Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV: Tự chủ đại học gắn với nâng cao trách nhiệm giải trình

Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV: Tự chủ đại học gắn với nâng cao trách nhiệm giải trình
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV, chiều 12/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học. 
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đài tạo Phùng Xuân Nhạ giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Ảnh: Dương Giang - TTXVN
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đài tạo Phùng Xuân Nhạ giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Ảnh: Dương Giang - TTXVN

Làm rõ phạm vi, mức độ, điều kiện thực hiện quyền tự chủ

Các đại biểu tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học nhằm khắc phục bất cập, hạn chế của Luật hiện hành; thể chế hóa chủ trương, quan điểm về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo tinh thần Hiến pháp 2013 và các nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới tổ chức quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập và yêu cầu về cơ cấu, trình độ, chất lượng nguồn nhân lực của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Cho ý kiến về tự chủ đại học, các đại biểu nhấn mạnh việc đẩy mạnh tự chủ đại học là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của giáo dục đại học. Đi đôi với mở rộng tự chủ là tăng cường trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là nâng cao vai trò, năng lực của Hội đồng trường. Tuy nhiên, một số đại biểu đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm, nội hàm về quyền tự chủ, năng lực tự chủ; về phạm vi, mức độ, điều kiện thực hiện quyền tự chủ phù hợp với năng lực của cơ sở giáo dục đại học và yêu cầu cụ thể về trách nhiệm giải trình; đồng thời, cần quy định trong dự thảo Luật nguyên tắc pháp lý cần thiết nhằm tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật về vấn đề tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là về tổ chức – nhân sự, tài chính, tài sản. 

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đài tạo Phùng Xuân Nhạ giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Ảnh: Dương Giang - TTXVN
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đài tạo Phùng Xuân Nhạ giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Ảnh: Dương Giang - TTXVN

Đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) phân tích: Tự chủ cần hướng tới các mục tiêu: Tự chủ chuyên môn, bộ máy, nhân sự, tài chính và tài sản. Điều kiện thực hiện tự chủ phải được xác lập và thực hiện thông qua quản lý Nhà nước theo nguyên tắc “Không bó buộc tính tự chủ”, nhất là các cơ sở giáo dục tư thục và bảo đảm phù hợp, không lãng phí nguồn lực của xã hội. Các cơ sở tư thục có vốn nước ngoài được tạo điều kiện thực hiện tự chủ, nhưng phải công khai, minh bạch về thông tin, thứ bậc đánh giá, kết quả kiểm định chất lượng của các tổ chức độc lập, có uy tín, tỷ lệ sinh viên có việc làm khi tốt nghiệp… để cân nhắc và lựa chọn.

Theo đại biểu Hoàng Quang Hàm, đối với tự chủ các cơ sở giáo dục đại học công lập cần phân định rõ điều kiện và mức độ tự chủ phù hợp. Ví dụ, các cơ sở hoạt động bằng kinh phí ngân sách nhà nước với cơ sở ngân sách nhà nước bảo đảm một phần kinh phí hoạt động phải khác nhau về mức độ tự chủ bộ máy, nhân sự, tự chủ về chuyên môn, nhất là tự chủ về tuyển sinh.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) chỉ rõ, quyền tự chủ của cơ sở giáo dục đại học được quy định tại khoản 6 điều 4 và điều 32 là trọng tâm then chốt của việc sửa đổi Luật lần này. Bước tiến lớn trong nhận thức về tự chủ đại học được thể hiện trong dự án luật chính là việc nhấn mạnh trách nhiệm giải trình của nhà trường, thể hiện quan điểm, vai trò của hội đồng trường như một thiết chế nhằm đổi mới quản trị nhà trường. Tuy nhiên, cách thể hiện như trong khoản 6 điều 4 và điều 32 dự thảo Luật chưa làm rõ nội hàm, khái niệm tự chủ, điều kiện tự chủ, nội dung, phương thức thực hiện trách nhiệm giải trình. Thực tế cho thấy, tự chủ nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo. Việc trao quyền tự chủ cho các trường đại học là một quá trình trong đó năng lực giải trình của cơ sở giáo dục phải gắn với những điều kiện cụ thể và chỉ khi nào cơ sở giáo dục đại học đảm bảo các điều kiện nhất định thì mới được trao quyền tự chủ. Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, làm rõ cơ chế tự chủ đại học bao gồm tự chủ học thuật, tài chính, nhân sự, nội dung, yêu cầu và phương thức giải trình…

Nhấn mạnh việc tự chủ đại học là trọng tâm then chốt, cần được giải quyết triệt để ở lần sửa đổi Luật Giáo dục đại học lần này, đại biểu Triệu Thế Hùng (Lâm Đồng) đề nghị bổ sung vấn đề tự chủ học thuật bên cạnh đẩy mạnh tự chủ nhân sự, tài chính. Theo đại biểu, giáo dục đại học là lĩnh vực lao động trí tuệ với hàm lượng chất xám cao, vì thế đòi hỏi rất cao về tư duy khai phóng, sáng tạo của cả thầy và trò, từ đó tạo ra tri thức mới, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội. Tự chủ học thuật là chìa khoá của thành công, là bí quyết phát triển giáo dục của các nước tiên tiến, vì thế cần có sự quan tâm hơn nữa.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc Lê Thị Nguyệt phát biểu. Ảnh: Dương Giang - TTXVN
 Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc Lê Thị Nguyệt phát biểu. Ảnh: Dương Giang - TTXVN

Quy hoạch mạng lưới các trường đại học

Bên cạnh đổi mới phân tầng giáo dục đại học, quyền của Hội đồng trường đại học... một số đại biểu cho rằng cần quy hoạch mạng lưới các trường đại học sao cho tiết kiệm, hiệu quả, để các trường phát huy cao nhất lợi thế so sánh, tránh trường hợp mở ra quá nhiều trường trong một khu vực hoặc trùng nhiều ngành nghề đào tạo, dư thừa nguồn lực, gây lãng phí cho xã hội.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) lưu ý, trong luật cần quy định rõ các điều kiện tối thiểu để trường thành lập mới tại một địa phương, một vùng địa lý cụ thể. Trước khi Chính phủ xem xét quyết định thành lập trường mới cần xem xét kỹ lưỡng điều kiện địa lý, tính đặc thù, sự khác biệt ngành nghề đào tạo, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu nguồn lực, để bảo đảm trường mới thành lập phát triển tốt, không ảnh hưởng đến các trường đã có ở khu vực vốn đang thực hiện tốt việc đào tạo phục vụ xã hội về ngành nghề đó.

Đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Lan phát biểu. Ảnh: Dương Giang - TTXVN
Đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Lan phát biểu.
Ảnh: Dương Giang - TTXVN

Bên cạnh đó, theo đại biểu, Điều 33 của dự thảo Luật đã quy định khá cụ thể về điều kiện mở ngành đào tạo mới. Tuy nhiên, ban soạn thảo cần tiếp tục rà soát để có quy định phù hợp, vì không phải ngành nào cũng giống ngành nào, nên cần xác định điều kiện riêng cho một số ngành nghề đặc biệt. Các ngành đòi hỏi yếu tố kỹ thuật cao phải quy định chặt chẽ hơn về điều kiện mở ngành như đủ nhân lực, cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm học tập, nghiên cứu... 

Đại biểu Lê Quang Trí (Tiền Giang) thống nhất quy định trao quyền tự chủ cho trường trong mở ngành đào tạo cũng như xác định chỉ tiêu tuyển sinh. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng, số lượng, đặc biệt là cơ cấu nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội theo cơ chế thị trường, cần vai trò của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong thông tin định hướng và điều tiết chỉ tiêu tuyển sinh, mở mã ngành khi có nguy cơ cung vượt cầu trong thời gian tới…

Trong khi đó, đại biểu Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) cho rằng, việc mở ngành đào tạo phải phù hợp với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trên cơ sở quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đào tạo, tránh lạm dụng mở ngành nhưng cũng không được gây khó khăn cho các trường có nhu cầu, điều kiện khi mở mã ngành.

Tại phiên làm việc, các nội dung về quản lý nhà nước về giáo dục đại học, việc xếp hạng cơ sở giáo dục đại học... cũng được các đại biểu phân tích, cho ý kiến cụ thể.
Phan Phương
(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Đào tạo, cấp Giấy phép lái xe cho người yếu thế và đồng bào vùng biên

Đào tạo, cấp Giấy phép lái xe cho người yếu thế và đồng bào vùng biên

Ngày 12/12, Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Tây Ninh phối hợp với Trung tâm Đào tạo và sát hạch lái xe Tây Ninh tổ chức đào tạo và thi sát hạch cấp giấy phép lái xe mô tô (hạng A1) miễn phí cho 171 học viên là người dân có hoàn cảnh khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số 2 xã biên giới Phước Vinh và Long Thuận, tỉnh Tây Ninh. Đây không chỉ là hoạt động chuyên môn mà còn là trách nhiệm xã hội của lực lượng Công an tỉnh trong nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về giao thông.

Trao gửi yêu thương đến học sinh và người dân vùng lũ Gia Lai

Trao gửi yêu thương đến học sinh và người dân vùng lũ Gia Lai

Ngày 12/12, tại Điểm Trường Tiểu học Hùng Vương, Buôn Ma Giai, xã Phú Túc, tỉnh Gia Lai, chương trình “Gửi niềm tin - Trao hy vọng” do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Doanh nghiệp xã hội từ thiện và hỗ trợ phát triển cộng đồng Fly To Sky, nhóm từ thiện Fly To Sky (trực thuộc Trung tâm Tình nguyện Quốc gia - Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh) phối hợp với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xã Phú Túc tổ chức, đã mang đến nhiều phần quà thiết thực hỗ trợ học sinh và người dân bị ảnh hưởng bởi mưa lũ trên địa bàn.

Điểm tựa an sinh cho người lao động lúc khó khăn

Điểm tựa an sinh cho người lao động lúc khó khăn

Những năm qua, chính sách bảo hiểm thất nghiệp đã trở thành điểm tựa an sinh cho hàng nghìn lao động tại Lai Châu. Với sự chủ động, linh hoạt trong triển khai, nhiều lao động được hưởng quyền lợi, được chi trả, hỗ trợ tiền và học nghề… để có thể chuyển đổi việc làm thành công.

Biên phòng cửa khẩu Chi Ma kiểm soát chặt biên giới cửa khẩu

Biên phòng cửa khẩu Chi Ma kiểm soát chặt biên giới cửa khẩu

Thời điểm cuối năm, tình hình buôn lậu, xuất, nhập cảnh trái phép và các hành vi vi phạm pháp luật biên giới luôn tiềm ẩn phức tạp, lực lượng Bộ đội Biên phòng cửa khẩu Chi Ma, tỉnh Lạng Sơn đang triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, tăng cường tuần tra kiểm soát liên tục 24/7, kịp thời phát hiện, ngăn chặn những vi phạm trên biên giới cửa khẩu, góp phần giữ vững chủ quyền an ninh biên giới quốc gia.

Hoàn thiện khung pháp lý, bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên số

Hoàn thiện khung pháp lý, bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên số

Ngày 5/12, tại phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai, Văn phòng Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Nhân quyền, Cục Đối ngoại, Bộ Công an phối hợp với Viện Quyền con người, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học chủ đề "Quyền con người trong kỷ nguyên số - Lý luận và thực tiễn".

Tuyên truyền các thủ đoạn tội phạm mới cho đồng bào vùng biên

Tuyên truyền các thủ đoạn tội phạm mới cho đồng bào vùng biên

Ngày 5/12, tại bản Tá Miếu (xã Sín Thầu), Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên tổ chức chương trình điểm về tuyên truyền đấu tranh phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy, mua bán người, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026.

Nghệ thuật chiêng Mường được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016.

Giữ hồn chiêng Mường giữa dòng chảy hiện đại

Đối với đồng bào dân tộc Mường, chiêng không chỉ là nhạc khí mà còn là thanh âm linh thiêng nhất trong đời sống tinh thần. Tiếng chiêng mang hồn rừng núi, là nhịp nối giữa con người và “thế giới siêu nhiên”. Từ lúc cất tiếng khóc chào đời đến khi trở về cõi Mường Ma, âm thanh ấy hiện diện trong cả không gian lẫn thời gian, len vào từng sinh hoạt và theo suốt cuộc đời mỗi người Mường.

Xây nhà ở phù hợp với truyền thống và thích ứng với thiên tai

Xây nhà ở phù hợp với truyền thống và thích ứng với thiên tai

Các trận bão lũ liên tiếp vào tháng 10 và 11 và đầu tháng 12/2025 trên địa bàn thành phố Đà Nẵng gây thiệt hại lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Riêng về nhà ở, có gần 1.200 ngôi nhà, chủ yếu ở miền núi, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số bị hư hại.

Gia Lai: Tặng 1.000 thẻ bảo hiểm y tế cho người dân có hoàn cảnh khó khăn

Gia Lai: Tặng 1.000 thẻ bảo hiểm y tế cho người dân có hoàn cảnh khó khăn

Ngày 26/11, Bảo hiểm xã hội tỉnh Gia Lai đã tổ chức trao tặng 1.000 thẻ bảo hiểm y tế cho người dân có hoàn cảnh khó khăn chưa tham gia bảo hiểm y tế tại phường Hoài Nhơn, Hoài Nhơn Bắc, Hoài Nhơn Đông, xã Vạn Đức, Hoài Ân, Kim Sơn, Ân Hảo từ nguồn kinh phí do Vietcombank chi nhánh Bình Định hỗ trợ.

Giúp người dân vùng biên dễ hiểu, dễ nhớ các thông tin pháp luật

Giúp người dân vùng biên dễ hiểu, dễ nhớ các thông tin pháp luật

Lạng Sơn có đường biên giới dài trên 231km, tiếp giáp Trung Quốc cùng nhiều cửa khẩu đang diễn ra hoạt động giao thương, phát triển kinh tế biên mậu nhưng cũng tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp về an ninh trật tự vùng biên. Việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho cư dân vùng biên luôn được chính quyền và lực lượng chức năng xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Việc nắm vững kiến thức pháp luật đã giúp người dân nâng cao ý thức chấp hành, góp phần giữ vững an ninh biên giới và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Sinh kế bền vững, động lực xây dựng nông thôn mới ở miền núi Nghệ An

Sinh kế bền vững, động lực xây dựng nông thôn mới ở miền núi Nghệ An

Tỉnh Nghệ An đang khẳng định hướng đi đúng đắn trong công tác giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 thông qua việc triển khai linh hoạt các dự án, đặc biệt là dự án Đa dạng hóa sinh kế, nhằm hỗ trợ người dân chuyển đổi từ thu nhập bấp bênh sang các mô hình sản xuất, chăn nuôi hiệu quả. Sự kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và xây dựng nông thôn mới đã giúp người dân thay đổi cách nghĩ, cách làm, và tạo động lực vươn lên làm giàu chính đáng.

Kỳ vọng từ nền tảng phát triển giáo dục bền vững vùng biên

Kỳ vọng từ nền tảng phát triển giáo dục bền vững vùng biên

Quảng Trị là một tỉnh nghèo trên vùng đất miền Trung đầy nắng và gió, thiên tai khắc nghiệt quanh năm. Nơi đây, tập trung nhiều đồng bào dân tộc thiểu số như: Bru - Vân Kiều, Tà Ôi, Pa Cô, Chứt... sinh sống tại các bản làng xa xôi, điều kiện kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn. Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã tập trung triển khai nhiều chương trình, chính sách để hỗ trợ cuộc sống của người dân ngày càng đi lên.

Cách làm sáng tạo góp phần bảo đảm an ninh trật tự khu vực biên giới

Cách làm sáng tạo góp phần bảo đảm an ninh trật tự khu vực biên giới

Thực hiện Kế hoạch của Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa về mở đợt cao điểm thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo, Công an các xã khu vực miền núi trong tỉnh đã có nhiều cách làm sáng tạo, góp phần phòng ngừa tội phạm, bảo đảm an ninh, trật tự ngay tại cơ sở.

Bàn giải pháp thúc đẩy kết nối giao thương, mở rộng thị trường Tây Bắc

Bàn giải pháp thúc đẩy kết nối giao thương, mở rộng thị trường Tây Bắc

Chiều 14/11, Sở Tài chính và Sở Công Thương tỉnh Lai Châu phối hợp với Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) cùng Sở Công Thương các tỉnh vùng Tây Bắc tổ chức Hội nghị kết nối giao thương giữa nhà cung cấp khu vực Tây Bắc với các doanh nghiệp xuất khẩu và tổ chức xúc tiến thương mại năm 2025.

Trên 1.000 người dân khó khăn nơi biên giới được tặng thẻ bảo hiểm y tế

Trên 1.000 người dân khó khăn nơi biên giới được tặng thẻ bảo hiểm y tế

Hưởng ứng phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” và Chương trình “Tặng thẻ bảo hiểm y tế cho người có hoàn cảnh khó khăn - Mang Tết ấm đến với người nghèo Xuân Bính Ngọ” do Bảo hiểm xã hội Việt Nam phát động, chiều 13/11, tại xã Ia Krái, Bảo hiểm xã hội tỉnh Gia Lai đã trao thẻ bảo hiểm y tế cho trên 1.000 người dân có hoàn cảnh khó khăn.

Vốn đúng chỗ, hộ nghèo vươn lên làm kinh tế giỏi

Vốn đúng chỗ, hộ nghèo vươn lên làm kinh tế giỏi

Xác định nguồn vốn tín dụng chính sách ưu đãi là "đòn bẩy" hỗ trợ người dân vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn xóa đói giảm nghèo, Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Thanh Hóa đã bám sát các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh, nhanh chóng đưa nguồn vốn chính sách đến đúng đối tượng thụ hưởng. Nguồn vốn này không chỉ giúp người dân vùng cao có việc làm, tăng thu nhập mà còn góp phần thay đổi nhận thức, khơi dậy tinh thần vươn lên thoát nghèo bền vững.

Gia Lai linh động giải pháp thu thuế, hỗ trợ doanh nghiệp sau bão số 13

Gia Lai linh động giải pháp thu thuế, hỗ trợ doanh nghiệp sau bão số 13

Nhằm tạo điều kiện cho các tổ chức, doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh Gia Lai phục hồi sau ảnh hưởng của bão số 13, ngành thuế tỉnh Gia Lai đã ban hành văn bản hướng dẫn hàng loạt giải pháp hỗ trợ, gia hạn, miễn, giảm thuế đối với các tổ chức, doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên địa bàn chịu ảnh hưởng của thiên tai.

Lâm Đồng đầu tư hạ tầng thiết yếu, hướng tới giảm nghèo bền vững

Lâm Đồng đầu tư hạ tầng thiết yếu, hướng tới giảm nghèo bền vững

Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, các địa phương tỉnh Lâm Đồng đã tập trung đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng tại các xã vùng khó khăn. Mục tiêu nhằm hỗ trợ người dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, cải thiện các chỉ số về y tế, giáo dục, việc làm…, hướng tới thoát nghèo bền vững.