![]() |
Đất lấy từ ruộng ở xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên để san lấp mặt bằng hoặc làm gạch ngói. |
Cách đây nửa tháng,ông Lưu Kính Liêm ở ấp Tâm Thọ, xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên (Sóc Trăng) đã cho một doanh nghiệp khai thác đất mặt ruộng với diện tích hơn 1 ha. Thỏa thuận miệng giữa ông và chủ xe cuốc là lấy 2 tấc đất mặt của 10 công lúa trong tổng số 35 công đất trồng lúa, ông Liêm hi vọng diện tích đất được cải tạo sẽ cho năng suất lúa tốt hơn trước do đây là vùng đất gò cao. Theo ông Liêm: Hiện vùng đất trồng lúa của gia đình là đất gò cao, cỏ mọc nhiều, chuột có nơi trú ẩn, bữa trước bơm nước vô ruộng thì bữa sau đất khô rồi nên ông cho người ta lấy lớp đất mặt để ruộng thấp xuống, đỡ công làm cỏ, bơm nước. Bán đất mặt ruộng, ông Liêm được đơn vị khai thác trả 5 triệu đồng/ha.
![]() |
Ruộng ở thành phố Sóc Trăng đang bị lấy đi lớp đất mặt. |
Đó là một số ít hộ có nhu cầu cải tạo đất gò cao cho thấp xuống để giữ nước và dễ trồng lúa, còn hàng trăm hộ dân khác ở Sóc Trăng dù ruộng không cao nhưng vẫn muốn bán lớp đất mặt để có thêm thu nhập. Nhiều nông dân cho rằng ruộng mình hơi cao nên cần "hạ thấp mặt" xuống cho đỡ tốn nước vào mùa làm lúa. Song thực chất đằng sau đó là lấy chút lợi trước mắt, bởi một công đất ruộng (1.000m2) khi cho doanh nghiệp khai thác lấy đi lớp đất mặt sâu từ 20-30cm thì chủ ruộng có thêm nguồn thu từ 5-10 triệu đồng, bất kể những mùa sau năng suất lúa có hơi giảm vì lớp đất màu mỡ đã bị "bóc" mất. Cũng có những chủ đất chẳng thu được đồng nào do nhà ở một nơi, đất sản xuất một nẻo nên ít ra thăm đồng. Mãi đến khi chuẩn bị cho mùa vụ mới thì mới biết hầu hết diện tích ruộng đã bị bóc mất lớp đất mặt từ bao giờ.
![]() |
Việc khai thác này đang diễn ra tràn lan ở Sóc Trăng |
Ông Ngô Quang Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Đại Tâm, huện Mỹ Xuyên cho biết: Từ đầu năm 2016 đến nay, Đại Tâm có 12 hộ làm đơn xin phép khai thác đất mặt tương đương với 10,4 ha đất. Trước tình hình này, UBND xã đã có tờ trình đến các cơ quan thuộc thẩm quyền và được Sở Tài nguyên và Môi trường có công văn trả lời là không cho phép. Tuy vậy, vẫn có những hộ bức xúc do đất gò cao nên họ vẫn tự cải tạo, chưa xử lý được.
![]() |
Mùa khô năm 2016, việc khai thác trái phép đất mặt lại tái diễn. |
Theo ông Ngô Quốc Dũng – Phó Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mỹ Xuyên: Thường khi mùa mưa vừa dứt, mùa khô bắt đầu thì trên địa bàn huyện lại diễn ra tình trạng khai thác đất mặt để phục vụ san lấp mặt bằng và làm vật liệu xây dựng. Hầu hết các đơn vị khai thác thường lấy đất mặt ở các xã Đại Tâm, Thạnh Quới, Thạnh Phú. Chủ trương chung của tỉnh hiện nay không cho phép khai thác đất mặt trồng lúa, nên đơn vị đã tham mưu UBND huyện Mỹ Xuyên thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ khai thác, sử dụng đất mặt ảnh hưởng đến tài nguyên đất nhằm xử lý nghiêm các trường hợp không chấp hành quy định pháp luật.
![]() |
Ruộng ở thành phố Sóc Trăng đang bị lấy đi lớp đất mặt. |
Mặc dù ngành chức năng ở các địa phương đã tăng cường các biện pháp bảo vệ, không cho phép khai thác đất mặt ruộng. Nhưng ngược lại người dân vẫn “cải tạo” đất ruộng theo sự chấp thuận của "cơ sở" và sự thỏa thuận giữa người khai thác đất với chủ ruộng. Việc này đã tạo điều kiện bùng phát nạn bán đất mặt ruộng tràn lan khó kiểm soát. Một nông dân ở phường 10, thành phố Sóc Trăng cho biết năm nay không bán theo diện tích mà bán theo xe, mỗi xe từ 300.000 - 400.000 đồng, chủ khai thác lấy bao nhiêu xe trả bấy nhiêu tiền. Còn ở xã An Ninh (huyện Châu Thành) người dân cho rằng: Ở đây dân không bán xe mà bán đứt ruộng cho chủ lò gạch, họ muốn lấy bao nhiêu thì lấy. Có hộ dân lúc đầu thì bán đất mặt, nhưng sau làm lúa không trúng nên bán luôn cả ruộng để chuyển sang chăn nuôi, dù số này không nhiều.
![]() |
Đất lấy từ ruộng ở xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên được tập kết để san lấp mặt bằng hoặc làm gạch ngói. |
Tỉnh Sóc Trăng hiện có rất nhiều cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng. Mỗi năm, các cơ sở này cũng tiêu thụ hàng trăm ngàn m3 đất để sản xuất gạch, ngói. Ngoài ra, việc san lấp mặt bằng cũng cần đến hàng triệu m3 đất, cát mỗi năm. Đất ruộng rẻ hơn cát nhiều nên việc san lấp mặt bằng vẫn chủ yếu là đất ruộng.
Từ những năm trước, lãnh đạo tỉnh Sóc Trăng đã chỉ đạo các ngành địa phương tăng cường đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hạn chế việc khai thác lớp đất mặt ruộng một cách bừa bãi, bên cạnh việc tuyên truyền sâu rộng về lợi ích của lớp đất mặt đối với trồng trọt để bà con hạn chế tự ý cho khai thác đất mặt làm ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.../.