đồng bào dân tộc Cơ Tu. Với tỷ lệ độ che phủ rừng trên 74%, hệ sinh thái đa dạng sinh học, đồng bào Cơ Tu nơi đây đã tận dụng những thế mạnh sẵn có để xây dựng nhiều mô hình kinh tế bền vững, trong đó có lĩnh vực trồng và sản xuất dược liệu.

Xây dựng thương hiệu quýt Chiềng Cơi gắn với du lịch trải nghiệm

Xây dựng thương hiệu quýt Chiềng Cơi gắn với du lịch trải nghiệm

Những ngày này, vườn quýt của người dân ở bản Muông Yên, bản Hùn, bản Hôm thuộc phường Chiềng Cơi, tỉnh Sơn La đang vào thời kỳ chín rộ. Những chùm quả trĩu cành, vàng óng, tỏa hương thơm dịu nhẹ, báo hiệu một mùa bội thu, no ấm đối với các hộ trồng quýt nơi đây.

Cây cầu mới cho đồng bào Khmer trước thềm năm mới

Cây cầu mới cho đồng bào Khmer trước thềm năm mới

Ấp Rạch Rê là địa bàn đặc thù với đông đảo đồng bào dân tộc Khmer sinh sống. Do điều kiện địa hình nhiều kênh rạch, hạ tầng giao thông nông thôn tại đây còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của bà con.

Quảng Trị: 100% thôn, bản có điện lưới

Quảng Trị: 100% thôn, bản có điện lưới

Ngày 15/12, tại bản Rìn Rìn, xã Trường Sơn (Quảng Trị), Công ty Điện lực Quảng Trị đã tổ chức Lễ khánh thành công trình cấp điện cho các thôn, bản lõm sóng, lõm điện trên địa bàn tỉnh.

'Vượt nắng, thắng mưa', nước rút hoàn thành các công trình vùng biên viễn

'Vượt nắng, thắng mưa', nước rút hoàn thành các công trình vùng biên viễn

Năm 2025 chuẩn bị kết thúc, nơi miền biên viễn Lai Châu, các dự án, công trình cũng đang được Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh và nhà thầu thi công gấp rút, khẩn trương hoàn thành. Dù thời tiết khó khăn lúc nắng, khi mưa hay giá rét nhưng trên công trường vẫn luôn rộn ràng tiếng máy, tiếng cười nói của cán bộ kỹ thuật, công nhân đang ngày đêm thực hiện các phần việc.

Niềm vui đến với đồng bào Khmer Cần Thơ trước thềm năm mới

Niềm vui đến với đồng bào Khmer Cần Thơ trước thềm năm mới

Ngày 15/12, tại ấp Rạch Rê, xã Mỹ Tú, Thành đoàn Cần Thơ phối hợp cùng Báo Tiền Phong và chính quyền địa phương tổ chức khánh thành, đưa vào sử dụng cầu Sáu Dừa. Đây là công trình dân sinh thiết thực, đáp ứng nhu cầu đi lại, giao thương của người dân địa phương ngay trước thềm năm mới 2026.

Điện Biên tăng cường 108 cán bộ y tế về tuyến xã

Điện Biên tăng cường 108 cán bộ y tế về tuyến xã

Ngày 15/12, Sở Y tế tỉnh Điện Biên tổ chức lễ ra quân tăng cường 108 cán bộ y tế về hỗ trợ các trạm y tế xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đây được xác định là giải pháp cụ thể, kịp thời nhằm củng cố năng lực y tế cơ sở, nhất là trong giai đoạn đầu triển khai Thông tư số 43/2025/TT-BYT ngày 15/11/2025 của Bộ Y tế.