Ngày 5/8, ông Trần Sỹ Thành, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng cho biết, Sở vừa có báo cáo đề xuất việc đầu tư các trường liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 5 xã biên giới đất liền (tiếp giáp với tỉnh Mondulkiri, Vương quốc Campuchia).

Tỉnh Lâm Đồng có 5 xã biên giới trên đất liền gồm Quảng Trực, Tuy Đức, Thuận An, Thuận Hạnh và Đắk Wil. Trong đó, các xã Quảng Trực, Tuy Đức và Đắk Wil có tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số từ 42 - 59%. Tính đến hết tháng 6/2026, 5 xã biên giới có 47 cơ sở giáo dục với gần 16.000 học sinh.
Căn cứ yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo về trường nội trú liên cấp và nhu cầu thực tế, Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng đề xuất xây dựng 5 trường liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 5 xã biên giới. Quy mô mỗi trường khoảng 30 lớp với 1.050 học sinh, tương đương với mỗi lớp 35 em. Diện tích đầu tư mỗi trường khoảng 5 ha và có khả năng mở rộng. Kinh phí đầu tư mỗi trường từ 190 - 195 tỷ đồng. Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng cũng đề nghị UBND các xã biên giới, ngành chức năng liên quan bố trí quỹ đất để xây dựng nhà công vụ cho giáo viên (20 phòng công vụ/trường).
Hiện 2 trường có khả năng khởi công xây dựng ngay trong năm 2025 và hoàn thành đưa vào sử dụng trước ngày 30/8/2026 là Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở xã Thuận Hạnh và Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở xã Thuận An. Các trường còn lại sẽ được đầu tư xây dựng trong giai đoạn 2025 - 2027.
Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng thông tin, nhìn chung tỷ lệ giáo viên/lớp của bậc tiểu học tại các xã biên giới đang đảm bảo theo quy định với bình quân 1,5 giáo viên/lớp. Tuy nhiên vẫn còn tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ ở một số môn học ở một số trường, một số địa phương. Đối với bậc trung học cơ sở, tỷ lệ giáo viên/lớp của phần lớn trường học tại các xã biên giới chưa đảm bảo theo quy định (1,9 giáo viên/lớp). Tình trạng thiếu giáo viên cấp trung học cơ sở ở trường học thuộc các xã biên giới là tương đối lớn. Công tác tuyển dụng giáo viên ở cấp học này gặp nhiều khó khăn, do biên chế hạn chế và lương thấp, chưa có chính sách đãi ngộ, thu hút phù hợp. Thêm vào đó, hệ thống nhà công vụ còn thiếu, chưa tạo sự an tâm công tác cho giáo viên.
Cơ cấu đội ngũ giáo viên chưa đồng bộ giữa các địa bàn, vẫn còn tình trạng thừa, thiếu cục bộ ở cấp tiểu học và thiếu ở cấp trung học cơ sở. Tình trạng này cũng xảy ra theo môn học, trong đó, giáo viên các môn văn hóa thì thừa nhưng giáo viên các môn đặc thù thì thiếu. Khả năng sử dụng ngoại ngữ và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý của cán bộ quản lý giáo dục tại các trường thuộc các xã biên giới còn hạn chế so với mặt bằng chung của tỉnh.
Những năm qua, chất lượng dạy và học ở các địa phương, trong đó có các xã vùng biên giới nói riêng ngày càng được cải thiện; khoảng cách về chất lượng giáo dục được thu hẹp; tỷ lệ học sinh khá, giỏi, hoàn thành cấp học tăng hàng năm... Tuy nhiên, giáo dục tại các xã vùng biên giới vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Điển hình như: Chất lượng giáo dục còn thấp so với mặt bằng chung của tỉnh và các xã lận cận. Tỷ lệ học sinh yếu kém còn cao, đặc biệt ở các môn khoa học tự nhiên và ngoại ngữ. Tình trạng học sinh bỏ học vẫn còn xảy ra do nhiều nguyên nhân như hoàn cảnh kinh tế khó khăn, nhận thức của gia đình về tầm quan trọng của giáo dục...
Hiện hầu hết các xã biên giới của tỉnh Lâm Đồng hiện chưa có trường nội trú hay bán trú phục vụ nhu cầu học tập của học sinh. Tuy mạng lưới trường lớp cũng đã được bố trí nhưng chưa đáp ứng đủ yêu cầu học tập. Tình trạng thiếu trường lớp tại các xã có địa bàn rộng, địa bàn có địa hình phức tạp, chia cắt và địa bàn có sự phân bố dân cư không tập trung vẫn khá phổ biến; một số trường, lớp hiện đã xuống cấp, thiếu trang thiết bị dạy học, đặc biệt là ở các điểm trường lẻ... Do đó, tỷ lệ học sinh bỏ học còn cao, đặc biệt là học sinh nữ; nhiều học sinh vùng biên vẫn còn khó khăn trong tiếp thu kiến thức do trình độ dân trí thấp, điều kiện kinh tế khó khăn, thiếu sự quan tâm của gia đình...
Ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị có Thông báo số 81-TB/TW về chủ trương xây dựng trường học cho các xã biên giới. Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước. Trước mắt, thí điểm đầu tư hoàn thành xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025 (chậm nhất là đến thời điểm khai giảng năm học sau). Các trường này sẽ là hình mẫu để sau đó tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong 2 - 3 năm tới. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện chính sách dân tộc nhằm nâng cao dân trí, chất lượng nhân lực, tạo nguồn cán bộ là người dân tộc, địa phương, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào vùng biên giới, góp phần củng cố quốc phòng và an ninh./.