Những ngôi nhà trình tường ở Lạng Sơn dần mai một

Những ngôi nhà trình tường ở Lạng Sơn dần mai một
Nếp nhà cổ - dấu ấn thời gian
 
Trao đổi với cô giáo Đổng Thị Hiền, hướng dẫn đề tài “Bước đầu nghiên cứu về nhà trình tường của người Tày - Nùng ở xã Hữu Khánh, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn”, chị cho biết: xã Hữu Khánh hiện vẫn bảo tồn được khoảng gần 100 ngôi nhà trình tường bằng đất của các hộ đồng bào Tày và Nùng. Đặc biệt, tại các thôn Bản Khiếng, thôn Khòn Thống hiện vẫn còn giữ được khoảng 70 ngôi nhà trình tường, kiểu nhà trệt và nhà 2 tầng, mái lợp ngói âm dương rêu phong mang nét đẹp thâm trầm, cổ kính. Có những ngôi nhà “tuổi đời” đã lên tới cả trăm năm, được xây dựng với kỹ thuật cầu kỳ, lối kiến trúc xưa cũ như nhà của gia đình ông Chu Văn Xem, ông Nông Văn Toàn…
 
Nhà trình tưởng thôn Bản Khiếng, xây dựng năm 1993.
Nhà trình tưởng thôn Bản Khiếng, xây dựng năm 1993.

Ngôi nhà của ông Chu Văn Xem, dân tộc Nùng ở thôn Bản Khiếng được xây dựng với kiến trúc 2 tầng. Nhà dài khoảng 9 m, rộng 6,6 m, cao 3,7 m, được thiết kế gồm 3 ngăn: ngăn ngoài cùng là phòng khách; ngăn thứ hai là gian tiếp nối giữa phòng khách và buồng ngủ, ngăn trong cùng là buồng ngủ. Phần cửa buồng được thiết kế theo hình vòm khá mềm mại. Để xây dựng hoàn thiện ngôi nhà này, những người thợ đã sử dụng khoảng 62 m3 đất nén chặt. Kỹ thuật trình tường cũng được chuẩn bị rất cầu kỳ, phức tạp. Trong nhà trình tường, bà con dùng gỗ ngâm lâu ngày để ngăn cách tầng một và tầng hai, vì vậy, dù trải qua hàng trăm năm nhưng sàn những ngôi nhà này vẫn vững chắc.
 
Ngoài đất trình còn phải dùng rất nhiều đá suối làm nền, nền có kê cao và vững chắc thì nhà mới bền chắc. Ở Bản Khiếng, có những ngôi nhà được xếp đá suối cao hơn 1 m. Để xây dựng một ngôi nhà trình tường, từ khâu chuẩn bị đất, nhào đất, tiến hành trình tường đều rất công phu, thời gian hoàn thiện một ngôi nhà phải từ 1 - 3 tháng. “Một ngôi nhà trình tường tốt thì phải đảm bảo tường ngôi nhà không bị ngấm nước trong mùa mưa. Nhà phải chống được gió, ấm áp trong mùa đông, còn mùa hè thì chống được nóng và đảm bảo mát mẻ”, ông Toàn giải thích.
Nhà trình tường có kiến trúc đẹp hai tầng ở thôn Khòn Thống.
Nhà trình tường có kiến trúc đẹp hai tầng ở thôn Khòn Thống.
Những nếp nhà trình tường đã gắn bó với đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở Lộc Bình hàng trăm năm nay. Tuy nhiên, một thực tế đáng buồn là nhiều ngôi nhà trình tường cổ ở đây đang trong tình trạng xuống cấp, hư hại. Nhiều ngôi nhà do thời gian xây dựng đã quá lâu nên mái ngói bị nứt, mưa dột, tường lở và có nguy cơ sụp đổ khi trời mưa kéo dài. Ở trong những ngôi nhà xuống cấp như vậy, bà con rất bất an nên nhiều hộ gia đình đã phải phá đi những ngôi nhà trình tường cũ nát đầy kỷ niệm để xây nhà mới bằng gạch bê tông.
Ngôi nhà của ông Xem tuy vẫn còn nguyên vẹn nhưng gia đình ông cũng đã xây thêm một ngôi nhà mới bằng gạch bê tông bên cạnh để ở. Ngôi nhà trình tường chỉ dùng để đựng thóc lúa và đồ đạc. Còn nhà của ông Nông Văn Toàn, trưởng thôn Bản Khiếng thì đã thay thế mái ngói âm dương bằng ngói tây, tường xây bằng gạch sống. Chuồng trại nuôi lợn, gà và tường rào cũng đều được xây lại bằng gạch.
Vẻ đẹp cổ kính của những ngôi nhà trình tưởng.
Vẻ đẹp cổ kính của những ngôi nhà trình tưởng.

Ông Hoàng Văn Van, Trưởng thôn Khòn Thống cho biết: “Kỹ thuật dựng nhà trình tường của người Tày, Nùng thôn Khòn Thống rất cao. Những ngôi nhà của chúng tôi đảm bảo thẩm mỹ và truyền thống văn hóa. Tuy nhiên do nhu cầu sinh hoạt, hiện nay cả thôn có 131 hộ thì chỉ còn hơn 30 nhà giữ lại được nhà trình tường. Bảo tồn nhà trình tường là rất cần thiết”.
 
Còn cô giáo Đổng Thị Hiền chia sẻ: “Sẽ thật đáng buồn nếu một ngày nào đó, con cháu người Tày, Nùng của chúng tôi hỏi: Nhà trình tường của người Tày - Nùng là nhà như thế nào? Vì lẽ đó mà trong suốt 4 năm, tôi đã chú ý chụp lại những tấm ảnh về các ngôi nhà trình tường ở Lộc Bình để mong giữ lại được bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Tày, Nùng”.
Một ngôi nhà trình tưởng bỏ hoang.
Một ngôi nhà trình tưởng bỏ hoang.

Để bảo tồn nhà trình tường truyền thống, ông Nông Văn Cao, Phó Chủ tịch UBND xã Hữu Khánh, huyện Lộc Bình cho biết: “Cách đây vài năm, các cơ quan chức năng của tỉnh Lạng Sơn đã triển khai một dự án về bảo tồn nhà trình tường cổ ở Hữu Khánh để phục vụ du lịch, nhưng sau khi khảo sát thực tế tại xã, dự án đến nay vẫn chưa được triển khai…”.

Hiện nay, nhân dân và chính quyền địa phương đang mong muốn các cơ quan chức năng sớm vào cuộc, nghiên cứu tìm ra các giải pháp hữu hiệu nhằm bảo tồn những ngôi nhà trình tường trước nguy cơ mai một.

Theo Langvietonline.vn

Có thể bạn quan tâm

Bắc Kạn quyết định dừng tìm kiếm nạn nhân nghi mất tích tại 'hố tử thần'

Bắc Kạn quyết định dừng tìm kiếm nạn nhân nghi mất tích tại 'hố tử thần'

Sau hơn 16 ngày tìm kiếm tích cực bằng nhiều phương pháp, lực lượng cứu nạn không tìm thấy nạn nhân. Công tác tìm kiếm gặp rất nhiều khó khăn và nguy hiểm, UBND tỉnh Bắc Kạn đã đồng ý với đề xuất của UBND huyện Na Rì dừng các hoạt động tìm kiếm đối với nạn nhân nghi mất tích tại hố sụt lún ở thôn Hiệp Lực (xã Kim Lư, huyện Na Rì).

Quảng Trị: Mưa lũ khiến 2 người chết, 1 người bị thương, hàng nghìn hộ dân bị ngập sâu

Quảng Trị: Mưa lũ khiến 2 người chết, 1 người bị thương, hàng nghìn hộ dân bị ngập sâu

Chiều 13/6, theo Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị, do ảnh hưởng bão số 1, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã xảy ra mưa lớn kéo dài, lũ lên nhanh trên các sông đã gây thiệt hại nghiêm trọng khiến 2 người chết, tài sản người dân và cơ sở hạ tầng, sản xuất nông nghiệp bị hư hại nặng, mất trắng.

Quảng Bình: Mưa lớn khiến 4 người dân mất tích

Quảng Bình: Mưa lớn khiến 4 người dân mất tích

Đến 18 giờ chiều 13/6, mưa lớn do ảnh hưởng của bão số 1 đã khiến 4 người trên địa bàn tỉnh Quảng Bình mất tích; nhiều điểm vẫn ngập cục bộ gây chia cắt tại các huyện miền núi; sản xuất nông nghiệp thiệt hại nghiêm trọng.

Phát hiện sớm, xử lý kịp thời các ổ châu chấu tre gây hại cây trồng

Phát hiện sớm, xử lý kịp thời các ổ châu chấu tre gây hại cây trồng

Trước việc một số địa phương đã công bố dịch châu chấu tre gây hại cây rừng và cây trồng nông nghiệp, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố tập trung hướng dẫn điều tra phát hiện sớm và phun trừ kịp thời các ổ châu chấu trên địa bàn ngay khi châu chấu còn tuổi nhỏ.

Đào tạo nghề cho lao động nông thôn để phát triển nông nghiệp hiện đại

Đào tạo nghề cho lao động nông thôn để phát triển nông nghiệp hiện đại

Tỉnh Trà Vinh tranh thủ nguồn lực từ 3 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 và các chương trình, đề án đang triển khai tập trung đào tạo nghề cho lao động nông thôn nhằm phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, cơ giới hóa, chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị…

Nhiều sai sót khi cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh

Nhiều sai sót khi cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh

Đoàn kiểm tra, hậu kiểm tra sau cấp mã số vùng trồng do Chi cục Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kon Tum) chủ trì, phối hợp Ủy ban nhân dân Tu Mơ Rông đã có kết luận việc cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh tại Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum tại xã Ngọk Lây. Với sự phối hợp của các đơn vị ngoài ngành nông nghiệp, nhiều cái sai đã được điểm tên.

Thiên tai liên tiếp gây thiệt hại hơn 18 tỷ đồng tại Gia Lai

Thiên tai liên tiếp gây thiệt hại hơn 18 tỷ đồng tại Gia Lai

Từ đầu năm đến ngày 11/6/2025, thiên tai liên tiếp xảy ra trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã gây tổng thiệt hại ước tính hơn 18 tỷ đồng. Thiên tai với các hình thái như hạn hán, mưa dông, lốc sét, sương muối và mưa lớn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, đời sống dân sinh và kết cấu hạ tầng ở nhiều địa phương trong tỉnh.

Các địa phương Tây Nguyên đề phòng với mưa lớn, lũ quét

Các địa phương Tây Nguyên đề phòng với mưa lớn, lũ quét

Theo thông tin từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, vào 8 giờ ngày 11/6, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông đã mạnh lên thành bão số 1 (tên quốc tế là WUTIP). Hoàn lưu bão kết hợp với gió mùa Tây Nam gây ra một đợt mưa lớn trên diện rộng tại khu vực Tây Nguyên. Khu vực tỉnh Gia Lai, theo dự báo từ ngày 11 đến sáng 13/6 có mưa vừa đến mưa to và dông.

Bố trí kinh phí sửa chữa, tránh xảy ra sự cố công trình thủy lợi vùng hạ du

Bố trí kinh phí sửa chữa, tránh xảy ra sự cố công trình thủy lợi vùng hạ du

Nhận định mùa mưa lũ sắp tới có thể diễn biến phức tạp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước Trần Tuệ Hiền đã chỉ đạo yêu cầu các sở, ban, ngành, đơn vị và địa phương đồng loạt tăng cường công tác quản lý nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống công trình thủy lợi trên toàn tỉnh. Mục tiêu là chủ động phòng ngừa, hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra.

Kon Tum tăng cường các biện pháp ứng phó mưa bão

Kon Tum tăng cường các biện pháp ứng phó mưa bão

Ngày 11/6, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum đã ban hành công văn số 29/PCTT về việc chủ động ứng phó với mưa, bão trên địa bàn tỉnh Kon Tum, nhằm ứng phó kịp thời nguy cơ mưa lớn gây sạt lở đất, lũ quét.

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở 3 tỉnh Tây Nguyên

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở 3 tỉnh Tây Nguyên

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ 19 giờ 30 ngày 11/6 đến 00 giờ 30 ngày 12/6, các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng tiếp tục có mưa với lượng mưa lũy tích phổ biến từ 20-40mm, có nơi trên 90mm. Nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại các tỉnh trên, đặc biệt tại các huyện: Cư Kuin, Ea H'leo, Ea Súp, Krông A Na, Krông Bông, Krông Búk, Krông Năng, Lắk (tỉnh Đắk Lắk); Cư Jút, Đăk Glong, Đắk Mil, Đắk R'Lấp, Đắk Song, Krông Nô, thành phố Gia Nghĩa, Tuy Đức (tỉnh Đắk Nông); Bảo Lâm, Đam Rông, Đơn Dương, Lạc Dương, Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng). Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do lũ quét, sạt lở đất, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy cấp 1.

Gia Lai chỉ đạo xử lý vụ khai thác đất trái phép tại khu vực giáp ranh Chư Đang Ya – Biển Hồ

Gia Lai chỉ đạo xử lý vụ khai thác đất trái phép tại khu vực giáp ranh Chư Đang Ya – Biển Hồ

Sau phản ánh của TTXVN và người dân về tình trạng khai thác đất trái phép tại khu vực giáp ranh giữa xã Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) và xã Biển Hồ (thành phố Pleiku), UBND tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo quyết liệt các cơ quan liên quan vào cuộc kiểm tra, làm rõ và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.

Tìm thấy thi thể nạn nhân bị mất tích do lũ cuốn ở Lào Cai

Tìm thấy thi thể nạn nhân bị mất tích do lũ cuốn ở Lào Cai

Theo thông tin từ UBND thị trấn Mường Khương, tỉnh Lào Cai, vào khoảng 12 giờ ngày 11/6, các lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể nạn nhân bị mất tích do lũ cuốn trôi từ ngày 8/6 và đã bàn giao cho gia đình để lo mai táng theo phong tục địa phương.

Phát triển các vùng trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao

Phát triển các vùng trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao

Khai thác lợi thế về đất đai và điều kiện khí hậu, tỉnh Ninh Thuận đang đẩy mạnh phát triển và đa dạng hóa các loại cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao, trở thành sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của địa phương. Hướng đi này không chỉ giúp nông dân tránh phụ thuộc vào một loại cây duy nhất, mà còn giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Thăm, chúc mừng Đại lễ kỷ niệm 86 năm Ngày khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo

Thăm, chúc mừng Đại lễ kỷ niệm 86 năm Ngày khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo

Sáng 11/6, tại chùa An Hòa Tự (thị trấn Phú Mỹ, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang), Đoàn công tác của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh An Giang, do Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang làm Trưởng đoàn, đã tới thăm, chúc mừng Ban Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo cùng toàn thể đồng bào Phật giáo Hòa Hảo nhân kỷ niệm 86 năm Ngày Đức Huỳnh Giáo chủ khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo (18/5 năm Kỷ Mão 1939 - 18/5 năm Ất Tỵ 2025).

Mưa lớn kéo dài, Quốc lộ 25 bị chia cắt giao thông

Mưa lớn kéo dài, Quốc lộ 25 bị chia cắt giao thông

Mưa lớn kéo dài khiến nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai bị cô lập, giao thông qua Quốc lộ 25 bị chia cắt. Hiện lực lượng chức năng đang nỗ lực khắc phục hậu quả và đảm bảo an toàn cho người dân.

Nỗ lực tuyên truyền thay đổi ‘nếp nghĩ, cách làm’ cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Nỗ lực tuyên truyền thay đổi ‘nếp nghĩ, cách làm’ cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Từ những buôn làng heo hút tại xã Trường Sơn (tỉnh Quảng Bình) đến các thôn bản xa xôi tại xã Ea Sô (tỉnh Đắk Lắk), những người phụ nữ dân tộc thiểu số vốn lâu nay bị bó buộc bởi định kiến giới, hủ tục và nghèo đói đang từng bước thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” với sự tiếp sức của dự án 8.

Cánh tay nối dài của Đảng với đồng bào dân tộc thiểu số

Cánh tay nối dài của Đảng với đồng bào dân tộc thiểu số

Ông Điểu Dũng làm Trưởng thôn Thác Dài, xã Phú Văn, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước đã được gần 10 năm. Với sự tận tâm và trách nhiệm, ông đã trở thành điểm tựa vững chắc, tiếp thêm động lực cho nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.